Smolucha bukowa
Smolucha bukowa (Ischnoderma resinosum (Schrad.) P. Karst.) – gatunek grzybów z rodziny Ischnodermataceae[1].
.JPG)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
smolucha bukowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Ischnoderma resinosum (Schrad.) P. Karst. Meddn Soc. Fauna Flora fenn. 5: 38 (1879) | |
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Ischnodermataceae, Polyporales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1794 r. Schrader nadając mu nazwę Boletus resinosus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1879 r. Karsten, przenosząc go do rodzaju Ischnoderma[1].
Niektóre synonimy naukowe[2]
- Boletus fuliginosus Scop. 1772
- Boletus resinosus Schrad. 1794
- Fomes fuliginosus (Scop.) Fr. 1885
- Fomes resinosus (Schrad.) Bigeard & H. Guill. 1913
- Fomitopsis resinosa (Schrad.) Rauschert 1990
- Ischnoderma fuliginosum (Scop.) Murrill 1904
- Ochroporus resinosus (Schrad.) J. Schröt. 1888
- Placodes resinosus (Schrad.) Quél. 1886
- Polyporus fuliginosus (Scop.) Fr. 1838
- Polyporus resinosus (Schrad.) Fr. 1821
- Ungulina fuliginosa (Scop.) Pat. 1900
Łacińska nazwa ischnoderma oznacza zwiędły lub pomarszczona skóra, resinosum znaczy żywiczny. Polską nazwę nadali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1983 r., wcześniej gatunek ten opisywany był w polskim piśmiennictwie mykologicznym pod nazwą huba żywicowata[3].
Morfologia
edytujJednoroczna huba do podłoża przyrastająca bokiem.. Pojedynczy owocnik ma kształt konsolowaty lub półkolisty, szerokość 6–15(30) cm i grubość 1–2(3) cm. Brzeg jest gruby, zaokrąglony i jaśniejszej barwy. Powierzchnia górna młodych owocników filcowata, starszych naga, z lekkim połyskiem. Ma barwę od rdzaworudej przez czerwonobrunatną do czarnobrązowej. Starsze owocniki są ciemniejsze. Często hymenofor wydziela ciemne krople. Pod skórką znajduje się cienka żywiczna warstwa rdzawego koloru[4].
Wykształca się dopiero w końcowej fazie rozwoju owocnika. Rurki mają długość 10–15 mm, ich pory są drobne (0,15–0,25 mm średnicy), o barwie od białej do ochrowej. Po uciśnięciu zmieniają barwę na czerwonobrązową[4].
Soczysty, mięsisto-włóknisty, kilka razy grubszy od warstwy rurek. Po wysuszeniu staje się korkowaty i kruchy[4].
- Cechy mikroskopowe
System strzępkowy dimityczny. Strzępki generatywne ze sprzążkaami. W skórce kapelusza o brązowych i bardzo grubych ścianach, z kilkoma rozproszonymi sprzążkami, średnio rozgałęzione, o szerokości 4–10 μm. Strzępki generatywne w kontekście przeważnie bezbarwne i w środku rozszerzone do 12 μm. Strzępki generatywne w subhymenium o lekko zgęstniałych ścianach szerokości 3–5 μm. Strzępki szkieletowe w kontekście częściowo splątane z generatywnymi, proste lub lekko faliste, bardzo grubościenne, bez odgałęzień, o średnicy 3–10 μm. Strzępki w tramie proste, grubościenne, w dojrzałym owocniku nieco żółtawe, o średnicy 3–10 μm. Podstawki zgrubiałe, 4–sterygmowe, o rozmiarach 12–18 × 4–6 μm, ze sprzążką w podstawie. Zarodniki cylindryczne, bezbarwne, cienkościenne, nieamyloidalne, o rozmiarach 1,5–2 × 5–7 μm[5].
Występowanie i siedlisko
edytujWystępuje w Ameryce Północnej oraz Europie[6]. W Ameryce Północnej jest szeroko rozprzestrzeniony i dość częsty[5]. W Europie jest szeroko rozprzestrzeniony, występuje na obszarze od Hiszpanii do Rosji, ale częściej w południowej części. W Europie Północnej jest rzadki, w Szwecji znany tylko z jednego stanowiska, podobnie w Danii[5]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V – gatunek narażony na wymarcie[7]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Austrii, Niemczech, Danii, Szwecji, Słowacji[3].
Rozwija się na pniach i pniakach martwych drzew liściastych, najczęściej na buku i klonie jaworze, rzadziej na innych gatunkach drzew liściastych; grab, lipa, jarzębina, jabłoń[8] i brzoza[5]. Owocniki pojawiają się od sierpnia do października[3].
Znaczenie
edytujSaprotrof wywołujący białą zgniliznę drewna. Gnijące drewno jest żółtawe i wydziela silny zapach anyżu[5]. Grzyb niejadalny[8].
Gatunki podobne
edytuj- smolucha świerkowa (Ischnoderma benzoinum). Występuje na drewnie drzew iglastych, szczególnie na świerku i sośnie. Ma owocniki cieńsze i ciemniejsze[8].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 0120-11-18] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2014-04-25] (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c Domański S., Orłoś H., Skirgiełło A., 1967, Flora Polska. Grzyby (Mycota). Tom III. Żagwiowate II (Polyporaceae pileatae), Szczeciniakowate II (Mucronoporaceae pileatae). Lakownicowate (Ganodermataceae). Bondarcewowate (Bondarzewiaceae). Boletkowate (Boletopsidaceae). Ozorkowate (Fistulinaceae). PWN.
- ↑ a b c d e Mycobank. Ischnoderma resinosum. [dostęp 2016-10-16]. (ang.).
- ↑ Rogers Mushroom [online] [dostęp 2014-04-25] [zarchiwizowane z adresu 2014-04-07] (ang.).
- ↑ Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
- ↑ a b c Atlas grzybów.. [dostęp 2014-04-04].