Wikipedia

Kopiec Wandy

kopiec (Nowa Huta, Kraków, woj. małopolskie, Polska; od VII–VIII w.)

Kopiec Wandy – kopiec znajdujący się we wschodniej części Krakowa w Nowej Hucie przy ul. Ujastek Mogilski.

Kopiec Wandy
Zabytek: nr rej. C-2/M z 5 czerwca 2009
Gminna ewidencja zabytków – Kraków[1]
Ilustracja
Widok od północy
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Miejscowość

Kraków
ul. Ujastek Mogilski

Typ obiektu

kopiec

Całkowita wysokość

14 m

Data budowy

ok. VII – VIII wieku

Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Kopiec Wandy”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Kopiec Wandy”
Położenie na mapie Krakowa
Mapa konturowa Krakowa, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Kopiec Wandy”
Ziemia50°04′13″N 20°04′05″E/50,070278 20,068056
Multimedia w Wikimedia Commons

Zbudowany prawdopodobnie ok. VII – VIII wieku. Jeden z pięciu kopców krakowskich. Wedle legendy jest mogiłą Wandy, córki księcia Kraka, której ciało miano wyłowić z nurtów nieopodal przepływającej Wisły. Kopiec zwieńczony jest marmurowym pomnikiem projektu Jana Matejki, ozdobionym kądzielą skrzyżowaną z mieczem oraz napisem „Wanda”.

Budowlę ulokowano na warstwie lessów przykrywającej terasę nadzalewową Wisły i Dubni. Usypano go z bardzo drobnoziarnistych skał: glin pylasto-ilastych oraz pyłów ilastych, określanych łącznie jako grunty lessopodobne. Dotyczy to skał tworzących powierzchniową warstwę kopca (do 30 cm), materiał jego wnętrza nie jest znany z powodu braku odpowiednich badań wgłębnych[2].

Historia kopca

edytuj
  • 1222 – pierwsza wzmianka o wsi Mogiła, której nazwa wiązana jest z Kopcem Wandy.
  • 2. połowa XV wieku – Jan Długosz połączył kopiec w Mogile z grobowcem Wandy.
  • 1584 – pierwsza wzmianka o wyglądzie kopca.
  • 2. połowa XIX wieku – cystersi oddali kopiec w ręce narodu.
  • 1860 – Austriacy otoczyli kopiec szańcem ziemnym w ramach fortyfikacji Twierdzy Kraków.
  • 1888–1890 – zamiana ziemnego szańca na ceglano-kamienny fort.
  • 1890 – Kornel Kozerski na własny koszt odnowił kopiec, na szczycie umieszczając marmurową rzeźbę orła, zaprojektowaną przez Jana Matejkę.
  • ok. 1890 – prawdopodobnie w związku z opisanymi powyżej pracami, kopiec został (pierwszy, i jedyny jak do tej pory raz) przebadany przez nieformalnego naczelnika Ekonomatu w Krakowie i współzałożyciela Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, Teodora Kułakowskiego. Nie było to jednak badanie archeologiczne sensu stricto[3].
  • 1968–1970 – rozebrano fort.
  • grudzień 2016 – przeprowadzono po raz pierwszy badania georadarowe, w wyniku których stwierdzono obecność anomalii[4][5].

Widoki z Kopca Wandy

edytuj

Przybliżone wymiary

edytuj
  • wysokość 14 m (238 m n.p.m.)
  • średnica podstawy 45–50 m
  • średnica ściętego szczytu 9,5 m
  • objętość około 9000 m³

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Gminna ewidencja zabytków Krakowa. Biuletyn Informacji Publicznej Miasta Krakowa. [dostęp 2022-01-18].
  2. ↑ Gawałkiewicz R., 2024: Deformacje powierzchni Kopca Wandy w Krakowie w świetle badań geodezyjnych. Przegląd Geologiczny, vol. 72, nr 6, strona 253 [1]
  3. ↑ Klemens Bąkowski: Dzieje Krakowa. Kraków: Spółka Wydaw. Polska, 1911, s. 6.
  4. ↑ Paweł Pawłowski, Przemysław Błaszczyk: Czy w kopcu Wandy znajduje się jej grobowiec? Sprawdzają to naukowcy. rmf24.pl, 2016-12-12. [dostęp 2017-01-01].
  5. ↑ Paweł Pawłowski: Kopiec Wandy odkrywa swoją tajemnicę. Są wyniki badań georadarowych. rmf24.pl, 2016-01-01. [dostęp 2017-01-02].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kopiec_Wandy&oldid=74969304”