Przemyślidzi
Przemyślidzi (cz. Přemyslovci) – czeska dynastia wywodzona od legendarnego Przemysła, męża Libuszy. Historycznie panowała w Księstwie i Królestwie Czech od Borzywoja, który ok. roku 871 przyjął chrzest. Główna linia wygasła w 1306 roku wraz ze śmiercią Wacława III. Boczna linia zapoczątkowana przez Mikołaja I (nieślubny syn Przemysła Ottokara II) panowała w księstwach śląskich (opawskim, karniowskim i raciborskim) między 1269 a 1521.
Kraj | |
---|---|
Założyciel |
Legendarny: |
Ostatni przedstawiciel |
jako władca Czech i Polski: Wacław III (do 1306) |
Rok założenia |
ok. 871 |
Rok rozwiązania | |
Pochodzenie etniczne |
Spokrewnieni z dynastią Piastów poprzez liczne małżeństwa począwszy od Mieszka I i Dobrawy, córki Bolesława I Srogiego. Przez krótki okres panowali także w Polsce, na Węgrzech oraz w Austrii, Styrii, Krainie i Karyntii. Ich miejsce na tronie Czech zajęła niemiecka dynastia Luksemburgów.
W 1085 roku Przemyślida Wratysław II został koronowany za zgodą cesarza Henryka IV na króla Czech i nominalnie Polski. Pierwszym faktycznym władcą Polski z dynastii Przemyślidów był Wacław II, który w 1291 roku opanował Kraków, a w 1300 roku zajął Wielkopolskę i za zgodą cesarza koronował się w Gnieźnie na króla Polski. Ze względu na przedwczesną śmierć nie doszło do koronacji jego syna i następcy Wacława III (1305–1306), jednak przez kilka miesięcy jego władza była uznawana na ziemiach polskich.
Koronacje królewskie
edytuj- Wratysław II – 1085
- Władysław II – 1158
- Przemysł Ottokar I – 1203
- Wacław I – 1228
- Przemysł Ottokar II – 1253
- Wacław II – 1297 i 1300
- Wacław III – 1301 i 1305
Biskupi
edytuj- Strachkwas Chrystian – biskup elekt praski
- Jaromir Gebhart – biskup praski
- Henryk Brzetysław – biskup praski
- Świętobór Fryderyk – patriarcha Akwilei
- Wojciech – arcybiskup salzburski
- Jan Volek – biskup ołomuniecki
Duchowieństwo diecezjalne
edytuj- Otto Dypoldowic – prepozyt magdeburski
- Sifrid – kanonik ołomuniecki
- Jan – proboszcz wyszehradzki
Zakonnicy i zakonnice
edytuj- Strachkwas Chrystian – zakonnik w klasztorze św. Emmerama w Ratyzbonie
- Mlada Maria – ksieni klasztoru św. Jerzego w Pradze
- Ludmiła, córka Wratysława II
- Henryk – joannita
- Elżbieta, córka Henryka – zakonnica w Doksanach
- Małgorzata, córka Henryka – zakonnica w Doksanach
- Agnieszka, córka Oldrzycha – zakonnica w Gerberstadt
- Agnieszka – ksieni klasztoru św. Jerzego w Pradze
- Jadwiga – zakonnica w Gernrode
- Agnieszka – ksieni klarysek, święta
- Kunegunda – ksieni klasztoru św. Jerzego w Pradze
Zgony nienaturalne
edytuj- Wacław I Święty – 935
- Jaromir – 1035
- Brzetysław II – 1100
- Świętopełk – 1109
- Otto II Czarny – 1126
- Dypold III Borzywoj – 1235–1236
- Bolesław Dypoldowic – 1241
- Przemysł Ottokar II – 1278
- Wacław III – 1306
Potomstwo naturalne
edytujDzieci Przemysła Ottokara II:
Dziecko Wacława II:
- Jan Volek – biskup ołomuniecki
Dziecko Wacława II lub Wacława III:
Książęta na Ołomuńcu
edytuj- 1061–1087 Otto I Piękny (syn Brzetysława I, księcia Czech)
- 1087–1109 Światopełk II (syn, książę Czech od 1107)
- 1126–1130 Wacław I (syn)
- 1135–1137 Leopold (syn Borzywoja II, księcia Czech)
- 1137–1140 Władysław (syn Sobiesława I, księcia Czech)
- 1140–1160 Otto III Detleb (syn Ottona II)
- 1160–1191 Konrad III Otto (syn Konrada II)
- 1189 Włodzimierz (syn Ottoa III Detleba, usunięty, zm. 1200)
- 1194 Włodzimierz (ponownie)
- 1194–1200 Brzetysław (brat)
Książęta na Brnie
edytuj- Konrad I (syn księcia Czech Brzetysława I, 1054–1055)
- Spitygniew II (brat, 1055–1061)
- Konrad I (ponownie, 1061–1092)
- Oldrzych Brneński (syn, 1092–1099)
- Borzywoj II (syn księcia Czech Wratysława II, 1099–1101)
- Oldrzych Brneński (ponownie, 1101–1113)
- Władysław I (1113–1115, książę Czech)
- Sobiesław (1115–1123, książę Czech)
- Otto II Czarny (syn Ottona I Pięknego, 1123–1125)
- Wratysław Brneński (syn Oldrzycha Brneńskiego, 1125–1129)
- Sobiesław (ponownie, 1129–1130)
- Wratysław Brneński (ponownie, 1130–1156)
- Konrad II Znojemski (syn Luitpolda, 1156–przed 1161)
- Władysław II (przed 1161–1172, książę Czech)
- Fryderyk (1172–1173, książę Czech)
- Wacław II (syn Sobiesława I, 1174–1179)
- Konrad III Otto (syn Konrada II Znojemskiego, 1179–1189, od 1182 margrabia)
- Spitygniew i Świętopełk (synowie Świętopełka Władysławowica,1189–1192)
- Władysław Henryk (syn Władysława II, 1192–1194)
- Spitygniew i Świętopełk (ponownie, 1194–1198)
- Świętopełk (samodzielnie, 1199–1200)
Książęta na Znojmie
edytuj- 1101–1112 Luitpold (syn Ottona I Pięknego)
- 1112–1113 Oldrzych (brat)
- 1113–1161 Konrad II (syn Luitpolda)
Książęta Moraw
edytuj- 1059–1061 Wratysław II (syn Brzetysława I, książę Czech od 1061, król 1085–1092)
- 1123–1126 Otto II Czarny (Otik) (syn Ottona I Pięknego)
Margrabiowie Moraw
edytuj- 1197–1222 Władysław III Henryk (syn Władysława II, króla Czech, książę Czech w 1197)
- 1224–1228 Władysław (syn Przemysła Ottokara I, króla Czech)
- 1228–1239 Przemysł (brat)
- 1246–1247 Władysław (syn Wacława I, króla Czech)
- 1247–1278 Przemysł Ottokar II (brat, król Czech od 1253)
Książęta Austrii
edytuj- 1246–1247 Władysław (syn Wacława I króla Czech)
- 1251–1278 Przemysł Ottokar II (brat; król Czech od 1253; książę Karyntii i Styrii od 1269)
Książęta Opawy
edytuj- 1280–1318 Mikołaj I (syn Przemysła Ottokara II, króla Czech)
- 1318–1365 Mikołaj II (syn)
- 1365–1381 Wacław (syn)
- 1381–1433 Przemko (brat)
- 1433–1452 Wilhelm (syn)
- 1452–1464 Ernest (brat)
Książęta Raciborza
edytuj- 1318–1380 Jan I (syn Mikołaja II)
- 1380–1424 Jan II (syn)
- 1424–1456 Wacław (syn)
- 1456–1493 Jan III (syn)
- 1493–1506 Mikołaj III (syn)
- 1506 Jan IV (brat)
- 1506–1521 Walenty (brat, pan Bogumina)
Książęta Głubczyc
edytuj- 1318–1394 Mikołaj III (syn Mikołaja II)
- 1394–1447 Wacław (syn Przemka)
- 1447–1483 Jan (syn)
Książęta ziębiccy
edytuj- 1433–1452 Wilhelm (syn Przemka)
Książęta Karniowa
edytuj- 1407–1452 Mikołaj (syn Jana II)
- 1452–1474 Jan (syn, usunięty zm. 1483)
Książęta Rybnika
edytuj- 1407–1452 Mikołaj (syn Jana II)
- 1452–1478 Wacław (syn)
Książęta Ścinawy
edytuj- 1452–1474 Wacław (syn Wilhelma)
Zobacz też
edytuj- Sławnikowice, Wrszowcy, Luksemburgowie, Piastowie
- bitwa pod Suchymi Krutami
- książęta opawsko-raciborscy