Zamek Książ: Różnice pomiędzy wersjami

'''Książ''' ({{w języku|de|pierwotnie ''Vorstinburg'', potem ''Fürstenstein''}}, a w latach 1945–1947 „Książno”<ref name=Szyperski>Szyperski A., Mosingiewicz E., Książno. Zamek Piastowski (dzieje -– legendy; Wałbrzych 1947.).</ref>)<ref>Polska nazwa ustalona ''Rozporządzeniem Ministrów Administracji Publicznej i [[Ministerstwo Ziem Odzyskanych|Ziem Odzyskanych]] z dnia 1 czerwca 1948 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości'', {{Monitor Polski|1948|59|363}}.</ref> – zabytkowy [[zamek]]<ref>{{Cytuj stronę |url = https://nid.pl/zasoby/rejestr-zabytkow-zasoby/ |tytuł = Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków, woj. dolnośląskie |autor = NID |opublikowany = nid.pl |data = 2023-06-30 |język = pl |data dostępu = 2023-07-19}}</ref> w kompleksie zamkowym, zlokalizowany w [[Wałbrzych|wałbrzyskiej]] [[Książ (Wałbrzych)|dzielnicy Książ]] na [[Pogórze Wałbrzyskie|Pogórzu Wałbrzyskim]], będący częścią [[Książański Park Krajobrazowy|Książańskiego Parku Krajobrazowego]]<ref>''Wykaz urzędowych nazw miejscowości w Polsce''. Warszawa: Wyd. Akcydensowe, 1980–82.</ref>. Przez obiekt przebiega [[Szlak Zamków Piastowskich]] i jest trzecim co do wielkości [[Zamek|zamkiem]] w [[Polska|Polsce]] (po [[Zamek w Malborku|Zamku w Malborku]] i [[Zamek Królewski na Wawelu|Zamku Królewskim na Wawelu]]){{odn|Boguszewicz|2010}}.

W 1388 r. ów Benesz zaokrąglił swe dobra wokół Książa, kupując czynsze z [[Sołectwo|sołectwa]] w [[Pełcznica (Świebodzice)|Pełcznicy]] od wspomnianego wyżej Bernarda von Zedlitz, które ten ostatni najpewniej nabył jeszcze w okresie sprawowania urzędu tutejszego [[Graf (tytuł szlachecki)|burgrabiego]]. Pod rządami Benesza von Choustnik pojawił się w Książu urząd [[Burgrabia starościński|burgrabiego starościńskiego]], który sprawował [[Mikołaj von Gerhardsdorf]] odnotowany w 1387 roku{{Refn|Nie jest jasne czy Mikołaj von Gerhardsdorf jako burgrabia starościński władał zamkiem. Potrzebnych jest więcej źródeł.|grupa=uwaga}}. W 1389 roku Benesz wziął pożyczkę od [[Jan von Cziras|Jana von Cziras]] (Jan z [[Sieradz]]a), dla której zabezpieczeniem był m.in. zamek Książ{{Refn|Nie jest pewne czy pożyczka wzięta przez Benesza von Choustnik przyczyniła się do utracenia przez niego zamku. Potrzebnych jest więcej źródeł.|grupa=uwaga}}<ref name=":04_">{{Cytuj |tytuł = Regesta diplomatica necnon epistolaria Bohemiae et Moraviae II |s = 546–547}}</ref><ref name=":2">{{Cytuj |tytuł = Książ – zamek |data dostępu = 2021-05-04 |opublikowany = Architektura średniowiecza i starożytności |url = https://medievalheritage.eu/pl/strona-glowna/zabytki/polska/ksiaz-zamek/ |język = pl-PL}}</ref>.

W 1410 r. pierwszym [[Starosta|starostą]] zostaje [[Jan von Chotienitz]] (Jan z [[Chotěmice|Chotěmíc]]), a Książ z dobrami nabywa za sumę 400 [[Kopa (liczba)|kop]] [[Grosz praski|groszy praskich]]{{odn|Boguszewicz|2010}} z rąk [[Wacław IV Luksemburski|Wacława IV]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Książ – zamek |data dostępu = 2021-05-05 |opublikowany = Architektura średniowiecza i starożytności |url = https://medievalheritage.eu/pl/strona-glowna/zabytki/polska/ksiaz-zamek/ |język = pl-PL}}</ref>. Gdy umiera w 1428 r., majątek dziedziczy jego syn, [[Janko von Chotienitz]] (Janko Młodszy), który od 1430 r. miał władać zamkiem wraz z [[Hermann von Czettritz|Hermannem von Czettritz]] (Herman [[Czettritz]]){{Refn|Nie jest pewne, dlaczego posiadali razem zamek i czy z tego powodu razem panowali w zamku. Potrzebnych jest więcej źródeł.|grupa=uwaga}}. Po śmierci [[Janko von Chotienitz|Janka]] w 1447 r., najstarsza z jego córek wychodzi za mąż za [[Hermannem von Czettritz|Hermana von Czetritza]], wnosząc w wianie książański majątek. [[Hermannem von Czettritz|Herman]] umiera w 1454 r., a dobra (bez posiadłości przynależnych zamkowi [[Zamek Grodno|Grodno]] w [[Zagórze Śląskie|Zagórzu Śląskim]]) przejmuje syn, [[Hans von Czettritz]]{{odn|Boguszewicz|2010}}.

8 grudnia 1891, [[Jan Henryk XV Hochberg książę von Pless|Jan Henryk XV Hochberg]], syn [[Jan Henryk XI Hochberg|Jana Henryka XI]], żeni się w [[Londyn]]ie z [[Maria Teresa Oliwia Hochberg von Pless|Marią Teresą Cornwallis West]], znaną dzisiaj jako ''Księżna Daisy''. Błogosławieństwa młodej parze osobiście udzieliła sama [[Wiktoria Hanowerska(królowa Wielkiej Brytanii)|Królowa Wiktoria]]. Księżna Daisy stała się jedną z najbardziej znanych postaci Zamku Książ swoje przemyślenia spisała w pamiętniku „Lepiej przemilczeć” wydanym w [[Język polski|języku polskim]]''{{odn|ksiaz.walbrzych.pl}}''.

W latach 1945-19471945–1947 miejscowość w której stał zamek nosiła nazwę "Książno"„Książno”<ref> name=Szyperski A., Mosingiewicz E., Książno. Zamek Piastowski (dzieje - legendy; Wałbrzych 1947.</ref>. Obecna -– Książ -– została ustalona rozporządzeniem ministrów administracji publicznej i ziem odzyskanych z 1 czerwca 1948 r. ({{Monitor Polski|1948|59|363}}). Ciekawym jest, że, przynajmniej w tych latach, zamek był określany w polskiej propagandzie tzw. Ziem Odzyskanych jako zamek "piastowski"„piastowski”, chociaż z drugiej strony praktycznie obiekt był traktowany jako spuścizna [[Niemcy|niemiecka]], przez co było przedmiotem zainteresowania licznych szabrowników.

Od 1971 w podziemiach pomieszczono Dolnośląskie Obserwatorium Geofizyczne, podległe pod [[Instytut Geofizyki Polskiej Akademii Nauk]]{{odn|Czerwiński|1996|s=237}} co niewątpliwie ograniczyło w pewnym zakresie jego dalszą dewastację.

[[Plik:Baszta Prochowa, Zamek Książ.jpg|240px|right|240px|Baszta Prochowa, zdjęcie nagrodzone w konkursie Wiki Lubi Zabytki 2022]]

* Szyperski Alfons, Mosingiewicz E., Książno. Zamek Piastowski (dzieje<!-- SPRAWDŹ TO MIEJSCE! (NIESPAROWANE NAWIASY OKRĄGŁE) -->dzieje – legendy; wyd. Sp-nia Wydawnicza "Wałbrzych"„Wałbrzych”, Wałbrzych [1947].