Oczatnica
Oczatnica[1] (Stagonomus) – rodzaj pluskwiaków z podrzędu różnoskrzydłych i rodziny tarczówkowatych.
| Stagonomus | |||
| Gorski, 1852 | |||
 Oczatnica dwuplama | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj |
Stagonomus | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Pentatoma amoenus Brullé, 1832 | |||
| Synonimy | |||
| |||
Morfologia i zasięg
edytujPluskwiaki o owalnym w zarysie, silnie wysklepionym ciele, z wierzchu jak i od spodu gęsto pokrytym ciemnym punktowaniem. Głowa jest ku przodowi pochylona, zaopatrzona w wolny nadustek. Ubarwienie głowy i przedplecza jest jasnobrązowe lub brązowe, a spodu odwłoka jasne. W nasadowo-bocznych kątach tarczki leżą niepunktowane wypukłości jasnej barwy. Na śródpiersiu, między biodrami odnóży leży żebro, natomiast brak tam bruzdy. Na pleurytach zatułowia, w oddaleniu od bioder leżą ujścia gruczołów zapachowych zaopatrzone w umieszczony nad nimi płatek, natomiast pozbawione kanałów wyprowadzających. Stopy mają nasady pazurków wyposażone w dobrze widoczne pojedyncze zęby. Odwłok ma trzeci sternit pozbawiony skierowanego do przodu wyrostka[2].
Rodzaj palearktyczny o rozsiedleniu głównie śródziemnomorskim[2]. W Europie występują wszystkie wymienione niżej gatunki[3]. W Polsce stwierdzono dwa, o. dwuplamą i o. półksiężycowa, ale tę drugą tylko na jednym stanowisku[2].
Taksonomia
edytujTakson ten został wprowadzony w 1852 roku przez Stanisława Batysa Gorskiego, jako monotypowy podrodzaj w obrębie rodzaju Pentatoma, z oczatnicą półksiężycową jako jedynym gatunkiem[4]. W 1886 roku Jean-Baptiste Auguste Puton wyniósł ów podrodzaj do rangi osobnego rodzaju[5]. W 1951 roku Aleksandr Kiriczenko włączył do omawinego rodzaju Dalleria w randze podrodzaju[6]. W 2019 roku rodzaj został zredefiniowany a podział na podrodzaje zniesiony przez Marcosa Roca-Cusachsa i Sunghoon Junga na podstawie morfologiczno-molekularnej analizy filogenetycznej[7].
Rodzaj ten obejmuje 6 opisanych gatunków[8][7]:
- Stagonomus amoenus (Brullé, 1832) – oczatnica półksiężycowa
- Stagonomus bipunctatus (Linnaeus, 1758) – oczatnica dwuplama
- Stagonomus devius Seidenstücker, 1965
- Stagonomus gibbosus (Jakovlev, 1904)
- Stagonomus grenieri Signoret, 1865
- Stagonomus venustissimus (Schrank, 1776)
Przypisy
edytuj- ↑ Tarczówkowate. [w:] Przyroda Świętokrzyska [on-line]. [dostęp 2019-07-09].
- ↑ a b c Jerzy A. Lis: Klucze do oznaczania owadów Polski. T. XVIII: Pluskwiaki różnoskrzydłe - Heteroptera. Cz. zeszyt 14: Tarczówkowate - Pentatomidae. Toruń: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 2000. ISBN 83-88518-05-4.
- ↑ Stagonomus Gorski, 1852. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2019-07-13].
- ↑ S.B. Gorski: Analecta ad entomographiam provinciarum occidentali-meridionalium Imperii Rossici I. Berolini: Nicolai, 1852, s. 81.
- ↑ A. Puton: Catalogue des Hémiptères (Hétéroptères, Cicadines et Psyllides) de la faune paléarctique. 3me édn. Caen: Blanc-Hardel, 1886, s. 11.
- ↑ A.N. Kiritshenko: True bugs of the European part of the USSR (Hemiptera): Key and bibliography. 1951, s. 337, seria: Opredeliteli po Faune SSSR.
- ↑ a b Marcos Roca-Cusachs, Sunghoon Jung. Redefining Stagonomus Gorski based on morphological and molecular data (Pentatomidae: Eysarcorini). „Zootaxa”. 4658 (2), s. 368–374, 2019. DOI: 10.11646/zootaxa.4658.2.10.
- ↑ Berend Aukema (red.): Stagonomus. [w:] Catalogue of Palearctic Heteroptera [on-line]. Naturalis Biodiversity Center. [dostęp 2022-07-20].