Jan Szkuta
Jan Szkuta (ur. 21 grudnia 1886 w Toszonowicach Dolnych, zm. 9 marca 1937 w Warszawie) – major kawalerii Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari, komisaryczny burmistrz Pucka.
| |
 major kawalerii
| |
| Data i miejsce urodzenia |
21 grudnia 1886 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
9 marca 1937 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1914–1927 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
zastępca dowódcy pułku |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
  
| |
Życiorys
edytujUrodził się 21 grudnia 1886 w Toszonowicach Dolnych[1][2], w rodzinie Franciszka (1860–1923) i Marii[2]. Był przyrodnim bratem Alojzego (1910–1942)[2], kapitana obserwatora Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii, odznaczonego Orderem Virtuti Militari[3].
Przed 1914 był urzędnikiem skarbowym, a jednocześnie należał do Polskich Drużyn Strzeleckich i był instruktorem tej organizacji w Husiatynie[4]. W sierpniu 1914 wstąpił do Legionów Polskich[4]. Walczył w szeregach 2 pułku ułanów jako komendant plutonu w kampanii karpackiej i wołyńskiej (1914–1916)[4]. 1 kwietnia 1916 został mianowany chorążym, a 1 kwietnia 1917 awansowany na podporucznika[5]. 6 kwietnia 1917 został wymieniony jako uprawniony do odznaczenia austriackim Krzyżem Wojskowym Karola[4]. W lipcu 1917, po kryzysie przysięgowym, podjął decyzję o kontynuowaniu służby w Polskim Korpusie Posiłkowym. 16 lutego 1918, po bitwie pod Rarańczą, został internowany przez austriaków[2]. Po zwolnieniu z internowania służył w Polskiej Sile Zbrojnej[2].
12 października 1918 Rada Regencyjna zatwierdziła jego awans na porucznika w 1 pułku piechoty[6]. Trzy dni później został przyjęty do Wojska Polskiego[7]. 20 maja 1919 został przydzielony do 9 pułku ułanów[7]. W szeregach tego oddziału walczył na wojnie z bolszewikami. 27 sierpnia 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu rotmistrza, w kawalerii, w grupie oficerów byłych Legionów Polskich[8].
3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 i 95. lokatą w korpusie oficerów jazdy (od 1924 – kawalerii)[9]. Później został przeniesiony do 19 pułku ułanów w Ostrogu na stanowisko zastępcy dowódcy pułku i dowódcy I dywizjonu[10]. W 1924 został wyznaczony na stanowisko kwatermistrza[11]. Później został przydzielony do Komendy Uzupełnień Koni Nr 30 w Kielcach, a w marcu 1926 przeniesiony do kadry oficerów kawalerii z równoczesnym przydziałem do Zapasu Młodych Koni Nr 1 w Górze Kalwarii na stanowisko kwatermistrza[12]. Z dniem 1 marca 1927 został mu udzielony dwumiesięczny urlop z zachowaniem uposażenia, a z dniem 30 kwietnia tego roku został przeniesiony w stan spoczynku[13].
Po zakończeniu służby wojskowej mieszkał w Zawidowie, w województwie wołyńskim, gdzie otrzymał działkę w ramach osadnictwa wojskowego[14][15]. Później przeniósł się do Warszawy i zamieszkał przy ul. Puławskiej 46, a następnie przy ul. Senatorskiej 22[1]. W 1934, jako oficer stanu spoczynku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr I. Był wówczas „przewidziany do użycia w czasie wojny”[16]. W czerwcu 1935 ówczesny wojewoda pomorski Stefan Kirtiklis mianował go komisarycznym burmistrzem miasta Pucka[17][18].
9 marca 1937 w jednym z pokoi hotelu „Royal” przy ul. Chmielnej 31 w Warszawie dokonał zamachu samobójczego strzelając do siebie z broni palnej[19][20][18]. Dwa dni później został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach[21]. Był żonaty, miał córkę[22].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 3849[23][24][25][26]
- Krzyż Niepodległości – 25 lutego 1932 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[27][1][28]
- Krzyż Walecznych czterokrotnie[29]
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-09-19]..
- ↑ a b c d e Słownik kawalerów VM : Jan Szkuta (nr krzyża: 3849). Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Cieszynie. [dostęp 2022-09-19]..
- ↑ Szkuta Alojzy. Fundacja Historyczna Lotnictwa Polskiego. [dostęp 2022-09-19].
- ↑ a b c d Żołnierze Niepodległości : Szkuta Jan. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2022-09-19].
- ↑ Lista starszeństwa 1917 ↓, s. 44.
- ↑ Dz. Rozp. Kom. Wojsk. Nr 1 z 28 października 1918, s. 4.
- ↑ a b Dz. Rozk. Wojsk. Nr 63 z 7 czerwca 1919, poz. 2010.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 33 z 1 września 1920, s. 797.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 157.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 637, 677.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 574, 599.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 11 marca 1926, s. 82.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 5 lutego 1927, s. 38, 44.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 902.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-09-19]..
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 336, 846.
- ↑ komisaryczny burmistrz Pucka. „Kurjer Poznański”. 264, s. 8, 1935-06-09. Warszawa..
- ↑ a b Burmistrz miasta Pucka odebrał sobie życie w Warszawie. „Dziennik Bydgoski”. 56, s. 1, 1937-03-10. Bydgoszcz..
- ↑ B. burmistrz Pucka zastrzelił się w warszawskim hotelu. „Ilustrowany Kuryer Codzienny”. 69, s. 13, 1937-03-10. Kraków..
- ↑ Przyczyny samobójstwa burmistrza Jana Szkuty. „Wieczór Warszawski”. 68, s. 4, 1937-03-09. Warszawa..
- ↑ Nekrolog. „Polska Zbrojna”. 69, s. 4, 1937-03-10. Warszawa..
- ↑ Zawiadomienie o nabożeństwie żałobnym. „Polska Zbrojna”. 65, s. 4, 1938-03-06. Warszawa..
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 26 stycznia 1922, s. 5.
- ↑ Księga Jazdy Polskiej 1938 ↓, s. 421.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-09-19]..
- ↑ Tatara 1929 ↓, s. 32.
- ↑ M.P. z 1932 r. nr 48, poz. 53, poz. 285 jako mjr Sznuta Jan.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-09-19]..
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-09-19]..
Bibliografia
edytuj- Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917). Komenda Legionów Polskich, 1917.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
- Jan Tatara: Zarys historji wojennej 9-go pułku ułanów. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Księga Jazdy Polskiej. Bolesław Wieniawa-Długoszowski (red.) Bronisław Rakowski (red.) Władysław Dziewanowski (red.) Karol Koźmiński (red.) Stanisław Strumph-Wojtkiewicz (red.) Stanisław Ostoja-Chrostowski (red.) Stanisław Haykowski (ilust.). Warszawa: Zakłady Graficzne Instytutu Wydawniczego „Biblioteka Polska”, 1938.