Gandawa
Gandawa (niderl. Gent, wym. ɣɛnt (
odsłuchaj), fr. Gand, wym. ɡɑ̃ ( odsłuchaj)) – miasto w północno-zachodniej Belgii, w Regionie Flamandzkim, siedziba administracyjna prowincji Flandria Wschodnia, oraz okręgu Gandawa. Leży przy ujściu rzeki Leie do Skaldy, przez Kanał Gandawa-Terneuzen ma dostęp do Morza Północnego. W mieście działa polski konsulat honorowy. Gandawa jest miastem portowym i uniwersyteckim. Pod względem liczby mieszkańców jest po Antwerpii drugim największym miastem Belgii.
| |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Region | |||||
| Prowincja | |||||
| Dystrykt | |||||
| Burmistrz | |||||
| Powierzchnia |
157,77 km² | ||||
| Populacja (1 stycznia 2024) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Nr kierunkowy |
09 | ||||
| Kod pocztowy |
9000, 9031, 9032, 9040-9042, 9050-9052 | ||||
Położenie na mapie Belgii  | |||||
Położenie na mapie Flandrii Wschodniej  | |||||
 51°03′N 3°43′E/51,050000 3,716667
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Historia
edytuj
Początki
edytujRegion Gandawy był zamieszkany od czasów Celtów. Nazwa miasta (nld. Gent) pochodzi z celtyckiego słowa 'ganda' oznaczającego miejsce zbiegu, połączenia, np. dwóch rzek (w tym przypadku ujście rzeki Leie do Skaldy). Nie ma pisemnych przekazów na temat miasta z czasów rzymskich, ale badania archeologiczne potwierdzają, że region Gandawy był wtedy także zamieszkiwany.
Ważnym momentem w historii Gandawy było przybycie tu francuskiego mnicha Amanda, którego misją było nawrócenie do chrześcijaństwa mieszkańców Gandawy i okolicznych terenów. Mnich przypłynął rzeką lecz, gdy chciał wyjść z łodzi na brzeg, jak głosi legenda, wrogo nastawiony tłum wrzucił go z powrotem do wody. Popłynął więc Amand dalej i zatrzymał się w miejscu, gdzie później powstał klasztor św. Piotra (Sint-Pieters), tu mieszkał spokojnie i modlił się o nawrócenie pogan. Gdy pewnego dnia w Gandawie powieszono skazańca, Amand zdjął jego ciało z szubienicy i w swoim małym klasztorze przywrócił do życia. Inne źródła podają, że Amand przywrócił do życia kobietę, która popełniła samobójstwo, wieszając się na własnym welonie[2]. Dopiero ten cud przekonał do nowej wiary mieszkańców Gandawy, którzy teraz masowo zaczęli przyjmować chrzest. Jakiś czas potem Amand wraz ze swoim przyjacielem Bawonem założyli dwa klasztory – św. Bawona (Sint-Baaf) i św. Piotra (Sint-Pieters). Do dziś trwa spór o to, który z klasztorów powstał jako pierwszy, nie zachowały się żadne dokumenty, które mogłyby potwierdzić bez żadnych wątpliwości pierwszeństwo któregokolwiek z nich. Oba klasztory przeżywały okres świetności za panowania cesarza Karola Wielkiego i jego następcy Ludwika Pobożnego. Opatem obu klasztorów był przez pewien czas Einhard, biograf Karola Wielkiego, który otworzył obu klasztorom drogę do świetności – w przyszłości oba klasztory stały się najważniejszymi we Flandrii. Miasto rozrastało się stopniowo wokół klasztorów i centrum handlowego.
Cięższe czasy dla miasta przyszły wraz z inwazją wikingów, którzy dwukrotnie (w 851 i 879 roku) napadali na Gandawę, w latach 879–883 splądrowali oba klasztory, a miasto zniknęło z mapy.
Gandawa powoli odzyskiwała swój status, głównie dzięki hrabiom Flandrii. Pierwszym z nich był Baldwin I Żelazne Ramię. Do poprawy pozycji Gandawy przyczynił się też w dużym stopniu jego syn Baldwin II Łysy – wybudował on w Gandawie umocnienia na lewym brzegu Leie. Tu gromadzili się mieszkańcy i tu powstał pierwszy rynek (Groentenmarkt). Wokół niego powstał szybko rozwijający się i przybierający na znaczeniu gród. Jeszcze przed rokiem 1000 na nowo zaczęły działać oba klasztory. W klasztorze św. Piotra (Sint-Pieters) około roku 950 znalazł po ucieczce z Anglii schronienie święty Dunstan. W XI wieku istniały już pierwsze świątynie, na miejscu których dzisiaj znajdują się: kościół św. Jakuba (Sint-Jacob), kościół św. Mikołaja (Sint-Niklaas) i katedra św. Bawona (Sint-Baaf), a także warownia, która z czasem przerodziła się w zamek Gravensteen – siedzibę hrabiów Flandrii[3].
XII–XV wiek
edytujMiędzy XII a XV wiekiem Gandawa była jednym z największych miast poza granicami Włoch, ustępując jedynie Paryżowi. Szacuje się, że w XIII–XV w. w granicach murów miejskich żyło od 60 tys. do 65 tys. osób.
Około 1100 roku Gandawa otrzymała od hrabiego Flandrii prawo do własnej rady miejskiej, co oznaczało większą niezależność i przywileje, o których zachowanie przez stulecia musieli mieszkańcy miasta walczyć dość często (pierwsze duże powstanie miało miejsce w 1379 roku). Miasto otoczono murami i wjechać do niego można było jedynie przez cztery bramy, co ułatwiało kontrolę nad tym, kto i z czym wjeżdża do miasta. Rosło także polityczne znaczenie miasta. Gandawa otrzymała przywilej składu, który nakazywał każdemu kupcowi, który przepływał przez Gandawę ze zbożem, do przeznaczenia 1/4 swojego ładunku do sprzedaży na pobliskim targu zbożowym (Korenmarkt). Miasto bogaciło się w bardzo szybkim tempie. W 1180 roku hrabia Filip Alzacki wybudował twierdzę Gravensteen – siedzibę hrabiów Flandrii, nie po to jednak, aby chronić miasto, a raczej, by chronić siebie przed buntowniczymi rzemieślnikami gandawskimi, i aby mieć gdzie więzić tych bardziej butnych. Jednak w okresie od XII do XV wieku największe zyski przynosiła produkcja sukna i handel nim. Zyski z sukiennictwa czerpało ponad 60% rodzin w Gandawie. W praktyce władzę w mieście sprawowało około 40 najzamożniejszych rodzin – były one w posiadaniu wielkich majątków, a ich członkowie zasiadali w radzie miejskiej liczącej 39 przedstawicieli. Oni też budowali miejsca użyteczności publicznej – szpitale (np. Bijloke), czy instytucje charytatywne. W mieście powstawały także nowe klasztory – augustianów, karmelitów, dominikanów i braci mniejszych, dla niezamężnych kobiet i wdów powstały około 1242 roku, dzięki hrabinie Joannie Flandryjskiej, dwa duże beginaże – św. Elżbiety (Oud Begijnhof Sint-Elisabeth) i mały beginaż (Klein Begijnhof).
. Na początku XIV wieku cechy rzemieślnicze otrzymały prawo do przedstawicielstwa w radzie miejskiej, w ten sposób rządy w Gandawie stały się bardziej demokratyczne.
W czasie pierwszej fazy wojny stuletniej Gandawa pozostawała neutralna, ale szybko przeszła na stronę Anglii, pomimo iż oficjalnie to Francja była suwerenem Flandrii. Przyczyna takiej decyzji była prosta – to Anglia dostarczała wełny tak niezbędnej do produkcji sukna. Jacob van Artevelde, ówczesny przywódca rady, przeciwstawił się hrabiemu Flandrii, który popierał króla Francji i w 1340 roku na rynku Vrijdagmarkt w Gandawie koronował angielskiego władcę Edwarda III na króla Francji. Dziś na placu stoi pomnik van Artevelde. Bohater gandawski w pięć lat po koronacji Edwarda III został zamordowany przez swoich rywali we własnym domu. Takie brutalne porachunki między wpływowymi rodzinami nie były niczym niezwykłym. Jednym z najbardziej znanych w mieście konfliktów był ten między rodzinami Rijm i Alijn – ich kłótnie były tak krwawe, że w końcu musiała między dwie rodziny wkroczyć rada miejska – karą za zbrodnie było wybudowanie szpitala dziecięcego – Alijnhospitaal, dziś Muzeum Folkloru (Museum voor Volkskunde)– Huis van Alijn.
Od 1383 roku Flandria znalazła się pod panowaniem książąt burgundzkich, którzy przychylniejszym okiem spoglądali na sąsiadującą z Flandrią Brabancję. Każde powstanie w Gandawie było brutalnie tłumione przez władców burgundzkich i wolność miasta była skutecznie ograniczana. Gandawa traciła swoją pozycję w przemyśle tekstylnym na rzecz miast Brabancji, Niderlandów i Anglii. Chociaż widać już było kryzys w wielu dziedzinach, to wciąż miasto czerpało wiele z handlu, swoich przywilejów i dbałości o jakość sieci wodnej w mieście – już w XIII wieku przybył Gandawie kanał Lieve – liczący 45 km, a w XVI wieku, gdy Antwerpia zyskała na ważności, wybudowano w jej kierunku kanał Gandawa-Terneuzen. Jednak mimo tych zabiegów, Gandawa musiała wciąż walczyć o swoją niezależność przeciwko władcom burgundzkim – Filipowi Dobremu (do rebelii doprowadziły wysokie podatki, jednak w bitwie pod Gavere Gandawa poniosła klęskę), Marii Burgundzkiej i Maksymilianowi Habsburgowi. W wyniku nieudanego zrywu, 1492 roku Gandawa podpisała układ pokojowy – Pokój w Cadzand, który ograniczał znacznie jej wolność.
XVI wiek i cesarz Karol V
edytuj
Gandawa na początku XVI wieku była miastem kultury – to tu bracia Hubert i Jan van Eyck stworzyli w 1432 roku Ołtarz Baranka Mistycznego, to tutaj tworzył Hugo van der Goes. Ale Gandawa stawała się także ważnym ośrodkiem naukowym – poziom intelektualny wychwalał w 1517 roku sam Erazm z Rotterdamu – miasto miało nie tylko znanych uczonych, ale także wiele ośrodków, w których można było pobierać naukę – około 300 uczniów uczęszczało do gimnazjum Geeraard de Duivelsteen, dość powszechne były też prywatne lekcje. W mieście było pięciu lub sześciu aptekarzy – wszyscy posiadali dyplomy uniwersyteckie lub świadectwa zdanych egzaminów w swojej dziedzinie. W Gandawie istniały też towarzystwa teatralne i kluby dla mieszczan. Gandawa w tym czasie była też jednym z najważniejszych miast na polu drukarstwa.
W takim klimacie rozkwitu, magistrat podjął decyzję o budowie nowego ratusza. Na architektów wybrano mistrzów tej sztuki – Rombouta II Keldermansa i Domiena de Waghemakere. Choć plany były wielkie, zabrakło finansów na dokończenie budowy, bowiem miasto zaczęło podupadać – handel suknem nie był już tak kwitnący, a do tego Karol V Habsburg, syn Joanny Szalonej, władca, którego narodziny w Gandawie w 1500 roku świętowano bardzo hucznie biciem dzwonów i wystrzałami armatnimi, w 1537 roku nałożył na swoje miasto niezwykle wysokie podatki. Miłość do władcy bardzo szybko przerodziła się w niezadowolenie, które doprowadziło do strajku urzędników i robotników. Karol V osobiście przybył do Gandawy by ukarać mieszkańców – odebrał miastu przywileje, które pozwalały zachować niezależność, a także odebrał prawo sprawowania władzy nad terenami poza murami miejskimi. Nowe prawo nazwał cesarz – Concessio Carolina. Poza tym skonfiskował wszelkie dobra miejskie, dzwon Roeland – symbol niezależności, został zdjęty z dzwonnicy, a miasto musiało zapłacić ogromną karę pieniężną. Jednak na tym się nie skończyło. Władca za wszelką cenę chciał upokorzyć mieszkańców – na jego rozkaz 3 maja 1540 roku 30 najznamienitszych mieszkańców, 318 członków mniejszych cechów, 50 członków cechu tkaczy musiało przemaszerować przez miasto boso, odziani jedynie w koszule.
Za nimi podążało 50 największych buntowników, tzw. krzykaczy, również boso, w białych koszulach i ze stryczkami na szyi – na znak, że za bunt przeciwko cesarzowi zasłużyli na szubienicę. Musieli oni oddać cześć cesarzowi – uklęknąć przed nim i błagać o wybaczenie. Do dziś mieszkańców Gandawy nazywa się stroppendragersami – tymi, którzy noszą stryczek. Do dziś także odbywa się co roku w czasie Gentse Feesten w centrum miasta pochód stroppendragersów – tyle, że dziś przejść ze stryczkami na szyi to zaszczyt, którego dostępują jedynie członkowie gildii, bowiem wydarzenie to urosło do miana symbolu nieugiętości Gandawy[4].
W XVI wieku miały w Gandawie także miejsce przemiany religijne, pod wpływem reformacji, a przede wszystkim kalwinizmu, co przyniosło reakcje w postaci inkwizycji. Od 1559 roku niemal w każdym miesiącu płonęli na stosach heretycy. Reakcją na okrucieństwa inkwizycji była w Niderlandach tzw. rewolta ikonoklastów w 1566 roku, w czasie której szczególnie ucierpiała Gandawa, prawie w każdym kościele i klasztorze doszło do zniszczeń. Niemal cudem udało się uratować słynny Ołtarz Gandawski – na czas przeniesiono go na wieżę katedry. Liczba protestantów w mieście rosła. W 1576 roku podczas wojny osiemdziesięcioletniej zawarta została przez Stany Generalne Niderlandów w Gandawie tzw. Pacyfikacja Gandawska, która wprowadzała pokój religijny pomiędzy protestantami i katolikami w prowincjach i jednoczyła ich we wspólnej walce przeciwko Hiszpanom. W latach 1577–1584 Gandawa stała się kalwinistyczną republiką pod wodzą Jana van Hembyse i Françoisa van Ryhove. W tym czasie powstał w Gandawie pierwszy teologiczny uniwersytet. Po przejęciu władzy przez Aleksandra Farnese w 1584 roku rozpoczęły się prześladowania kalwinistów, które doprowadziły około 4 tys. z nich do opuszczenia miasta. Niektóre źródła podają, że z miasta wyjechało około 15 tys. mieszkańców (nie tylko protestantów).
XVII–XVIII wiek
edytujNa początku XVII wieku rozpoczęto odbudowę zniszczonych kościołów, klasztorów i kaplic, powstawały też nowe. Miastu przybyło około 20 nowych zakonów, m.in. jezuitów. Katolicyzm i życie religijne kwitło. Jedną z najbardziej znanych i zasłużonych dla miasta postaci życia religijnego był biskup Antonius Triest – wielki miłośnik i mecenas sztuki. To on zamówił u Rubensa, Van Dycka i rzeźbiarza Hiëronymusa Duquesnoy'a Starszego prace, które znalazły miejsce w gandawskiej katedrze.
Gandawa otrzymała w tym czasie nie tylko nowe dzieła sztuki, ale także perspektywy poprawy sytuacji ekonomicznej – wybudowano kanał wodny Gandawa-Brugia, który potem przedłużono do portów w Ostendzie i Dunkierce (1613–1640). Korzystało z niego około 50 tys. osób rocznie, jednym z najznamienitszych pasażerów na tej trasie był cesarz Rosji Piotr Wielki (w 1717 roku). Jednak, mimo tych zmian, praktycznie od końca XVI wieku do polowy XVIII wieku Gandawa przeżywała ekonomiczny upadek. W 1650 roku było tu już tylko około 31 tys. mieszkańców (w średniowieczu ok. 50 tys.). Dodatkowo po zawartym w 1648 roku pokoju w Münster (część pokoju westfalskiego kończącego wojnę osiemdziesięcioletnią w Niderlandach i trzydziestoletnią w Europie) Gandawa utraciła łatwy dostęp do morza. Dzięki kanałowi z Gandawy do Brugii, udało się miastu i jego mieszkańcom przezwyciężyć w części trudności – na początku XVIII wieku tą drogą wyruszały statki gandawskich kupców do Chin i Indii.
W czasie wojny o sukcesję austriacką w 1745 miasto zostało zdobyte przez Francuzów, zwrócone Austrii po zawarciu pokoju w Akwizgranie w 1748.
W połowie XVIII wieku, pod rządami cesarzowej Marii Teresy, Gandawa zaczęła podnosić się z upadku i powracać do świetności – osiągnęła status największego miasta w Belgii, który utrzymała aż do okresu głodu w latach 1845-1848. W 1750 roku pojawiły się w mieście cukrownie, pierwsze prawdziwe fabryki niezwiązane z sukiennictwem. Z czasem pojawiały się inne zakłady przemysłowe, a ich właściciele stawali się coraz bogatsi, kupowali tytuły szlacheckie, wchodzili do rodzin arystokratycznych przez małżeństwa i budowali wspaniale domy na styl francuski. W 1737 roku otwarta została, ufundowana przez przemysłowców nowa Opera Królewska przy Placu Kouter.
Pod panowaniem Francji i Niderlandów
edytuj
Czasy panowania Francji (1794–1814) przyniosły Gandawie wzrost ekonomiczny, a w latach przynależności do Niderlandów (1815–1830) Gandawa stała się miastem uniwersyteckim i ponownie portem morskim, dzięki wybudowaniu kanału Gandawa-Terneuzen (1825–1827). Od 1795 Gandawa była stolicą francuskiego departamentu Escaut, a po 1815 była stolicą niderlandzkiej, a następnie belgijskiej prowincji Flandria Wschodnia.
Domy budowane od XVIII w. przez nową arystokrację gościły znamienite postacie, np. w kamienicy Hotel d'Hane-Steenhuyse mieszkał król Francji Ludwik XVIII (w 1815 roku po ucieczce Napoleona z Elby), car Aleksander I (w 1814 roku), król Niderlandów Wilhelm I (w 1816 roku), w hotelu Clemmen przebywał książę Wellington zanim wyruszył pod Waterloo, a w kamienicy Schamp gościła delegacja amerykańska z przyszłym prezydentem Johnem Quincy Adamsem. Delegacja prowadziła rozmowy ze stroną brytyjską i w Gandawie podpisała traktat kończący drugą wojnę brytyjsko-amerykańską, tzw. traktat gandawski.
Gandawa była także pierwszym miastem na kontynencie europejskim, gdzie dotarła rewolucja przemysłowa, a to dzięki zmechanizowaniu przemysłu tekstylnego. Gandawa zawdzięcza to niejakiemu Lievenowi Bauwensowi, któremu udało się przemycić z Anglii projekt maszyny przędzalniczej – Spinning Jenny (pl. Przędzącej Jenny). Miasto odzyskiwało dawny blask.
W granicach Belgii
edytuj
28 września 1837 roku przyjechał do Gandawy po raz pierwszy pociąg parowy. Od 1874 roku miasto ma także tramwaje, w 1899 roku było tu już dziewięć linii (na początku tramwaje konne, a od 1905 roku elektryczne).
Wraz z rozwojem przemysłu, przybywało w mieście robotników – w 1930 roku pracowało ich w mieście 35 tys. (wszystkich mieszkańców było ok. 175 tys.) w 1200 różnych fabrykach i zakładach. Nic dziwnego, że to w Gandawie powstały pierwsze w Belgii nowoczesne związki zawodowe.
8 września 1873 w Gandawie nastąpiło założycielskie zebranie Instytutu Prawa Międzynarodowego.
W roku 1913 Gandawa była gospodarzem wystawy światowej EXPO. Wystawa została zorganizowana (od kwietnia do października) w specjalnie na tę okazję wybudowanym kompleksie. Został wtedy także wybudowany dworzec Gent-Sint-Pieters i pobliski hotel Flandria Palace oraz odrestaurowano wiele zabytków miasta. Planowano też otwarcie jednego z najsłynniejszych budynków miasta Vooruit wybudowanego z inicjatywy ruchu socjalistycznego Samenwerkende Maatschappij Vooruit Nr.1, jednak z powodu strajków do otwarcia przed wystawą EXPO nie doszło. Lata świetności Vooruit przeżywał po I wojnie światowej, jako socjalistyczny dom ludowy, gdzie robotnicy spędzali czas wolny.
Od początku XX wieku Gandawa miała około 15 dużych hoteli, salę kinową Valentino, gdzie wyświetlano filmy już w 1901 roku, później została ona rozbudowana i przemianowana na kino Scala, następnie Wintergarten, a w 1921 roku na Coliseum.
Po I wojnie światowej Gandawa stawała się miastem kultury i rozrywki – w tym czasie rozpoczęto organizacje m.in. Gentse Feesten i jarmarku, które organizuje się co roku do chwili obecnej. W 1932 roku rozpoczęło działalność największe kino w kraju, gdzie wyświetlano filmy dźwiękowe – Capitole. W połowie lat 30. Gandawa miała także swoją radiostację. W 1930 roku Uniwersytet Gandawski stał się pierwszą szkołą wyższą w kraju, gdzie wykładano w języku niderlandzkim. W 1938 roku jeden z profesorów tego uniwersytetu – Corneille Heymans otrzymał Nagrodę Nobla.
_-_Belgium.jpg)
Choć zarówno w czasie I, jak i II wojny światowej Gandawa nie ucierpiała szczególnie wskutek niemieckich bombardowań, to końcowa faza II wojny światowej przyniosła ciężkie walki o wyzwolenie miasta. W walkach w dniach 11–14 września 1944 roku brała udział polska 1 Dywizja Pancerna generała Stanisława Maczka. 1 stycznia 1945 roku nad lotniskiem w dzielnicy Sint-Denijs-Westrem miała miejsce jedna z największych bitew powietrznych końca II wojny światowej, zwana bitwą nad Gandawą, która była wynikiem operacji niemieckiej pod nazwą Bodenplatte. W bitwie wzięły udział polskie dywizjony lotnicze 302, 308 i 317.
Po 1950 roku nastąpiło ożywienie związane z rozbudową Kanału Gandawa-Terneuzen i samego portu w Gandawie. Rosła liczba mieszkańców i ich zamożność. Po reformie administracyjnej w 1977 roku, gdy do miasta dołączono okoliczne gminy liczba ludności wynosiła około 250 tysięcy, w 1999 roku – 224 tysiące, a 1 stycznia 2024 miasto zamieszkiwało 269 597 mieszkańców.
Podział administracyjny
edytujW skład miasta wchodzi 13 dzielnic (deelgemeente):
- Afsnee
- Desteldonk
- Drongen (Tronchiennes)
- Gentbrugge
- Ledeberg
- Mariakerke
- Mendonk
- Oostakker
- Sint-Amandsberg (Mont-Saint-Amand)
- Sint-Denijs-Westrem (Saint-Denis-Westrem)
- Sint-Kruis-Winkel (Winkel-Sainte-Croix)
- Wondelgem
- Zwijnaarde
Dialekt
edytujNa dialekt gandawski duży wpływ miał język francuski (jeszcze pod koniec XIX wieku po francusku mówiło w Gandawie 20% populacji) – widoczne jest to wciąż w stosunkowo dużej liczbie używanych tu słów francuskich, a także w specyficznej wymowie głoski /r/[5].
Gastronomia
edytuj
Typowe dla Gandawy są waterzooi (gandawska gęsta zupa z ryb lub kurczaka, z dodatkiem warzyw, śmietany oraz jabłek), Flamandzki schab (stoverij), a także okrągłe ciastka – Gentse mokken, Kletskop i migdałowy chleb na cieście francuskim amandelbroodje. Gandawa słynie także z musztardy Tierenteyn. Miasto ma też swoje lokalne piwa, m.in. Delirium Tremens, Gentse Tripel, Troubadour i Artevelde.
Gospodarka
edytuj
Ważny port morski. Podstawę gospodarki stanowi dobrze rozwinięty przemysł włókienniczy (głównie bawełniany), elektromaszynowy, chemiczny, przetwórstwa spożywczego, skórzany. Duży ośrodek hodowli kwiatów. Ośrodek kulturalno-naukowy, siedziba placówek badawczych i szkół wyższych. Ważny węzeł komunikacji drogowej i kolejowej.
Oświata
edytujGandawa jest pod względem liczby studentów najważniejszym miastem uniwersyteckim w Belgii. Na samym uniwersytecie (Universiteit Gent) studiuje około 41 tysięcy osób, a w mieście działają także wyższe szkoły techniczne i zawodowe – HOGENT (ok. 13,5 tysięcy studentów) i katolicka Arteveldehogeschool (ok. 14 tysiąca studentów), LUCA School of Arts (ok. 1400 studentów) i Odisee (ok. 2000 studentów). W mieście studiuje też wielu studentów zagranicznych, w tym spora grupa studentów polskich – studiujących głównie w ramach programu Erasmus.
Zabytki i atrakcje turystyczne
edytuj
Gandawa należy do najczęściej odwiedzanych przez turystów miast Belgii. W mieście funkcjonuje słynny uniwersytet (Universiteit Gent), którego początki sięgają 1817 roku. Biblioteka uniwersytecka zwana Boekentoren belgijskiego architekta Henry’ego van de Velde jest jednym z najbardziej znanych budynków w mieście.
Znane zabytki:
- Katedra św. Bawona (Sint-Baaf) z XIII-XVI w. – we wnętrzu cenne dzieła sztuki, m.in. jedno z najbardziej znanych dzieł malarstwa zachodniego, uznawane za najwybitniejsze dzieło gotyckiego malarstwa flamandzkiego – Ołtarz Baranka Mistycznego braci Huberta i Jana van Eyck
- eomańsko-gotycki kościół św. Mikołaja (Sint-Niklaas) – przykład architektury gotyckiej znad Skaldy
- kościół św. Michała (Sint-Michiel)
- kościół św. Jakuba (Sint-Jacob)
- klasztor św. Piotra i ruiny klasztoru św. Bawona
- ratusz gotycko-klasycystyczny z XVI i XVIII wieku
- zamek hrabiów Flandrii Gravensteen z IX–XII wieku, przebudowany w XVI wieku
- Groot Vleeshuis – hala mięsna z XV wieku
- Vismijn – magazyn rybny z XVII wieku
- Rabot – średniowieczna śluza warowna
- sukiennice – początek budowy XV wiek i dzwonnica – beffroi z XIV wieku
- domy cechowe i magazyny przy ul. Korenlei i ul. Graslei
- beginaże: św. Amanda (Groot Begijnhof Sint-Amandsberg), św. Elżbiety (Oud Begijnhof Sint-Elisabeth) i mały beginaż (Klein Begijnhof)
- uniwersytecki ogród botaniczny
- Citadelpark – zespół parkowy położony w centralnej części miasta z unikatowymi formacjami skalnymi, otaczający budynki parku Miejskiego Muzeum Sztuki Nowoczesnej Stedelijk Museum voor Actuele Kunst (S.M.A.K.). W sezonie wiosenno-letnim park jest miejscem animującym życie nocne oraz kulturalne miasta (w dzień spacerują tutaj charakterystyczne belgijskie koguty).
- dworzec kolejowy Gent-Sint-Pieters – wybudowany w 1913 roku z okazji otwarcia światowej wystawy EXPO
- kawiarnia „Heerdestraat” położona w północnej części miasta, miejsce spotkań miejscowej bohemy oraz młodych filmowców. Położona w sercu turecko-marokańskiej części miasta.
Co cztery lata w Gandawie ma miejsce słynna wystawa-festiwal kwiatów Gentse Floraliën. Co roku pod koniec lipca w Gandawie odbywa się jedna z największych imprez muzyczno-kulturalnych Gentse Feesten, która trwa dziesięć dni i w czasie której odbywa się słynny pochód stroppendragers. Co roku w październiku w Gandawie odbywa się jeden z największych festiwali filmowych w Europie – Film Fest Gent. W latach 1995–2014, w Gandawie odbywała się parada I Love Techno, która w roku 2015 została przeniesiona do francuskiego Pérols[6].
.JPG)
Muzea
edytuj.jpg)
- Stadsmuseum Gent Muzeum Miejskie
- Muzeum Sztuk Pięknych (Museum voor Schone Kunsten) MSK
- Stedelijk Museum voor Actuele Kunst (S.M.A.K.) Miejskie Muzeum Sztuki Nowoczesnej
- Museum Dr. Guislain – muzeum psychiatrii
- Industriemuseum Muzeum Przemysłu
- Huis van Alijn – muzeum folkloru
- Museum voor de Geschiedenis van de Wetenschappen – Muzeum Historii Nauki
- Gerechtsmuseum en Wapenmuseum w zamku Gravensteen Muzeum Tortur i Muzeum Broni
- Design Museum Gent – muzeum wzornictwa
- De School van Toen – muzeum szkolnictwa
- Museum voor Geschiedenis van de Geneeskunde Muzeum Historii Medycyny
Sport
edytuj
Corocznie odbywa się tu wyścig kolarski, Gandawa-Wevelgem, będący częścią elitarnej ligi ProTour, jak również inny wyścig – Omloop Het Nieuwsblad. W 2000 roku miasto gościło uczestników halowych mistrzostw Europy w lekkoatletyce.
Współpraca
edytujMiasto Gandawa posiada międzynarodowe umowy o współpracy z takimi miejscowościami jak[7]:
Przypisy
edytuj- ↑ BUS
- ↑ Mediewistyka - Średniowiecze, historia, badania. - Magdalena Sakowska - Łacińskie teksty autorstwa kobiet w epoce średniowiecza
- ↑ Gravensteen
- ↑ Stroppendragersi
- ↑ Dialekt gandawski
- ↑ I Love Techno
- ↑ Ghent. DB-City. [dostęp 2021-07-11]. (ang.).