Maszt Wolności
Maszt Wolności – pomnik w formie 60-metrowego masztu flagowego, stojący w zachodniej części ronda Zgrupowania AK „Radosław” w Warszawie, upamiętniający m.in. Polskę Walczącą oraz powstanie warszawskie. Zbudowany w 2014, z flagą o największej powierzchni w Polsce[1][2][3]. Przez dziewięć lat najwyższy maszt flagowy w Polsce (od 2023 najwyższe są Maszty Stulecia w Ossowie)[4].
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Miejsce | |
| Projektant |
Mariusz Rutz, Zbigniew Pszczulny – JSK Architekci |
| Fundator |
Artur Nowakowski, Bogdan Kaczmarek |
| Całkowita wysokość |
63[a] m |
| Data budowy |
sierpień 2014–listopad 2014 |
| Data odsłonięcia |
10 listopada 2014 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
Położenie na mapie Warszawy  | |
 52°15′17″N 20°58′56″E/52,254722 20,982222
| |
Misja
edytujMaszt wybudowano z inicjatywy Artura Nowakowskiego[5][6] i Bogdana Kaczmarka[7]. Inspiracją były podobne obiekty w Berlinie, Paryżu, Madrycie i Lizbonie. Idea budowy Masztu powstała z chęci upamiętnienia 70. rocznicy powstania warszawskiego, ale także stulecia wybuchu I wojny światowej, 25-lecia III RP i 10-lecia wstąpienia Polski do Unii Europejskiej[8][9][10]. Pomysł inicjatorów skomentowali historycy Norman Davies[11] i Adam Zamoyski[12], pisząc m.in.:
Przez długi okres swej historii najnowszej Polacy zadawali sobie pytanie, w jaki sposób można by przywrócić ich kraj do stanu dawnej niepodległości, a co ważniejsze jakim krajem powinna się stać owa niepodległa Polska. Odpowiedź na pierwsze pytanie przyniosły efekty dwóch straszliwych wojen światowych, a w bliższej przeszłości upadek komunizmu w latach 1989-90. Pytanie drugie, jak zawsze, pozostaje bez odpowiedzi.
Uwolniwszy się … spod jarzma rozbiorów, obroniwszy się od bolszewickiego najazdu, od okupacji sowieckiej i nazistowskiej, i w końcu zrzuciwszy ustrój komunistyczny wprowadzony siłą przez Związek Radziecki, nie możemy spocząć i powiedzieć sobie że jesteśmy wolni. Naszym prawom osobistym i zbiorowym wciąż, a nawet coraz więcej, zagrażają różne czynniki… Spoglądając na flagę polską, każdy obywatel powinien pamiętać, że wolność o którą walczyło tyle pokoleń bardzo łatwo można stracić.
Budowa
edytujBudowa Masztu Wolności została sfinansowana przez inicjatorów. Projekt obiektu został stworzony bezpłatnie przez biuro projektowe JSK Architekci[13] Zbigniewa Pszczulnego i Mariusza Rutza[14]. Zaprezentowano go władzom Warszawy 31 lipca 2013[15]. Projekt został zaakceptowany, administracja wydała niezbędne pozwolenia (pozwolenie na budowę – 12 czerwca 2014), a władze miejskie udostępniły grunt pod budowę[16][17].
Lokalizacja Masztu została wybrana ze względu na fakt, że na Rondzie Zgrupowania AK „Radosław” zbiegają się trzy dzielnice, w których podczas powstania warszawskiego miały miejsce walki – Śródmieście, Wola i Żoliborz. Maszt Wolności ulokowano w zachodniej jego części, pomiędzy Aleją Jana Pawła II i ulicą Okopową[17].
Pierwotnie zakończenie budowy obiektu planowano na 1 sierpnia 2014, w 70. rocznicę wybuchu powstania warszawskiego. Ze względu na problemy techniczne, rozpoczęcie konstrukcji przesunęło się[18].
Maszt Wolności miał mieć wysokość 45 metrów, jednak szef miejskiego Biura Architektury Marek Mikos zaproponował jej zwiększenie do 60 metrów. Przyczyną tej zmiany miało być dopasowanie konstrukcji do pobliskich wieżowców[18]. Ostatecznie maszt – wraz z mechanizmem wciągania flagi (na szczycie) – ma wysokość ok. 63 m, co Artur Nowakowski wiąże z liczbą dni trwania powstania warszawskiego[19].
Budowa Masztu rozpoczęła się na początku sierpnia 2014. Wykonano odwierty, następnie wylano betonowy fundament, na którym ustawiono stalową konstrukcję, wykonaną w zakładach H. Cegielski z Poznania. Jej osadzenie wymagało przełożenia przewodów trakcji tramwajowej[10].
Po zakończeniu budowy Maszt Wolności został 10 listopada przekazany miastu stołecznemu Warszawie. Wraz z obiektem, jego fundatorzy dostarczyli także kilka kompletów flag, które mają być wymieniane co kilka miesięcy[20].
Po raz pierwszy flagę państwową o powierzchni ponad 100 metrów kwadratowych w asyście Kompanii Honorowej Wojska Polskiego wciągnięto na Maszt Wolności 10 listopada 2014, w przeddzień Narodowego Święta Niepodległości. W uroczystości udział wzięła prezydent Warszawy, Hanna Gronkiewicz-Waltz[3][21].
W styczniu 2015 Maszt został przekazany przez fundatorów na własność władzom miasta[22].
Konstrukcja
edytujGłównym wykonawcą obiektu była firma FB Antczak z Kalisza[23]. Maszt Wolności otrzymał formę wrzeciona lub cygara, węższego u dołu i na górze, ale nieco szerszego pośrodku. U dołu obiektu znajduje się lekka, usztywniająca konstrukcja złożona z wielu elementów. Maszt Wolności osadzony jest na fundamencie w kształcie litery „V”, składającym się z 9 pali fundamentowych o łącznej długości 128 metrów i ciężarze ponad 3 ton. Pod nimi wylano ponad 58 metrów sześciennych betonu. Pale związano oczepem żelbetowym (11 ton stali, 100 metrów sześciennych betonu). W zamyśle projektantów, konstrukcja u dołu Masztu ma symbolizować ludzi, którzy trzymają flagę wolności[10]. Maszt ma ponad 60 metrów wysokości i waży niemal 40 ton.
Na szczycie Masztu Wolności znajduje flaga o powierzchni 100 m², wciągana elektrycznie. Jej owijaniu się wokół konstrukcji zapobiega obrotowy przegub, do którego jest przytwierdzona. Całość jest podświetlana po zmroku[10].
Zgodnie z zamiarami twórców konstrukcji, co roku 1 sierpnia na Maszt ma być wciągana polska flaga z symbolem Polski Walczącej i powiewać przez 63 dni, czyli czas trwania powstania warszawskiego. W pozostałe 302 dni roku ma tam znajdować się flaga państwowa[15].
Przy Maszcie ustawiono tablice informacyjne w formie ławek, z napisem[17]:
Postawiony w 96. rocznicę odzyskania Niepodległości Polski, w 70. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego, w 25. rocznicę Wolnych Wyborów w Polsce, w 10. rocznicę wstąpienia Polski do Unii Europejskiej w hołdzie wszystkim, dzięki którym Polska jest dziś wolnym, odrodzonym krajem
Kontrowersje
edytujBudowie Masztu towarzyszyły kontrowersje. Nie zdecydowano się na konsultacje społeczne w sprawie formy i zasadności jego konstrukcji – władze Warszawy wskazywały, że budowa pomnika jest inicjatywą prywatną, a miasto udostępniło jedynie grunty[17]. Krytykowana była także lokalizacja budowy Masztu Wolności. Radna Warszawy Aleksandra Sheybal-Rostek wskazywała na jej niefortunność, jako niekojarzącą się z powstaniem warszawskim, brak należytego wyeksponowania polskich symboli narodowych i sąsiedztwo nie najwyższych lotów architektury. Twierdziła, że o wiele lepszym miejscem dla budowy Masztu byłby Kopiec Powstania Warszawskiego przy ulicy Bartyckiej[18].
Pomimo tych wątpliwości, budowa Masztu została zaakceptowana przez Związek Powstańców Warszawskich[18] oraz Radę Muzeum Powstania Warszawskiego[10]. Projekt zyskał też poparcie senatora Aleksandra Pocieja, reprezentującego między innymi mieszkańców dzielnicy Wola w Warszawie, na której terenie postawiono Maszt Wolności.
Uwagi
edytuj- ↑ Zgodnie z informacjami fundatora wyrażona w metrach wysokość masztu odpowiada liczbie dni trwania powstania warszawskiego. Według innych źródeł wysokość wynosi 60 lub 65 metrów.
Przypisy
edytuj- ↑ Maszt Wolności > Misja - Droga do wolności - Historia masztu - Media - Aktualności - Podziękowania. [w:] Strona internetowa [on-line]. [dostęp 2015-01-16]. (pol.)., The Mast Of Freedom > Mission - Road To Freedom - Milestones - Media - News - Thank You All. [w:] The Mast Of Freedom [on-line]. [dostęp 2015-01-16]. (pol.).
- ↑ Antczak buduje największy w Polsce Maszt Wolności. Fakty Kaliskie, 4 listopada 2014. [dostęp 2014-11-09]. (pol.).
- ↑ a b Rekordowa biało-czerwona flaga na Maszcie Wolności. wp.pl, 10 listopada. [dostęp 2014-11-10]. (pol.).
- ↑ Wyborcza.pl [online], warszawa.wyborcza.pl [dostęp 2023-09-03].
- ↑ Artur Nowakowski. [w:] Maszt Wolności [on-line]. masztwolnosci.pl. [dostęp 2015-01-16]. (pol.).
- ↑ O nas. [w:] Strona internetowa GPG – Green Property Group [on-line]. gpg.pl. [dostęp 2014-11-29].
- ↑ Bogdan Kaczmarek. [w:] Maszt Wolności [on-line]. masztwolnosci.pl. [dostęp 2015-01-16]. (pol.).
- ↑ Misja. [w:] Maszt Wolności [on-line]. masztwolnosci.pl. [dostęp 2015-01-16]. (pol.).
- ↑ Adam Zamoyski, Norman Davies: Droga do wolności. [w:] Maszt Wolności [on-line]. masztwolnosci.pl. [dostęp 2015-01-16]. (pol.).
- ↑ a b c d e Tomasz Urzykowski: Wielki maszt z flagą stanie przy Arkadii. Tak będzie wyglądać. Gazeta.pl, 6 sierpnia 2014. [dostęp 2014-11-09]. (pol.).
- ↑ Opinia Normana Daviesa. [w:] Maszt Wolności [on-line]. masztwolnosci.pl. [dostęp 2015-01-16]. (pol.).
- ↑ Opinia Adama Zamoyskiego. [w:] Maszt Wolności [on-line]. masztwolnosci.pl. [dostęp 2015-01-16]. (pol.).
- ↑ JSK Architekci Sp. z o.o.. [w:] Strona internetowa JSK [on-line]. [dostęp 2014-11-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-05)]. (pol.).
- ↑ Maszt Wolności stanie na Rondzie Radosława. WawaLove.pl, 25 sierpnia 2014. [dostęp 2014-11-09]. (pol.).
- ↑ a b Piotr Halicki: W Warszawie stanie najwyższy maszt flagowy w Polsce. Onet.pl, 27 sierpnia 2014. [dostęp 2014-11-09]. (pol.).
- ↑ Historia masztu. [w:] Maszt Wolności [on-line]. masztwolnosci.pl. [dostęp 2015-01-16]. (pol.).
- ↑ a b c d Maszt Wolności stanie na rondzie Radosława. "Najwyższy w Polsce". TVN Warszawa, 25 sierpnia 2014. [dostęp 2014-11-09]. (pol.).
- ↑ a b c d 60-metrowy maszt z flagą stanie na rondzie Babka. Na stałe!. Gazeta.pl, 31 lipca 2014. [dostęp 2014-11-09]. (pol.).
- ↑ Biało-czerwona flaga na Maszcie Wolności. [w:] Wiadomości › Regionalne › Warszawa [on-line]. wiadomosci.onet.pl. [dostęp 2014-11-28].
- ↑ Maszt Wolności powinien łączyć, a nie dzielić – wywiad. NowaWarszawa.pl, 27 października 2014. [dostęp 2014-11-09]. (pol.).
- ↑ Flaga Polski wciągnięta na Maszt Wolności. wp.pl, 10 listopada. [dostęp 2014-11-10]. (pol.).
- ↑ Miasto przejęło Maszt Wolności na rondzie Babka. gazeta.pl, 25 stycznia 2015. [dostęp 2015-01-25]. (pol.).
- ↑ Maszt Wolności na finiszu!. antczak.pl, 6 listopada 2014. [dostęp 2014-11-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (10 listopada 2014)]. (pol.).
Linki zewnętrzne
edytuj- 60-metrowy maszt wolności na Rondzie Radosława; wywiad z pomysłodawcą i fundatorem, Arturem Nowakowskim (podsumowanie 3 lat pracy, uzgodnień, konsultacji i prezentacji; TVP Info, 10.11.2014)