Wikipedia

Janusz Gołąb

Janusz Gołąb (ur. 16 listopada 1967 w Gliwicach) – polski alpinista i himalaista, pierwszy zimowy zdobywca ośmiotysięcznika Gaszerbrum I (9 marca 2012, wraz z Adamem Bieleckim).

Janusz Gołąb
Ilustracja
Janusz Gołąb (2018)
Data i miejsce urodzenia

16 listopada 1967
Gliwice

Zawód, zajęcie

alpinista

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Życiorys

edytuj

Wspina się od 1986 roku, jest członkiem Klubu Wysokogórskiego Gliwice. W latach 1987–1989 odbywał obowiązkową służbę wojskową w WOP. Wraz z Jackiem Fluderem i Stanisławem Piecuchem stworzyli zespół wspinaczkowy, który zyskał przydomek „Dream Team”[1]. Później dołączył do nich Grzegorz Skorek (1978–2004)[2]. Ekipa ta w latach 90. XX w. i na początku XXI w. dokonała serii najznakomitszych wspinaczek o charakterze alpejskim w historii polskiego alpinizmu[3].

Od 2008 był członkiem Kapituły Nagrody Środowisk Wspinaczkowych „Jedynka”[4], aż do jej rozwiązania w 2011[5].

Ważniejsze przejścia

edytuj

Tatry

edytuj
  • Wspinał się bardzo aktywnie w Tatrach. 7 i 8 czerwca 1996 r. w środkowej części urwiska Kazalnicy Mięguszowieckiej poprowadził z M. Szymańskiem nową drogę „Metanoja” (trudności VII+/RP, IX-/A1)[6].
  • Dokonał solowego przejścia drogi Polak w Kosmosie (V A0,A2+) na ścianie Kotła Kazalnicy Mięguszowieckiej w czasie 13 godzin[7].
  • 14 lutego 2001 r. dokonał (wraz ze Stanisławem Piecuchem) najszybszego zimowego przejścia Filara z Ostrogą (V,A1) na Kazalnicy Mięguszowieckiej w czasie 8 godz. i 50 min, a następne 16 lutego drogi Kurtyka-Czyżewski (VI+, A3; w czasie 9,5 godz.)[8].
  • Jego zimowe przejścia (wraz Grzegorzem Skorkiem) dwu dróg na Kazalnicy Mięguszowieckiej: Superparanoja (o trudnościach V+ A2, w czasie 17,5h) i Długosz (VI A1, w czasie zaledwie 6,15 h rekord czasowy) dokonane zimą 2001/2002 zostały uznane za najlepsze przejścia wspinaczkowe w tym sezonie zimowym 2001/2002 i wyróżnione nagrodą PZA[9].
  • Także zimowa wspinaczka w następnym sezonie (dokonana także z Grzegorzem Skorkiem) dokonana na Wielkiej Turni drogą „Nauka Haczenia” (o trudnościach V+, A3), która była pierwszym jednodniowym i pierwsze non-stop przejściem zimowym w ciągu 14h, została uznana za najlepsze przejścia wspinaczkowe w sezonie zimowym 2002/2003 i wyróżnione nagrodą PZA[10].

Alpy

edytuj
  • 1992, 24 II-3 III – Petit Dru (masyw Mont Blanc), było to zimowe przejście direttissimy francuskiej na zachodniej ścianie (wraz z Ryszardem Hołodniakiem i Bogdanem Samborskim)
  • 1993, III 7-10 – Grandes Jorasses, Pointe Croz (masyw Mont Blanc), dokonanie pierwszego przejścia zimowego (drugiego w ogóle) drogi Manitua na północnej ścianie (wraz z Jackiem Fluderem, Stanisławem Piecuchem i Bogdanem Samborskim)[11].
  • 1993, VIII 30 – Grandes Jorasses, Pointe Walker (masyw Mont Blanc), dokonanie drugiego przejścia drogi Extreme Dream na północnej ścianie (wraz z Jackiem Fluderem).
  • 2000, lato – Marmolada di Penia, przejścia dróg: Via Omrello da Sole (VIII-), Via Elsa (VIII-), Via Olimp (IX+ OS), (z Grzegorzem Skorkiem)[12].
  • 2001, lato – Marmolada di Rocca, przejście drogi „Via Ekstasi” (trudności ED- 7+, A0, OS, w czasie 13 godz.) (z Grzegorzem Skorkiem)[12].
  • 2001 – Eiger, dokonanie pierwszego polskiego przejścia drogi „Directissime Ghilini – Piola” (1300 m, ABO inf 6b, A4, w czasie 31 godz.), była to jedna z najtrudniejszych dróg alpejskich pokonanych przez Polaków na przestrzeni kilku lat[12].
  • 18–23 lutego 2003 – Petit Dru (masyw Mont Blanc), przejście częściowo nowej drogi (Home Speed Home, trudności VII, A3) na zachodniej ścianie (wraz ze Stanisławem Piecuchem i Grzegorzem Skorkiem)[10].

Ponadto w lutym-marcu 1994 r. w ciągu 12 dniowej wspinaczki dokonał (wraz z Jackiem Fludrem i Stanisławem Piecuchem) zimowego przejścia ściany Trollväggen (Troll Wall) w Norwegii, drogi długości 1100 m „Arch Wall” (trudności VI, 5.11-, A4+), które jest osiągnięciem wysoko cenionym w świecie[13][14][15].

Alaska, Grenlandia, Patagonia, Tienszan

edytuj
  • W styczniu 1996 r. uczestniczył w wyprawie centralnej Polskiego Związku Alpinizmu do Patagonii kierowanej przez Zbigniewa Krośkiewicza, której celem było poprowadzenie nowej drogi wschodnią ścianą Cerro Torre (3133 m), skalnej iglicy uznawanej za jedną z najtrudniejszych technicznie gór świata. Po pokonaniu 600 m wspinaczkę przerwano ze względu na ogromne zagrożenie wodą i spadającymi z czapy szczytowej kawałkami lodu. Postanowiono szczyt zdobyć 1000 m drogą Maestriego. 30 stycznia Janusz Gołąb w czasie wspinaczki tuż pod szczytem w wyniku uderzenia spadającym kamieniem doznał urazu prawej ręki i jego zespół musiał wycofać się ze ściany, mimo że do szczytu brakowało im ok. 25 m. Tego dnia szczyt zdobyli wspinacze z drugiego zespołu (Jacek Fluder i Stanisław Piecuch)[16]. Nie było to jednak pierwsze polskie wejście na szczyt, gdyż przed nimi na wierzchołku pojawił się w styczniu 1989 r. zespół Marek Olczyk i Krzysztof Dziubek
  • W 2000 wytyczył 900-metrową trudną drogę na ścianie góry Nalumassortoq w południowej Grenlandii (wraz z Jackiem Fluderem, Stanisławem Piecuchem i Marcinem Tomaszewskim)[17].
  • Dokonywał także ekstremalnych wspinaczek na Alasce przy lodowcu Buckskin – m.in. pierwszego przejścia lewego filara na Bear Tooth. Ścianą o wysokości ok. 1400 m latem 2002 r. poprowadzono drogę „You can’t fly” mającą 41 wyciągów i trudności VII A3, wspinaczka zajęła 6 dni, a 2 dni zjazdy do podnóża ściany (wraz z Jackiem Fluderem, Stanisławem Piecuchem i Grzegorzem Skorkiem)[18].
  • 2004 – lato w górach Tienszan. Wraz z Grzegorzem Skorkiem zaatakował bardzo trudną północną ścianę Chan Tengri (7010 m) z ponad 2 km wysokości z zamiarem poprowadzenia nowej drogi. W trakcie załamania pogody, podczas wycofywania się ze ściany, doszło do tragedii. 18 lipca Grzegorz Skorek w czasie zjazdów spadł wraz z blokami skalnymi, z których zbudowane było stanowisko. Janusz Gołąb poturbowany przez trzy lawiny w ciągu dziewięciu zjazdów, mimo kontuzjowanej nogi, osiągnął podstawę ściany, gdzie zabiwakował bez sprzętu, a następnego dnia dotarł do bazy[12][2].

Himalaje i Karakorum

edytuj
  • 1999 – Kedar Dome w Himalajach Gharwalu. Poprowadzenie nowej drogi na wielkiej ścianie Kedar Dome, przejście trwało 3 dni (wraz Jackiem Fluderem i Stanisławem Piecuchem).
  • 2003, lipiec-sierpień – Kunyang Chhish East (7400 m) próba zdobycia tego jednego z nielicznych dziewiczych siedmiotysięczników Karakorum, wspinając się (wraz Stanisławem Piecuchem i Grzegorzem Skorkiem) w dniach 15–18 sierpnia stylem alpejskim, osiągnięto na wysokości ok. 6700 m podstawę skalnego monolitu wieńczącego prawie 3-kilometrową ścianę[19][20].
  • 2012 – Gaszerbrum I – pierwsze zimowe wejście. 9 marca 2012 roku, około godziny 08:30 czasu lokalnego Janusz Gołąb wraz z Adamem Bieleckim dokonali pierwszego zimowego wejścia na Gaszerbrum I (8068 m n.p.m.) w Karakorum, w Pakistanie[21][22]. Jest to 11. ośmiotysięcznik zdobyty zimą i drugi w Karakorum. Wejścia dokonano bez użycia tlenu, drogą japońską prowadzącą od strony północno-zachodniej. Odbyło się w ramach wyprawy PZA kierowanej przez Artura Hajzera.
  • 2014 – 31 lipca zdobył K2.

Odznaczenia i nagrody

edytuj

Janusz Gołąb za dokonania wspinaczkowe odznaczony został Medalem za Wybitne Osiągnięcia Sportowe[23]. W 1999 r. wraz z Jackiem Fluderem i Stanisławem Piecuchem otrzymał nagrodę „Kolosy” za zdobycie wschodniej ściany Kedar Dome w Garhwalu, w Indiach, jednej z najtrudniejszych ścian w Himalajach. Dwukrotnie dostał wyróżnienie „Kolosów”: w 2000 za wytyczenie 900-metrowej trudnej drogi na ścianie góry NAlummassortoq w południowej Grenlandii (wraz z Jackiem Fluderem, Stanisławem Piecuchem i Marcinem Tomaszewskim) i w 2003 za wytyczenie nowej drogi zimowej na legendarnej ścianie Dru w Alpach (wraz ze Stanisławem Piecuchem i Grzegorzem Skorkiem)[24]. Dwukrotnie dostał nagrodę Polskiego Związku Alpinizmu za najlepsze przejścia wspinaczkowe w sezonie zimowym (2001/2002 i 2002/2003)[9][10].

25 kwietnia 2015 prezydent RP Bronisław Komorowski odznaczył Janusza Gołąba Złotym Krzyżem Zasługi „za zasługi dla rozwoju sportów wysokogórskich, za promowanie imienia Polski w świecie”[25]. W 2018 z kolei otrzymał Odznakę Honorową za Zasługi dla Województwa Śląskiego[26].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Janusz Kurczab: Historia polskiego wspinania cz.3. wspinanie.pl. [dostęp 2012-03-08].
  2. ↑ a b Grzegorz Skorek 1978–2004 – wspomnienie. goryonline.pl. [dostęp 2012-03-10].
  3. ↑ Zimowa wyprawa Gasherbrum I 8068 m 2011/2012 Uczestnicy. polskihimalaizmzimowy.pl. [dostęp 2012-03-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-14)].
  4. ↑ Zasady działalności Kapituły Nagrody Środowisk Wspinaczkowych „Jedynka”. wspinanie.pl. [dostęp 2012-03-10].
  5. ↑ Komunikat Kapituły Jedynki w sprawie wyprawy Golden Lunacy.
  6. ↑ Maciej Tertelis: Sezon letni '96 w Tatrach, „Taternik” nr 3, 1996, s. 5–7. pza.org.pl. [dostęp 2012-03-10].
  7. ↑ Artur Paszczak: Polski sezon zimowy 2004 w Tatrach, „Taternik” nr 3, 2004, s. 5–7. pza.org.pl. [dostęp 2012-03-10].
  8. ↑ Marcin Michałek: Tatry – zima 2000/2001, „Taternik” nr 2, 2001, s. 16–18. pza.org.pl. [dostęp 2012-03-10].
  9. ↑ a b Piotr Xięski: Komunikat KWiU: Tatrzańska Zima 01/02 – najlepsze przejścia. pza.org.pl. [dostęp 2012-03-09].
  10. ↑ a b c Piotr Xięski: Najlepsze przejścia sezonu zimowego 2002/2003. pza.org.pl. [dostęp 2012-03-09].
  11. ↑ Jakub Radziejowski: Grandes Jorasses – ściana ścian. goryonline.pl. [dostęp 2012-03-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-17)].
  12. ↑ a b c d Tragedia na Chan Tengri. wspinanie.pl. [dostęp 2012-03-10].
  13. ↑ John Middendorf: Troll Walll. bigwalls.net. [dostęp 2012-03-12].
  14. ↑ Aslak Aastorp: Trollveggen, „Alpinist Magazine”, 2004. norrona.com. [dostęp 2012-03-12].
  15. ↑ Lindsay Griffin, 2010: Trollryggen Arch Wall, first free ascent, by L. Griffin, „The American Alpine Journal”, americanalpineclub.org [dostęp 2012-03-12] [zarchiwizowane 2013-07-19].
  16. ↑ Zbigniew Krośkiewicz: Patagonia kraina nieznana, „Taternik” nr 1, 1996, s. 2–4. pza.org.pl. [dostęp 2012-03-10].
  17. ↑ Janusz Gołąb, Marcin Tomaszewski: Kalallit Nunaat – Wspomnienie z Grenlandii, „Magazyn Górski” nr 1, 2001.
  18. ↑ Piotr Xięski: Sukces Zespołu Reprezentacyjnego PZA na Alasce. pza.org.pl. [dostęp 2012-03-09].
  19. ↑ Grzegorz Skorek: Camp Kunyang Chhish East, „Taternik” nr 1, 2004, s. 40–42. pza.org.pl. [dostęp 2012-03-10].
  20. ↑ Janusz Kurczab: Rafał Sławiński na Kunyang Chhish East. pza.org.pl. [dostęp 2012-03-09].
  21. ↑ Wielki sukces polskich himalaistów – Gaszerbrum (8068 m n.p.m.) po raz pierwszy zdobyty zimą. polskihimalaizmzimowy.pl. [dostęp 2012-03-11].
  22. ↑ Relacja ze zdobycia szczytu Gaszerbrum. Opis ataku szczytowego (11 marca 2012). polskihimalaizmzimowy.pl. [dostęp 2012-03-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-17)].
  23. ↑ Nagrody UKFiT za wybitne sukcesy sportowe, „Taternik” nr 1-2, 2000. pza.org.pl. [dostęp 2012-03-10].
  24. ↑ Laureaci Kolosów. Oficjalny serwis Kolosów. kolosy.org. [dostęp 2012-03-10].
  25. ↑ Odznaczenia na Kasprowym Wierchu. 2015-04-25. [dostęp 2015-04-25].
  26. ↑ Janusz Gołąb odznaczony za zasługi dla województwa [online], gliwice.eu, 8 października 2018 [dostęp 2022-03-11] (pol.).

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Janusz_Gołąb&oldid=72345766”