Hub lotniczy
Hub lotniczy, węzłowy port lotniczy lub węzeł lotniczy – port lotniczy, wykorzystywany przez jedną lub więcej linii lotniczych do koncentracji ruchu pasażerskiego[1], w którym linie te mają bazę i oferują z niego największą ilość połączeń lotniczych[2] — spełnia rolę głównego portu przesiadkowego (lub międzylądowań) z ofertą przelotów w wielu relacjach i infrastrukturą dostosowaną do obsługi ruchu przesiadkowego[3].
Opis
edytujHub lotniczy jest częścią „systemu piasty i szprych” (ang. hub-and-spoke model, H&S). Umożliwia on pasażerom korzystanie z połączeń lotniczych w większości relacji z regionalnych portów, z których dolatują oni do portu przesiadkowego i dopiero w tymże porcie uzyskują połączenie na wybraną relację międzynarodową lub inną regionalną[3][1]. Linia lotnicza może obsługiwać loty z kilku miast niebędących węzłami (szprychami) do lotniska przesiadkowego, a pasażerowie podróżujący między miastami szprychowymi przesiadają się przez węzeł[4][1]. Paradygmat ten zapewnia korzyści skali, które pozwalają liniom lotniczym obsługiwać (za pośrednictwem połączenia pośredniego) pary miast, które w przeciwnym razie nie mogłyby być ekonomicznie obsługiwane bez międzylądowania. System ten kontrastuje z modelem punkt-punkt, w którym nie ma węzłów przesiadkowych, a zamiast tego oferowane są loty bez międzylądowań między miastami ze szprychami. Porty lotnicze typu hub obsługują również ruch początkowy i docelowy[4][5][1]. System piasty i szprych dominuje w ruchu lotniczym[1][6]. Po deregulacji rynku lotniczego pod koniec lat 70. w Stanach Zjednoczonych model H&S stał się podstawowym modelem w lotniczym transporcie towarowym. W modelu tym hub cargo jest centralnym lotniskiem, przez które kierowane są loty, a szprychy to trasy, którymi samoloty przewożą ładunek. Większe linie lotnicze mają wiele hubów[7][8].
Rodzaje hubów lotniczych
edytujAmerykański model hubów lotniczych opiera się na łączeniu lotów średniodystansowe z lotami średniodystansowymi. Wynika to z rozmiaru Stanów Zjednoczonych, gdzie czas lotu między dwoma odległymi stanami może sięgać 6,5 godziny. W europejskim modelu hubu loty średniodystansowe są łączone z lotami długodystansowymi; ten typ używany jest najczęściej przy połączeniach z lub do miejsca nieoferującego bogatej siatki połączeń — na przykład, przy locie z Mardin do Delhi, najpierw trzeba udać się do Stambułu, a następnie przesiąść się do Delhi. Typ hubu występujący w Zatoce Perskiej i Azji; w tym modelu loty długodystansowe są również połączone lotami długodystansowymi[9].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e Eric Pels, Optimality of the hub-spoke system: A review of the literature, and directions for future research, „Transport Policy”, 104, 2021, A1–A10, DOI: 10.1016/j.tranpol.2020.08.002 [dostęp 2024-02-11] (ang.).
- ↑ Słowniczek podróży lotniczych A-Z - Porady dla podróżnych - FAQ - eSky.pl [online], eSky.pl - Bilety lotnicze, City Break, Wakacje [dostęp 2024-02-12] (pol.).
- ↑ a b Słownik pojęć Strategii Rozwoju Transportu do 2020 roku (z perspektywą do 2030 roku). [w:] Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej [on-line]. mib.gov.pl. s. 9. [dostęp 2017-03-21].
- ↑ a b University of Zilina, Lucia Števárová, Benedikt Badánik, AIRLINE HUBBING CONCEPTS, „Zvyšovanie bezpečnosti a kvality v civilnom letectve - 1/2020” (1), 2020, s. 23–28, DOI: 10.26552/zbk.Z.2020.1.4 [dostęp 2024-02-11] (ang.).
- ↑ Airline Deregulation and Hub-and-Spoke Networks | The Geography of Transport Systems [online], 13 listopada 2017 [dostęp 2024-02-11] (ang.).
- ↑ How Airlines Work, HowStuffWorks, 1 stycznia 1970 [dostęp 2024-02-11] (ang.).
- ↑ How the Hub-and-Spoke Model Transformed the Transportation Industry [online], Inbound Logistics, 19 maja 2014 [dostęp 2024-02-15] (ang.).
- ↑ Hubs of Major Air Freight Integrators | The Geography of Transport Systems [online], 14 lipca 2019 [dostęp 2024-02-15] (ang.).
- ↑ Pegasus, Everything You Want To Know About Travel: Airline Hub [online], www.flypgs.com [dostęp 2024-02-12] (ang.).