Kultura Sukow-Dziedzice
Kultura Sukow-Dziedzice (rzadsze i mniej uzasadnione nazwy: Sukow-Szeligi[1], Sukow-Kędrzyno, kojarzona też z grupą Rüssen-Chodlik[2], czasami również "kultura dziedzicka") – stosunkowo młody termin w archeologii, którego nazwa pochodzi od słowiańskich znalezisk w miejscowościach Sukow i Dziedzice z VI wieku, dla części naukowców stanowi odrębną kulturę archeologiczną, dla części zaś podgrupę kultury praskiej[3].
Charakterystyka
edytujPosiada cechy zarówno kultury przeworskiej jak i kultury praskiej. Choć część małych naczyń jest podobna do wyrobów kultury praskiej to większe wyroby zdecydowanie się różnią zarówno formą jak i różnorodnością wzorów. Niektóre wyglądają jak ręcznie robione imitacje wcześniejszej ceramiki przeworskiej[4]. Domostwa naziemne, typowe dla kultury praskiej półziemianki występują nielicznie, brak też przypisywanych Słowianom form obrządku pogrzebowego. Na terenie kultury Sukow-Dziedzice znaleziska o charakterze przedsłowiańskim przeżywają wyjątkowo długo, bo aż do początku VII wieku[5]. Wiązane jest to z wymianą międzykulturową i zapożyczeniami[6], bądź też z asymilacją przez Słowian wcześniejszych grup osadniczych[7], jak podaje Wielka Historia Świata pod redakcją profesora Macieja Salamona: Na terenie dzisiejszych wschodnich Niemiec Słowianie mieli możliwość spotkania resztek osadnictwa germańskiego, i to zapewne wpłynęło na ukształtowanie się tutaj specyficznej grupy kulturowej Sukow-Dziedzice, wykazującej obok cech słowiańskich pewne wpływy lokalnych kultur germańskich[8].
Archeolodzy badający w okresie międzywojennym zespoły cmentarzysk rzędowych z grobami w obudowach kamiennych na Mazowszu i Wielkopolsce stwierdzili, że użytkowane były przez ludność pochodzenia niesłowiańskiego. Jan Czekanowski, profesor antropologii na Uniwersytecie Lwowskim, połączył wówczas odkrycia z Mazowsza i Podlasia, z podobnymi grobami zawierającymi wyposażenie skandynawskie, odkrytymi w Wielkopolsce. W jego ujęciu, i tam, i tu, pochowani w nich zostali germańscy tubylcy, Goci i Wandalowie, mieszkający w dorzeczu Wisły i Odry od kilku stuleci, którzy nie wywędrowali na południe i zachód u schyłku starożytności[9]. Dodatkowo za dowód, posłużyły profesorowi Czekanowskiemu badania porównawcze czaszek pochodzące zarówno z gockich cmentarzysk na Krymie z III w n.e. jak i tymi, które zostały odnalezione w Wielkopolsce, datowanymi na wiek X. W opinii naukowca oba zbiory są prawie identyczne i wykazują bliskie pokrewieństwo obydwu populacji[10], oddzielonych czasem i przestrzenią[11][12][13];. Z czasem miejscowa ludność skandynawska zmieszała się z ludnością słowiańską. Czekanowski na podstawie własnych badań uważał, że państwo polskie zawdzięczało swą genezę Gotom[14].
Zasięg
edytujPołabie i północno-zachodnia część Polski do linii Wisły. Najdalej na południe znalezione artefakty odkryto w Chwałkowie na Przedgórzu Sudeckim[15].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Wojciech Chudziak, Periodyzacja rozwoju wczesnośredniowiecznej ceramiki z dorzecza dolnej Drwęcy (VII-XI/XII w.): podstawy chronologii procesów zasiedlania, Toruń 1991, s. 140
- ↑ Leszek Moczulski, Narodziny Międzymorza: ukształtowanie ojczyzn, powstanie państw oraz układy polityczne wschodniej części Europy w późnej starożytności i we wczesnym średniowieczu, Warszawa 2007, s.298, ISBN 978-83-11-10826-4
- ↑ Michał Parczewski, Slavs and the Early Slav Culture (ang.)
- ↑ Peter Heather, Imperia i barbarzyńcy. Migracje i narodziny Europy, Poznań 2010, s. 440-444, ISBN 978-83-7510-281-9
- ↑ Andrzej Buko, Archeologia Polski wczesnośredniowiecznej, Warszawa: Wydawnictwo Trio, 2006, s. 79, ISBN 978-83-7436-096-8, OCLC 169825297.
- ↑ Mats Roslund, Guests in the house: cultural transmission between Slavs and Scandinavians, Leiden 2007, s. 164, ISBN 978-90-04-16189-4, (ang.)
- ↑ Carl Waldman, Catherine Mason, Encyclopedia of European peoples, Tom 1, Nowy Jork 2006, s. 746, ISBN 0-8160-4964-5, (ang.)
- ↑ Maciej Salamon (pod red.), Wielka Historia Świata, tom 4: Kształtowanie średniowiecza, Kraków 2005, s.108, ISBN 83-7391-583-4
- ↑ " Świadczyłoby to, że Goci wielkopolscy nie zostali objęci ruchem ku morzu Czarnemu. "Słownik starożytności słowiańskich. Wyd. Komitet redakcyjny z ramienia Federacji Towarzystw Historycznych Europy Wschodniej. 1934, str. 19
- ↑ " Na szczególną uwagę zasługuje fakt, że ludność, pochowana w wielkopolskich mogiłach rzędowych, wykazując uderzające podobieństwo do Gotów z Nikołajewki, odchyla się od nich w kierunku składu ludności skandynawskiej." Słownik starożytności słowiańskich. Wyd. Komitet redakcyjny z ramienia Federacji Towarzystw Historycznych Europy Wschodniej 1934, str. 19
- ↑ Jan Czekanowski. Człowiek w czasie i przestrzeni. 1934
- ↑ Jan Czekanowski. Goci a Lechici i dowody antropologiczne. 1934
- ↑ Słownik starożytności słowiańskich. Wyd. Komitet redakcyjny z ramienia Federacji Towarzystw Historycznych Europy Wschodniej 1934, str. 19
- ↑ Zdzisław Skrok.Czy wikingowie stworzyli Polskę? str. 128
- ↑ Krzysztof Jaworski, Problem wytwórczości kamieni żarnowych w regionie sudeckim we wczesnym średniowieczu