Elżbieta Stuart

Elżbieta Stuart (ur. 19 sierpnia 1596 w Dunfermline, zm. 13 lutego 1662 w Londynie) – księżniczka angielska i szkocka, elektorowa Palatynatu Reńskiego, królowa Czech.

Elżbieta Stuart

elektorowa Palatynatu
Okres	od 14 lutego 1613 do 23 lutego 1623
Jako żona	Fryderyka V Zimowego
Poprzedniczka	Ludwika Julianna Orańska
Następczyni	Elżbieta Lotaryńska
królowa Czech
Okres	od 26 sierpnia 1619 do 8 listopada 1620
Jako żona	Fryderyka Zimowego
Koronacja	7 listopada 1619
Poprzedniczka	Anna Tyrolska
Następczyni	Eleonora Gonzaga
Dane biograficzne
Dynastia	Stuartowie
Data i miejsce urodzenia	19 sierpnia 1596 Dunfermline
Data i miejsce śmierci	13 lutego 1662 Londyn
Przyczyna śmierci	zapalenie płuc
Data pogrzebu	17 lutego 1662
Miejsce spoczynku	Opactwo Westminsterskie
Ojciec	Jakub I Stuart
Matka	Anna Duńska
Mąż	Fryderyk V
Dzieci	Fryderyk Henryk, Karol Ludwik Wittelsbach, Elżbieta, Rupert Reński, Maurycy Wittelsbach, Luiza Hollandyna, Ludwik, Edward Wittelsbach, Henrietta Maria, Jan Filip Fryderyk, Charlotta, Zofia Dorota Wittelsbach, Gustaw Adolf

Elżbieta Stuart jako dziecko

Urodziła się w pałacu Falkland, w Fife, jako najstarsza córka króla Szkocji i późniejszego króla Anglii – Jakuba Stuarta, i królowej Anny Duńskiej. Była starszą siostrą późniejszego króla Karola I. Po wymarciu dynastii Stuartów w 1714 tron Anglii odziedziczyli jej bezpośredni potomkowie – władcy Hanoweru (dynastia hanowerska).

Elżbieta została nazwana na cześć królowej Anglii – Elżbiety I, ponieważ jej ojciec chciał przypochlebić się starej władczyni, po której śmierci miał nadzieję odziedziczyć królestwo. Kiedy Elżbieta miała 6 lat, w 1603, jej sławna imienniczka zmarła i ojciec rzeczywiście został królem Anglii, a to uczyniło z jego małej córki atrakcyjną kandydatkę na żonę.

Małżeństwo

14 lutego 1613 poślubiła Fryderyka V, elektora Palatynatu Reńskiego, i zamieszkała w Heidelbergu. Fryderyk był dowódcą protestanckiego przymierza w Cesarstwie Rzymskim Narodu Niemieckiego, znanego jako Unia Ewangelicka. Elżbieta została jego żoną, aby przypieczętować przyjaźń jej ojca z protestanckimi książętami niemieckimi. Elżbieta i Fryderyk mieli 13 dzieci:

1. Fryderyka Henryka (1614–1629),
2. Karola Ludwika (1617–1680), od 1648 elektora Palatynatu,
3. Elżbietę (1618–1680), opatkę klasztoru, filozofkę i korespondentkę Kartezjusza,
4. Ruperta (1619–1682), bohatera Angielskiej Wojny Domowej,
5. Maurycego (1620–1652), który brał udział w Angielskiej Wojnie Domowej,
6. Luizę Hollandynę (1622–1709),
7. Ludwika (1624–1625),
8. Edwarda (1625–1663) – hrabiego palatyna i księcia Palatynatu-Simmern,
9. Henriettę Marię (1626–1651),
10. Jana Filipa Fryderyka (1627–1650),
11. Charlottę (1628–1631),
12. Zofię (1630–1714), żonę Ernesta Augusta elektora Hanoweru, matkę Jerzego I Hanowerskiego – króla Wielkiej Brytanii i Irlandii,
13. Gustawa Adolfa (1632–1641).

Zimowa Królowa

Gerrit van Honthorst, Elżbieta, królowa Czech

W 1619 Fryderykowi zaoferowano koronę Czech, a ten się zgodził. Rządził jednak bardzo krótko i Elżbieta stała się znana jako Zimowa królowa. Czasem zwano ją również Królową Serc, ponieważ była bardzo popularna. Para zmuszona została do udania się na wygnanie i zamieszkała w Hadze, gdzie w 1632 Fryderyk zmarł.

Elżbieta pozostała w Holandii, nawet po tym, jak jej syn, Karol I Ludwik, odziedziczył stanowisko swojego ojca jako elektor Palatynatu Reńskiego w 1648. Po restauracji monarchii Stuartów w Anglii Elżbieta udała się do Londynu w odwiedziny do swojego bratanka, Karola II, i tam zmarła.

Jej córka znana później jako Zofia Hanowerska i jej potomkowie, na mocy angielskiego Act of Settlement z 1701 r. zostali następcami tronu angielskiego, tak więc wszyscy królowie Wielkiej Brytanii, począwszy od Jerzego I Hanowerskiego, są potomkami Elżbiety Stuart.