Jimi Hendrix: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Literatura i film: drobne techniczne
Znacznik: Wycofane
Linia 31:
'''Jimi Hendrix''', właśc. '''James Marshall Hendrix''' (ur. [[27 listopada]] [[1942]] w [[Seattle]] w stanie [[Waszyngton (stan)|Waszyngton]], zm. [[18 września]] [[1970]] w [[Londyn]]ie) – [[Amerykanie|amerykański]] [[gitarzysta]]-[[wirtuoz]], [[śpiew|wokalista]], [[kompozytor]], autor tekstów, [[producent muzyczny]]. Jeden z najważniejszych muzyków XX wieku{{r|Sidwell|oficjalnabiografia|AMasters|marshall.com|BBC Radio 2}}.
 
Powszechnie uznawany za najwybitniejszego i najbardziej wpływowego gitarzystę wszech czasów{{r|younever|Gibbons|A history of popular culture|African-American|p71}}{{r|gre2|30-second|Signed Jimmy Page Jimi Hendrix|Artist, Writers...|Jimi Hendrix Talking|p1|RGate|50years|oficjalnabiografia|RSlist2023}}<ref>{{odn|ref=nie|Ogunjobi|2008|s=7}} ; {{odn|ref=nie|Gaar|2017|s=11}} ; {{odn|ref=nie|McDermott|Kramer|1992|s=323, 324}} ; {{odn|ref=nie|Gulla|2009|s=121, 130}}; {{odn|ref=nie|Simmonds|2012|s=960}}.</ref>. Tym mianem został uhonorowany w licznych plebiscytach, m.in. magazynu muzycznego „[[Rolling Stone]]” w 1992, [[Lista 100 najlepszych gitarzystów wszech czasów magazynu Rolling Stone|2003]], [[Lista 100 najlepszych gitarzystów wszech czasów magazynu Rolling Stone|2011]], 2015 i 2023 roku{{r|RS92|p6|p55|RS2011greatest|RS2015|RSlist2023}}. Według naukowej analizy Daniela Lee z [[Uniwersytet Tasmański|University of Tasmania]], Hendrix wygrywa 9/10 podobnych rankingów{{r|RGate}}. [[Rock and Roll Hall of Fame]] określa go jako „prawdopodobnie najlepszego instrumentalistę w historii muzyki rockowej”{{r|R&R Hall of Fame}}. Której jest jedną z najbardziej znanych postaci{{r|oficjalnabiografia}}. „Wielu, jeśli nie większość, ekspertów twierdzi że Hendrix jest najlepszym i najważniejszym gitarzystą w historii muzyki popularnej” (Gulla{{odn|Gulla|2009|s=121}}). Magazyn „Rolling Stone” umieścił go również na szóstym miejscu listy największych artystów – muzyków wszech czasów{{r|The Immortals The Greatest}}.
 
Po sukcesie w Europie zdobył popularność także w Stanach Zjednoczonych, do czego przyczynił się jego występ na [[Festiwal w Monterey|festiwalu w Monterey]] w 1967{{r|p61}}. Później był głównym artystą [[Festiwal w Woodstock|festiwalu Woodstock]] (1969{{r|WoodstockDVD}}) i [[Isle of Wight Festival|festiwalu na wyspie Wight]] (1970{{r|p61}}). Wydał trzy przełomowe albumy studyjne ''[[Are You Experienced]]'', ''[[Axis: Bold as Love]]'', ''[[Electric Ladyland]]'' i jeden koncertowy ''[[Band of Gypsys (album)|Band of Gypsys]]''{{odn|Gulla|2009|s=121}}. Płyta ''Are You Experienced'' jest jednym z najważniejszych debiutanckich albumów w historii{{r|debiutancki lp}}{{odn|Marsh|1997|s=7}}. ''Electric Ladyland'' z kolei uznawany jest za jeden z najlepszych w historii rocka{{odn|Gulla|2009|s=126}}. Zmarł nagle dwa miesiące przed swoimi 28. urodzinami, uważa się, że zachłysnął się wymiocinami i zatruł [[Barbiturany|barbituranami]]{{odn|Cross|2005|s=281}}{{r|ctheories}}. Okoliczności śmierci nie zostały nigdy w pełni wyjaśnione<ref>{{odn|ref=nie|Gulla|2009|s=129}} ; {{odn|ref=nie|Redding|Aplebby|2000|s=155, 232}}.</ref>. Sprzyjało to, i sprzyja nadal, powstawaniu wielu teorii spiskowych{{r|ctheories}}.
Linia 95:
== Początki kariery ==
 
=== UwagiZobacz też ===
* [[lista koncertów Jimiego Hendriksa]]
* [[Klub 27]]
* [[Pomnik Bohaterom Czerwonych Sztandarów w Dąbrowie Górniczej]]
* [[Czas ołowiu]]
 
== Uwagi ==
„Do czasu wyjazdu Jimiego do Anglii w 1966 roku nigdy nie została potwierdzona chronologia jego działalności na przestrzeni następnych czterech lat{{odn|Gaar|2017|s=31}}. Przenosił się z zespołu do zespołu i z miasta do miasta, nie zostawiając po sobie dającego się zweryfikować zapisu, co skutkowało licznymi sprzecznymi relacjami na temat tego, gdzie był, z kim był i kiedy miały miejsce określone wydarzenia{{odn|Gaar|2017|s=31}}. Wiadomo, że pierwsze kilka miesięcy po służbie wojskowej spędził koncertując z King Kasuals, czekając, aż Billy opuści służbę i zespół będzie mógł podróżować dalej” (Gaar{{odn|Gaar|2017|s=31}}).
 
=== Flaczkowa Trasa ===
Po zwolnieniu z armii, mając „w kieszeni” 300 lub 400 dolarów, wstąpił do baru, stawiał drinki wszystkim którzy to poprosili, zostało mu ich ledwie 16{{odn|Shapiro|Glebbeek|1992|s=61}}. Postanowił poszukać zatrudnienia{{odn|Shapiro|Glebbeek|1992|s=61}}. Hendrix i poznany w wojsku przyjaciel [[Billy Cox]] pojechali do [[Clarksville (Tennessee)|Clarksville]], skąd za namową człowieka który organizował koncerty udali się do [[Indianapolis]]{{odn|Cross|2005|s=91}}. Chociaż spotkał ich zawód i nie znaleźli pracy, dołączył do nich gitarzysta Alphonso Young{{odn|Cross|2005|s=91}}. Wrócili do Clarksville aby pracować m.in. w „Del Morocco” w [[Nashville]]{{odn|Cross|2005|s=91}}. Tam Cox kupił Hendrixowi nową gitarę [[Epiphone Wilshire]]{{odn|Gaar|2017|s=31}}. Aby móc więcej na niej ćwiczyć – także w nocy – kupował tanią i słabą [[amfetamina|amfetaminę]]{{odn|Cross|2005|s=93}}. Był to pierwszy narkotyk jakiego zaczął używać w swoim życiu{{odn|Cross|2005|s=93}}. Już wtedy, palił też [[marihuana|marihuanę]]{{odn|Cross|2005|s=93}}. W Clarksville, szybko zyskał przydomek „Marbles”, pochodził on od słów: „He has lost his marbles” – co znaczyło „rozum mu odjęło”{{odn|Cross|2005|s=93}}. Była to reakcja, na niekończące się gitarowe ćwiczenia, którym poświęcał, dosłownie cały czas{{odn|Cross|2005|s=93}}. W tym okresie zaczął regularnie spotykać się z różnymi kobietami{{odn|Shapiro|Glebbeek|1992|s=63–64}}. W listopadzie, wziął razem z Coxem, udział w sesji nagraniowej Franka Howarda i The Commanders{{odn|Cross|2005|s=93–94}}. W Nashville, młody muzyk podpatrywał gitarzystę Johnny’ego Jonesa, poznał też [[B.B. King]]a i [[Albert King|Alberta Kinga]]{{odn|Cross|2005|s=94–96}}. Tak jak robił to wielokrotnie w tym okresie, podpyta z sukcesem Jonesa oraz A. Kinga o ich techniki gry na gitarze{{odn|Cross|2005|s=95}}. Nie jadał regularnie{{odn|McDermott|Kramer|1992|s=3}}. Kiedy nie miał pieniędzy, spał nawet na ulicy{{odn|Poole|2006|s=20}}. W grudniu 1962 wybrał się do [[Vancouver]], gdzie mieszkał u swojej babci Nory Moore Hendrix<ref name=Cross-96>{{odn|ref=nie|Cross|2005|s=96}}.</ref><ref name=Shapiro-68>{{odn|ref=nie|Shapiro|Glebbeek|1992|s=68}}.</ref>. Grał tam jako [[gitara rytmiczna|gitarzysta rytmiczny]] w zespole [[Bobby Taylor|Bobby’ego Taylora]] The Vancouvers, razem z [[Tommy Chong|Tommym Chongiem]]<ref name=Cross-96 /><ref>{{odn|ref name=nie|Shapiro|Glebbeek|1992|s=-68}}.< /ref>. Po dwóch miesiącach zrezygnował i wybrał się na południe do [[Missisipi (rzeka)|Delty Missisipi]]{{odn|Cross|2005|s=96–97}}. Występował tam w latach 1963–1965 na tak zwanej [[Chitlin’ Circuit|Flaczkowej Trasie]]{{odn|Cross|2005|s=97}}. Na [[rasizm|rasistowskim]] południu panowała wciąż [[segregacja rasowa]], lokale „Flaczkowej Trasy” były jedynymi w których czarni muzycy mogli występować{{odn|Cross|2005|s=97}}. Powrócił do King Kasuals z którymi występował w [[Tennessee]], [[Kentucky]], [[Arkansas]] i [[Indiana|Indianie]]{{odn|Cross|2005|s=97–98}}. Do zespołu dołączył [[Larry Lee]]{{odn|Shapiro|Glebbeek|1992|s=67}}. W tym czasie jeździł w krótkie trasy z takimi artystami jak [[Nappy Brown]]{{odn|Shapiro|Glebbeek|1992|s=67}}, [[Ironing Board Sam]]{{odn|Shapiro|Glebbeek|1992|s=67}}, {{link-interwiki|Chuck Jackson|Q=Q3662572}}{{odn|Cross|2005|s=98}}, [[Slim Harpo]]{{odn|Cross|2005|s=98}}, {{link-interwiki|Tommy Tucker|Q=Q2441114}}{{odn|Cross|2005|s=98}}, [[Solomon Burke]]{{odn|Cross|2005|s=98}}, {{link-interwiki|Carla Thomas|Q=Q462426}}{{odn|Cross|2005|s=98}}, {{link-interwiki|Jerry Butler|Q=Q372820}}{{odn|Cross|2005|s=98}}, {{link-interwiki|Marion James|Q=Q21997828}}{{odn|Cross|2005|s=98}}, [[Otis Redding]]{{odn|Cross|2005|s=99}}, [[Bobby Womack]]{{odn|Cross|2005|s=99}}. Jednak cały czas był gitarzystą The King Kasuals, do których wracał po zakończeniu każdej trasy<ref>{{odn|ref=nie|Cross|2005|s=91–99}} ; {{odn|ref=nie|Shapiro|Glebbeek|1992|s=72}}.</ref>. Womack: „Grał całą noc, cały dzień, każdego dnia, to wszystko co zawsze robił”{{odn|Sounes|2013|s=62}}. Potwierdza to Billy Cox: „…leżał tam, na łóżku, w tym samym ubraniu które miał noc wcześniej, z gitarą na brzuchu lub obok{{odn|Shapiro|Glebbeek|1992|s=63}}. Ćwiczył całą noc{{odn|Shapiro|Glebbeek|1992|s=63}}”. Po raz kolejny wybrał się w trasę, tym razem z Bobem Fisherem i jego grupą The Bonnevilles, a także, z [[Georgeous George]]m<ref>{{odn|ref=nie|Cross|2005|s=99}} ; {{odn|ref=nie|Gaar|2017|s=32}}.</ref>. W grudniu 1963, w [[Filadelfia|Filadelfii]] razem z saksofonistą {{link-interwiki|Loonie Youngblood|tekst=Lonnie Youngbloodem|Q=Q6674769}} nagrał w studio – dosłownie – kilka utworów{{odn|Shapiro|Glebbeek|1992|s=76}}. Były to „Wipe the Sweat”, „Under the Table”, „Fox” i „Go, Go Shoes”{{odn|Shapiro|Glebbeek|1992|s=76–77}}. Kiedy stanie się sławny, ukażą się one, wraz z kolejnymi – w których rzekomo miał udział{{odn|Shapiro|Glebbeek|1992|s=76}}. Dopiero w 1986 roku, nowojorski sąd potwierdzi, że były one sfałszowane{{odn|Shapiro|Glebbeek|1992|s=76}}. Kiedyś, spotkał organizatora koncertów z Nowego Jorku, ten zaproponował mu wyjazd{{odn|Cross|2005|s=99}}. Hendrix, postanowił spróbować{{odn|Cross|2005|s=100–101}}. Tymczasem, Billy Cox, Larry Lee i Alphonso Young – wbrew jego namowom – zostali<ref>{{odn|ref=nie|Cross|2005|s=99–100}} ; {{odn|ref=nie|Shapiro|Glebbeek|1992|s=72}}.</ref>.
 
=== Harlem i powroty na Flaczkową Trasę ===
Linia 1215 ⟶ 1221:
* ''Woodstock 2'' (Michael Wadleigh)
}}
 
== Zobacz też ==
* [[lista koncertów Jimiego Hendriksa]]
* [[Klub 27]]
* [[Pomnik Bohaterom Czerwonych Sztandarów w Dąbrowie Górniczej]]
* [[Czas ołowiu]]
 
== Uwagi ==