Gedania Gdańsk (piłka nożna)
Gedania Gdańsk – najstarszy polski klub piłkarski działający w Gdańsku. Założony 15 sierpnia 1922 jako wielosekcyjny klub sportowy. Od samego początku działała sekcja piłkarska; po podziale klubu od 2006 roku działa jako GKS Gedania 1922. W sezonie 2022/2023 klub występował w III lidze (IV poziom ligowy).
 Logo KKS Gedania na budynku przy ul. Kościuszki | |||
| Pełna nazwa |
Gdański Klub Sportowy Gedania 1922 | ||
|---|---|---|---|
| Barwy |
biało-czerwono-niebieskie | ||
| Data założenia |
15 sierpnia 1922 | ||
| Liga |
III liga, gr. II | ||
| Państwo | |||
| Województwo | |||
| Siedziba | |||
| Adres |
al. Generała Józefa Hallera 201, 80-416 Gdańsk | ||
| Stadion |
Centrum Sportu i Edukacji GKS Gedania 1922 al. Generała Józefa Hallera 201 | ||
| Prezes |
Władysław Barwiński | ||
| Trener |
Krystian Ryczkowski | ||
| |||
| Strona internetowa | |||
Informacje ogólne
edytujNazwa klubu
edytuj1922-1939 Sportklub „Gedania” e.V. in Danzig[1]
1945-1950 Klub Sportowy „Gedania”
1950-2006 Kolejowy Klub Sportowy Gedania[2]
od 2006 Gdański Klub Sportowy GEDANIA 1922[3]
Historia
edytujPoczątki piłki nożnej w Gdańsku
edytujPiłka nożna przyszła do Gdańska pod koniec XIX wieku dzięki angielskim marynarzom. 18 kwietnia 1903 roku powstał pierwszy klub piłkarski w Gdańsku – Fußball-Club (FC) Danzig (od 1905 r. pod nazwą BuEV Danzig). Pierwszy mecz z „zewnętrznym” rywalem (tj. drużyną z Królewca) odbył się w lipcu jeszcze tego samego roku[4].
Powstanie klubu
edytujW 1876 powstaje Ogniwo – pierwsze polskie stowarzyszenie sportowe w Gdańsku. W 1894 rozpoczyna swoją działalność Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” z którego to inicjatywy w 1926 powstaje boisko wraz z najpotrzebniejszymi urządzeniami sportowymi na terenie tak zwanego Polenhof[5] przy Heeresanger Strasse (dziś Aleja Legionów w Gdańsku), późniejsza siedziba Gedanii[6].
15 sierpnia 1922 w efekcie zaistniałego konfliktu i zamknięcia sekcji piłkarskiej w „Sokole” dochodzi do powołania wielosekcyjnego polskiego klubu sportowego Gedania (nazwa ta pochodzi od nazwy zlikwidowanej sekcji piłkarskiej[7]).
1922-1939
edytuj.jpg)
Pierwszy mecz drużyna Gedanii Gdańsk rozegrałą przeciwko drużynie Polonii Bydgoszcz[8].1 marca 1923 zostaje zarejestrowana w Okregowym Toruńskim Związku Piłki Nożnej[9]. Klub został zakwalifikowany do klasy A jednak na własną prośbę znalazł się w klasie B[9]. Pierwotnie klub był zarejestrowany pod adresem Westerplatte Seestrasse[9]. W 1924 przystępuje do Baltischer Rasen- und Wintersport-Verband (od 10 kwietnia 1927 zwana Baltischer Sport-Verband, czyli Bałtycki Związek Sportowy). W 1925 pod nazwą Sportklub Gedania e.V rozpoczął rywalizację w klasie B. W pierwszym zezonie wygrała 11 z 12 spotkań[10]. W sezonie 1926 W latach 1934–1939 jest zrzeszona w Deutscher Fußball-Bund i Gauliga Ostpreußen, gdzie gra w dywizji Gauliga Danzig zajmując dwukrotnie 2. miejsce w sezonach 1936-37 i 1937-38. W 1939 Gedania została przyjęta do Pomorskiego Okręgowego Związku Piłki Nożnej i miała w sezonie 1939-1940 wystąpić w klasie A.[11] Jednak dzień przed rozpoczęciem II wojny klub został zmuszony przez władze WM Gdańsk do zawieszenia działalności.
Początkowo działała sekcja piłkarska, od 1931 także lekkoatletyczna, kolarska, motorowa, hokejowa i bokserska. Po zajęciu Gdańska przez Niemcy hitlerowskie rozstrzelani zostali prezes Gedanii Henryk Kopecki oraz wiceprezesi Konrad Zdrojewski i Władysław Dębowski, a większość zawodników klubu trafiła do obozów koncentracyjnych. Miejsce Gedanii w lidze zajęła reprezentacja oddziałów Luftwaffe z Gdańska (SV Luftwaffe Danzig), których trzon stanowili żołnierze obrony przeciwlotniczej[12]. Wojny nie przeżyło łącznie 75 członków klubu.
po 1945
edytuj
Po wyzwoleniu miasta 16 maja 1945 lub pod nazwą KS Gedania zostaje reaktywowany. Po początkowych sukcesach klub rozpoczyna swoją tułaczkę po niższych ligach piłkarskich, w późniejszym okresie nazwa zostaje zmieniona na KKS Gedania (Kolejowy Klub Sportowy).
Sezon 1951 roku był jedynym, w trakcie którego miały miejsce mecze drugoligowych drużyn Gedanii (występującej pod nazwą Kolejarz Gdańsk) z Lechią Gdańsk (wówczas pod nazwą Budowlani Gdańsk)[13].
Na początku sezonu 1987/88 Gedania połączyła się z klubem MOSiR Gdańsk.
Latem 2003 roku Gedania połączyła się z Flotyllą Gdańsk.
Od 2006 w wyniku konfliktu z prezesem przekształconego w Spółkę Akcyjną klubu Gedania S.A. dochodzi do rozpadu i w efekcie założenia Gdańskiego Klubu Sportowego GEDANIA 1922 na bazie Sekcji Piłkarskiej dawnego KKS Gedania[14]. GEDANIA 1922 może korzystać ze swojego historycznego boiska aż do zbudowania nowego kompleksu przy Alei Hallera[15].
W 2022 odznaczony Złotym Medalem Reipublicae Memoriae Meritum[16].
Gedania dzisiaj
edytujSezon 2010/2011
edytujGedania Gdańsk występuje w Klasie Okręgowej grupa gdańska I.
Kadra
edytuj
|
|
2009/2010
edytujW sezonie 2009/2010 Gedania Gdańsk zajęła 6 lokatę w Klasie Okręgowej grupa gdańska I.
2010/2011
edytujW sezonie 2010/2011 Gedania Gdańsk zajęła 4 lokatę w Klasie Okręgowej grupa gdańska I.
Sezon po sezonie
edytuj| Sezon | Liga | Pozycja | Punkty | Bramki | Uwagi |
|---|---|---|---|---|---|
| 1924/1925 | B-klasse | ||||
| 1925/1926 | B-klasse | 1 | 22:2 | 55:11 | awans 
|
| 1926/1927 | A-klasse | ||||
| 1927/1928 | A-klasse | 1 | |||
| 1928/1929 | A-klasse | 1 | awans
| ||
| 1929/1930 | Danzigliga | 4 | 4:6 | 5:4 | |
| 1930/1931 | Bezirksklasse (Kreis II Danzig) | 2 | 12:8 | 17:16 | Endrunde um die Grenzmark-Meisterschaft: SV Graf Schwerin Deutsch Krone 0:2/3:3 |
| 1931/1932 | Bezirksklasse (Kreis II Danzig) | 6 | 7:13 | 18:25 | |
| 1932/1933 | Kreisliga (Kreis II Danzig) | 4 | 5:5 | 15:8 | |
| 1933/1934 | Kreisliga (Kreis II Danzig) | 2 | 15:5 | 32:17 | awans
|
| 1933/1934 | Meisterschaft der Freien Stadt Danzig 1933/34 | 1 | 9:3 | 18:13 | awans
|
| 1933/1934 | Gauliga Ostpreußen (Abteilung I) | 6 | 6:18 | 22:41 | |
| 1934/1935 | Gauliga Ostpreußen (Abteilung I) | 3 | 14:10 | 28:20 | |
| 1935/1936 | Bezirksliga (Bezirk IV Danzig-Marienwerder) | 3 | 14:10 | 36:20 | |
| 1936/1937 | Bezirksliga (Bezirk IV Danzig-Marienwerder) | 2 | 16:8 | 42:16 | awans
|
| 1936/1937 | Gauliga Ostpreußen (Abteilung B) | 3 | 6:6 | 14:18 | |
| 1937/1938 | Bezirksliga (Bezirk IV Danzig-Marienwerder) | 2 | 15:9 | 40:22 | awans
|
| 1937/1938 | Gauliga Ostpreußen (Abteilung I) | 3 | 2:10 | 10:22 | |
| 1938/1939 | Gauliga Ostpreußen | 5 | 16:20 | 39:57 | Gedania została zdelegalizowana w 1939 roku, a później rozwiązana odgórnie. |
| 1946 | klasa A (Gdańsk) | 1 | 30 | awans
| |
| 1946 | Mistrzostwa Polski (1/8 finału) | RKU Sosnowiec 2:6 | |||
| 1947 | Mistrzostwa Polski (gr. II) | 7 | 17 | 47:44 | |
| 1948 | klasa A (Gdańsk) | 2 | 14:4 | 22:10 | rozgrywki przerwane po 10 kolejkach[a] o mistrzostwo okręgu: Lechia Gdańsk 1:5/2:7 |
| 1949 | klasa A (Gdańsk) | 3 | 22 | awans
| |
| 1949 | eliminacje do II ligi | wycofana | |||
| 1950 | klasa A (Gdańsk) | 1 | 14:0 | 30:5 | awans
|
| 1950 | eliminacje do II ligi | 2 | 10 | 13:15 | awans
|
| 1951 | II liga | 7 | 9 | 18:25 | |
| 1952 | II liga | 10 | 5 | 24:50 | spadek 
|
| 1953 | III liga | 4 | 19 | ||
| 1954 | III liga | 2 | 19 | ||
| 1955 | III liga | 1 | 37 | 34:45 | awans
|
| 1955 | eliminacje do II ligi | 4 | 4 | 7:15 | |
| 1956 | III liga | 4 | 25 | ||
| 1957 | III liga | 6 | 16 | ||
| 1958 | III liga | 9 | 11 | spadek
| |
| 1959 | klasa A | 7 | 16 | ||
| 1960 | klasa A | 1 | 26 | awans
| |
| 1960/61 | III liga | 2 | 24 | ||
| 1961/62 | III liga | 4 | 24 | ||
| 1962/63 | III liga | 9 | 17 | ||
| 1963/64 | III liga | 8 | 18 | ||
| 1964/65 | III liga | 11 | 14 | ||
| 1965/66 | III liga | 10 | 15 | spadek
| |
| 1966/67 | klasa okręgowa | 7 | 22 | ||
| 1967/68 | klasa okręgowa | 5 | 21 | ||
| 1968/69 | klasa okręgowa | 4 | 24 | ||
| 1969/70 | klasa okręgowa | 7 | 19 | ||
| 1970/71 | klasa okręgowa | 6 | 21 | ||
| 1971/72 | klasa okręgowa | 3 | 24 | ||
| 1972/73 | klasa okręgowa | 8 | 22 | awans
| |
| 1973/74 | III liga okręgowa | 12 | 25 | 31:51 | |
| 1974/75 | klasa wojewódzka | 11 | 17 | 38:51 | |
| 1975/76 | klasa wojewódzka | 11 | 20 | 34:50 | spadek
|
| 1976/77 | klasa A | 1 | 31 | 43:17 | awans
|
| 1977/78 | III liga | 8 | 25 | 29:33 | |
| 1978/79 | III liga | 10 | 24 | 16:18 | |
| 1979/80 | III liga | 8 | 28 | 32:33 | |
| 1980/81 | III liga | 14 | 11 | 18:47 | spadek
|
| 1981/82 | klasa okręgowa | 3 | 33 | 35:29 | |
| 1982/83 | klasa okręgowa | 1 | 43 | 55:16 | awans
|
| 1983/84 | III liga | 11 | 24 | 23:30 | |
| 1984/85 | III liga | 14 | 5 | 9:56 | spadek
|
| 1985/86 | klasa okręgowa | 4 | 29 | 43:31 | |
| 1986/87 | klasa okręgowa | 2 | 41 | 68:22 | awans
|
| 1987/88 | III liga | 11 | 19 | 25:34 | spadek
|
| 1988/89 | klasa okręgowa | 4 | 30 | 35:24 | |
| 1989/90 | klasa okręgowa | 8 | 33 | 29:30 | |
| 1990/91 | klasa okręgowa | 3 | 43 | 70:29 | |
| 1991/92 | klasa okręgowa | 4 | 38 | 79:36 | |
| 1992/93 | klasa okręgowa | 3 | 45 | 74:34 | |
| 1993/94 | klasa okręgowa | 1 | 49 | 73:30 | awans
|
| 1994/95 | III liga | 10 | 33 | 41:43 | |
| 1995/96 | III liga | 17 | 25 | 37:76 | spadek
|
| 1996/97 | IV liga | 6 | 42 | 52:51 | |
| 1997/98 | IV liga | 2 | 70 | 53:19 | |
| 1998/99 | IV liga | 9 | 40 | 43:50 | |
| 1999/00 | IV liga | 6 | 41 | 28:17 | |
| 2000/01 | IV liga | 4 | 71 | 81:38 | |
| 2001/02 | IV liga | 16 | 31 | 31:54 | |
| 2002/03 | IV liga | 6 | 38 | 26:27 | |
| 2003/04 | IV liga | 2 | 81 | 101:27 | |
| 2004/05 | IV liga | 18 | 19 | 27:80 | spadek
|
| 2005/06 | klasa okręgowa | 4 | 60 | 66:27 | |
| 2006/07 | klasa okręgowa | 7 | 44 | 32:38 | |
| 2007/08 | klasa okręgowa | 3 | 61 | 54:26 | baraże o IV ligę: Czarni Czarne 5:1 Wisła Tczew 0:1 spadek
|
| 2008/09 | klasa okręgowa | 4 | 50 | 55:19 | |
| 2009/10 | klasa okręgowa | 6 | 42 | 41:39 | |
| 2010/11 | klasa okręgowa | 4 | 44 | 43:35 | |
| 2010/11 | klasa okręgowa | 13 | 33 | 45:57 | |
| 2011/12 | klasa okręgowa | 11 | 34 | 47:43 | |
| 2012/13 | klasa okręgowa | 12 | 38 | 59:68 | |
| 2013/14 | klasa okręgowa | 4 | 61 | 90:37 | |
| 2014/15 | klasa okręgowa | 2 | 69 | 96:36 | awans
|
| 2015/16 | IV liga | 7 | 57 | 68:43 | |
| 2016/17 | IV liga | 13 | 38 | 50:65 | |
| 2017/18 | IV liga | 15 | 39 | 69:73 | |
| 2018/19 | IV liga | 11 | 48 | 52:61 | |
| 2019/20 | IV liga | 12 | 22 | 34:36 | 18 kolejek |
| 2020/21 | IV liga | 4 | 47 | 64:50 | 29 kolejek (20+9) |
| 2021/22 | IV liga | 1 | 73 | 92:29 | 29 kolejek (20+9) awans
|
| 2022/23 | III liga | 5 | 61 | 63:59 | |
| 2023/24 | III liga | 8 | 50 | 58:56 |
| Oznaczenie kolorami |
|---|
| I poziom ligowy |
| II poziom ligowy |
| III poziom ligowy |
| IV poziom ligowy |
| V poziom ligowy |
| VI poziom ligowy |
Wybitni piłkarze Gedanii
edytujUwagi
edytuj- ↑ brak wyniku z 20 maja Gedania-Gryf Wejherowo
Przypisy
edytuj- ↑ Jednak w powszechnym użyciu była polska nazwa Klub Sportowy „Gedania”.
- ↑ W 1949 Gedania łączy się z Gromem. Powstaje Kolejarz który zdobywa awans do II ligi. Fuzja jednak zostaje unieważniona. Dopiero po tym wydarzeniu powstaje właściwy KKS Gedania.
- ↑ Klub KKS Gedania, przekształcił się 1 kwietnia 2006 w Gedanię S.A. i w związku z konfliktem wynikłym między działaczami Spółki i Sekcji Piłkarskiej doszło do rozpadu. 11 września 2006 roku zarejestrowano Gdański Klub Sportowy GEDANIA 1922. Spór opisany został na łamach dodatku Gazety Wyborczej 'Trójmiasto' oraz w zachowanych urywkach na Forum Dawny Gdańsk.
- ↑ Artykuł na Trójmiasto.pl.
- ↑ Artykuł w Dzienniku Bałtyckim.
- ↑ Stępniak 1991 ↓, s. 304.
- ↑ Stępniak 1991 ↓, s. 305.
- ↑ Trupinda 2015 ↓, s. 66.
- ↑ a b c Trupinda 2015 ↓, s. 68.
- ↑ Trupinda 2015 ↓, s. 72.
- ↑ Tygodnik Sportowy 1939 Nr 34, strona 2.
- ↑ Artykuł w Trójmiasto.pl.
- ↑ Lechia Gdańsk vs Gedania Gdańsk, Historia Polskiej Piłki Nożnej – hppn.pl [dostęp 2015-07-25].
- ↑ Spór opisany został na łamach dodatku Gazety Wyborczej 'Trójmiasto' oraz w zachowanych urywkach na Forum Dawny Gdańsk.
- ↑ Artykuł na łamach dodatku Gazety Wyborczej 'Trójmiasto'.
- ↑ Instytut Pamięci Narodowej, Stulecie Klubu Sportowego Gedania – Gdańsk, 15 września 2022 [online], Instytut Pamięci Narodowej [dostęp 2023-08-22] (pol.).
Bibliografia
edytuj- Henryk Stępniak: Ludność polska w Wolnym Mieście Gdańsku: (1920-1939). Gdańsk: Wydawnictwo Diecezji Gdańskiej „Stella Maris”, 1991, s. 305–309. ISBN 83-85111-24-7.
- Tadeusz Stegner: 75 lat Klubu Sportowego „Gedania”. Gdańsk: 1997.
- Janusz Trupinda: KS Gedania Klub Gdańskich Polaków. Gdańsk: 2015.
- Jerzy Gebert: Z gdańskich boisk i stadionów. Gdańsk: 1970.
- 90minut.pl Skarb - Gedania Gdańsk
- Piotr Chomicki: Piłkarskie dzieje wybrzeża (1945-1975) Tom 1.. Gdańsk: Wydawnictwo DJ, 2006. ISBN 83-87227-66-8.
Linki zewnętrzne
edytuj- Projekt „Dolny Wrzeszcz” #13 przedwojenna historia klubu
- Das deutsche Fußball-Archiv archiwum wyników piłkarskich (niem.)
- Der Fußball in Ostpreußen und Danzig futbolu w Prusach Wschodnich i Gdańsku (niem.)
- Niemieckie Mistrzostwa 1902-1945 na RSSSF.com (niem.)
- RetroFutbol.pl KS Gedania – klub gdańskich Polaków” – fragmenty #2
- Klubowa historia polskiej piłki nożnej do 1970 roku - suplement tabele za lata 1907-1970