Wikipedia

Czerwieńsk

miasto w województwie lubuskim
To jest najnowsza wersja przejrzana, która została oznaczona 17 wrz 2024. Od tego czasu wykonano 3 zmiany, które oczekują na przejrzenie.
Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: Czerwieńsk (ujednoznacznienie).

Czerwieńsk (Czerwieńsk Odrzański[3], niem. Rothenburg an der Oder[3]) – miasto położone na Wysoczyźnie Czerwieńskiej[3], w powiecie zielonogórskim, w województwie lubuskim, siedziba gminy Czerwieńsk.

Czerwieńsk
miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Ilustracja
Kościół św. Wojciecha
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 lubuskie

Powiat

zielonogórski

Gmina

Czerwieńsk

Burmistrz

Agata Olejniczak

Powierzchnia

9,36[1] km²

Populacja (31.12.2019)
• liczba ludności
• gęstość


3988[2]
426,1 os./km²

Strefa numeracyjna

(+48) 68

Kod pocztowy

66-016

Tablice rejestracyjne

FZI

Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej znajduje się punkt z opisem „Czerwieńsk”
Położenie na mapie województwa lubuskiego
Mapa konturowa województwa lubuskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Czerwieńsk”
Położenie na mapie powiatu zielonogórskiego
Mapa konturowa powiatu zielonogórskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Czerwieńsk”
Położenie na mapie gminy Czerwieńsk
Mapa konturowa gminy Czerwieńsk, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Czerwieńsk”
Ziemia52°00′56″N 15°24′18″E/52,015556 15,405000
TERC (TERYT)

0809034

SIMC

0988371

Urząd miejski
pl. Rynek 25
66-016 Czerwieńsk
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa zielonogórskiego.

Według danych GUS z 31 grudnia 2019 r. Czerwieńsk liczył 3988 mieszkańców[2].

Położenie

edytuj

Czerwieńsk położony jest w południowej części województwa lubuskiego w powiecie zielonogórskim, w gminie Czerwieńsk[3].

Miasto leży na skrzyżowaniu dróg wojewódzkich:

Pod względem historycznym Czerwieńsk położony jest na Dolnym Śląsku[4]. Obszar, na którym obecnie leży miasto, w średniowieczu stanowił część księstwa głogowskiego, a następnie księstwa krośnieńskiego, po czym w 1482 został włączony do Nowej Marchii, w granicach której od 1571 należał do Brandenburgii[4]. W 1816 Czerwieńsk został włączony do pruskiej prowincji Śląsk, w wyniku czego obszar miasta ponownie stał się częścią Śląska[4].

Historia

edytuj
  • 1550 – Na terenie Brandenburgii, w odległości 5 km od swojej rodowej siedziby w Nietkowie rodzina von Rothenburg buduje pałacyk myśliwski; wokół niego powstaje wieś i osada rzemieślnicza znana jako Nowy Nietków..
  • 1616-1648 – Dalszy rozwój po zakończeniu wojny trzydziestoletniej oraz przybycie sukiennic ze Śląska do miasta.[5]
  • 1654 – Budowa kościoła ewangelickiego – korzystają z niego także protestanci ze znajdującej się pod panowaniem katolickich Habsburgów Zielonej Góry; pierwszym pastorem zostaje Christoph Reiche.
  • 24 stycznia 1690 – Założenie miasta Rothenburg an der Oder przez elektora brandenburskiego Fryderyka III; obok miasta nadal istnieje wieś Nowy Nietków. W tym czasie zbudowany został także Ratusz, czyli budynek istniejący do dzisiaj sprawujący funkcje siedziby gminy.
  • 1701 – Brandenburgia staje się częścią Królestwa Prus.
  • 1707 – Pastor Johannes Reiche zainicjował budowę nowego, obszerniejszego kościoła; budynek istniał do 1877 roku.
  • 1811 – Pierwszy plan miasta, stworzony przez królewskiego urzędnika Niceusa.
  • 1816 – Reforma administracyjna w Prusach – miasto zostaje przyłączone do prowincji śląskiej.
  • 1870 – Uzyskanie połączenia kolejowego.
  • 1871 – Miasto w granicach Niemiec.
  • 1877 – Budowa nowego kościoła ewangelickiego – budynek istnieje do dziś i jest używany przez katolików.
  • 1890 – Rodzina Starost buduje pierwszy tartak w mieście
  • 1900 – Miasto liczy 632 mieszkańców
  • 1901 i 1908 – Nowy Nietków włączony do miasta
  • 1933 – Według spisu ludności miasto zamieszkuje 1430 osób
  • 1945 – Włączenie miasta w granice Polski z zachowanymi prawami miejskimi i urzędem burmistrza[5]; zmiana nazwy na obecną, zniszczenie.[6] (przez kilka tygodni 1945 roku funkcjonuje także nazwa Rozborg)
  • 20 listopada 1945 – Przemianowanie miasta w osadę wiejską, utrata praw miejskich oraz urzędu burmistrza[5]
  • 1957 – Przemianowanie miasta w osadę miejską[5]
  • 1 stycznia 1969 – Czerwieńsk uzyskuje ponownie prawa miejskie[5].
  • 1975 – Przyłączenie miasta do województwa zielonogórskiego oraz rozpoczęcie budowy zaplecza technicznego dla magistrali kolejowej "Śląsk - Porty", zwanej potocznie "Odrzanką".[7]
  • 1983-1984 – Budowa Stacji Kolejowej Czerwieńsk Towarowy.
  • 1998 – Przyłączenie miasta do województwa lubuskiego po zmianach terytorialnych w Polsce.
  • 4 czerwca 1989 – Przeprowadzenie w mieście wielu inwestycji zapoczątkowanych zmianą ustrojową.[7]
  • październik 1990 – Wydawany jest w mieście pierwszy tytuł bezpłatnego miesięcznika "Czerwieńsk - U nas", będącym organem promulgacyjnym Rady Gminy i Miasta w Czerwieńsku.[7]
  • 2010 – Wystawa "Droga do wolności" przeprowadzona jest w lokalnym Gimnazjum (współcześnie Liceum Ogólnokształcące im. gen. Stefana Roweckiego "Grota") na temat historii Polski.[8]

Demografia

edytuj

Według danych z 31 grudnia 2007[9] miasto miało 4141 mieszkańców.

  • Piramida wieku mieszkańców Czerwieńska w 2014 roku[10].


 

Ludzie związani z Czerwieńskiem

edytuj
Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Czerwieńskiem.
Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie urodzeni w Czerwieńsku.

Zabytki

edytuj
 
Dawny kościół ewangelicki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[11]:

Inne zabytki:

Komunikacja

edytuj
 
Obwodnica kolejowa Czerwieńska wybudowana w 2013 r.
 
Stacja kolejowa Czerwieńsk

Stacja kolejowa Czerwieńsk oraz nieużywane przystanki Czerwieńsk Mt i Czerwieńsk Towarowy. Transport publiczny zapewniał MZK Zielona Góra. Kursowały tu dwie linie:

  1. 32 (Dworzec PKP – Czerwieńsk – Laski)
  2. 34 (Dworzec PKP – Czerwieńsk – Wysokie)

Sport

edytuj

Od 1947 roku w Czerwieńsku funkcjonuje piłkarski Klub Sportowy „Piast” Czerwieńsk. Zespół występuje w okręgówce a domowe mecze rozgrywa na Stadionie Miejskim w Czerwieńsku.

W 2012 roku powstał w Czerwieńsku klub biegacza Ronin Czerwieńsk.

Miasta partnerskie

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Dane Głównego Urzędu Statystycznego: Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2008 r.). [dostęp 2009-09-23].
  2. ↑ a b Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-07-19].
  3. ↑ a b c d Adam Górski: Cmentarze Ewangelickie Województwa Lubuskiego. Zielona Góra: Eternum, 2013, s. 133, seria: Tom 1. ISBN 978-83-934741-0-3.
  4. ↑ a b c Przemysław Góralczyk, Czerwieńsk do 1945 roku, [w:] Czerwieńsk. Monografia miasta, red. Tomasz Nodzyński, Pro Libris – wydawnictwo WiMBP im. C. Norwida w Zielonej Górze, Czerwieńsk–Zielona Góra 2014, ISBN 978-83-64393-07-5, s. 16.
  5. ↑ a b c d e Andrzej Sibilski, Czerwieńsk - Gmina przyjazna środowisku, 2009.
  6. ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
  7. ↑ a b c Historia / Czerwieńsk / Gminy / Powiat Zielonogórski - Starostwo Powiatowe w Zielonej Górze [online], powiat-zielonogorski.pl [dostęp 2023-01-06].
  8. ↑ Facebook [online], www.facebook.com [dostęp 2023-01-06].
  9. ↑ Bank Danych Regionalnych – Strona główna. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
  10. ↑ Czerwieńsk w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-09], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  11. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. lubuskiego – stan na 31.12.2012 r.. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 104. [dostęp 2013-02-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-22)].
  12. ↑ Oficjalna strona Diecezji Zielonogórsko-Gorzowskiej. [dostęp 2008-08-26].

Bibliografia

edytuj
  • Gębicki Jacek, Kartka z historii kościoła w Czerwieńsku, „Czerwieńsk – U nas”, R. 1995, Nr 38, s. 9.
  • Góralczyk Przemysław, Z dziejów Czerwieńska, „Czerwieńsk – U nas”, Nr 152, R. 2005, s. 8–9; Nr 165, R. 2006, s. 7; Nr 170, R. 2006, s. 10–11; R. 2006, Nr 171, s. 8; R. 2006, Nr 172, s. 9.
  • Kres Bogdan, Groby ciałopalne w Czerwieńsku pow. Zielona Góra, Z badań nad przeszłością Ziemi Lubuskiej, Zielona Góra 1964.
  • Strzyżewski Wojciech, Herby miejscowości województwa zielonogórskiego, (Czerwieńsk), Zielona Góra 1989, s. 18–19.

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Czerwieńsk&oldid=74782752”