Maria Piłsudska (1842–1884)

Maria Piłsudska
	; Mogiła
Rodzina	Billewiczowie
Data i miejsce urodzenia	1842 ; Adamowo
Data i miejsce śmierci	1 września 1884 ; Wilno
Ojciec	Antoni Billewicz
Matka	Helena Michałowska
Mąż	Józef Wincenty Piłsudski
Dzieci	Helena Piłsudska; Zofia Kadenacowa; Bronisław Piłsudski; Józef Piłsudski; Adam Piłsudski; Kazimierz Piłsudski; Maria Juchniewiczowa; Jan Piłsudski; Ludwika Majewska; Kacper Piłsudski; Piotr Piłsudski; Teodora Piłsudska
	Multimedia w Wikimedia Commons

Maria Piłsudska z Billewiczów (ur. 1842 w Adamowie, zm. 1 września 1884 w Wilnie) – matka Józefa Piłsudskiego.

Życiorys

Maria Billewicz urodziła się w Adamowie^[1] pod Teneniami, w ówczesnej guberni kowieńskiej, w rodzinie Antoniego Billewicza herbu Mogiła i Heleny z Michałowskich. Pochodziła ze szlacheckiego rodu Billewiczów^[2]. Jej krewnymi były Joanna i Zofia Billewicz, siostry, pisarki i działaczki społeczne. W dzieciństwie przeszła operację biodra w Berlinie, przez co całe życie lekko utykała.

22 kwietnia 1863 w Teneniach wyszła za mąż za Józefa Wincentego Piłsudskiego. W posagu wniosła majątek odziedziczony po swojej matce Helenie z Michałowskich^[3]. Z Józefem Wincentym miała dwanaścioro dzieci.

Maria wpajała dzieciom patriotyzm, uczyła je polskiej literatury i historii. Nie zaniedbywała także innej edukacji: szwajcarska guwernantka uczyła dzieci francuskiego i niemieckiego^[2]. Maria widziała w swoich synach, szczególnie w Józefie, bojowników o wolność Polski.

Miejsce spoczynku

Cmentarz Na Rossie w Wilnie, mauzoleum Matka i Serce Syna, 1937

Cmentarz Na Rossie w Wilnie, mauzoleum Matka i Serce Syna, 2004

Maria Piłsudska zmarła 1 września 1884 i została pochowana w Sugintach. 1 czerwca 1935 jej zwłoki ekshumowano i złożono tymczasowo w kaplicy kościoła św. Teresy w Wilnie. 12 maja 1936 trumnę ze zwłokami uroczyście złożono w krypcie mauzoleum na cmentarzu Na Rossie. Obok trumny złożono kryształową urnę z sercem Józefa Piłsudskiego.

Osobny artykuł: pogrzeb Józefa Piłsudskiego.

Nagrobek wieńczy płyta wykonana z granitu z Bronisławki w województwie wołyńskim. Płyta została obrobiona i oszlifowana przez Bolesława Sypniewskiego w warszawskim Zakładzie Rzeźbiarsko-Kamieniarskim Sypniewski, tam też został wykuty słynny napis na płycie: "Matka i serce syna"^[4], razem z cytatami z poematów Słowackiego^[5]. Przed mauzoleum aż do zajęcia Wilna przez Armię Czerwoną w 1939 stała warta honorowa harcerzy. W okresie okupacji Wileńszczyzny przez Litwę przed grobem stanęła warta żołnierzy litewskich^[6].

Dzieci

Helena Piłsudska (1864–1917)
Zofia Kadenacowa (1865–3 lutego 1935, żona dr. med. Bolesława Kadenacego; pochowana w Wilnie, na cmentarzu Bernardyńskim^[7]^[8])
Bronisław Piłsudski
Józef Piłsudski
Adam Piłsudski
Kazimierz Piłsudski
Maria Juchniewiczowa (1873–1921), żona Cezarego Juchniewicza
Jan Piłsudski
Ludwika Majewska (1879–1924), żona Leona Majewskiego; pochowana w Wilnie, na cmentarzu Na Rossie
Kacper Piłsudski (1881–1915)^[9]
Piotr Piłsudski (ur. i zm. 1882), brat bliźniak Teodory
Teodora Piłsudska (ur. i zm. 1882), siostra bliźniaczka Piotra

Tablica pamiątkowa w Zgierzu.

Genealogia


Prapradziadkowie	Tadeusz Billewicz (zm. 1788) ∞ NN	NN ∞ NN	Kownacki ∞ NN	NN ∞ NN	Wiktor Michałowski ∞ NN	Taraszkiewicz ∞ NN	Butler ∞ NN	Billewicz ∞ NN
Pradziadkowie	Adam Billewicz (zm. 1782) ∞ NN		Kownacki ∞ NN		Joachim Michałowski (1744–1831) ∞ Ludwika Taraszkiewicz (1784–1838)		Wincenty Butler (zm. 1843) ∞ Małgorzata Billewicz (zm. ok. 1861)
Dziadkowie	Kacper Wincenty Billewicz (zm. ok. 1840) ∞ Kownacka				Wojciech Michałowski ∞ Elżbieta Butler (zm. 1894)
Rodzice	Antoni Billewicz (1815–1860) ∞ Helena Michałowska (zm. 1846)
	Maria Billewicz (1842–1884)

Przypisy

↑ Roman Horoszkiewicz, Tadeusz Kubalski: Zułów : wczoraj i dzisiaj. Warszawa: Zarząd Główny Związku Rezerwistów, 1938, s. 37.
↑ ^a ^b Piłsudski Bronisław, Majewicz Alfred, The Collected Works of Bronisław Piłsudski: The aborigines of Sakhalin, Walter de Gruyter 1998, s. 14
↑ TomaszT. Krzywicki TomaszT., Litwa: przewodnik, Pruszków: Rewasz, 2005, s. 315, ISBN 83-89188-40-6, OCLC 69472932 .
↑ W. Wiernic, Dzieje granitowego głazu, "Gazeta Polska", 12 V 1937
↑ TomasT. Venclova TomasT., Wilno: przewodnik, Wyd. 2, Vilnius: R. Paknio leidykla, 2002, s. 172, ISBN 978-9986-830-47-4 [dostęp 2024-06-18] .
↑ PrzemysławP. Włodek PrzemysławP., Wilno: przewodnik, Pruszków: Rewasz, 2005, s. 211, ISBN 83-89188-36-8, OCLC 749678750 .
↑ Pogrzeb ś. p. Kadenacowej. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 32 z 9 lutego 1935.
↑ Pogrzeb ś. p. Kadenacowej. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 33 z 10 lutego 1935.
↑ Aleksandra Akińczo: Na Rossie odnaleziono grób Kacpra Piłsudskiego, brata marszałka. dzieje.pl. [dostęp 2019-07-16].

Linki zewnętrzne

Zdjęcia z uroczystości towarzyszących ekshumacji Marii Billewiczówny

[Horoszkiewicz1938-s37-1] Roman Horoszkiewicz, Tadeusz Kubalski: Zułów : wczoraj i dzisiaj. Warszawa: Zarząd Główny Związku Rezerwistów, 1938, s. 37.

[The_Collected...-2] Piłsudski Bronisław, Majewicz Alfred, The Collected Works of Bronisław Piłsudski: The aborigines of Sakhalin, Walter de Gruyter 1998, s. 14

[Krzywicki_Tomasz_Litwa_przewodnik-3] TomaszT. Krzywicki TomaszT., Litwa: przewodnik, Pruszków: Rewasz, 2005, s. 315, ISBN 83-89188-40-6, OCLC 69472932 .

[W_Wiernic_Dzieje_granitowego-4] W. Wiernic, Dzieje granitowego głazu, "Gazeta Polska", 12 V 1937

[5] TomasT. Venclova TomasT., Wilno: przewodnik, Wyd. 2, Vilnius: R. Paknio leidykla, 2002, s. 172, ISBN 978-9986-830-47-4 [dostęp 2024-06-18] .

[Włodek_Przemysław_Wilno_przewodnik-6] PrzemysławP. Włodek PrzemysławP., Wilno: przewodnik, Pruszków: Rewasz, 2005, s. 211, ISBN 83-89188-36-8, OCLC 749678750 .

[Pogrzeb_ś_p_Kadenacowej-s1-7] Pogrzeb ś. p. Kadenacowej. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 32 z 9 lutego 1935.

[Pogrzeb_ś_p_Kadenacowej-s12-8] Pogrzeb ś. p. Kadenacowej. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 33 z 10 lutego 1935.

[9] Aleksandra Akińczo: Na Rossie odnaleziono grób Kacpra Piłsudskiego, brata marszałka. dzieje.pl. [dostęp 2019-07-16].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]