Krystyna Łubieńska
Krystyna Łubieńska (ur. 3 sierpnia 1932 w Warszawie[1], zm. 10 maja 2023[2] w Sopocie[3]) – polska aktorka teatralna, telewizyjna, radiowa i filmowa związana z teatrami dramatycznymi we Wrocławiu, Warszawie, Katowicach, Lublinie i – najdłużej – z Teatrem Wybrzeże w Gdańsku oraz animatorka kultury[4].
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód | |
| Lata aktywności |
1950–2015 |
| Zespół artystyczny | |
| Teatr Wybrzeże | |
Życiorys
edytujJej rodzicami byli zamordowany w Katyniu Aleksander Rzążewski[5], oficer wojska polskiego, Hallerczyk, uczestnik Zaślubin Polski z Morzem, dyrektor Banku Cukrownictwa[1], oraz Maria z domu Glińska[5]. Łubieńska miała młodszego brata Macieja (ur. 1937). Jako jedenastolatka razem z matką brała udział w powstaniu warszawskim. Była łączniczką i sanitariuszką Armii Krajowej[1].
Dziadek stryjeczny przyszłej aktorki miał własną lożę w Teatrze Wielkim w Warszawie, do której zaprosił swą bratanicę. Gdy ta zobaczyła na scenie Marię Przybyłko-Potocką, Juliusza Osterwę i Józefa Węgrzyna, stwierdziła, że kiedy wyjdzie za mąż i urodzi córkę, to zostanie ona aktorką. Kilkuletnia Krysia Rzążewska[6] (po mężu – Łubieńska) zagrała na scenie Opery Warszawskiej w balecie „Wieszczka lalek”, bujając się na huśtawce[7].
Przed maturą bawiła się z kolegami w teatrzyk lalkowy. Jako dziewiętnastolatka zagrała czternastoletnią dziewczynkę w „Wodewilu warszawskim” Wacława Zdanowicza, co traktuje jako swój oficjalny debiut sceniczny[7].
Po szkole średniej zdała do Wyższej Szkoły Sztuk Pięknych (obecnie: Akademia Sztuk Pięknych) we Wrocławiu, ale jej mama nalegała, żeby poszła do szkoły teatralnej. Córka uległa tym namowom i udała się na egzamin, podczas którego profesor Aleksander Bardini zapytał ją, dlaczego chce zostać aktorką. Odpowiedziała: „Bo tak kazała mi mama” i cała komisja egzaminacyjna wybuchnęła śmiechem. Jej szczerość i naturalność w tej sytuacji spowodowały, że zdała ten egzamin[7].
Po ukończeniu studiów dostała propozycje z Katowic, Szczecina i Gdańska. Ostatecznie wybrała Teatr Wybrzeże w Gdańsku, w którym jej pierwszą rolą była piękna Helena w „Nie będzie wojny trojańskiej” w reżyserii Bohdana Korzeniewskiego. Spektakle były wystawiane w gdyńskiej „stodole” – teatrze znajdującym się w miejscu obecnego Teatru Muzycznego – bo Teatr Wybrzeże wciąż jeszcze nie został odbudowany po zniszczeniach II wojny światowej. Po dziesięciomiesięcznym tournée po Stanach Zjednoczonych promującym film „Mój stary” dostała propozycję z warszawskiego Teatru Ateneum, ale zdecydowała się pozostać w Teatrze Wybrzeże[7].
Pracowała z takimi reżyserami jak: Andrzej Wajda, grając rolę Ofelii w „Hamlecie”, Bohdan Korzeniewski, Zygmunt Hübner, Adam Nalepa, Krzysztof Babicki, Janusz Wiśniewski i Adam Orzechowski. Widzowie „Czarownic z Salem” w reżyserii Adama Nalepy mówili, że najbardziej spodobali im się Mirosław Baka w roli Johna Proctora i osiemdziesięciojednoletnia Łubieńska jako czternastoletnia Ruth Putnam. Z Adamem Orzechowskim pracowała przy „Ożenku”, a z Januszem Wiśniewskim – przy „Martwych duszach”. Zagrała w ośmiu sztukach szekspirowskich, zdobywając pełne superlatyw recenzje[7][8].
[pytanie:]
Ale scenografia Wajdy nie wszystkim przypadła do gustu. Pisano: „Aktorzy wycierają głowami sufity na krużgankach i piętrach; wyglądają jak wielkoludy w krainie liliputów. Brak powietrza i przestrzeni. [...] Gdyby ją montować na zasadzie taśmy filmowej – mogłoby być świetnie”
[odpowiedź:]
Sukcesem był jego pierwszy spektakl na gdańskiej scenie „Kapelusz pełen deszczu”, no, ale to było absolutnie „filmowe” podejście do teatru, bardzo mu bliskie. Poza tym główną rolę powierzył Zbyszkowi Cybulskiemu... Szalenie nowoczesna forma! Absolutny przełom w teatrze. Ale i „Hamlet” bardzo się podobał! Czesi, gdy pojechaliśmy tam na gościnne występy, nosili nas na rękach! W Brnie, dosłownie ściągano nas ze sceny i adorowano na ulicach
[Krystyna Łubieńska o „Hamlecie” w reżyserii Andrzeja Wajdy w wywiadzie Została już tylko Ofelia. I Grabarz][9]
Na emeryturze Krystyna Łubieńska zajęła się organizowaniem wieczorów poetyckich i innych wydarzeń artystycznych[7].
Aktorstwo to osobowość, prawda i szczerość – obojętnie, czy ja na scenie krzyczę, milczę czy szepczę – jeśli nie ma w tym prawdy, to pozostaje tylko technika[7]
Przypisy
edytuj- ↑ a b c ŁUBIEŃSKA KRYSTYNA, aktorka – Encyklopedia Gdańska [online], gdansk.gedanopedia.pl [dostęp 2023-05-10].
- ↑ Zmarła aktorka Krystyna Łubieńska [online], trojmiasto.pl, 10 maja 2023 [dostęp 2023-05-10] (pol.).
- ↑ Zmarła Krystyna Łubieńska; wieloletnia aktorka Teatru Wybrzeże w Gdańsku [online], wnp.pl [dostęp 2023-05-10] (pol.).
- ↑ Krystyna Łubieńska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2022-01-23].
- ↑ a b Stanisław Balicki, Krystyna Łubieńska: Ojciec był bohaterem mojego dzieciństwa. Aleksander Rzążewski, pozycja 76, teczka personalna 3170. Zginął w Katyniu [online], Dziennik Bałtycki, 26 września 2021 [dostęp 2023-05-10] (pol.).
- ↑ Informacja o nazwisku rodowym aktorki uzyskana od Krystyny Łubieńskiej (z domu: Rzążewska).
- ↑ a b c d e f g Jestem aktorką, bo tak kazała mi mama. encyklopediateatru.pl. [dostęp 2022-01-23].
- ↑ Czarownice z Salem, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (przedstawienia) [dostęp 2022-01-23].
- ↑ Została już tylko Ofelia. I Grabarz. [dostęp = 2022-01-23].
Linki zewnętrzne
edytuj- Krystyna Łubieńska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2022-01-23].
- Została już tylko Ofelia. I Grabarz, Encyklopedia Teatru Polskiego [dostęp 2022-01-23].
- Trauma, która powraca właśnie teraz, Encyklopedia Teatru Polskiego [dostęp 2022-01-23].
- Krystyna Łubieńska, filmpolski.pl [dostęp 2022-01-23].
- Krystyna Łubieńska, fdb.pl [dostęp 2022-01-23].
- Krystyna Łubieńska, [w:] Filmweb [dostęp 2022-01-23].
- Krystyna Łubieńska w bazie IMDb (ang.), [w:] IMDB [dostęp 2022-01-23].