Franciszek Paweł Raszeja

Franciszek Paweł Raszeja
Data i miejsce urodzenia	2 kwietnia 1896 ; Chełmno
Data i miejsce śmierci	21 lipca 1942 ; Warszawa
Przyczyna śmierci	morderstwo
Miejsce spoczynku	cmentarz Powązkowski w Warszawie
Zawód, zajęcie	lekarz
	Multimedia w Wikimedia Commons

Franciszek Paweł Raszeja (ur. 2 kwietnia 1896 w Chełmnie, zm. 21 lipca 1942 w Warszawie) – polski lekarz-ortopeda i nauczyciel akademicki. Brat Leona, Maksymiliana, Alojzego i Walerii Raszejów.

Życiorys

Urodził się w rodzinie urzędnika pocztowego Ignacego i Marii z domu Cichoń^[1]. Uczęszczał do Gimnazjum Chełmińskiego, gdzie przyjaźnił się z późniejszym politykiem i działaczem SPD, Kurtem Schumacherem.

Podczas I wojny światowej został wcielony do armii niemieckiej, walczył na froncie wschodnim; wzięty do niewoli był przetrzymywany w Taszkencie. W 1918 przez Finlandię i Szwecję przedostał się do kraju. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej jako sanitariusz. Po studiach medycznych w Münster, Krakowie i Poznaniu oraz uzyskaniu stopnia doktora nauk medycznych pracował w klinice Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Poznańskiego. W 1928 był jednym z pięciu członków założycieli Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego (Ireneusz Wierzejewski, Michał Grobelski, Henryk Cetkowski, Franciszek Raszeja, Wiktor Dega)^[2]. Habilitował się w 1931 i został dyrektorem szpitala ortopedycznego w Swarzędzu. Równocześnie kierował polikliniką ortopedyczną w Poznaniu. Raszeja doprowadził w 1935 do ponownego otwarcia szpitala ortopedycznego Uniwersytetu Poznańskiego i objął jego kierownictwo, a rok później uzyskał tytuł profesora.

Po zakończeniu działań wojennych we wrześniu 1939 pracował jako lekarz w Warszawie (od grudnia 1939 był ordynatorem oddziału chirurgicznego szpitala PCK) i nauczał na tajnym Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego. Skontaktował się z przebywającym w warszawskim getcie profesorem Ludwikiem Hirszfeldem i zorganizował akcje krwiodawstwa na rzecz ludności żydowskiej.

21 lipca 1942 udał się do mieszkania w kamienicy przy ul. Chłodnej 26 na terenie getta, aby zająć się pacjentem (posiadał legalną przepustkę). Tam został zamordowany przez gestapowców pod dowództwem SS-Sturmbannführera Hermana Höflego wraz ze swoim pacjentem Abe Gutnajerem, jego rodziną, dwoma żydowskimi lekarzami oraz pielęgniarką^[3].

O jego śmierci 30 lipca 1942 roku poinformowała konspiracyjna gazeta - "Biuletyn Informacyjny", stwierdzając, że^[4]:

Akcja wywożenia potrwa prawdopodobnie kilka tygodni. W czasie mordowania Żydów zginęło w getcie kilku Polaków przebywających tam służbowo. M.in. zamordowano znakomitego chirurga, prof. uniwers. Poznańskiego - Raszeję, wezwanego do getta za przepustką na konsylium.

Należał do Polskiej Korporacji Akademickiej Baltia.

Pochowany został na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 108-6-6)^[5].

Życie prywatne

Od 1923 żonaty ze Stanisławą Deniszczuk. Mieli dwie córki: Bożenę i Ewę^[1].

Upamiętnienie

Jego imieniem nazwano Szpital Miejski w Poznaniu przy ul. Mickiewicza (otwarty w 1953), jedną z ulic w Warszawie na Kole (obecna dzielnica Wola)^[6], a także osiedle w Chełmnie.

Przypisy

↑ ^a ^b Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski (red.): Wielkopolski słownik biograficzny. Warszawa-Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981, s. 616. ISBN 83-01-02722-3.
↑ Damian Kusz, Wojciech Marczyński, Andrzej Nowakowski: Historia Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego. [w:] Strona internetowa PTOiTr [on-line]. ptoitr.pl. [dostęp 2016-01-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-31)]. (pol.).
↑ Franciszek Paweł Raszeja - Jad Waszem (ang.)
↑ "Biuletyn Informacyjny" z dn. 30 lipca 1942 roku, za: Ewa Kurek: Poza granicą solidarności. Stosunki polsko-żydowskie 1939-1945. Lublin: Clio, 2008, s. 230. ISBN 978-83-917670-9-2.
↑ Cmentarz Stare Powązki: FRANCISZEK DENISZCZUK, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-02-03] .
↑ Uchwała nr 28 Rady Narodowej Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 24 listopada 1961 r. w sprawie nadania nazw ulicom, Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, Warszawa, dnia 20 grudnia 1961 r., nr 22, poz. 96, s. 2.

Bibliografia

Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski (red.) Wielkopolski słownik biograficzny, Warszawa-Poznań 1983, PWN ISBN 83-01-02722-3
Włodzimierz Kalicki, Świadek tylko czyta w dodatku „Duży Format” do „Gazety Wyborczej” z 21 kwietnia 2008, (Nr.15/774)
Franciszek Paweł Raszeja, oprac. Emilia Olszewska, Koło Nas. Biuletyn Informacyjny Spółdzielni Mieszkaniowej „Koło” Nr 2 (30) kwiecień 2009, s. 7.

[slownik-1] Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski (red.): Wielkopolski słownik biograficzny. Warszawa-Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981, s. 616. ISBN 83-01-02722-3.

[HistPTOiTr-2] Damian Kusz, Wojciech Marczyński, Andrzej Nowakowski: Historia Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego. [w:] Strona internetowa PTOiTr [on-line]. ptoitr.pl. [dostęp 2016-01-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-31)]. (pol.).

[3] Franciszek Paweł Raszeja - Jad Waszem (ang.)

[4] "Biuletyn Informacyjny" z dn. 30 lipca 1942 roku, za: Ewa Kurek: Poza granicą solidarności. Stosunki polsko-żydowskie 1939-1945. Lublin: Clio, 2008, s. 230. ISBN 978-83-917670-9-2.

[5] Cmentarz Stare Powązki: FRANCISZEK DENISZCZUK, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-02-03] .

[6] Uchwała nr 28 Rady Narodowej Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 24 listopada 1961 r. w sprawie nadania nazw ulicom, Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, Warszawa, dnia 20 grudnia 1961 r., nr 22, poz. 96, s. 2.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]