Kamienica przy Rynku 35 we Wrocławiu
Kamienica przy Rynku 35 – kamienica na wrocławskim rynku, na jego wschodniej pierzei, na tzw. stronie Zielonej Trzciny (niem. Grüne-Rohr-Seite) lub Zielonej Rury(według Mateusza Golińskiego ta część pierzei nosiła nazwę "Pod Podcieniami Kapeluszników"[2]).
 nr rej. 500/Wm z 1.12.1992[1]
| |
 Kamienica przy Rynku 35 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
Rynek 35 |
| Typ budynku |
kamienica |
| Kondygnacje |
cztery |
| Rozpoczęcie budowy |
XV wiek |
| Ważniejsze przebudowy |
1886, 2000 |
| Zniszczono |
1945 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie Wrocławia  | |
 51°06′35,78″N 17°02′00,74″E/51,109940 17,033540
| |
Historia i architektura kamienicy
edytuj
Pierwszy budynek na parceli nr 35 powstał w średniowieczu. Była to kamienica szczytowa o dwutraktowym planie. Pod koniec XVI wieku kamienica została przebudowana: nadano jej wówczas czterokondygnacyjną fasadę z dwukondygnacyjnym szczytem otoczonym wolutami. Od strony dziedzińca powstała wówczas galeria. Pod koniec XVIII wieku budynek ponownie został przebudowany. W części parterowej wprowadzono trzytraktowy układ planu, ze schodami w trakcie środkowym; na fasadzie, poniżej gzymsu wieńczącego, pojawił się girlandowy fryz[3][4].
W 1886 roku kamienica została rozebrana, a w jej miejsce wzniesiono nowy budynek o funkcji handlowej. Jego projektantem był Paul Aust. Kamienica miała cztery kondygnacje i przykryta była kalenicowym dachem. Fasada była trzyosiowa, zakończona mocno widocznym gzymsem, nad którym, w części środkowej, umieszczono neorenesansową lukarnę. W tej samej osi na trzeciej kondygnacji znajdował się balkon[3]. Na przestrzeni pierwszych dwóch dekad XX wieku, w kamienicy swój sklep posiadała firma "Emanuel Graeupner" oraz "Damenmoden"[5].
Po II wojnie światowej
edytujW wyniku działań wojennych w 1945 roku, kamienica uległa częściowemu zniszczeniu. Po jej odbudowie kamienica otrzymała bardzo uproszczoną fasadę z jednakowymi, prostokątnymi oknami[6]. Nad gzymsem znajdował się szczyt w stylu barokowym. Pod koniec lat 90. XX właścicielem kamienicy został wrocławski biznesmen Adam Piskozub. W latach 1999–2000 kamienica została poddana gruntownemu remontowi i częściowej przebudowie. Nad pracami czuwał architekt Józef Cempa. Fasada kamienicy została zmieniona, przywrócono jej wygląd sprzed 1886 roku, przywrócono balkon na trzeciej kondygnacji i wprowadzono nigdy wcześniej nieistniejący balkon na drugiej kondygnacji. Okna otoczone zostały opaskami, a nad nimi umieszczono gzymsy nadokienne. Od strony podwórza dodano dwukondygnacyjną przybudówkę[3].
Przypisy
edytuj- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024.
- ↑ Goliński 2011 ↓, s. 187.
- ↑ a b c Eysymontt i in. 2011 ↓, s. 310.
- ↑ Widok na pierzeję wschodnią w latach 1860-1877. Kamienica nr 35 z dwukondygnacyjnym szczytem to ta trzecia od lewej strony
- ↑ Łagiewski 2010 ↓, s. 215.
- ↑ kamienica - wygląd z 1958 roku
Bibliografia
edytuj- Rafał Eysymontt, Jerzy Ilkosz, Agnieszka Tomaszewicz, Jadwiga Urbanik (red.): Leksykon architektury Wrocławia. Wrocław: Via Nova, 2011.
- Maciej Łagiewski: Wrocławscy Żydzi 1850-1944. Wrocław: Muzeum Miejskie Wrocławia, 2010.
- Mateusz Goliński: Przy wrocławskim Rynku. Rekonstrukcja dziejów własności posesji (cz1: 1345-1420). Wrocław: Chronicon, 2011.