Eparchia jekaterynburska
Eparchia jekaterynburska – jedna z eparchii Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego z siedzibą w Jekaterynburgu. Jej obecnym ordynariuszem jest metropolita jekaterynburski i wierchoturski Eugeniusz (Kulberg)[1], zaś funkcję katedry pełni sobór Świętej Trójcy w Jekaterynburgu[2]. Drugą katedrą eparchii jest sobór św. Jana Chrzciciela w Jekaterynburgu[3]. W czasach Imperium Rosyjskiego głównymi katedrami eparchii były jekaterynburskie sobory: św. Katarzyny i Objawienia Pańskiego, które zostały wysadzone w 1930 przez władze sowieckie[4][5].
 Sobór Świętej Trójcy w Jekaterynburgu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Siedziba | |
| Data powołania |
1885 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Metropolia | |
| Sobór |
Świętej Trójcy w Jekaterynburgu |
| Biskup diecezjalny |
metropolita jekaterynburski i wierchoturski Eugeniusz (Kulberg) |
| Dane statystyczne (2010) | |
| Liczba kapłanów • w tym diecezjalnych • w tym zakonnych |
454 |
| Liczba parafii |
507 |
| Liczba klasztorów |
16 |
Położenie na mapie Rosji  | |
Położenie na mapie obwodu swierdłowskiego  | |
Położenie na mapie Jekaterynburga  | |
 56°49′46,0″N 60°34′29,1″E/56,829444 60,574750
| |
| Strona internetowa | |
Historia
edytujEparchia powstała w 1885, poprzez wydzielenie z eparchii permskiej[1]. 29 stycznia 1885 imperator Aleksander III Romanow zaakceptował decyzję Świątobliwego Synodu Rządzącego o potrzebie stworzenia oddzielnej eparchii z centrum w Jekaterynburgu[6]. W momencie powstania liczyła 408 parafii (z czego 34 jednowierców), 428 cerkwi i 446 kaplic, obsługiwanych przez 522 kapłanów[7]. W 1899 ogólna liczba parafii spadła o dwie, jednak liczba cerkwi wzrosła do 497, zaś kaplic i domów modlitwy – do 563. W eparchii pracowało 570 kapłanów. W przededniu rewolucji październikowej administratura prowadziła 504 parafie i czternaście monasterów, w których zamieszkiwały 322 mniszki i 133 mnichów oraz 2532 posłusznice i 177 posłuszników[7]. Podzielona była początkowo na 24 dekanaty, a do 1917 ich liczba wzrosła do 31[6]. W 1893 rozpoczęto program misyjny, który miał na celu chrystianizację ludów zamieszkujących trudno dostępne północne rejony eparchii, głównie Mansów[6].
W latach 1918–1919 na tym terenie prowadzone były walki w ramach rosyjskiej wojny domowej, w wyniku prześladowań bolszewickich śmierć poniosło wówczas co najmniej 45 członków duchowieństwa diecezjalnego, 25 aresztowano, a około 50 musiało się ukrywać[6]. W 1919 r. likwidacji poddano wszystkie placówki oświatowe kierowane przez eparchię[6]. W 1922 w ramach akcji konfiskaty majątku cerkiewnego władze przejęły w samym Jekaterynburgu 1191 kilogramów srebra[6]. W maju 1922 aresztowany został patriarcha Tichon, a 20 sierpnia tego samego roku w soborze św. Katarzyny odbyło się spotkanie części duchowieństwa eparchii, które to przeszło na stronę Żywej Cerkwi[6]. Cerkwie i parafie eparchii podzieliły się na zwolenników patriarchy Tichona, renowacjonistów i grigoriewców[6]. W 1935 na terenie diecezji działa 118 parafii podległych metropolicie Sergiuszowi, 18 wiernych Żywej Cerkwi i 13 parafii grigoriewców[6]. W 1937 ogólna liczba parafii spada do 93, z czego 51 podlega Sergiuszowi, 31 odnowicielstwu, a 11 grigoriewcom[6].
W 1930 władze sowieckie zamykają, a następnie wysadzają w powietrze dwa główne sobory: św. Katarzyny i Objawienia Pańskiego[4][5]. W czasie terroru z końca lat trzydziestych duchowieństwo różnych odłamów zostaje poddane masowym represjom. Rozstrzelano 7 biskupów, represjonowano 150 duchownych (z czego 93 rozstrzelano)[6]. Ogólnie w latach 1918–1944 aresztowano 340 duchownych, z czego 148 zostało rozstrzelanych[6]. Po 1938 na terenie Uralu nie było żadnego biskupa, a wielu duchownych musiało rozpocząć zwykłą pracę zawodową[6]. W latach 1937–1938 zamknięto co najmniej 53 obiekty sakralne, w 1939 – co najmniej 15, w 1940 – co najmniej 13, a w pierwszej połowie 1941 – co najmniej 15[6]. Na przestrzeni kolejnych lat zamknięta została większość cerkwi na terenie eparchii, w samym tylko 1930 ponad 100 cerkwi[6]. Ta fala prześladowań sprawiła, że w mieście Swierdłowsku[a] czynny pozostał jedynie cerkiew św. Jana Chrzciciela i cerkiew Wszystkich Świętych[8]. Ta ostatnia zamknięta została w 1941 r., co pozostawiło miasto tylko z jedną świątynią, w której odbywały się – i do tego nieregularnie[9] – nabożeństwa[10]. W 1941 cerkiew Wszystkich Świętych została zamknięta, co sprawiło, że czynna pozostała jedynie cerkiew św. Jana Chrzciciela[8][10]. Wskutek wszystkich tych represji wymierzonych w prawosławne duchowieństwo i wiernych w ZSRR, w II połowie lat 30. XX wieku eparchia praktycznie przestała działać. Ostatnie czynne parafie podlegały bezpośrednio locum tenens Patriarchatu Moskiewskiego metropolicie Sergiuszowi[11].
Sytuacja poprawiła się nieznacznie po ataku Niemiec na ZSRR w 1941. W 1943 władze kościelne uzgodniły z władzami państwowymi możliwość otwarcia świątyń na terenie obwodu swierdłowskiego[12]. Na 93 podania o wznowienie nabożeństw tylko 4 zostały rozpatrzone pozytywnie[12]. W 1945 na terenie eparchii odbyło się 11 216 chrztów i 476 ślubów kościelnych, w 1946 – 15 047 chrztów i 1101 ślubów[6]. W 1947 posługę pełniło 47 duchownych i 7 diakonów, w 1949 – 58 duchownych i 12 diakonów, a w 1958 liczba ta wynosiła 58 duchownych i 15 diakonów[6]. Kolejne represje zaczęły się za rządów Nikity Chruszczowa. 16 cerkwi zostało zamkniętych w latach 1960–1962[6]. Na terenie miasta Swierdłowska czynna była wówczas znów tylko jedna świątynia i stan ten miał się utrzymać aż do rozpadu Związku Radzieckiego[9][10]. Pieriestrojka i przemiany jakie nastąpiły na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XX wieku doprowadziły do poprawy sytuacji duchowieństwa i wiernych[13]. W 1988 otwarto 6 nowych parafii i zwrócono 4 świątynie, a w 1989 – 16 parafii i 9 świątyń[14]. W latach 1991–1992 zwrócono kolejnych 38 świątyń[6]. W 1988 liczba chrztów w porównaniu z rokiem 1987 potroiła się, osiągając liczbę 170 121[13]. W 1989 ochrzczono już 370 572 osób[14]. Po utworzeniu Federacji Rosyjskiej eparchia odzyskała dużą część dawnych cerkwi i soborów, w których wznowiony został kult religijny.
Eparchia obecnie
edytujW 2010 eparchia liczyła 507 parafii oraz 16 klasztorów. 232 parafie dysponowały wolno stojącymi cerkwiami, inne posiadały jedynie świątynie domowe. Placówki duszpasterskie obsługiwało 390 kapłanów eparchialnych i 64 zakonnych[15].
W 2011 z terytorium administratury wydzielono eparchie: kamieńską i niżnotagilską[1].
- Monaster św. Mikołaja w Wierchoturiu, męski
- Pustelnia św. Kosmy w Kostylewej, męska
- Monaster Świętych Cierpiętników Carskich k. Jekaterynburga, męski
- Monaster Podwyższenia Krzyża Pańskiego w Jekaterynburgu, męski
- Nowo-Tichwiński Monaster św. Aleksandra Newskiego w Jekaterynburgu[16], żeński
- Monaster Opieki Matki Bożej w Wierchoturiu, żeński
- Monaster Ikony Matki Bożej „Wspomagająca Chlebem” w Sriednieuralsku, żeński
- Nataniel (Leandrow), 1885–1888
- Cyryl (Orłow), 1888 (nie objął obowiązków)
- Polikarp (Rozanow), 1888–1891
- Atanazy (Parchomowicz), 1891–1894
- Symeon (Pokrowski), 1894–1896
- Włodzimierz (Szymkowicz), 1896–1897
- Krzysztof (Smirnow), 1897–1900
- Ireneusz (Orda), 1900–1902
- Nikanor (Kamienski), 1902–1903
- Włodzimierz (Sokołowski-Awtonomow), 1903–1910
- Mitrofan (Afonski), 1910–1914
- Serafin (Gołubiatnikow), 1914–1917
- Grzegorz (Jackowski), 1917–1925
- Korneliusz (Sobolew), 1926–1933
- Makary (Zwiozdow), 1933–1934, ponownie od listopada 1934 do 1935
- Gleb (Pokrowski), locum tenens 1935
- Piotr (Sawieljew), 1936–1937
- Warłaam (Pikałow), 1943–1944
- Tobiasz (Ostroumow), 1944–1957
- Donat (Szczogolew), 1957
- Mścisław (Wołonsiewicz), 1957–1958
- Flawian (Dmitrijuk), 1958–1966
- Klemens (Pieriestiuk), 1966–1980
- Płaton (Udowienko), 1980–1984
- Melchizedek (Lebiediew), 1984–1994
- Nikon (Mironow), 1994–1999
- Wincenty (Morar), 1999–2011
- Cyryl (Nakonieczny), 2011[17]–2020
- Eugeniusz (Kulberg), od 2020[18]
Uwagi
edytuj- ↑ W 1924 Jekaterynburg przemianowano na Swierdłowsk, a do dawnej nazwy powrócono w 1991. Zmianie uległa także nazwa eparchii.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Екатеринбургская и Верхотурская епархия.
- ↑ Strona centrum kulturalnego soboru. [dostęp 2011-09-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-10-28)].
- ↑ Престольный праздник отметил Иоанно-Предтеченский собор Екатеринбурга.
- ↑ a b Ekaterinburg-eparhia.ru: Екатерининский собор. [dostęp 2012-10-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-18)]. (ros.).
- ↑ a b Ekaterinburg-eparhia.ru: Богоявленский Кафедральный Собоp. [dostęp 2012-10-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-18)]. (ros.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s Sedmitza.ru: К 125-летию Екатеринбургской и Верхотурской епархии. [dostęp 2012-10-24]. (ros.).
- ↑ a b Historia eparchii na jej oficjalnej stronie. [dostęp 2011-09-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-10)].
- ↑ a b Sobory.ru: Екатеринбург. Собор Иоанна Предтечи. [dostęp 2012-10-24]. (ros.).
- ↑ a b Иоанно-Предтеченский храм. [dostęp 2012-10-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (ros.).
- ↑ a b c Ekaterinburg-eparhia.ru: Храм во имя Всех Святых на Михайловском кладбище. [dostęp 2012-10-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-02-03)]. (ros.).
- ↑ a b ЕКАТЕРИНБУРГСКИЕ АРХИПАСТЫРИ.
- ↑ a b Тарантин Н: История Храма Во Имя Всех Святых На Михайловском Кладбище г. Екатеринбурга. Екатеринбург 2006. s. 62. [dostęp 2012-10-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-17)]. (ros.).
- ↑ a b Тарантин Н: История Храма Во Имя Всех Святых На Михайловском Кладбище г. Екатеринбурга. Екатеринбург 2006. s. 66. [dostęp 2012-10-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-17)]. (ros.).
- ↑ a b Тарантин Н: История Храма Во Имя Всех Святых На Михайловском Кладбище г. Екатеринбурга. Екатеринбург 2006. s. 67. [dostęp 2012-10-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-17)]. (ros.).
- ↑ Екатеринбургская епархия встречает 125-летие.
- ↑ Журналы заседания Священного Синода от 29 мая 2013 года.
- ↑ ЖУРНАЛ № 68.
- ↑ ЖУРНАЛЫ заседания Священного Синода от 8 декабря 2020 года. patriarchia.ru, 8 grudnia 2020. [dostęp 2020-12-08]. (ros.).