Mergus
Mergus – rodzaj ptaków z podrodziny kaczek (Anatinae) w obrębie rodziny kaczkowatych (Anatidae).
| Mergus[1] | |||
| Linnaeus, 1758[2] | |||
 Samica tracza chińskiego (M. squamatus) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj |
Mergus | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Mergus castor Linnaeus, 1758 (= Mergus serrator Linnaeus, 1758) | |||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Gatunki | |||
| |||
Rozmieszczenie geograficzne
edytujRodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Północnej i Południowej oraz Eurazji[8][9].
Morfologia
edytujDługość ciała 49–72 cm, rozpiętość skrzydeł 70–97 cm; masa ciała samców 700–2100 g, samic 600–1700 g[9].
Systematyka
edytujRodzaj zdefiniował w 1758 roku szwedzki przyrodnik Karol Linneusz w 10 wydaniu Systema Naturae, publikacji własnego autorstwa poświęconej systematyce zwierząt[2]. Gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie) szlachar (M. serrator)[10].
Etymologia
edytuj- Mergus: łac. mergus ‘rodzaj ptaka wodnego’, dalej niezidentyfikowanego, wspomnianego przez Pliniusza, Terencjusza Warrona i poetę Horacego, od mergere ‘zanurzyć się’[11].
- Merganser: średniowiecznołac. Merganser ‘nurogęś’, od łac. mergus ‘rodzaj ptaka wodnego’, od mergere to ‘zanurzyć się’; anser, anseris ‘gęś’ (por. epitet gatunkowy Mergus merganser Linnaeus, 1758)[12]. Gatunek typowy (Linneuszowska tautonimia): Mergus merganser Linnaeus, 1758.
- Serrator: epitet gatunkowy Mergus serrator Linnaeus, 1758[13]; średniowiecznołac. serrator, serratoris ‘pilarz’, od łac. serra ‘piła’[13].
- Prister: gr. πριστηρ pristēr, πριστηρος pristēros ‘tracz’, od πριω priō ‘piłować’[14]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Anas brasiliensis J.F. Gmelin, 1789 (= Mergus octosetaceus Vieillot, 1817).
- Prionochilus: gr. πριων priōn, πριονος prionos ‘piła’; χειλος kheilos ‘warga’[15]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Prionochilus brasiliensis Bertoni, 1901 (= Mergus octosetaceus Vieillot, 1817).
- Promergus: gr. προ pro ‘wcześniej, pokrewny’; rodzaj Mergus Linnaeus, 1758[16]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Mergus australis Hombron & Jacquinot, 1841.
Podział systematyczny
edytujDo rodzaju należą następujące gatunki[17]:
- Mergus serrator Linnaeus, 1758 – szlachar
- Mergus squamatus Gould, 1864 – tracz chiński
- Mergus octosetaceus Vieillot, 1817 – tracz brazylijski
- Mergus merganser Linnaeus, 1758 – nurogęś
- Mergus australis Hombron & Jacquinot, 1841 – tracz nowozelandzki – takson wymarły ok. 1902 roku[18]
Uwagi
edytuj- ↑ Nowa nazwa dla Mergus Linnaeus, 1758.
Przypisy
edytuj- ↑ Mergus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b C. Linnaeus: Systema Naturae per regna tria naturæ, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 129. (łac.).
- ↑ M.J. Brisson: Ornithologie ou méthode contenant la division des oiseaux en ordres, sections, genres, especes & leurs variétés. A laquelle on a joint une description exacte de chaque espece, avec les citations des auteurs qui en ont traité, les noms qu’ils leur ont donnés, ceux que leur ont donnés les différentes nations, & les noms vulgaires. Ouvrage enrichi de figures en taille-douce. T. 6. Parisii: Ad Ripam Augustinorum, apud Cl. Joannem-Baptistam Bauche, bibliopolam, ad Insigne S. Genovesae, & S. Joannis in Deserto, 1760, s. 230. (fr.).
- ↑ K.G.Ch. Storr: Alpenreise vom Jahre 1781. Cz. 1. Leipzig: Müller, 1784, s. 74. (niem.).
- ↑ F. Heine: Fam. Mergidae. W: F. Heine & A. Reichenow: Nomenclator Musei Heineani Ornithologici. Berlin: R. Friedländer & Sohn, 1890, s. 350. (niem.).
- ↑ M.S. Bertoni: Aves nuevas del Paraguay. Continuación á Azara. Asunción: Talleres nacionales de H. Kraus, 1901, s. 8. (hiszp.).
- ↑ G.M. Mathews & T. Iredale. A Reference List of the Birds of New Zealand. „Ibis”. Series 10. 1, s. 410, 1913. (ang.).
- ↑ F. Gill & D. Donsker: Screamers, ducks, geese & swans. IOC World Bird List: Version 8.1. [dostęp 2018-06-17]. (ang.).
- ↑ a b D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette, Ducks, Geese, and Waterfowl (Anatidae), version 1.0, [w:] S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (redaktorzy), Birds of the World, Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY 2020, DOI: 10.2173/bow.anatid1.01 [dostęp 2024-08-14] (ang.), Mergus.
- ↑ T.C. Eyton: A monograph on the Anatidae, or duck tribe. London: Longman, Orme, Brown, Green, & Longman, 1838, s. 76. (ang.).
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Mergus [dostęp 2018-06-17].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Merganser [dostęp 2018-06-17].
- ↑ a b The Key to Scientific Names ↓, Serrator [dostęp 2018-06-17].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Prister [dostęp 2018-06-17].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Prionochilus [dostęp 2018-06-17].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Promergus [dostęp 2018-06-17].
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Mergini Rafinesque, 1815 (wersja: 2024-06-09). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-08-14].
- ↑ BirdLife International, Mergus australis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2018, wersja 2017-3 [dostęp 2018-06-17] (ang.).
Bibliografia
edytuj- The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).