Chust
Chust (ukr. i ros. Хуст, rus. Густ – Hust, cz. i słow. Chust, Hust, rum. Hust, węg. Huszt, niem. Husst, jidysz Chest, Chyst) – miasto rejonowe na Ukrainie, w obwodzie zakarpackim.
| |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||
| Rejon | |||||
| Powierzchnia |
22 km² | ||||
| Wysokość |
164 m n.p.m. | ||||
| Populacja (2019) • liczba ludności |
| ||||
| Nr kierunkowy |
+380 3142 | ||||
| Kod pocztowy |
90400 | ||||
Położenie na mapie Ukrainy  | |||||
Położenie na mapie obwodu zakarpackiego  | |||||
 48°10′27″N 23°17′23″E/48,174167 23,289722
| |||||
| Strona internetowa | |||||
.jpg)
Chust leży u ujścia Riki do Cisy, w Kotlinie Marmaroskiej. Przez miasto przebiega lokalna linia kolejowa z Użhorodu do Tiaczowa oraz droga regionalna R03 z Jaremczy do Mukaczewa, z którą łączy się droga regionalna R38 z Dołyny.
Historia
edytujPierwsza pisemna wzmianka o Chuście pochodzi z 1329, gdy miasto otrzymało przywileje. W 1353 Chust był siedzibą kasztelana. W 1526 miasto znalazło się w granicach Księstwa Siedmiogrodzkiego, ale już w 1546 zostało zdobyte przez wojska cesarza Ferdynanda I.
Za czasów węgierskich Chust był siedzibą władz komitatu Máramaros. W 1910 Chust liczył 10,3 tys. mieszkańców, z czego 5,2 tys. Rusinów, 3,5 tys. Węgrów i 1,5 tys. Niemców. Jesienią 1914, gdy wojska rosyjskie zajęły wschodnią część Zakarpacia, w Chuście stacjonowały dwa pułki Legionów Polskich, które 7 października 1914 wyparły Kozaków z Jasini i z Sygietu Marmaroskiego. W następnych latach Chust stanowił bazę zaopatrzeniową dla wojsk austro-węgierskich i niemieckich walczących na froncie karpackim. W 1918 mieścił się tu obóz dla internowanych polskich legionistów z Polskiego Korpusu Posiłkowego.
21 stycznia 1919 w Chuście odbył się kongres Rusinów węgierskich, który uchwalił przyłączenie Zakarpacia do Ukrainy. W 1919 Chust został wraz z całym Zakarpaciem włączony do nowo powstałej Czechosłowacji. Po przyłączeniu do Węgier południowo-wschodniego pasa ziem Rusi Zakarpackiej w 1938 ze stołecznym Użhorodem powiatowy dotychczas Chust stał się siedzibą rządu autonomicznej Ukrainy Karpackiej, a następnie niepodległej Karpato-Ukrainy. Przeniósł się tu także apostolski administrator diecezji mukaczewskiej.
Po krótkich walkach oddziałów zakarpackich z wojskami czechosłowackimi i węgierskimi 14 marca 1939 miasto zostało zdobyte przez wojska węgierskie, a następnie wraz z resztą Rusi Zakarpackiej włączone do Węgier. Po II wojnie światowej Chust stał się miastem powiatowym obwodu zakarpackiego Ukrainy.
W 2010 Rada Miejska Chustu nadała honorowe obywatelstwo miasta Chust Stepanowi Banderze i Romanowi Szuchewyczowi[2]. W 2011 uchwała ta została na wniosek anulowana.
Zabytki
edytuj- zamek – w 1090 król Węgier Władysław I Święty wzniósł zamek, służący obronie przed Kumanami, który został zniszczony podczas najazdu mongolskiego w 1241 i odbudowany przez króla Karola Roberta około 1318. W 1594 miasto zniszczyli Tatarzy. W późniejszych wiekach zamek był kilkakrotnie oblegany: w 1644 przez armię Jerzego I Rakoczego, w 1657 przez wojska polskie, w 1661 przez Turków. W 1703 zamek poddał się powstańczym wojskom kuruców i 17 sierpnia 1703 proklamowano w nim niepodległość Siedmiogrodu. Zamek w Chuście był ostatnim zamkiem zdobytym przez wojska Habsburgów po stłumieniu tego powstania w 1711. W XVIII wieku zamek popadł w ruinę.
- ufortyfikowany kościół (ewangelicki) z XIII–XIV wieku,
- barokowy kościół katolicki z XVIII wieku i cerkiew prawosławna z XVIII wieku.
Demografia
edytuj| 1989 | 2001 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2012 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 31 287[3][4] | 29 080 | 28 755 | 28 698 | 28 577 | 28 461 | 28 430 | 28 392 | 28 136 |
Gospodarka
edytujW mieście rozwinął się przemysł lekki, spożywczy, ceramiczny oraz drzewny[5].
Urodzeni
edytuj- Antonín Moskalyk (1930–2006) – urodził się w Chuście, czeski reżyser filmowy.
Przypisy
edytuj- ↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2019 року. Державна служба статистики України. Київ, 2019. стор.31.
- ↑ Bandera został honorowym obywatelem kolejnego miasta.
- ↑ Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения союзных республик, их территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу.
- ↑ Хуст // Большой энциклопедический словарь (в 2-х тт.). / редколл., гл. ред. А. М. Прохоров. том 2. М., „Советская энциклопедия”, 1991. стр.609.
- ↑ Chust, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-06-18].
Bibliografia
edytuj- Tadeusz M. Trajdos Materiały do krajoznawstwa Marmaroszu w granicach Ukrainy, w: Płaj. Almanach Karpacki, nr 22 (wiosna 2001), ISBN 83-85258-25-6, ISSN 1230-5898.