Firlej (województwo lubelskie)

wieś w województwie lubelskim

Firlejwieś w powiecie lubartowskim województwa lubelskiego, położona na Wysoczyźnie Lubartowskiej[5][6]. Leży nad jeziorem o tej samej nazwie.

Firlej
wieś
Ilustracja
Kościół Przemienienia Pańskiego
Państwo

 Polska

Województwo

 lubelskie

Powiat

lubartowski

Gmina

Firlej

Wysokość

147 m n.p.m.

Liczba ludności (2021)

1184[2][3]

Strefa numeracyjna

81

Kod pocztowy

21-136[4]

Tablice rejestracyjne

LLB

SIMC

0380540[5]

Położenie na mapie gminy Firlej
Mapa konturowa gminy Firlej, w centrum znajduje się punkt z opisem „Firlej”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej znajduje się punkt z opisem „Firlej”
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Firlej”
Położenie na mapie powiatu lubartowskiego
Mapa konturowa powiatu lubartowskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Firlej”
Ziemia51°33′33″N 22°30′33″E/51,559167 22,509167[1]
Strona internetowa

Siedziba gminy Firlej oraz parafii rzymskokatolickiej Przemienienia Pańskiego. Dawniej miasto; lokacja miejska Firleja z 1557 roku nie została zrealizowana, lokowany w 1629 roku, zdegradowany w 1869 roku[7]. Prywatne miasto szlacheckie Firlejów, położone w województwie lubelskim, w 1739 roku należało do klucza Lubartów Lubomirskich[8].

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Firlej. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa lubelskiego.

Wieś stanowi sołectwo gminy Firlej[9]. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) wieś liczyła 1175 mieszkańców[10].

Ośrodek turystyczny.

Historia

edytuj

Początki Firleja wiążą się z rodem Firlejów. Miasto założył w 1557 r. Mikołaj Firlej. Kolejnymi właścicielami byli Zasławscy, Lubomirscy i Sanguszkowie. W 1839 roku Firlej przejął w posiadanie Henryk Łubieński – ówczesny prezes Banku Polskiego. 9 maja 1831 roku pod Firlejem stoczono jedną z bitew powstania listopadowego.

Miasto miało swój udział w powstaniu listopadowym i styczniowym. Toczyły się tu bitwy, czego śladem są mogiły powstańców w pobliskim Sobolewie. 13 stycznia 1870 r. pozbawiono Firlej praw miejskich[11]. W czasie I wojny światowej osada została zniszczona przez wycofujących się Rosjan. W pierwszej połowie sierpnia 1920 na firlejowskim rynku marszałek Piłsudski przyjął defiladę wojsk, które wyruszały na front w walce z bolszewikami.

W czasie okupacji niemieckiej na tym terenie działał oddział AK kpt. T. Pośpiecha. W okolicy intensywne działania prowadziły też oddziały partyzanckie Gwardii Ludowej dokonując wielokrotnie rozbrajania posterunków niemieckich w celu zdobycia broni, niszcząc kontyngenty zboża dla Niemców i rozbijając urzędy gminne[12]. Osadę wyzwoliła w lipcu 1944 roku 27 Wołyńska Dywizja Piechoty AK.

Powojenne ożywienie gospodarcze związane było z rozwojem turystyki opartej na walorach przyrodniczych – lasach sosnowych i dwóch jeziorach (jeziorze Firlej z kąpieliskiem, ośrodkiem sportów wodnych i licznymi ośrodkami wypoczynkowymi oraz jeziorze Kunów z łowiskami wędkarskimi).

Zabytki

edytuj

Komunikacja

edytuj

Firlej położony jest przy drodze krajowej nr 19, w odległości 40 km od Lublina i 210 km od Białegostoku. Posiada liczne połączenia autobusowe.

Ludzie związani z Firlejem

edytuj
Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie urodzeni w Firleju (województwo lubelskie).

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 30057
  2. Wieś Firlej w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-02-27], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  3. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-02-27].
  4. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 249 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  5. a b GUS. Wyszukiwarka TERYT.
  6. Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  7. Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 30–31.
  8. Adam Homecki, Rozwój terytorialny latyfundium Lubomirskich (starszej gałęzi rodu) w latach 1581–1754, w: Studia Historyczne, rok V, zeszyt 3 (58), 1972, s. 436.
  9. Strona gminy Firlej, sołectwa [dostęp 27-02-27].
  10. GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
  11. Postanowienie z 19 (31) grudnia 1869, ogłoszone 1 (13 stycznia) 1870 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, s. 471).
  12. Józef Bolesław Gargas „Oddziały Gwardii Ludowej i Armii Ludowej 1942 – 1945” Wydawnictwo MON 1971 str. 168-169.
  13. Zapal świeczkę w niedzielę na mogiłach Rosjan, Gazeta Wyborcza Lublin, 7 maja 2010.

Linki zewnętrzne

edytuj