Piotr II (metropolita kijowski)
Piotr (zm. 20/21 grudnia 1326 w Moskwie) – metropolia kijowski w latach 1305 lub 1308–1326. W 1325 metropolita Piotr przeniósł rezydencję metropolitów ruskich z Włodziemierza nad Klaźmą do Moskwy i nakazał swoim następcom rezydować w tym samym miejscu[1], przyczyniając się do wzrostu znaczenia Wielkiego Księstwa Moskiewskiego w XIV wieku. Uważa się go za pierwszego prawosławnego biskupa moskiewskiego, choć on sam posługiwał się tytułem metropolity całej Rusi[2].
| Metropolita kijowski | |
 Piętnastowieczna ikona Piotra | |
| Kraj działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
nieznana |
| Data i miejsce śmierci |
20/21 grudnia 1326 |
| Miejsce pochówku | |
| Metropolita kijowski | |
| Okres sprawowania |
1305/1308–1326 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Inkardynacja | |
| Chirotonia biskupia |
1305 |
Życiorys
edytujUrodził się na Wołyniu w rodzinie Feodora i Marii (według innych źródeł – Jewpraksji[3]). W wieku siedmiu lat został oddany do cerkiewnej szkoły w celu nauki czytania i pisania, zaś jako dwunastolatek złożył wieczyste śluby mnisze, po czym nauczył się ikonopisania[2]. Następnie założył samodzielny monaster Przemienienia Pańskiego w Werchracie nad rzeką Ratą. W czasie swojej podróży do Konstantynopola klasztor ten odwiedził metropolita kijowski Maksym, któremu Piotr podarował napisaną własnoręcznie ikonę[2]. Tradycja cerkiewna łączy również jego osobę z przypuszczalnym powstaniem monasteru Zaśnięcia Matki Bożej w Nowym Dworze i uznaje go za twórcę związanej z tą wspólnotą cudotwórczej ikony maryjnej[4].
Po śmierci Maksyma w 1305 patriarcha konstantynopolitański Atanazy, który w 1303 dokonał podziału metropolii kijowskiej na kijowską i halicką, zmienił swoją decyzję i wyświęcił Piotra, przedłożonego mu jako kandydat do chirotonii biskupiej przez księcia halicko-wołyńskiego Jerzego I, na metropolitę całej Rusi[2]. Piotr, podobnie jak jego poprzednik, rezydował we Włodzimierzu nad Klaźmą, chociaż bezpośrednio po swoim przyjeździe do miasta został przyjęty negatywnie[2]. Według Antoniego Mironowicza Piotr został początkowo wyświęcony jedynie na metropolitę halickiego, a hierarchą kijowskim i całej Rusi został dopiero w 1308[5].
W 1311 w Perejasławiu Zaleskim odbył się sobór duchowieństwa ruskiego, zwołany wskutek skarg przeciwko metropolicie wystosowanych przez biskupa twerskiego Andrzeja. Piotr zdołał oczyścić się ze stawianych mu zarzutów, prawdopodobnie przy wsparciu książąt moskiewskiego i rostowsko-suzdalskiego[2]. Dwa lata później Piotr razem z księciem twerskim Michałem udał się do Złotej Ordy na uroczystość intronizacji chana Ozbega[2].
W r. 1316 lub 1317 patriarcha Konstantynopola erygował prawosławną metropolię litewską, wyodrębniając ją z metropolii kijowskiej[2] (zdaniem Antoniego Mironowicza doszło do tego już wcześniej, w 1299[6] i wyznaczając na jej zwierzchnika Teofila, rezydującego w Nowogródku[2].
W 1325 metropolita Piotr przeniósł rezydencję metropolitów kijowskich do Moskwy i nakazał swoim następcom rezydować w tym samym miejscu[1]. Być może jeszcze przed tą datą utworzył w Moskwie monaster Świętych Piotra i Pawła, nazwany po jego kanonizacji Wysoko-Pietrowskim[7]. Na jego prośbę Iwan Kalita wzniósł w obrębie Kremla moskiewskiego sobór Zwiastowania, w którym Piotr został następnie pochowany[2].
Piotra uważa się za pierwszego prawosławnego biskupa moskiewskiego, choć on sam posługiwał się tytułem metropolity całej Rusi[2].
Metropolici Piotrowi przypisuje się autorstwo sześciu listów do duchowieństwa ruskiego[2].
Kult
edytujW 1327 na soborze we Włodzimierzu Piotr został kanonizowany na podstawie spisanego przez biskupa rostowskiego Prochora wykazu cudów, jakie miały mieć miejsce po jego śmierci za jego pośrednictwem. W 1339 Piotra uznał za świętego także Patriarchat Konstantynopolitański. W okresie sprawowania urzędu metropolity kijowskiego przez Cypriana, Piotr był już uważany za patrona Moskwy[2].
Wspomnienie św. metropolity Piotra w Kościele prawosławnym przypada 24 sierpnia i 21 grudnia. Należy on również do Soboru Świętych Biskupów Moskiewskich (wspomnienie 5 października)[3].
Przypisy
edytuj- ↑ a b B. Gudziak, Kryzys i reforma. Metropolia kijowska, patriarchat Konstantynopola i geneza unii brzeskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2008, 978-83-227-2899-4, s.24
- ↑ a b c d e f g h i j k l m G. Prochorow: Петр, митрополит всея Руси. [dostęp 2011-07-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-10)]. (ros.).
- ↑ a b Святитель Петр, митрополит Московский
- ↑ Mironowicz A.: Biskupstwo turowsko-pińskie w XI–XVI wieku. Trans Humana, 2011, s. 270. ISBN 978-83-61209-55-3.
- ↑ A. Mironowicz, Metropolia kijowska w strukturze patriarchatu konstantynopolitańskiego (988–1685) [w:] red. A. Mironowicz, U. Pawluczuk, P. Chomik, Autokefalie Kościoła prawosławnego w Polsce, Uniwersytet w Białymstoku, Białystok 2006, ISBN 978-83-7431-062-8, s. 37
- ↑ A. Mironowicz, Metropolia kijowska w strukturze patriarchatu konstantynopolitańskiego (988–1685) [w:] red. A. Mironowicz, U. Pawluczuk, P. Chomik, Autokefalie Kościoła prawosławnego w Polsce, Uniwersytet w Białymstoku, Białystok 2006, ISBN 978-83-7431-062-8, s. 35
- ↑ Основание обители. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ros.).