Fryderyk von Wettyn
Fryderyk von Wettyn (niem. Friedrich von Wettin, także jako Friedrich von Sachsen, ur. 26 października 1473 w Torgau, zm. 14 grudnia 1510 w Rochlitz) – książę Rzeszy, 36-ty wielki mistrz zakonu krzyżackiego w latach 1498–1510[1].
.jpg) Friedrich von Sachsen Lucas Cranach Młodszy um 1580 | |
 Herb Fryderyka von Wettyn jako wielkiego mistrza | |
| wielki mistrz zakonu krzyżackiego | |
| Okres |
od 1498 |
|---|---|
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Dane biograficzne | |
| Data i miejsce urodzenia |
26 października 1473 |
| Data i miejsce śmierci |
14 grudnia 1510 |
| Miejsce spoczynku |
katedra w Miśni |
Życiorys
edytujSyn księcia Saksonii Albrechta Odważnego i Zdenki z Podiebradów, córki króla Czech Jerzego z Podiebradów. Był najmłodszy z rodzeństwa i przez rodziców został przeznaczony do stanu duchownego[2].
Otrzymał staranne wykształcenie. Studiował w Sienie i w Lipsku. W młodym wieku został kanonikiem w Kolonii. Po zakończeniu edukacji znalazł się na dworze arcybiskupa Moguncji. W 1498 po śmierci Johanna von Tieffena poselstwo krzyżackie zaproponowało mu urząd wielkiego mistrza i natychmiastową elekcję po wstąpieniu do zgromadzenia. Niespotykany do tej pory przebieg kariery w zakonie krzyżackim był spowodowany chęcią zdobycia przez tę organizację zwierzchnika, który swoim autorytetem i pochodzeniem mógł wzbudzać respekt, a także dodać blasku osłabionemu i przeżywającemu trudne chwile zgromadzeniu[3].
29 września 1498 w Królewcu Fryderyk Wettyn został przyjęty do zakonu i jednocześnie wybrany wielkim mistrzem. Jego wybór spowodował natychmiastowy kryzys w stosunkach z Polską, gdyż jako książę Rzeszy, Fryderyk nie miał zamiaru składać hołdu lennego królowi polskiemu i nie uznawał postanowień pokoju toruńskiego z 1466[3].
W związku z zaistniałą sytuacją w latach 1498–1501 Jan I Olbracht dwukrotnie zagroził zakonowi wojną i stanowczo upominał się o spełnienie przez Wettina jego powinności. Kryzys osiągnął swoje apogeum w 1501, gdy król zaczął przygotowania do konfrontacji zbrojnej, gromadząc wojska na granicy z Prusami. Przygotowania przerwała śmierć monarchy.
Po wstąpieniu na tron Aleksandra Jagiellończyka Fryderyk Wettyn nadal odwlekał spotkanie z królem i złożenie hołdu lennego[4]. Gdy Zygmunt I Stary objął tron polski i w 1507 postawił ultimatum wielkiemu mistrzowi, ten wyjechał z Prus i udał się do Rochlitz w Saksonii; do państwa zakonnego już nie wrócił. Rezydował głównie w Saksonii, w dobrach rodzinnych. Pochowany został w katedrze w Miśni[3].
Przypisy
edytuj- ↑ Paweł Pizuński, Poczet wielkich mistrzów krzyżackich, Wydawnictwo Arenga, Wydanie 2, Skarszewy, s. 145.
- ↑ Ein Reichsfürst als Hochmeister – Zwei Welten prallen aufeinander. www.grin.com. [dostęp 2021-11-03].
- ↑ a b c Friedrich, Herzog von Sachsen. daten.digitale-sammlungen.de - w: Neue Deutsche Biographie (NDB). Band 5, Duncker & Humblot, Berlin 1961, ISBN 3-428-00186-9, S. 526. [dostęp 2021-11-03].
- ↑ Praca zbiorowa, Polska w rozwoju dziejowym. Warszawa 1966, s. 379.
Bibliografia
edytuj- Paweł Pizuński, Poczet wielkich mistrzów krzyżackich 1198-2000, wyd. 3 popr. i uzup., Gdańsk: [s.n.], 2003, ISBN 83-909057-7-9, OCLC 749170928.