Filip VI Hiszpański
Filip VI (właśc. Felipe VI de España, wym. /feˈlipe ˈseɣsto/, Felipe Juan Pablo Alfonso de la Santísima Trinidad y de Todos los Santos de Borbón y Grecia, ur. 30 stycznia 1968 w Madrycie) – król Hiszpanii z dynastii Burbonów. Jest synem byłego króla Jana Karola I i królowej Zofii. Ma dwie starsze siostry – Helenę oraz Krystynę. W 2004 roku poślubił dziennikarkę telewizyjną Letycję Ortiz, z którą ma dwie córki – Eleonorę (następczynię tronu) oraz Zofię. Zgodnie z Konstytucją Hiszpanii, jako monarcha jest głową państwa oraz naczelnym dowódcą Sił Zbrojnych Hiszpanii w stopniu marszałka (Capitán general). Pełni także rolę najwyższego przedstawiciela w stosunkach międzynarodowych.
2.jpg) Filip VI, król Hiszpanii | |
| |
| |
| Król Hiszpanii | |
| Okres |
od 19 czerwca 2014[1] |
|---|---|
| Koronacja |
20 czerwca 2014 |
| Poprzednik | |
| Książę Asturii | |
| Okres |
od 21 stycznia 1977 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Data i miejsce urodzenia | |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Rodzeństwo | |
| Żona |
Letycja Ortiz Rocasolano |
| Dzieci | |
| Odznaczenia | |
        _pasador.svg){kind=small}              .png){kind=small}        _Grand_Gwanghwa_Medal_ribbon.gif){kind=small} _-_ribbon_bar.svg){kind=small}        _-_ribbon_bar.gif){kind=small}               .svg){kind=small}          _-_ribbon_bar.gif){kind=small}     
| |
21 stycznia 1977 oficjalnie otrzymał tytuł księcia Asturii. Wstąpił na tron 19 czerwca 2014 roku[2] po abdykacji swojego ojca. Jego rządy naznaczone są rozwiązaniem Kortezów Generalnych w 2016, aby można było przeprowadzić nowe wybory, zdecydowanym potępieniem referendum niepodległościowego Katalonii w 2017, pandemią COVID-19 oraz dążeniem do większej przejrzystości w sprawach królewskich. Badanie z 2021 roku wykazało, że Hiszpanie o poglądach lewicowych pozostają skrajnie nieufni wobec monarchicznej instytucji i postrzegają Filipa VI jako dalekiego od oczekiwań neutralności politycznej[potrzebny przypis].
Życiorys
edytujRodzina i dzieciństwo
edytujTrzecie dziecko króla Hiszpanii Juana Carlosa I i królowej Zofii Glücksburg. Filip VI ma dwie siostry infantki: Helenę i Krystynę. Został ochrzczony przez arcybiskupa Madrytu Casimiro Morcillo Gonzáleza, jego rodzicami chrzestnymi byli dziadek Juan de Borbón i prababka królowa Wiktoria Eugenia Battenberg. Jego imiona mają wymowę symboliczną. Imię Felipe otrzymał na cześć pierwszego Burbona panującego w Hiszpanii Filipa V, Juan – po dziadku Juanie de Borbón, Pablo po dziadku Pawle I Glücksburgu, a Alfonso po pradziadku Alfonsie XIII.
1 listopada 2003 ogłoszono jego zaręczyny z dziennikarką Letizią Ortiz Rocasolano. Ślub odbył się 22 maja 2004 w Katedrze Almudena, w Madrycie.
8 maja 2005 para ogłosiła, że w listopadzie spodziewa się narodzin swojego pierwszego dziecka. 31 października 2005 – niemal miesiąc przed terminem, przyszła na świat córka, infantka Eleonora.
Prasa została poinformowana o narodzinach pierworodnej córki pary książęcej za pomocą SMS-a. 25 września 2006 pałac królewski poinformował – również za pomocą SMS-a[3], że Felipe i Letizia w początkach maja 2007 spodziewają się narodzin drugiego dziecka[4]. 29 kwietnia 2007 księżna Letizia urodziła córkę, infantkę Zofię.
Filip VI jest ojcem chrzestnym co najmniej ośmiorga dzieci:
- księcia Ernesta Augusta VI Hanowerskiego (ur. 1983), syna Ernesta Augusta V, księcia Hanoweru
- księcia Konstantyna Alexiosa Greckiego (ur. 1998), syna Pawła, księcia Grecji i Danii
- księżniczki Sofii Bułgarskiej (ur. 1999), córki Konstantyna, księcia Widin
- Miguela Urdangarín y de Borbón (ur. 2002), syna Krystyny, księżnej Palma de Mallorca, swojej siostry
- księżniczki Ingrid Aleksandry Norweskiej (ur. 2004), córki Haakona, następcy tronu Norwegii
- Luisa Felipe Gómez-Acebo y Ponte (ur. 2005), syna Beltrána, swojego brata ciotecznego
- księcia Wincentego Duńskiego (ur. 2011), syna Fryderyka, króla Danii,
- księżniczki Izabeli Orleańskiej (ur. 2012), córki Karola Filipa, księcia Andegawenii[5]
Książę Widin jest ojcem chrzestnym młodszej córki Filipa – też Sofii.
Studia i dalsze życie
edytujFilip rozpoczął naukę w Santa Maria de los Rosales. Szkołę średnią ukończył w kanadyjskim Ontario, w Lakefield College School, a następnie studiował prawo na Universidad Autónoma de Madrid. Ukończył również kilka kursów z zakresu ekonomii. Edukację zakończył tytułem magistra (Master of Science) w Edmund A. Walsh School of Foreign Service Uniwersytetu Georgetown – w czasie studiów tam dzielił pokój z kuzynem – Pawłem Greckim. Jako następca tronu Hiszpanii, Filip regularnie uczestniczył w oficjalnych imprezach, kluczowych dla kraju wydarzeniach i życiu publicznym Hiszpanii. Od października 1995, aby utrzymać lepszy kontakt z Hiszpanami i jak najlepiej poznać całą Hiszpanię, Filip złożył całą serię wizyt w wspólnotach, prowincjach i miastach autonomicznych Hiszpanii.
Filip jako następca ojca Jana Karola I w 1977 otrzymał tytuł księcia Asturii. 21 kwietnia 1990 został pierwszym Burbonem, który otrzymał tytuł kataloński księcia Girony. Tak jak większość jego rodziny, brał on udział w igrzyskach olimpijskich; podczas Igrzysk Olimpijskich w Barcelonie w 1992 uczestniczył w regatach.
Filip posługuje się językami: hiszpańskim, katalońskim, francuskim, angielskim oraz zna trochę grecki[6].
Król Hiszpanii
edytuj18 czerwca 2014 Juan Carlos I podpisał akt abdykacji, zgodnie z którym przestał być królem Hiszpanii o północy. Zgodnie z tym aktem 19 czerwca 2014 Filip objął panowanie i został zaprzysiężony w Kortezach Generalnych jako król Hiszpanii Filip VI[7][8].
Król przyjął sobie za cel przywrócenie zaufania społeczeństwa do instytucji monarchii oraz jej reformę. Pod koniec 2014 roku opublikował zasady funkcjonowania swego dworu – wszystkie wydatki miały być jawne, zabroniono przyjmowania drogich prezentów[9]. Na początku 2015 obniżył swoje dochody o 20%, ograniczył również wydatki na podróże i ceremonie dworskie oraz w większości pozostałych dziedzin. Takie działania zaowocowały powolnym odzyskiwaniem przez monarchię prestiżu oraz wzrostem zaufania wśród obywateli – król stał się jedną z najwyższej cenionych postaci życia politycznego w kraju[10].
W 2016 roku król skorzystał ze swojego konstytucyjnego prawa do rozwiązania parlamentu (artykuł 99 punkt 5) z powodu impasu, do jakiego doszło po tegorocznych wyborach, kiedy żadna partia nie zdobyła poparcia umożliwiającego samodzielne sformowanie rządu, a miesiące rozmów między przywódcami partii nie przynosiły żadnych efektów (nawet nie wyznaczono konkretnego kandydata na urząd premiera). Wydarzenie to było o tyle znamienne, że pierwszy raz od demokratyzacji Hiszpanii skorzystano z możliwości zwołania nowych wyborów na mocy królewskiego dekretu[11][12].
W wyniku kryzysu związanego z katalońskim referendum niepodległościowym z 2017 roku król wygłosił 3 października 2017 przemówienie, w którym zdecydowanie potępił całe zajście. Podkreślał w nim nielegalność referendum i określił je jako przejaw „nieakceptowalnego braku lojalności”, a także zaznaczył, że doprowadziło ono do „erozji zaufania wewnątrz społeczeństwa samej Katalonii”. Zauważył również, iż referendum mogło być poważnym ciosem dla gospodarki całej północno-wschodniej Hiszpanii[13][14][15]. Zdecydowane stanowisko króla, odbiegające od dotychczasowej normy, spotkało się z mieszanymi opiniami ze strony sceny politycznej, która podzieliła się na obóz przyznający w pełni rację Filipowi VI (Partia Ludowa, Obywatele – Partia Obywatelska) oraz obóz krytykujący (Unidas Podemos, Catalunya en Comú)[16]. Członkowie PSOE oficjalnie opowiedzieli się po stronie króla, jednakże nieoficjalnie byli niezadowoleni z faktu, iż król w żaden sposób nie zachęcił władz Hiszpanii i Katalonii do wspólnego rozwiązania problemu na drodze dialogu[17].
Po ujawnieniu przez brytyjski dziennik The Daily Telegraph, że Filip VI, podobnie jak jego ojciec, znajdował się na liście beneficjentów Fundacji Lucum, czyli podmiotu, który otrzymał darowiznę w wysokości 65 milionów euro od Abdullaha bin Abdulaziza, króla Arabii Saudyjskiej[18], rodzina królewska wydała 15 marca 2020 roku oświadczenie, w którym ogłosiła, że Filip VI zrzeknie się jakiegokolwiek spadku po ojcu, do którego mógłby być uprawniony, oraz że Jan Karol I straci swój udział w świadczeniu, które rodzina królewska otrzymuje regularnie z budżetu państwa[19][20][21]. Oświadczenie to, mimo swojej formy, nie ma jednak mocy prawnej, ponieważ hiszpański kodeks cywilny zabrania przyjęcia lub odrzucenia spadku przed zgonem osoby, która go przepisała[22].
W lutym 2022 roku król oficjalnie potępił rosyjską inwazję na Ukrainę, stwierdzając, że jest to „niedopuszczalna agresja przeciwko suwerennemu i niezależnemu narodowi”. Tym samym stał się jednym z pierwszych europejskich monarchów, którzy publicznie zajęli stanowisko w tym konflikcie[23][24].
25 kwietnia 2022 roku, dążąc do większej transparentności finansowej, Filip VI po raz pierwszy upublicznił informacje o swoich osobistych aktywach, ujawniając tym samym ich wartość w wysokości 2,6 miliona euro (2,8 mln $). W wydanym oświadczeniu widnieje informacja, że na bogactwo króla składają się jego oszczędności, rachunki bieżące oraz papiery wartościowe, a także sztuka, antyki i biżuteria. Ogłoszono też, że król nie posiada żadnych zagranicznych nieruchomości ani nie dokonywał żadnych zagranicznych transakcji finansowych[25]. Zauważono również, iż Filip VI zapłacił należny podatek od wszystkich swoich dochodów[26]. Przedstawiona kwota czyni króla Filipa jednym z najmniej zamożnych monarchów na świecie[27]. Kontrastuje ona wyraźnie z szacunkami odnoszącymi się do majątku jego ojca Jana Karola I, wynoszącymi 2-2,3 miliarda dolarów[28][29].
Tytulatura
edytuj
Choć Filip posługuje się na co dzień jedynie tytułem króla Hiszpanii, jego pełna tradycyjna tytulatura brzmi: z Bożej łaski król Hiszpanii, Kastylii, Leónu, Aragonii, Sycylii, Neapolu, Jerozolimy, Portugalii, Nawarry, Grenady, Toledo, Walencji, Galicji, Majorki, Sewilli, Sardynii, Kordoby, Korsyki, Murcji, Jaén, Algarve, Algeciras, Gibraltaru, Wysp Kanaryjskich, Wschodnich i Zachodnich Indii oraz innych wysp i ziem na zachodnim brzegu Atlantyku, hrabia Barcelony, pan Biskajów i Moliny, książę Aten i Neopatrii, hrabia Roussillon i Cerdagne, margrabia Oristano i Goceano, arcyksiążę Austrii, książę Burgundii, Brabancji i Mediolanu, hrabia Habsburga, Flandrii, Tyrolu etc.[30] Jest ona rezultatem rozmaitych historycznych perturbacji, w trakcie których królowie hiszpańscy uzyskiwali i tracili władzę nad kolejnymi krajami. Tytuł arcyksięcia Austrii pochodzi z czasów, gdy w Hiszpanii panowali Habsburgowie.
Odznaczenia
edytujHiszpańskie
- Suweren Orderu Złotego Runa
- Wielki Mistrz Orderu Karola III
- Wielki Mistrz Orderu Izabeli Katolickiej
- Wielki Mistrz Orderu Świętego Ferdynanda
- Wielki Mistrz Orderu Świętego Hermenegilda
- Wielki Mistrz Orderu Świętego Jakuba
- Wielki Mistrz Orderu Montezy
- Wielki Mistrz Orderu Alkantry
- Wielki Mistrz Orderu Kalatrawy
- Krzyż Wielki Krzyża Zasługi Wojskowej (1986)
- Krzyż Wielki Krzyża Zasługi Morskiej (1987)
- Krzyż Wielki Krzyża Zasługi Lotniczej (1988)
Zagraniczne
- Łańcuch i Krzyż Wielki Orderu Wyzwoliciela San Martina (Argentyna)
- Krzyż Wielki Orderu Maja (Argentyna, 2009)
- Wielka Gwiazda Odznaki Honorowej za Zasługi dla Republiki (Austria, 1997)
- Wielka Wstęga Orderu Leopolda (Belgia, 1994)
- Łańcuch Orderu Zasługi (Chile, 2014)
- Krzyż Wielki Orderu Zasługi (Chile, 2001)
- Krzyż Wielki ze Złotą Gwiazdą Orderu Krzysztofa Kolumba (Dominikana, 1987)
- Krzyż Wielki Orderu San Lorenzo (Ekwador, 2001)
- Order Krzyża Ziemi Maryjnej I klasy (Estonia, 2007)
- Łańcuch i Krzyż Wielki Orderu Sikatuny (Filipiny)
- Krzyż Wielki Orderu Lakunduli (Filipiny, 2007)
- Krzyż Wielki Orderu Legii Honorowej (Francja, 2009)
- Krzyż Wielki Orderu Zbawiciela (Grecja, 2001)
- Krzyż Wielki Orderu Oranje-Nassau (Holandia, 1985)
- Medal Pamiątkowy Koronacji Wilhelma Aleksandra (Holandia, 2013)
- Wielka Wstęga Orderu Odrodzenia (Jordania, 1999)
- Wielki Łańcuch Orderu Boyacá (Kolumbia, 2015)
- Wielka Wstęga Orderu Zasługi (Liban, 2009)
- Krzyż Wielki Orderu Zasługi Adolfa de Nassau (Luksemburg, 2001)
- Krzyż Wielki Orderu Trzech Gwiazd (Łotwa, 2004)
- Klasa Specjalna Orderu Niezależności (Maroko, 2014)
- Krzyż Wielki Orderu Orła Azteckiego (Meksyk, 1996)
- Krzyż Wielki Orderu Świętego Olafa (Norwegia, 1995)
- Krzyż Wielki Orderu Vasco Núñeza de Balboa (Panama, 1998)
- Krzyż Wielki Orderu Słońca (Peru, 2004)
- Krzyż Wielki Orderu Zasługi Rzeczypospolitej (Polska, 2003)[31]
- Krzyż Wielki Orderu Wieży i Miecza (Portugalia, 2006)
- Wielki Oficer Orderu Wieży i Miecza (Portugalia, 1996)
- Krzyż Wielki Orderu Chrystusa (Portugalia, 1998)
- Krzyż Wielki Orderu Wojskowego Avis (1991, Portugalia)
- Krzyż Wielki Orderu Gwiazdy (Rumunia, 2007)
- Krzyż Wielki ze Srebrną Gwiazdą Orderu José Matíasa Delgado (Salwador, 1997)
- Order Królewski Serafinów (Szwecja, 1991)
- Krzyż Wielki Orderu Zasługi Republiki (Węgry, 2006)
- Krzyż Wielki Honorowy Królewskiego Orderu Wiktoriańskiego (Wielka Brytania, 1998)
- Krzyż Wielki Orderu Zasługi Republiki (Włochy, 1996)
- Order Olimpijski (2013)
Genealogia
edytuj| Hiszpańska rodzina królewska |
| |
|
Król Jan Karol I (poprzedni król)
Księżna Soria i książę Soria |
| Prapradziadkowie |
król Hiszpanii |
Henryk Battenberg |
Alfons |
Filip Orleański |
król Grecji |
Cesarz niemiecki |
Ernest August Hanowerski |
Cesarz niemiecki |
| Pradziadkowie |
król Hiszpanii |
Karol Tankred |
król Grecji |
Ernest August Hanowerski | ||||
| Dziadkowie |
Juan de Borbón (1913−1993) |
król Grecji | ||||||
| Rodzice |
król Hiszpanii królowa Hiszpanii | |||||||
|
Filip VI (ur. 30 stycznia 1968), król Hiszpanii | ||||||||
| Żona |
Letycja (ur. 15 września 1972) | |||||||
| Dzieci |
Eleonora (ur. 31 października 2005) |
Zofia (ur. 29 kwietnia 2007) | ||||||
Przypisy
edytuj- ↑ tvn24.pl
- ↑ pap.pl. [dostęp 2014-06-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-24)].
- ↑ Los Príncipes de Asturias esperan su segundo hijo para principios del mes de mayo | elmundo.es [online], www.elmundo.es [dostęp 2017-11-18].
- ↑ Los Príncipes de Asturias esperan su segundo hijo para principios del mes de mayo | Actualidad | EL PAÍS [online], www.elpais.es [dostęp 2017-11-18] (hiszp.).
- ↑ Chrzciny księżniczki Izabeli (fr). noblesseetroyautes.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-26)]..
- ↑ BARCELONA – A VIEWERS GUIDE: The Sports; Felipe Hoists Flag for Spain, „The New York Times”, 19 lipca 1992, ISSN 0362-4331 [dostęp 2017-10-04] (ang.).
- ↑ tvp.info
- ↑ Król Filip VI zasiadł na tronie Hiszpanii – RMF24.pl [online], www.rmf24.pl [dostęp 2017-11-23].
- ↑ Kodeks króla Filipa (gazeta.pl)
- ↑ Król Hiszpanii dla przykładu obciął sobie pensję
- ↑ Raphael Minder, King Felipe of Spain Dissolves Parliament, Clearing Way for New Elections, „The New York Times”, 3 maja 2016, ISSN 0362-4331 [dostęp 2022-09-22] (ang.).
- ↑ El Rey disuelve las Cortes por primera vez en democracia [online], ELMUNDO, 3 maja 2016 [dostęp 2022-09-22] (hiszp.).
- ↑ Catalan referendum: Region's independence 'in matter of days', „BBC News”, 4 października 2017 [dostęp 2022-09-22] (ang.).
- ↑ King Felipe: Catalonia's authorities have 'scorned' all Spaniards with referendum [online], the Guardian, 4 października 2017 [dostęp 2022-09-22] (ang.).
- ↑ Hilary Clarke, Claudia Rebaza, Isa Soares, King of Spain accuses Catalan leaders of 'unacceptable disloyalty' [online], CNN, 3 października 2017 [dostęp 2022-09-22] (ang.).
- ↑ Andrés Gil, El discurso del rey enciende a Unidos Podemos y los 'comunes' [online], elDiario.es, 3 października 2017 [dostęp 2022-09-22] (hiszp.).
- ↑ Diario es Política, MINUTO A MINUTO | La crisis de Catalunya [online], elDiario.es, 10 września 2017 [dostęp 2022-09-22] (hiszp.).
- ↑ Eldiario Es, Felipe VI es el segundo beneficiario de la fundación que recibió los 100 millones de Arabia Saudí, según The Telegraph [online], eldiario.es, 14 marca 2020.
- ↑ Spain's King Felipe VI renounces father's inheritance [online], BBC, marzec 2020.
- ↑ El Rey renuncia a la herencia de don Juan Carlos y le retira su asignación pública [online], El Confidencial, 15 marca 2020.
- ↑ El Rey renuncia a la herencia de Don Juan Carlos [online], ABC, 15 marca 2020.
- ↑ Marcos Pinheiro, Elena Herrera, La presión judicial y política aboca al rey emérito a irse de España para tratar de salvar la monarquía de sus propios escándalos [online], elDiario, 3 sierpnia 2020 [dostęp 2020-08-04] (hiszp.).
- ↑ Dutch and Spanish Royals respond to Russian invasion of Ukraine [online], Royal Central, 24 lutego 2022 [dostęp 2022-03-05] (ang.).
- ↑ Queen Letizia uses fashion to show support for Ukraine [online], Royal Central, 4 marca 2022 [dostęp 2022-03-05] (ang.).
- ↑ Ashifa Kassam, Spain's king unveils assets amid push for more transparency [online], Associated Press, 26 kwietnia 2022.
- ↑ Spain's King Felipe VI unveils €2.6m assets amid push for more transparency [online], Euronews, 26 kwietnia 2022.
- ↑ James Badcock, I might be king of Spain but I'm not loaded: Felipe VI claims he is one of world's poorest monarchs [online], Telegraph, 26 kwietnia 2022.
- ↑ Marcos Paradinas, Las redes se hacen eco de la fortuna del Rey, estimada en 2 mil millones de euros según la prensa extranjera [online], El Plural, 3 czerwca 2014 [dostęp 2022-11-12] [zarchiwizowane z adresu 2019-07-14].
- ↑ NYT: el Rey llegó al trono casi sin dinero; su fortuna supera los 2.300 millones [online], Bolsamania [dostęp 2022-11-12] [zarchiwizowane z adresu 2015-11-08].
- ↑ Obecna konstytucja hiszpańska uznaje podstawowy tytuł władcy jako król Hiszpanii, zezwala jednak na używanie tytułów „które odnoszą się do Korony”, uznaje się więc, że dotyczy to wszystkich dawnych tytułów (artykuł 56 par. 2). Co do zasady, nie praktykuje się używania większości z tych tytułów.
- ↑ M.P. z 2004 r. nr 2, poz. 45