Plac Powstania w Petersburgu
Plac Powstania[1] (ros. Площадь Восстания, Płoszczad' Wosstanija), przed 1918 r. plac Znamieński[2] (ros. Знаменская площадь, Znamienskaja Płoszczad) – plac w rejonie centralnym Petersburga, na przecięciu prospektów Newskiego i Ligowskiego.
Historia
edytujPlac został wytyczony w latach 40. XIX w. według projektu Nikołaja Jefimowa w związku z budową Dworca Nikołajewskiego i potrzebą uporządkowania przestrzeni wokół tego obiektu[3]. Nazwę plac otrzymał od znajdującej się przy nim cerkwi Wjazdu Pańskiego do Jerozolimy, którą popularnie nazywano cerkwią Ikony Matki Bożej "Znak" (Znamieńską)[4]. W 1851 r. ukończono przy nim budowę Dworca Nikołajewskiego, zaś w 1847 r. budynek zajęty trzynaście lat później przez hotel Znamieński (Гостинница Знаменская – gostinnica Znamienskaja, od 1932 r. Oktiabrskaja)[3][5]. W 1909 r. na placu odsłonięty został pomnik cara Aleksandra III[3].
Podczas rewolucji lutowej 1917 r. Plac Znamieński był miejscem mityngów i demonstracji[3][6]. 25 lutego/10 marca 1917 r., gdy w Petersburgu wybuchł rewolucyjny strajk powszechny z udziałem 270 tys. robotników[2], na placu przez wiele godzin odbywał się wiec, przemówienia wygłaszano ze stopni pomnika Aleksandra III[1]. Po południu tego dnia konna policja i Kozacy zaatakowali wiecujących. Komisarz policji Aleksandr Kryłow próbował wyrwać czerwony sztandar jednemu z uczestników zgromadzenia i został w niejasnych okolicznościach zabity (według jednych relacji został zabity przez demonstranta, według innych, pomyłkowo, przez jednego z Kozaków)[1]. Następnego dnia, 26 lutego/11 marca na placu ponownie odbywał się protest[2]. W tym dniu dowodzący wojskami Piotrogrodzkiego Okręgu Wojskowego gen. Siergiej Chabałow podjął próbę siłowego stłumienia demonstracji[7]. Na Placu Znamieńskim wojsko i policja rozpędziły wiec, zabijając ok. 50 zgromadzonych robotników[2]. Następnego dnia niemal cały piotrogrodzki garnizon przeszedł na stronę rewolucji[7]. Po rewolucji październikowej Plac Znamieński został przemianowany na Plac Powstania dla upamiętnienia jego roli podczas wydarzeń rewolucyjnych[3].
W 1937 r. z placu usunięto pomnik Aleksandra III[3], a cztery lata później zburzono cerkiew Wjazdu Pańskiego, od 1938 r. nieczynną[4]. W 1952 r. na placu urządzono skwer. Trzy lata później powstała przy nim stacja metra, nosząca tę samą nazwę, co plac[3]. Z okazji czterdziestej rocznicy zwycięstwa w II wojnie światowej w 1985 r. na Placu Powstania wzniesiono pomnik Miasta-Bohatera Leningradu w formie obelisku[8][3].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c L. Bazylow, Obalenie caratu, Warszawa 1977, s. 363-364.
- ↑ a b c d J. Miles, Petersburg, s. 395.
- ↑ a b c d e f g h red. B. Piotrowski i in., Sankt-Pietierburg. Pietrograd. Leningrad. Encikłopiediczeskij sprawocznik, s. 131.
- ↑ a b Olga Czekanowa, Восстания пл. [online], www.encspb.ru [dostęp 2021-07-31].
- ↑ red. B. Piotrowski i in., Sankt-Pietierburg. Pietrograd. Leningrad. Encikłopiediczeskij sprawocznik, s. 447.
- ↑ M. Wilk, Petersburg. Stara i nowa historia, Wyższa Szkoła Studiów Międzynarodowych, Łódź 2003, ISBN 83-88504-17-7, s. 228-230.
- ↑ a b L. Bazylow, Obalenie caratu, s. 372.
- ↑ Городу-герою Ленинграду, памятник [online], www.encspb.ru [dostęp 2021-07-31].
Bibliografia
edytuj- J. Miles, Petersburg, Wydawnictwo MAGNUM, Warszawa 2020, ISBN 978-83-11-15862-7.
- red. B. Piotrowski, O. Czekanowa i in., Sankt-Pietierburg. Pietrograd. Leningrad. Encikłopiediczeskij sprawocznik, Naucznoje Izdatiel'stwo Bol'szaja Rossijskaja Encikłopiedija, Petersburg 1992, ISBN 5-85270-037-1