Wikipedia

Igor Dodon

mołdawski ekonomista i polityk, 5. prezydent Mołdawii (2016—2020)

Igor Dodon, ros. Игорь Николаевич Додон, trb. Igor Nikołajewicz Dodon (ur. 18 lutego 1975 w Sadova w rejonie Călărași) – mołdawski polityk i ekonomista, minister gospodarki i handlu w latach 2006–2009, od 2008 do 2009 jednocześnie wicepremier, parlamentarzysta, w latach 2011–2016 i od 2020 do 2021 przewodniczący Partii Socjalistów Republiki Mołdawii (PSRM), od 2016 do 2020 prezydent Mołdawii.

Igor Dodon
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

18 lutego 1975
Sadova

Prezydent Mołdawii
Okres

od 23 grudnia 2016
do 24 grudnia 2020

Przynależność polityczna

Partia Socjalistów Republiki Mołdawii

Poprzednik

Nicolae Timofti

Następca

Maia Sandu

Minister gospodarki i handlu Mołdawii
Okres

od 18 września 2006
do 14 września 2009

Przynależność polityczna

Partia Komunistów Republiki Mołdawii

Poprzednik

Valeriu Lazăr

Następca

Valeriu Lazăr

Odznaczenia
Order Sławy Pracy
Multimedia w Wikimedia Commons

Życiorys

edytuj

Studiował ekonomię na Państwowym Uniwersytecie Rolniczym Mołdawii, następnie kształcił się na Akademii Nauk Ekonomicznych w Mołdawii, gdzie uzyskał stopień naukowy doktora. Pracował jako nauczyciel akademicki, a także w instytucjach państwowych i w przedsiębiorstwach[1].

Był członkiem Partii Komunistów Republiki Mołdawii (PCRM)[2]. W maju 2005 objął stanowisko wiceministra gospodarki i handlu. Od września 2006 do września 2009 sprawował urząd ministra w tym resorcie w gabinetach, którymi kierowali Vasile Tarlev i Zinaida Greceanîi. Od marca 2008 jednocześnie pełnił funkcję pierwszego wicepremiera[1].

W obu wyborach w 2009, następnie w 2010 i w 2014 Igor Dodon uzyskiwał mandat posła do Parlamentu Republiki Mołdawii[1]. W czerwcu 2011 bez powodzenia ubiegał się o urząd primara (prezydenta miasta) Kiszyniowa – z wynikiem 49,4% przegrał z Dorinem Chirtoacă[3]. W listopadzie 2011 wystąpił z PCRM[2], dołączył do prorosyjskiej Partii Socjalistów Republiki Mołdawii, obejmując w grudniu tegoż roku funkcję jej przewodniczącego[4]. Wraz z dwójką wspierających go posłów komunistycznych poparł w marcu 2012 kandydaturę Nicolae Timoftiego na urząd prezydenta, co pozwoliło na dokonanie wyboru i zakończenie blisko trzyletniego kryzysu związanego z niemożnością wyłonienia przez parlament głowy państwa[5].

W listopadzie 2014 kierowani przez Igora Dodona socjaliści zwyciężyli w kolejnych wyborach parlamentarnych. W 2016 wystartował w pierwszych od 1996 bezpośrednich wyborach prezydenckich. W pierwszej turze z 30 października 2016 zajął pierwsze miejsce z wynikiem blisko 48% głosów, przechodząc do drugiej tury wraz z kandydatką centroprawicy Maią Sandu[6]. W drugiej turze z 13 listopada 2016 został wybrany na urząd prezydenta, otrzymując blisko 52,2% głosów[7]. Zaprzysiężony na to stanowisko został 23 grudnia 2016. W tym samym miesiącu na funkcji przewodniczącego partii zastąpiła go Zinaida Greceanîi[8].

Jako prezydent wchodził w konflikt z rządem zdominowanym przez Demokratyczną Partię Mołdawii, odmawiając podpisywania uchwalanych przez parlament ustaw. Sąd Konstytucyjny kilkakrotnie zawieszał go krótkotrwale w pełnieniu obowiązków, zawieszenie to ustawało po podpisaniu ustawy przez przewodniczącego parlamentu[9]. W czerwcu 2019, kilka miesięcy po wyborach, doszło w Mołdawii do kryzysu politycznego. Prezydenccy socjaliści porozumieli się z centroprawicową koalicją ACUM Platforma DA și PAS, tworząc sojusz przeciwko Demokratycznej Partii Mołdawii. 8 czerwca parlament głosami posłów tych ugrupowań powołał Maię Sandu na urząd nowego premiera Mołdawii[10], a Igor Dodon niezwłocznie dokonał zaprzysiężenia członków rządu[11]. Ugrupowanie dotychczasowego premiera nie uznało tych decyzji. Następnego dnia Sąd Konstytucyjny, wskazując, że rząd mógł być powołany najpóźniej 7 czerwca 2019, zawiesił prezydenta, a Pavel Filip został wyznaczony do pełnienia obowiązków głowy państwa[12][13]. Odwołany premier ustąpił jednak 14 czerwca 2019[14].

W 2020 wystartował w kolejnych wyborach prezydenckich, w pierwszej turze zajął drugie miejsce wśród ośmiu kandydatów z wynikiem 32,6% głosów. Przeszedł do drugiej tury, w której jego konkurentką ponownie została Maia Sandu[15]. W drugiej turze wyborów, która odbyła się 15 listopada 2020, przegrał z Maią Sandu, zdobywając 42,3% głosów[16][17]. Zakończył urzędowanie 24 grudnia 2020. W tym samym miesiącu powrócił na funkcję przewodniczącego PSRM[18]. W wyborach w 2021 ze wspólnej listy komunistów i socjalistów ponownie został wybrany na deputowanego[19]. W grudniu tegoż roku PSRM w ramach reorganizacji zlikwidowała zajmowane przez niego stanowisko przewodniczącego partii[20]. W kwietniu 2023 Igor Dodon został natomiast sekretarzem wykonawczym socjalistów[21]

Odznaczenia

edytuj

Odznaczony Orderem Sławy Pracy[22].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c Dodon Igor. parlament.md. [dostęp 2015-01-25]. (rum.).
  2. ↑ a b Party defections could let Moldova name president. reuters.com, 4 listopada 2011. [dostęp 2015-01-25]. (ang.).
  3. ↑ CEC a anunţat rezultatele finala la Chişinău. azi.md, 21 czerwca 2011. [dostęp 2015-01-25]. (rum.).
  4. ↑ Игорь Додон избран председателем Партии социалистов. publika.md, 18 grudnia 2011. [dostęp 2015-01-25]. (ros.).
  5. ↑ Moldova breaks political gridlock, elects president. reuters.com, 16 marca 2012. [dostęp 2015-01-25]. (ang.).
  6. ↑ Alegeri R. Moldova, turul I. Rezultate finale: Igor Dodon: 47.98%, Maia Sandu: 38,71%. vremeanoua.ro, 2 listopada 2016. [dostęp 2016-11-02]. (rum.).
  7. ↑ Alegerile din 13 noiembrie 2016. cec.md. [dostęp 2016-11-14]. (rum.).
  8. ↑ Zinaida Greceanîi este noul președinte al PSRM. sputnik.md, 18 grudnia 2016. [dostęp 2020-12-24]. (ang.).
  9. ↑ Moldovan Constitutional Court Suspends President For Fifth Time. rferl.org, 11 grudnia 2018. [dostęp 2019-06-09]. (ang.).
  10. ↑ Moldovan Parliament Approves New Government Over Constitutional Court’s Objections. rferl.org, 8 czerwca 2019. [dostęp 2019-06-09]. (ang.).
  11. ↑ Republica Moldova are un nou Guvern, condus de Maia Sandu și format din pro-europeni și socialiști. g4media.ro, 8 czerwca 2019. [dostęp 2024-09-18]. (rum.).
  12. ↑ Pavel Filip: Situaţia din Parlament este o TRĂDARE DE ŢARĂ. Dodon NU mai este compatibil cu funcţia pe care o deţine. publika.md, 9 czerwca 2019. [dostęp 2019-06-09]. (rum.).
  13. ↑ Ultima oră! Curtea Constituțională l-a suspendat temporar pe Igor Dodon din funcția de președinte. Pavel Filip, numit președinte interimar și obligat să dizolve Parlamentul. unimedia.info, 9 czerwca 2019. [dostęp 2019-06-09]. (rum.).
  14. ↑ Moldova’s Democratic Party Government Resigns. rferl.org, 14 czerwca 2019. [dostęp 2019-06-15]. (ang.).
  15. ↑ Pro-European Maia Sandu Wins First Round of Moldova Election. balkaninsight.com, 2 listopada 2020. [dostęp 2020-11-02]. (ang.).
  16. ↑ Zwycięstwo prozachodniej kandydatki na prezydenta. „Walczyliśmy przeciwko dalszemu rozkradaniu państwa”. tvn24.pl, 16 listopada 2020. [dostęp 2020-11-16].
  17. ↑ Alegerile prezidențiale din 2020 în Republica Moldova. alegeri.md. [dostęp 2020-12-24]. (rum.).
  18. ↑ Igor Dodon re-elected president of Moldovan Party of Socialists. moldpres.md, 30 grudnia 2020. [dostęp 2021-01-23]. (ang.).
  19. ↑ Cine sunt deputații partidelor care vor ocupa fotoliile viitorului Parlament. agora.md, 12 lipca 2021. [dostęp 2021-07-12]. (rum.).
  20. ↑ Funcţia de preşedinte al PSRM a fost desfiinţată. Igor Dodon rămâne de onoare. adevarul.md, 19 grudnia 2021. [dostęp 2022-03-17]. (rum.).
  21. ↑ Igor Dodon returns to administration of PSRM, to serve as executive secretary. ipn.md, 11 kwietnia 2023. [dostęp 2023-04-23]. (rum.).
  22. ↑ Decret Nr. 1579. legis.md, 28 marca 2008. [dostęp 2023-02-28]. (rum.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Igor_Dodon&oldid=74789382”