Jan Jawnuta

Jawnuta
	Jan Jawnuta
	; Zadora
Rodzina	Wolimuntowiczowie
Data urodzenia	ok. 1380
Data śmierci	listopad 1432
Ojciec	Wolimunt
Matka	N.N.

Jan Jawnuta herbu Zadora^[1], właściwie Jawnuta^[2] (ur. ok. 1380, zm. w listopadzie 1432) – bojar wielkolitewski, starosta trocki (1412), pierwszy wojewoda trocki (1413–1432), adoptowany podczas unii horodelskiej (1413)^[2].

Nosił nazwisko patronimiczne Wolimuntowicz^[2].

Życiorys

Jawnuta był pogańskim bojarem litewskim, który po przyjęciu chrztu, przyjął chrześcijańskie imię Jan. Po raz pierwszy spotykamy go w maju 1412 roku w charakterze starosty trockiego^[2].

W 1413 roku podczas unii horodelskiej doszło do przyjęcia przez polskie rodziny szlacheckie, bojarów litewskich wyznania katolickiego (tzw. adopcja herbowa). Jednym z ważniejszych dowodów tamtego wydarzenia jest istniejący do dziś dokument, do którego przyczepione są pieczęcie z wizerunkami herbów szlacheckich. W dokumencie tym pojawia się również Jawnuta, który został adoptowany przez przedstawicieli Zadorów^[2].

Osobny artykuł: Unia horodelska.

Dokument unii horodelskiej z 1413 roku z przyczepionymi pieczęciami

W dokumencie tym został zapisany wraz z pełnionym przez niego urzędem wojewody trockiego, który pełnił aż do 1432 roku. Przywiesił też do aktu pieczęć z nowo nabytym już herbem polskim, która w otoku miała następujący napis^[2]:

⭒ s ⭒ iwani wolimuntowicz

W 1422 roku brał udział w podpisaniu traktatu pokojowego z zakonem krzyżackim, zwanego też pokojem mełneńskim^[3]. 15 października 1432 roku podpisał akt unii grodzieńskiej w. ks. lit. Zygmunta Kiejstutowicza z Koroną Królestwa Polskiego, ale już w początkach listopada został przez tego księcia, wraz z swymi trzema braćmi (Rumboldem, Szedyborem i Kieżgajłą) uwięziony i stracony, za spiskowanie z Świdrygiełłą^[2]^[4]. Pieczęć z aktu unii grodzieńskiej zachował się do naszych czasów, a w jego otoku widnieje napis^[4]:

† s · dni · yownis · Wolimonthowi

Życie prywatne

Był synem Wolimunta, a wnukiem Buszki. Miał sześciu braci; Kieżgajłę (protoplastę Kieżgajłów), Rumbolda, Szedybora, Sudywoja (protoplastę Stankiewiczów, za sprawą syna Stanki), Gudygerda (protoplastę Kondratowiczów, za sprawą syna Kondrada) oraz Segebuta^[2].

O potomstwie Jawnuty nie zachowały się żadne źródła historyczne. Niektórzy przypisywali mu niejakiego Michała z Trok jako syna, jednakże były to jedynie spekulacje oparte na przydomku „z Trok”, co nie stanowi dostatecznej podstawy^[4].