Wikipedia

Petr Pavel

prezydent Czech, generał

Petr Pavel (ur. 1 listopada 1961 w Planej) – czeski wojskowy w stopniu generała armii, szef Sztabu Generalnego Czeskich Sił Zbrojnych (2012–2015) oraz szef Komitetu Wojskowego NATO (2015–2018). Od 2023 prezydent Czech.

Petr Pavel
Ilustracja
Petr Pavel (2023)
Data i miejsce urodzenia

1 listopada 1961
Planá

Prezydent Republiki Czeskiej
Okres

od 9 marca 2023

Pierwsza dama

Eva Pavlová

Poprzednik

Miloš Zeman

podpis
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Ilustracja
Petr Pavel (2017)
generał armii generał armii
Data i miejsce urodzenia

1 listopada 1961
Planá

Przebieg służby
Lata służby

1983–2018

Siły zbrojne

Czechosłowacka Armia Ludowa
Czechosłowacka Armia
Czeskie Siły Zbrojne

Formacja

wojska spadochronowe, wywiad wojskowy

Stanowiska
Główne wojny i bitwy

UNPROFOR – Chorwacja (ewakuacja z bazy Karin – 1993)

podpis
Odznaczenia
Order Lwa Białego I klasy (Czechy) Order Tomáša Garrigue Masaryka I Klasy Medal Za Bohaterstwo (Czechy) Medal Za Służbę w Siłach Zbr. Rep. Czeskiej I Stopnia (XX) Medal Za Służbę w Siłach Zbrojnych Republiki Czeskiej 1. Stopnia (do 2009) Medal Za Służbę w Siłach Zbrojnych Republiki Czeskiej 2. Stopnia (do 2009) Medal Za Służbę w Siłach Zbrojnych Republiki Czeskiej 3. Stopnia (do 2009) Honorowa Odznaka Pamiątkowa Za Służbę dla Pokoju (Czechy) Krzyż Zasługi Ministra Obrony Krzyż Zasługi Ministra Obrony Medal za Zasługi dla Ojczyzny Medal Min. Obr. Za Służbę Poza Granicami, za misję bojową III stopnia Medal Min. Obr. Za Służbę Poza Granicami, za Kuwejt III stopnia Krzyż Obrony Państwa Ministra Obrony Republiki Czeskiej Odznaka Honorowa Sił Zbrojnych Republiki Czeskiej III Stopnia Za Zasługi Honorowa Odznaka Pamiątkowa '50 lat NATO' Odznaka Pamiątkowa 'NATO 1999-2004' Hon. Odznaka Pam. '50. Roczn. Utworzenia Czechosłowackich Wojsk Spadochronowych' Medal Karela Kramářa Medal Pamiątkowy Ministra Obrony Rep. Słowackiej I Stopnia Medal Pamiątkowy Utworzenia Sił Zbr. Rep. Słowackiej Odznaka Honorowa „Święty Jerzy” I Stopnia dla Oficerów (Bułgaria) Komandor Legii Zasługi (USA) Wielki Krzyż Orderu Korony (Belgia) Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Komandor Orderu Narodowego Zasługi (Francja)
Krzyż Waleczności Wojskowej z brązową gwiazdą (Francja)
Medal ONZ za misję UNPROFOR Krzyż Dobrosąsiedztwa (Zjednoczony Gabinet Przejściowy Białorusi)
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Haakon Bruun-Hanssen(inne języki) i Petr Pavel (2016)
Bardhyl Kollçaku i Petr Pavel (2017)
Petr Pavel w bazie Pfullendorf w Niemczech (2016)
Petr Pavel i Charles Michel (2015)

Pochodzi z rodziny wojskowej. Po ukończeniu wyższej szkoły wojsk lądowych w 1983 rozpoczął służbę w Czechosłowackiej Armii Ludowej, początkowo w oddziale spadochronowym. W latach 1985–1989 należał do Komunistycznej Partii Czechosłowacji. Po demokratyzacji państwa kontynuował karierę w wywiadzie wojskowym. Odbył także uzupełniającą edukację na uczelniach brytyjskich. W 1993 jako członek misji UNPROFOR w byłej Jugosławii dowodził oddziałem, który uratował 53 francuskich żołnierzy. W kolejnych latach pełnił szereg funkcji dowódczych w ramach czeskiej armii, NATO oraz w strukturach czeskiej dyplomacji. W 2002 otrzymał pierwszą nominację generalską. W 2012 został powołany na szefa Sztabu Generalnego Czeskich Sił Zbrojnych. Od 26 czerwca 2015 jako pierwszy żołnierz z kraju byłego Układu Warszawskiego objął stanowisko szefa Komitetu Wojskowego NATO. Za największe zagrożenie dla Sojuszu uznawał Rosję. Po zakończeniu trzyletniej kadencji przeszedł na wojskową emeryturę, poświęcając się pracy wykładowcy, doradcy i działalności publicznej, a z czasem także politycznej. Pavel wyróżniony jest odznaczeniami, m.in.: Czech, Francji i Stanów Zjednoczonych.

W 2023 wygrał w II turze wybory na prezydenta Czech. Urząd objął 9 marca 2023, zastępując na tym stanowisku Miloša Zemana.

Życiorys

edytuj

Młodość i wykształcenie

edytuj

Urodził się 1 listopada 1961 w miasteczku Planá w zachodniej Czechosłowacji[1]. Matka, Marie z domu Mojžíšová, pochodziła z rodziny przemysłowców – jej ojciec do zamachu stanu w 1948 prowadził zakład tekstylny zatrudniający około 40 osób. Skończyła wyższą szkołę ekonomiczną w Trutnovie[2]. Ojciec, Josef Pavel(inne języki) (1937–2020), był żołnierzem Czechosłowackiej Armii Ludowej oraz członkiem Komunistycznej Partii Czechosłowacji (KSČ). W wojsku odpowiadał za zwiad elektroniczny, w tym przechwytywanie i analizę wiadomości armii NATO-wskich[1]. Karierę zakończył niedługo po aksamitnej rewolucji w stopniu pułkownika[2]. Rodzice Petra Pavla rozwiedli się w połowie lat siedemdziesiątych[2].

Uczęszczał do szkoły podstawowej w Kladnie. Po ukończeniu gimnazjum wojskowego im. Jana Žižki z Trocnova w Opawie (1979) kontynuował studia w Wyższej Szkole Wojsk Lądowych(inne języki) w Vyškovie, którą ukończył w 1983 z tytułem inżyniera. W latach 1988–1991 kształcił się także w Akademii Wojskowej im. Antonína Zápotockiego w Brnie. Przebywał na stypendiach w Wielkiej Brytanii: Staff College w Camberley(inne języki) (1995), Royal College of Defence Studies(inne języki) oraz w zakresie stosunków międzynarodowych w King’s College London (M.A., 2005–2006)[3]. Opanował angielski, francuski i rosyjski[4]. Bardzo dobra znajomość pierwszego z nich znacznie pomogła mu w karierze, gdyż bezpośrednio po aksamitnej rewolucji był jednym z niewielu oficerów czechosłowackiej armii posiadających tę umiejętność[1].

Służba wojskowa

edytuj

Po studiach rozpoczął karierę w wojskach spadochronowych. Jednym z wymogów zostania członkiem jednostki było wstąpienie do KSČ. W 1983 został kandydatem na członka, a po dwóch latach członkiem Partii. Przewodniczył jednej z komórek zakładowych[1]. W latach 1983–1989 służył w jednostce spadochronowej w Prościejowie[2]. W 1989 Pavel rozpoczął szkolenie w wywiadzie wojskowym, jednak jego członkiem został już po zmianach systemowych. Nie wziął też udziału w żadnej operacji Armii Ludowej przed demokratyzacją państwa w wyniku aksamitnej rewolucji[1][5][6]. Po 1989 był między innymi asystentem byłego więźnia reżimu komunistycznego, generała Radovana Procházki(inne języki)[7]. Do 1993 służył w wywiadzie wojskowym demokratycznej już Czechosłowacji[4]. W styczniu 1993, wówczas w stopniu podpułkownika[8], w ramach misji UNPROFOR w chorwackiej Krajinie dowodził 29-osobowym oddziałem, który uratował 53 francuskich żołnierzy z bazy Karin (dwóch zginęło, a kilku zostało rannych, zanim Czesi zdążyli dotrzeć[9]) oblężonych i odciętych w strefie między Chorwatami a Serbami przez serbskie oddziały paramilitarne „Tygrysy Arkana” Željka Ražnatovića[1][10][11]. W 2012 został za to wyróżniony najwyższym francuskim odznaczeniem – Legią Honorową[12].

Od 1993 do 1994 był attaché lotniczym w czeskiej ambasadzie w Brukseli. Następnie na dwa lata wrócił do wywiadu wojskowego. W 1996 został adiutantem szefa Wywiadu Wojskowego. Rok później objął dowództwo brygady sił specjalnych, które pełnił do 1999. Od 1999 do 2002 był adiutantem dyrektora ds. operacji w Sojuszniczym Dowództwie Sił Połączonych NATO w Brunssum. W 2002 pełnił funkcję zastępcy dowódcy dywizji zmechanizowanej. W grudniu 2002, po otrzymaniu pierwszej nominacji generalskiej, objął dowództwo sił specjalnych (2002–2003). Następnie był zastępcą dowódcy połączonych sił (2003–2005)[4].

Podczas inwazji Stanów Zjednoczonych na Irak Pavel pełnił funkcję oficera łącznikowego w Centralnym Dowództwie Sił Zbrojnych USA(inne języki) (CENTCOM) w Tampie oraz w Katarze (styczeń–kwiecień 2003)[4]. Oceniał wówczas, że Irak może użyć broni chemicznej przeciwko wojskom państw koalicji[13]. W latach 2006–2007 zastępca dyrektora departamentu ds. operacji w Ministerstwie Obrony Czech. Następnie służył jako zastępca przedstawiciela wojskowego Czech przy Unii Europejskiej w Brukseli (2007–2009) oraz jako czeski przedstawiciel w Naczelnym Dowództwie Sojuszniczych Sił Europy (SHAPE) w Mons (2010–2011)[4].

Od lipca 2011 do czerwca 2012 był zastępcą szefa Sztabu Generalnego Czeskich Sił Zbrojnych(inne języki). 29 czerwca 2012 prezydent Václav Klaus mianował go szefem Sztabu. Funkcję objął 1 lipca 2012 i sprawował ją do 30 kwietnia 2015[14].

W lipcu 2014 rząd Bohuslava Sobotki, z poparciem prezydenta Miloša Zemana, wysunął kandydaturę Pavla na funkcję szefa Komitetu Wojskowego NATO, tj. drugiej najważniejszej funkcji w strukturach Sojuszu (po sekretarzu generalnym). Pavel został wybrany na stanowisko 20 września 2014 podczas szczytu w Wilnie; pokonując konkurentów z Grecji i Włoch. Stanowisko objął 26 czerwca 2015, zastępując Duńczyka Knuda Bartelsa(inne języki). Był pierwszym wojskowym z byłych państw Układu Warszawskiego, który objął najwyższą funkcję wojskową w strukturach Sojuszu Północnoatlantyckiego[15][16]. Pavel kadencję zakończył 29 czerwca 2018. Trzy miesiące wcześniej został odznaczony komandorią amerykańskiej Legii Zasługi za kierowanie Komitetem Wojskowym NATO podczas „najbardziej wymagającego okresu w najnowszej historii Sojuszu”[17]. Po Pavle stanowisko objął Brytyjczyk Stuart Peach(inne języki)[18].

Działalność w latach 2018–2023

edytuj

Wraz z zakończeniem misji w NATO, przeszedł na wojskową emeryturę. Rozpoczął pracę jako wykładowca i doradca[19].

Od kilku lat regularnie wymieniany był jako potencjalny kandydat na prezydenta Republiki Czeskiej[1][20]. Podczas letniej narady Obywatelskiej Partii Demokratycznej (ODS), Unii Chrześcijańskiej i Demokratycznej – Czechosłowackiej Partii Ludowej (KDU-ČSL), TOP 09, Czeskiej Partii Piratów oraz Burmistrzów i Niezależnych (STAN) w 2019 wskazywany był jako najbardziej pożądany wspólny kandydat wymienionych partii w wyborach w 2023. Sam Pavel przez długi czas (np. w wywiadach z 2016[20] i 2018[19]) z dystansem odnosił się do potencjalnej kariery politycznej, nie wykluczając jej jednak zupełnie[21]. Z czasem (np. w wywiadzie z 2021) zaczął przyznawać, że rozważa start w wyborach[5].

6 kwietnia 2020 zainicjował ruch „Silniejsi razem” („Spolu silnější”), którego celem jest łączenie ludzi walczących z pandemią koronawirusa[22][23]. Jedną z przeprowadzonych akcji była zbiórka na rzecz pracujących w szpitalach wolontariuszy – w ciągu kilkunastu dni zebrano milion koron[24]. Część komentatorów politycznych wskazywała na podobieństwa z analogiczną inicjatywą Hillary Clinton poprzedzającą jej kampanię prezydencką z 2016, co można było odczytywać jako początek kampanii prezydenckiej Pavla[25][26].

Udział w wyborach prezydenckich w 2023

edytuj

29 czerwca 2022 potwierdził, że będzie kandydować w wyborach na prezydenta Czech 13–14 stycznia 2023[27]. Kandydaturę oficjalnie ogłosił 6 września 2022[28]. Finansował ją z darowizn, przy czym od pojedynczego darczyńcy nie przyjmował więcej niż 3 mln koron. Poparcie dla kandydatury Pavla zadeklarowali przedstawiciele czeskiej polityki (w tym samorządowcy), biznesu, kultury, nauki, religii, sportu m.in.: Zlata Adamovská, Stanislav Bernard, Jitka Čvančarová, Jiří Drahoš, Tomáš Halík, Michal Horáček, Jan Hřebejk, Jaroslav Hutka, Daniela Kolářová, Janek Ledecký, Václav Marhoul, Ladislav Miko, Miroslava Němcová, Tomáš Plekanec, Lucie Šafářová, Petr Štěpánek, Zdeněk Svěrák, Milan Šteindler, Ivo Vondrák, Veronika Vrecionová, Xindl X, Tomáš Zdechovský, Michael Žantovský[29][30][31][32][33]. Poparciu Pavla służyła także założona przez przedsiębiorcę Leona Jakimiča(inne języki) strona „Za společného prezidenta”[34].

Kampanię prowadził pod hasłem „Przywróćmy Czechom spokój i porządek” („Vraťme Česku řád a klid”)[28]. Na spotach wyborczych i plakatach przedstawiał się jako „generał Pavel”[6]. Sięgał po pozytywne hasła przywrócenia godności urzędu prezydenckiego i nawiązywał do przesłania Václava Havla o zwycięstwie „prawdy nad kłamstwem”[35]. Charakterystycznym elementem jego wizerunku stały się flanelowe koszule[36], w których często pojawiał się podczas spotkań z wyborcami. Budował w ten sposób obraz „człowieka z ludu”[37].

Dla zarejestrowania kandydatury zebrał 81 250 podpisów (z wymaganych 50 000)[38]. W ocenie Transparency International z 5 stycznia 2023 kampania Pavla została oceniona na 2,7, co oznaczało drugą notę co do przejrzystości po Danuše Nerudovej[39]. Była także uznawana jako najuczciwsza pod kątem ilości dezinformacji[40][41][42]. Bezpośrednio przed wyborami jego strona padła ofiarą rosyjskich hakerów[43].

Istotne wątpliwości ze strony mediów i opinii publicznej podczas kampanii wywołała kwestia komunistycznej przeszłości Pavla. We wrześniu 2022 niespójności w jego wypowiedziach wykazał historyk Petr Blažek(inne języki)[44]. Pavel twierdzenia Blažka określił jako kłamstwa, przy czym nie wskazał, gdzie się rozmijał z prawdą[45]. Pavel w wypowiedziach określał swoje członkostwo w KSČ jako błąd, który odpokutował przez kolejne 33 lata[46][47]. Według oświadczenia lustracyjnego z 1992 nie był współpracownikiem StB[48]. Paradoksalnie członkostwo w KSČ mogło mieć pozytywny wpływ na kampanię Pavla, umacniając jego wizerunek „jednego z nas”[37].

I turę wyborów wygrał, uzyskując 35,40% głosów, co dało mu wynik lepszy o 0,41 p.p. od drugiego Andreja Babiša, z którym zmierzył się w II turze (27–28 stycznia 2023)[49]. Poparcia Pavlovi przed II turą udzieliło czworo z pozostałych kandydatów: Danuše Nerudová, Pavel Fischer, Marek Hilšer i Karel Diviš[50] oraz premier Petr Fiala[51]. Podczas debaty telewizyjnej z Babišem przed II turą najwięcej emocji wzbudziły odpowiedzi na pytanie o ewentualność wysłania czeskich żołnierzy w razie napaści na Polskę lub państwa bałtyckie. Babiš stwierdził, że by nie wysłał, Pavel z kolei zapewnił, że dopełniłby sojuszniczych zobowiązań. Po debacie dodatkowo zadeklarował, że w razie wyboru na prezydenta w drugą podróż zagraniczną uda się do Polski (pierwsza zwyczajowo odbywa się na Słowację)[52].

W II turze zwyciężył, otrzymując 3 358 926 głosów (58,32%), wobec 2 400 271 dla Babiša (41,67%) przy frekwencji 70,25%[53].

Prezydent Czech

edytuj
 
Prezydent Petr Pavel z ambasadorem Mateuszem Gniazdowskim podczas uroczystości w Ambasadzie RP w Pradze (2024)

Petr Pavel urząd Prezydenta Czech objął 9 marca 2023, zastępując na tym stanowisku Miloša Zemana, którego mandat wygasł 8 marca 2023 o godz. 24:00. Zaprzysiężony został ok. 14:15 w sali władysławowskiej Zamku Praskiego[54].

Zgodnie z deklaracjami z kampanii wyborczej, w pierwszą zagraniczną wizytę udał się na Słowację (13–14 marca 2023)[55], zaś w drugą do Polski (16–17 marca 2023)[56].

Po objęciu stanowiska przez Pavla zaufanie do urzędu prezydenta wzrosło wśród Czechów z 38% do 58%[57]. Według opublikowanych na początku czerwca 2023 wyników badań, zaufanie do Pavla deklarowało 59% Czechów[58].

Życie prywatne

edytuj
 
Eva Pavlová dokonuje wpisu do księgi pamiątkowej Ambasady RP w Pradze (2024)

W latach 1986–2001 jego żoną była Hana Pavlová[59]. Ma z nią dwóch synów: Jana (ur. 1990) i Petra (ur. 1993). W 2004 w Ołomuńcu wziął ślub z Evą z domu Zelená, będącą oficerem lotnictwa w stopniu podpułkownika[1][60][61]. Wychowywał także córkę drugiej żony z jej pierwszego małżeństwa, Evę (ur. 1992)[60][61][62]. Eva i Petr Pavlowie mają łącznie czworo wnucząt[63]. Od około 2012 mieszka wraz z żoną pod górą Říp we wsi Černouček w północno-zachodnich Czechach[64].

Jako zainteresowania podaje: podróżowanie, narciarstwo, fotografowanie, literaturę i motocykle[62]. Jeden ze swoich spotów wyborczych oparł na tym, jak czyści swój motocykl Jawa 350/634(inne języki)[65]. W maju 2024 uległ wypadkowi na motorze, po którym został poddany krótkiej obserwacji szpitalnej[66].

Jest osobą niewierzącą[67][68].

Poglądy

edytuj

Zmiany klimatu wymieniał jako jedno z głównych zagrożeń już w wywiadzie z 2015[69], podtrzymując tę opinię także podczas kampanii prezydenckiej[70]. Według wypowiedzi z 2023 w stosunkach z Chinami dopuszczał współpracę w kwestiach gospodarczych i geopolitycznych[71], jednak bez zabiegania o spotkanie z przywódcą Chin[35] i przy kładzeniu nacisku na kwestię przestrzegania praw człowieka[71]. Po wygraniu wyborów jedną z pierwszych rozmów telefonicznych odbył z prezydent Tajwanu Tsai Ing-wen[35].

Podczas kampanii prezydenckiej opowiadał się za większą aktywnością Czech w Unii Europejskiej i NATO[72].

W kwestiach gospodarczych w wywiadzie z 2019 opowiadał się za zwiększoną redystrybucją dochodów, uważając, że bogaci w Czechach powinni płacić wyższe podatki. Jako wzory do naśladowania wskazywał Danię i resztę państw skandynawskich[73]. Podczas kampanii deklarował się jako zwolennik przyjęcia przez Czechy euro[74].

Wyraził poparcie dla prawa do małżeństwa dla wszystkich bez względu na płeć i prawa do adopcji przez osoby homoseksualne oraz do wprowadzenia eutanazji[74]. Jest przeciwnikiem kary śmierci[72].

Według relacji Pavla, w wyborach prezydenckich w 2013 głosował na Karela Schwarzenberga, w 2018 w I turze na Pavla Fischera, a w II turze na Jiřego Drahoša[75]. W wyborach parlamentarnych w 2021 oddał głos na koalicję SPOLU(inne języki)[76].

Stosunek do Rosji

edytuj
 
Petr Pavel podczas wiecu poparcia dla Ukrainy w Brnie (2022)

Mimo że kadencja Pavla w strukturach NATO przypadła na wzrost bliskowschodniego radykalizmu i terroryzmu (w tym działalność tzw. Państwa Islamskiego) oraz kryzys migracyjny, ich znaczenie uznawał za przeszacowywane (choć nie bagatelizował ich). Jako główne zagrożenie dla NATO oceniał Rosję ze względu na jej asertywną tendencję do rewizji granic, brak przejrzystości państwa oraz wpływanie na opinię publiczną w państwach NATO poprzez dezinformację[20][69]. W wywiadzie z 2014 ostrzegał też przed jego zdaniem niebezpiecznym dla Czech poglądem znacznej części opinii publicznej i polityków, wątpiących w rolę Rosji w konflikcie na Ukrainie z 2014, a nawet wyznających teorię, że jest to intryga CIA. Taka postawa mogłaby skutkować utratą przez Czechy wiarygodności w oczach sojuszników i przesunięciem na peryferie decyzyjne w NATO. Jako przykład właściwej postawy wskazywał Polskę, gdzie społeczeństwo i opinia publiczna były zgodne co do roli Rosji oraz konieczności zwiększenia obecności NATO w regionie[77]. Uważał, że reakcja Zachodu wobec aneksji Krymu i zajęcia Donbasu była nie dość zdecydowana[78].

Poparcie dla sankcji wobec Rosji potwierdzał także po inwazji na Ukrainę w 2022[74]. W sierpniu 2022 oceniał, że Ukraina nie będzie mieć dostatecznych środków na pełne wyparcie Rosjan, w tym z Krymu, nawet mimo wsparcia Zachodu[78]. Niemniej popierał dostawy broni dla Ukrainy i jej członkostwo w Unii Europejskiej[6]. W grudniu 2022 zaś uznał, że Ukraina ma szansę wygrać wojnę i wskazał, że należy kontynuować przekazywanie jej wsparcia, ponieważ ma to wpływ na bezpieczeństwo Czech. Jednocześnie oceniał, że z samą Rosją należy rozmawiać. Jej upadek byłby niekorzystny, ponieważ oznaczałby destabilizację mocarstwa atomowego[79]. Podczas debaty przed I turą wyborów w 2023 normalizację stosunków z Rosją uzależniał od ułożenia przez nią relacji z jej sąsiadami, w tym uznanie ich suwerenności[71].

Awanse

edytuj

Odznaczenia

edytuj
 
Wręczenie Petrowi Pavlowi amerykańskiego Medalu Zasługi (2018)

Publikacje książkowe

edytuj
  • Vladimír Mertlík, Petr Pavel, V první linii. Armádní generál Petr Pavel, wyd. Vydání první, Praha 2019, ISBN 978-80-200-2996-6, OCLC 1119100259 (cz.).
  • Jolana Voldánová, Petr Pavel, Generál Pavel. V rozhovorech s Jolanou Voldánovou., wyd. Vydání první, Praha 2022, ISBN 978-80-242-8538-2, OCLC 1357140786 (cz.).

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c d e f g h Petr Sokol, Kdo je generál Petr Pavel: Nejvýše postavený muž NATO, válečný hrdina, bývalý komunista i možný prezident [online], Reflex.cz, 14 listopada 2019 [dostęp 2020-06-06] [zarchiwizowane z adresu 2021-03-04] (cz.).
  2. ↑ a b c d Jiří Pšenička, Kořeny Petra Pavla: rázný otec v zeleném, matka s „buržoazním původem” [online], Seznam Zprávy, 29 stycznia 2023 [dostęp 2023-01-30] [zarchiwizowane z adresu 2023-01-29].
  3. ↑ Generálporučík Pavel má nahradit Picka v čele armády [online], ct24.ceskatelevize.cz, 18 maja 2012 [dostęp 2020-06-06] [zarchiwizowane z adresu 2020-06-06] (cz.).
  4. ↑ a b c d e f g h i j k Armádní generál Ing. Petr Pavel, M. A. [online], acr.army.cz [dostęp 2020-06-06] [zarchiwizowane z adresu 2020-06-06] (cz.).
  5. ↑ a b Barbora Postránecká, Petr Pavel: Přeřaďte si mě mezi vážné kandidáty [online], Reportermagazin.cz, 13 maja 2021 [dostęp 2021-07-19] [zarchiwizowane z adresu 2021-05-13] (cz.).
  6. ↑ a b c Krzysztof Dębiec, Wybory prezydenckie w Czechach: zmiana na horyzoncie [online], Ośrodek Studiów Wschodnich, 12 stycznia 2023 [dostęp 2023-01-14] [zarchiwizowane z adresu 2023-01-19].
  7. ↑ Martin Fendrych, Antikomunista Radovan Procházka věřil Pavlovi. A Babiš by se radši popral s Nerudovou [online], Aktuálně.cz, 11 stycznia 2023 [dostęp 2023-01-19] [zarchiwizowane z adresu 2023-01-14] (cz.).
  8. ↑ UNPROFOR – mírová mise, 1992–1995, země bývalé Jugoslávie, 2250 příslušníků [online], mise.army.cz [dostęp 2020-06-07] [zarchiwizowane z adresu 2020-06-07] (cz.).
  9. ↑ Jindřich Marek, Armáda České Republiky. Symbol demokracie a státní suverenity. 1993–2012, Jaroslav Pajer (red.), Praha: Ministerstvo Obrany České Republiky, s. 102, ISBN 978-80-7278-614-5 [dostęp 2020-06-07] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-06] (cz.).
  10. ↑ Ondřej Kundra, Pavel v srdci nepřítele [online], Týdeník Respekt, 22 czerwca 2014 [dostęp 2020-06-06] [zarchiwizowane z adresu 2020-11-11] (cz.).
  11. ↑ Robert Čásenský, Generál Pavel: Jsme odvážnější, než si myslíme [online], Magazín Reportér, 7 grudnia 2014 [dostęp 2020-06-06] [zarchiwizowane z adresu 2020-10-01] (cz.).
  12. ↑ a b Général Petr Pavel, Officier de la Légion d’honneur [online], La France en République tchèque, 15 sierpnia 2016 [dostęp 2020-06-07] [zarchiwizowane z adresu 2020-06-07] (fr.).
  13. ↑ Marek Dvořáček, Český generál: Chemický rozkaz může přijít [online], iDNES.cz, 25 marca 2003 [dostęp 2020-06-06] [zarchiwizowane z adresu 2020-09-29] (cz.).
  14. ↑ Prezident jmenoval Pavla náčelníkem armádního generálního štábu [online], ceskenoviny.cz, 29 czerwca 2012 [dostęp 2020-06-06] [zarchiwizowane z adresu 2012-07-06] (cz.).
  15. ↑ ČTK, Generál Petr Pavel bude první Východoevropan v čele Vojenského výboru NATO [online], Hospodářské noviny (iHned.cz), 20 września 2014 [dostęp 2020-06-06] [zarchiwizowane z adresu 2020-06-06] (cz.).
  16. ↑ Čech se stal předsedou Vojenského výboru NATO – Novinky.cz [online], novinky.cz, 20 września 2014 [dostęp 2020-06-06] [zarchiwizowane z adresu 2020-06-06] (cz.).
  17. ↑ a b „Skvěle vedl vojáky NATO”. Generál Petr Pavel dostal nejvyšší americké vojenské vyznamenání [online], Aktuálně.cz – Víte, co se právě děje, 10 marca 2018 [dostęp 2020-06-06] [zarchiwizowane z adresu 2020-06-06] (cz.).
  18. ↑ UK Defence Chief appointed as NATO Chairman of Military Committee [online], gov.uk, 16 września 2017 [dostęp 2020-06-06] [zarchiwizowane z adresu 2020-06-06] (ang.).
  19. ↑ a b Generál Petr Pavel odchází do po čtyřech dekádách do vojenského důchodu. Do politiky se nechystá [online], Info.cz, 30 listopada 2018 [dostęp 2020-06-06] [zarchiwizowane z adresu 2019-11-03] (cz.).
  20. ↑ a b c Daniela Drtinová, Pavel: Ruská kampaň v ČR vytváří dojem, že Rusko není hrozba. Je, ale nebezpečnější než Islámský stát [online], Aktuálně.cz – Víte, co se právě děje, 25 października 2016 [dostęp 2020-06-06] [zarchiwizowane z adresu 2020-06-06] (cz.).
  21. ↑ Martina Machová, Začalo hledání nástupce Miloše Zemana. Vstoupit do boje neodmítá ani těžká váha politických válek [online], Seznam Zprávy, 30 września 2019 [dostęp 2020-06-06] [zarchiwizowane z adresu 2020-08-06] (cz.).
  22. ↑ #SpoluSilnejsi #PomahamePomahat [online], Spolu silnější [dostęp 2020-06-06] (cz.).
  23. ↑ Generál Petr Pavel založil iniciativu Spolu silnější na pomoc boji proti koronaviru [online], iRozhlas, 6 kwietnia 2020 [dostęp 2020-06-06] [zarchiwizowane z adresu 2020-06-06] (cz.).
  24. ↑ Iniciativa Spolu silnější vybrala milion korun na boj s krizí [online], ceskenoviny.cz, 24 kwietnia 2020 [dostęp 2020-06-06] [zarchiwizowane z adresu 2020-06-06] (cz.).
  25. ↑ Petr Holec, Všechno má svůj čas. Generál Pavel „vykradl” Clintonovou a vyrazil do kampaně [online], Info.cz, 6 kwietnia 2020 [dostęp 2020-06-06] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-06] (cz.).
  26. ↑ Benedikt Lederer, Do řešení krize se pouští i generál Petr Pavel, politiku v tom nevidí [online], Hospodářské noviny (iHned.cz), 7 kwietnia 2020 [dostęp 2020-06-06] [zarchiwizowane z adresu 2020-06-06] (cz.).
  27. ↑ Petr Pavel chce kandidovat na prezidenta, sbírá petiční podpisy [online], ČT24 – Česká televize, 29 czerwca 2022 [dostęp 2022-08-10] [zarchiwizowane z adresu 2022-07-03] (cz.).
  28. ↑ a b Pavel potvrdil kandidaturu na prezidenta a zahájil volební kampaň, ČeskéNoviny.cz, 6 września 2022, ISSN 1213-5003 [dostęp 2023-01-14] [zarchiwizowane z adresu 2022-10-02] (cz.).
  29. ↑ špf. Pavla podpořili Pafko, Čtvrtníček i Šteindler. Fotografie Milan Malíček, „Zpravodajství Právo”, 32 (209), Praha: Borgis, 7 września 2022, s. 4, ISSN 1211-2119 (cz.).
  30. ↑ Zíta Dalibor, Petr Pavel chce kandidovat na prezidenta, sbírá petiční podpisy [online], ČT24 – Česká televize, 29 czerwca 2022 [dostęp 2023-01-14] [zarchiwizowane z adresu 2022-11-27] (cz.).
  31. ↑ Terezie Wasserbauerová, Darek Štalmach, Je příjemný, menší než čekáme, hodnotí lidé Pavla. Členství v KSČ nevadí [online], iDnes.cz, 24 listopada 2022 [dostęp 2023-01-14] [zarchiwizowane z adresu 2023-01-10] (cz.).
  32. ↑ Albert Málek, Jakub Čaja, Celebrity jako lákadlo na voliče. Podívejte se, kdo koho podporuje [online], Seznam Zprávy, 10 stycznia 2023 [dostęp 2023-01-14] [zarchiwizowane z adresu 2023-01-16] (cz.).
  33. ↑ Jiří Charvát, Petr Pavel ohlásí kandidaturu na konci léta: Co o něm říká zakladatel spolku Za společného prezidenta [online], Extra.cz, 27 maja 2022 [dostęp 2023-01-14] [zarchiwizowane z adresu 2022-09-22] (cz.).
  34. ↑ Úvod [online], Za společného prezidenta [dostęp 2023-01-14] (cz.).
  35. ↑ a b c Krzysztof Dębiec, Czechy: wyborczy tryumf generała Pavla [online], OSW Ośrodek Studiów Wschodnich, 30 stycznia 2023 [dostęp 2023-01-30] [zarchiwizowane z adresu 2023-01-30].
  36. ↑ Mikoláš Rec, Flanel jako poznávací znamení v prezidentské kampani. Aneb od Beach Boys ke generálu Pavlovi [online], Hospodářské noviny (HN.cz), 13 stycznia 2023 [dostęp 2023-01-27] [zarchiwizowane z adresu 2023-01-22] (cz.).
  37. ↑ a b Agata Tatarenko, Decydująca faza kampanii prezydenckiej w Republice Czeskiej [online], Instytut Europy Środkowej, 25 stycznia 2023 [dostęp 2023-01-27] [zarchiwizowane z adresu 2023-01-25].
  38. ↑ Jan Pánik, Generál Pavel odevzdá 81 250 podpisů občanů. Věřím, že jsou všechny platné, prohlásil [online], forum24.cz, 7 listopada 2022 [dostęp 2023-01-14] [zarchiwizowane z adresu 2022-11-07] (cz.).
  39. ↑ Transparency, Nejlépe v hodnocení transparentnosti dopadla kampaň Danuše Nerudové, nejhorší byl Tomáš Zima [online], Volba prezidenta ČR 2023, 5 stycznia 2023 [dostęp 2023-01-14] [zarchiwizowane z adresu 2023-01-14] (cz.).
  40. ↑ Linda Bartošová, Přiletí dezinformační „granát”? Třetina Čechů je zranitelná, říká analytik Vrabel [online], Aktuálně.cz – Víte, co se právě děje, 10 stycznia 2023 [dostęp 2023-01-14] [zarchiwizowane z adresu 2023-01-12] (cz.).
  41. ↑ Kristina Ciroková, Boj o Hrad na dezinformační scéně. Terčem jsou Pavel a Nerudová [online], Seznam Zprávy, 28 grudnia 2022 [dostęp 2023-01-14] [zarchiwizowane z adresu 2023-01-13] (cz.).
  42. ↑ Anna Dohnalová, Dezinformátoři nejvíce útočí na Pavla. Chce nás vyslat do války, šíří lži internetem [online], Aktuálně.cz, 12 stycznia 2023 [dostęp 2023-01-14] [zarchiwizowane z adresu 2023-01-15] (cz.).
  43. ↑ ČTK, Hackerský útok těsně před volbami. Ruská skupina napadla weby Pavla a Zimy i ministerstva zahraničí [online], Hospodářské noviny (HN.cz), 13 stycznia 2023 [dostęp 2023-01-14] [zarchiwizowane z adresu 2023-01-16] (cz.).
  44. ↑ Petr Pavel svou minulost relativizuje. Školil se na zpravodajce. Měl štěstí, že přišel rok 89, říká historik Blažek [online], dvtv.cz [dostęp 2023-01-14] (cz.).
  45. ↑ Zahájil kampaň a chce Česku vrátit řád a klid. Jak? Petr Pavel hostem DVTV [online], dvtv.cz [dostęp 2023-01-14] (cz.).
  46. ↑ Jakub Veinlich, Generál Pavel o členství v KSČ: „Byl jsem naivní. Výhody jsem nečerpal, nikomu jsem neublížil” [online], Blesk.cz, 19 grudnia 2020 [dostęp 2023-01-14] [zarchiwizowane z adresu 2022-11-21] (cz.).
  47. ↑ DVTV, Historik Blažek o mně lže. KSČ byla chyba, za 33 let jsem ji, ale odčinil, říká generál Pavel [online], Hospodářské noviny (HN.cz), 8 września 2022 [dostęp 2023-01-14] [zarchiwizowane z adresu 2023-01-16] (cz.).
  48. ↑ Osvědčení [online], Spolusilnejsi.cz, 25 marca 1992 [dostęp 2023-01-12] [zarchiwizowane z adresu 2022-10-22] (cz.).
  49. ↑ Výsledky prezidentských voleb 2023 – 1. kolo [online], novinky.cz, styczeń 2023 [dostęp 2023-01-14] [zarchiwizowane z adresu 2023-01-17] (cz.).
  50. ↑ Kristýna Matějková, Volte Pavla, zní od neúspěšných kandidátů. Podpořili ho Fischer, Hilšer, Diviš i Nerudová [online], Hospodářské noviny (hn.cz), 14 stycznia 2023 [dostęp 2023-01-14] [zarchiwizowane z adresu 2023-01-18] (cz.).
  51. ↑ Fiala podpořil Pavla, druhé kolo podle něj bude soubojem hodnot [online], ČeskéNoviny.cz, 14 stycznia 2023 [dostęp 2023-01-16] [zarchiwizowane z adresu 2023-01-15] (cz.).
  52. ↑ Jaroslav Soukup, Pavel by po zvolení zamířil do Polska. Žehlit Babišovo faux pas – Novinky [online], novinky.cz, 23 stycznia 2023 [dostęp 2023-01-28] [zarchiwizowane z adresu 2023-01-27] (cz.).
  53. ↑ Výsledek volby [online], volby.cz, 28 stycznia 2023 [dostęp 2023-01-28] [zarchiwizowane z adresu 2023-01-28] (cz.).
  54. ↑ Petr Pavel složil slib. Jeho příznivci ho přivítali potleskem, Zemana vypískali, „Pražský deník”, 9 marca 2023 [dostęp 2023-03-09] [zarchiwizowane z adresu 2023-03-09] (cz.).
  55. ↑ Jaroslav Soukup, Ivan Vilček, Pavel na Slovensku: S Čaputovou zvažujeme společné zahraniční cesty – Novinky, novinky.cz, 13 marca 2023 [dostęp 2024-01-10] [zarchiwizowane 2023-03-14] (cz.).
  56. ↑ Spotkanie premiera Mateusza Morawieckiego z prezydentem Czech Petrem Pavlem, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów – Portal Gov.pl, 17 marca 2023 [dostęp 2024-01-10] [zarchiwizowane 2023-04-23].
  57. ↑ Důvěra v prezidenta po nástupu Pavla značně stoupla, novinky.cz, 1 czerwca 2023 [dostęp 2024-06-04] [zarchiwizowane 2023-10-04] (cz.).
  58. ↑ Jaroslav Soukup, Pavel opanoval žebříček důvěryhodnosti a sesadil Babiše, novinky.cz, 6 czerwca 2023 [dostęp 2024-06-04] [zarchiwizowane 2023-10-03] (cz.).
  59. ↑ Co ukrývají světy Babiše a Pavla. Oba volili knížete a svrhnout komunisty nepomáhali [online], Aktuálně.cz, 24 stycznia 2023 [dostęp 2023-01-24] [zarchiwizowane z adresu 2023-01-24] (cz.).
  60. ↑ a b Eva Pavlová: kariéra a osobní život manželky Petra Pavla [online], Extra.cz [dostęp 2023-01-15] [zarchiwizowane z adresu 2023-01-15] (cz.).
  61. ↑ a b Jan Hrabě, Eva Pavlová, Monika Babišová a Robert Neruda. Co víme o partnerech favoritů? [online], EuroZprávy.cz, 13 stycznia 2023 [dostęp 2023-01-19] [zarchiwizowane z adresu 2023-01-15] (cz.).
  62. ↑ a b Detailní životopis generála Pavla [online], Generál Pavel [dostęp 2022-08-15] [zarchiwizowane z adresu 2022-08-15] (cz.).
  63. ↑ Terezie Wasserbauerová, Miroslava Sloupová, Ještě mě můžou povolat, říká Pavlová. Pomohla by samoživitelkám, sama jí byla [online], iDNES.cz, 15 grudnia 2022 [dostęp 2023-01-30] [zarchiwizowane z adresu 2023-01-20] (cz.).
  64. ↑ Jaroslav Balvín, Pavel odvolil v Černoučku. Má tu příznivce, strpěli ochranku, když byl v NATO, „Litoměřický deník”, 13 stycznia 2023 [dostęp 2023-01-15] [zarchiwizowane z adresu 2023-01-16] (cz.).
  65. ↑ Generál Pavel – Nečekat a jednat [online], youtube.com, 5 października 2022 [dostęp 2023-01-27].
  66. ↑ Karolina Gawot, Czechy. Prezydent Petr Pavel miał wypadek. Trafił do szpitala, Polsat News, 23 maja 2024 [dostęp 2024-06-04] [zarchiwizowane 2024-05-24].
  67. ↑ Babiš na Primu donesl Jezulátko. Nikdy jsem nepředstíral, že jsem věřící, řekl Pavel [online], Hospodářské noviny (HN.cz), 26 stycznia 2023 [dostęp 2023-01-29] [zarchiwizowane z adresu 2023-01-26] (cz.).
  68. ↑ Czesi to jeden z najbardziej zlaicyzowanych narodów świata. Ich nowy prezydent jest niewierzący, ale kadencję rozpoczął... w kościele. onet.pl, 10 marca 2023. [dostęp 2023-03-11]. [zarchiwizowane z tego adresu].
  69. ↑ a b vib ČTK, Generál Pavel: Česko budou ohrožovat migrace, Rusko, islamismus i změny klimatu [online], Reflex.cz, 8 kwietnia 2015 [dostęp 2020-06-06] [zarchiwizowane z adresu 2020-06-06] (cz.).
  70. ↑ Pavel Baroch, Kdo kandiduje za přírodu? Nerudová a Pavel mají ochranu klimatu za prioritu, Babiš za „zelené náboženství” [online], Obnovitelně, 12 stycznia 2023 [dostęp 2023-01-19] [zarchiwizowane z adresu 2023-01-12] (cz.).
  71. ↑ a b c Monika Kabourková, Dáša Šamanová, Marek Veselý, Bizarní výměna darů v superdebatě: Flanel mě vždycky kousal, zpražila Nerudová generála [online], cnn.iprima.cz, 11 stycznia 2023 [dostęp 2023-01-16] [zarchiwizowane z adresu 2023-01-19] (cz.).
  72. ↑ a b Miroslava Sloupová, Terezie Wasserbauerová, Generál Pavel lituje minulosti v KSČ. Podpořil by eutanazii, trest smrti odmítá [online], iDnes.cz, 30 sierpnia 2022 [dostęp 2023-01-19] [zarchiwizowane z adresu 2022-12-24] (cz.).
  73. ↑ Luboš Kreč, Zocelily mě bitky ve škole. Babiš je autoritář, Kalousek vyčnívá, řekl generál Pavel [online], Aktuálně.cz, 8 listopada 2019 [dostęp 2020-06-06] [zarchiwizowane z adresu 2020-11-19] (cz.).
  74. ↑ a b c Petr Pavel – profil kandidáta na Hrad 2023 [online], iDnes.cz [dostęp 2022-11-14] [zarchiwizowane z adresu 2022-10-14] (cz.).
  75. ↑ swp Blesku (red.), Celý záznam. První prezidentská debata v Blesku: O Zemanovi i škraloupech kandidátů. Babiš nedorazil [online], Blesk.cz, 2 stycznia 2023 [dostęp 2023-01-14] [zarchiwizowane z adresu 2023-01-17] (cz.).
  76. ↑ Já a špion? To je nepochopení situace, promluvil o minulosti v KSČ Pavel | Ptám se já [online], Stream, 16 czerwca 2022 [dostęp 2023-01-15] [zarchiwizowane z adresu 2022-11-22] (cz.).
  77. ↑ Petr Pavel, Náčelník štábu Pavel: Rusku se daří vnést semínko nedůvěry mezi partnery, „Právo”, 18 września 2014, s. 8 (cz.).
  78. ↑ a b Kateřina Perknerová, Petr Pavel: Největším soupeřem je pro mě populismus, „Deník.cz”, 5 sierpnia 2022 [dostęp 2023-01-14] [zarchiwizowane z adresu 2023-01-16] (cz.).
  79. ↑ Oliver Adámek, Ukrajina může vyhrát válku, Rusové jsou frustrovaní. Jednat s Putinem nemá smysl, říká Petr Pavel [online], Reflex.cz, 6 grudnia 2022 [dostęp 2023-01-16] [zarchiwizowane z adresu 2022-12-11] (cz.).
  80. ↑ Do čela armády míří respektovaný generál Petr Pavel, „iDnes.cz”, 18 maja 2012 [dostęp 2020-06-06] [zarchiwizowane z adresu 2020-06-06] (cz.).
  81. ↑ Prezident jmenoval nové generály [online], acr.army.cz, 8 maja 2012 [dostęp 2020-06-06] [zarchiwizowane z adresu 2020-06-06] (cz.).
  82. ↑ Prezident jmenoval generály AČR – Pražský hrad [online], hrad.cz, 8 maja 2014 [dostęp 2020-06-06] [zarchiwizowane z adresu 2014-05-08] (cz.).
  83. ↑ a b Vít Kubant, Inaugurace, bohoslužba i navrácená standarta vyvěšená z balkonu. Petr Pavel se stal prezidentem [online], iROZHLAS, 9 marca 2023 [dostęp 2023-03-10] [zarchiwizowane z adresu 0203-03-09] (cz.).
  84. ↑ Generál Pavel se polepšoval na Twitteru, sklidil, ale zdrcující kritiku – Echo24.cz [online], echo24.cz, 26 sierpnia 2020 [dostęp 2023-01-14] (cz.).
  85. ↑ a b General Petr Pavel, Chairman of the Military Committee [online], NATO [dostęp 2020-06-06] [zarchiwizowane z adresu 2020-06-06] (ang.).
  86. ↑ Knihovna Václava Havla [online], archive.vaclavhavel-library.org [dostęp 2023-01-19] [zarchiwizowane z adresu 2023-01-12].
  87. ↑ a b c Generál Pavel – Detailní životopis generála Pavla [online], generalpavel.cz [dostęp 2022-08-15] [zarchiwizowane z adresu 2022-08-15] (cz.).
  88. ↑ a b Pavel, Petr: P [online], Valka.cz [dostęp 2022-08-15] [zarchiwizowane z adresu 2022-12-31] (cz.).
  89. ↑ Discours de remise de décorations [online], cz.ambafrance.org, 3 lipca 2012 [dostęp 2020-06-10] [zarchiwizowane z adresu 2020-06-07] (fr.).
  90. ↑ Předání vyznamenání Petrovi Pavlovi za záchranu francouzské jednotky UNPROFOR v bývalé Jugoslávii z obklíčení. Praha, 26. 8. 1993 [online], zpravy.aktualne.cz [dostęp 2024-03-05] (cz.).
  91. ↑ Председателят на Военния комитет на НАТО генерал Петр Павел пристига на официално посещение в нашата страна [online], pan.bg, 30 listopada 2017 [dostęp 2023-01-30] [zarchiwizowane z adresu 2023-01-30] (bułg.).
  92. ↑ Ціханоўская ўзнагародзіла прэзідэнта Чэхіі Крыжам добрасуседства [online], nashaniva.com, 26 marca 2024 [dostęp 2024-06-09] (biał.).

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj
  • Generál Pavel [online], generalpavel.cz [dostęp 2022-08-15] (cz.).
  • Petr Pavel [online], Twitter [dostęp 2021-07-19].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Petr_Pavel&oldid=74584074”