Jimi Hendrix: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
poprawna kolejność - najpierw zamknięty cudzysłów, potem przypis
m I tak jest dużo, a gdy jest za dużo, to strona się "łamie"
Znacznik: Wycofane
Linia 29:
|www = http://jimihendrix.com
}}
'''Jimi Hendrix''', właśc. '''James Marshall Hendrix''' (ur. [[27 listopada]] [[1942]] w [[Seattle]] w stanie [[Waszyngton (stan)|Waszyngton]], zm. [[18 września]] [[1970]] w [[Londyn]]ie) – [[Amerykanie|amerykański]] [[gitarzysta]]-[[wirtuoz]], [[śpiew|wokalista]], [[kompozytor]], autor tekstów, i [[producent muzyczny]]. Jeden z najważniejszych muzyków XX wieku{{r|Sidwell|oficjalnabiografia|AMasters|marshall.com|BBC Radio 2}}.
 
Jeden z najważniejszych muzyków XX wieku{{r|Sidwell|oficjalnabiografia|AMasters|marshall.com|BBC Radio 2}}. Powszechnie uznawany za najwybitniejszego i najbardziej wpływowego gitarzystę wszech czasów{{r|younever|Gibbons|A history of popular culture|African-American|p71}}{{r|gre2|30-second|Signed Jimmy Page Jimi Hendrix|Artist, Writers...|Jimi Hendrix Talking|p1|RGate|50years|oficjalnabiografia|RSlist2023}}<ref>{{odn|ref=nie|Ogunjobi|2008|s=7}} ; {{odn|ref=nie|Gaar|2017|s=11}} ; {{odn|ref=nie|McDermott|Kramer|1992|s=323, 324}} ; {{odn|ref=nie|Gulla|2009|s=121, 130}}; {{odn|ref=nie|Simmonds|2012|s=960}}.</ref>. Tym mianem został uhonorowany w licznych plebiscytach, m.in. magazynu muzycznego „[[Rolling Stone]]” w 1992, [[Lista 100 najlepszych gitarzystów wszech czasów magazynu Rolling Stone|2003]], [[Lista 100 najlepszych gitarzystów wszech czasów magazynu Rolling Stone|2011]], 2015 i 2023 roku{{r|RS92|p6|p55|RS2011greatest|RS2015|RSlist2023}}. Według naukowej analizy Daniela Lee z [[Uniwersytet Tasmański|University of Tasmania]], Hendrix wygrywa 9/10 podobnych rankingów{{r|RGate}}. [[Rock and Roll Hall of Fame]] określa go jako „prawdopodobnie najlepszego instrumentalistę w historii muzyki rockowej”{{r|R&R Hall of Fame}}. Której jest jedną z najbardziej znanych postaci{{r|oficjalnabiografia}}. „Wielu, jeśli nie większość, ekspertów twierdzi że Hendrix jest najlepszym i najważniejszym gitarzystą w historii muzyki popularnej” (Gulla{{odn|Gulla|2009|s=121}}). Magazyn „Rolling Stone” umieścił go również na szóstym miejscu listy największych artystów – muzyków wszech czasów{{r|The Immortals The Greatest}}.
 
Po sukcesie w Europie zdobył popularność także w Stanach Zjednoczonych, do czego przyczynił się jego występ na [[Festiwal w Monterey|festiwalu w Monterey]] w 1967{{r|p61}}. Później był głównym artystą [[Festiwal w Woodstock|festiwalu Woodstock]] (1969{{r|WoodstockDVD}}) i [[Isle of Wight Festival|festiwalu na wyspie Wight]] (1970{{r|p61}}). Wydał trzy przełomowe albumy studyjne ''[[Are You Experienced]]'', ''[[Axis: Bold as Love]]'', ''[[Electric Ladyland]]'' i jeden koncertowy ''[[Band of Gypsys (album)|Band of Gypsys]]''{{odn|Gulla|2009|s=121}}. Płyta ''Are You Experienced'' jest jednym z najważniejszych debiutanckich albumów w historii{{r|debiutancki lp}}{{odn|Marsh|1997|s=7}}. ''Electric Ladyland'' z kolei uznawany jest za jeden z najlepszych w historii rocka{{odn|Gulla|2009|s=126}}. Zmarł nagle dwa miesiące przed swoimi 28. urodzinami, uważa się, że zachłysnął się wymiocinami i zatruł [[Barbiturany|barbituranami]]{{odn|Cross|2005|s=281}}{{r|ctheories}}. Okoliczności śmierci nie zostały nigdy w pełni wyjaśnione<ref>{{odn|ref=nie|Gulla|2009|s=129}}; {{odn|ref=nie|Redding|Aplebby|2000|s=155, 232}}.</ref>. Sprzyjało to, i sprzyja nadal, powstawaniu wielu teorii spiskowych{{r|ctheories}}.
Linia 115:
 
=== Greenwich Village ===
Właśnie za namową Havensa, muzyk zgłosił się do {{link-interwiki|Cafe Wha?|Q=Q2258008}}”, na rogu {{link-interwiki|MacDougal Street|Q=Q6721850}} i Minetta Street w [[Greenwich Village]]<ref>{{odn|ref=nie|Cross|2005|s=123}} ; {{odn|ref=nie|Gaar|2017|s=61}}.</ref>. To tam stworzył swój własny zespół: {{link-interwiki|Jimmy James and the Blue Flames|Q=Q7718759}}, jego inna nazwa, to Rainflowers{{odn|Gaar|2017|s=61}}. Wtedy też po raz pierwszy (będąc pod wpływem [[Bob Dylan|Dylana]]) zaczął śpiewać{{odn|Sounes|2013|s=63}}. Przewinęło się przez niego wielu muzyków, m.in. [[Jeff Baxter|Jeff „Skunk” Baxter]] (bas) czy piętnastoletni gitarzysta Randy Wolfe, nazwany przez Hendrixa {{link-interwiki|Randy California|Q=Q1344185}}{{odn|Cross|2005|s=125}}. Nazywał go tak, aby odróżnić go od drugiego Randy’ego któremu nadał przydomek „Texas”, obaj pochodzili z tych właśnie stanów{{odn|Cross|2005|s=125}}. California będzie później gitarzystą grupy {{link-interwiki|Spirit (zespół muzyczny)|tekst=Spirit|Q=Q1777553}}<ref>{{odn|ref=nie|Cross|2005|s=125}} ; {{odn|ref=nie|Gaar|2017|s=61}}.</ref>. Występowali w kilku miejscach w Village w [[Nowy Jork|Nowym Jorku]]{{odn|Gaar|2017|s=61}}. Grali przeważnie [[cover]]y, np. „[[Killing Floor]]”, „[[Like a Rolling Stone]]”, „[[Wild Thing]]”, „[[The House of the Rising Sun]]”, „[[Mercy, Mercy]]” czy „[[Midnight Hour (piosenka Wilsona Picketta)|Midnight Hour]]”<ref>{{odn|ref=nie|Gaar|2017|s=61}} ; {{odn|ref=nie|Cross|2005|s=126}}.</ref>. Do repertuaru włączył też „[[Hey Joe]]”, po tym jak usłyszał wolną wersję tego utworu, zagraną przez [[Tim Rose|Tima Rose’a]]{{odn|Gaar|2017|s=61}}. Ludzie, którzy oglądali jego występy w tym okresie, twierdzą że słyszeli fragmenty utworów które potem nagrał z The Experience{{odn|Gaar|2017|s=61}}. Hendrix zarabiał około 3 dolarów za noc („głodowaliśmy”{{odn|McDermott|Kramer|1992|s=14}}). Szybko zyskali lokalną sławę{{odn|Ogunjobi|2008|s=14}}. [[Bob Kulick]]: „Pod koniec swojego występu, kiedy grał solówki zębami, których nikt nie potrafił zagrać rękami, wiedzieliśmy, że ten gość jest sensacją”{{r|Classicrock}}. Linda Keith, zaprzyjaźniona z Hendrixem, poleciła go menedżerowi [[The Rolling Stones]], [[Andrew Loog Oldham]]owi, a później producentowi [[Seymour Stein|Seymourowi Steinowi]]{{odn|Cross|2005|s=118, 129}}. Żaden z nich nie zainteresował się gitarzystą{{odn|Cross|2005|s=129}}. Kiedy The Rolling Stones dotarli w lipcu, do Nowego Jorku w związku ze zbliżającą się trasą, ściągnęła ich na koncert Jimmy’ego Jamesa w klubie Ondine’s<ref>{{odn|ref=nie|Gaar|2017|s=62}} ; {{odn|ref=nie|McDermott|Kramer|1992|s=5}}.</ref>. Tylko [[Brian Jones]] był pod wrażeniem, reszta „Stonesów” nie{{odn|Gaar|2017|s=62}}. Później Keith przedstawiła go [[Chas Chandler|Chasowi Chandlerowi]], [[gitara basowa|basiście]] [[The Animals]]{{odn|Cross|2005|s=131}}, który poszukiwał utalentowanego muzyka, z którym chciał nagrać „Hey Joe”, ponieważ wierzył że ta piosenka stanie się hitem<ref>{{odn|ref=nie|Cross|2005|s=131}} ; {{odn|ref=nie|Redding|Aplebby|2000|s=32}}.</ref>. Będąc pod wrażeniem umiejętności młodego artysty, zaproponował, że wraz ze swoim wspólnikiem [[Michael Jeffery (menedżer)|Michaelem Jefferym]] zostanie jego menedżerem i producentem{{odn|Cross|2005|s=135}}. Jeffery był dotychczas m.in. menedżerem Animalsów, [[Goldie and the Gingerbreads]] czy [[Derry Wilkie|Derry’ego Wilkie]], posiadał liczne inwestycje: kluby nocne, nieruchomości<ref>{{odn|ref=nie|Shapiro|Glebbeek|1992|s=121}} ; {{odn|ref=nie|Redding|Aplebby|2000|s=29}}.</ref>. Chandler, w międzyczasie dokończył ostatnie tournée, z Animals – zakończyło się ono 6 sierpnia, podczas gdy zespół rozpadł się we wrześniu 1966 roku{{odn|McDermott|Kramer|1992|s=11}}. Ostatnie występy „Jimmy’ego Jamesa” odbyły się w „{{link-interwiki|Cafe Au Go Go|Q=Q1025504}}”, gdzie grał między innymi z {{link-interwiki|John Hammond Jr.|tekst=Johnem Hammondem Jr.|Q=Q1368185}}{{r|p45|p71}}{{odn|Cross|2005|s=132, 133}}. Chandler, pojawił się ponownie w Nowym Jorku, 7 sierpnia{{odn|McDermott|Kramer|1992|s=11–12}}. Hendrix przyjął propozycję i wybrał się razem ze swoimi nowymi menedżerami do [[Londyn]]u{{odn|Ogunjobi|2008|s=16}}. Skontaktował się jeszcze z [[Billy Cox|Billym Coxem]] i [[Randy California|Randym Californią]]{{odn|Shapiro|Glebbeek|1992|s=107}}. Pierwszy nie był przekonany co do wyjazdu{{odn|Cross|2005|s=136}}. Drugiego z kolei, nie chciał sam Chandler{{odn|Shapiro|Glebbeek|1992|s=107}}. Będąc jeszcze w Nowym Jorku, obiecał on Hendrixowi że przedstawi go Ericowi Claptonowi, którego Hendrix bardzo chciał poznać{{odn|Cross|2005|s=136}}. Był to jeden z jego warunków{{odn|Cross|2005|s=136}}. Za dwa miesiące, Hendrix miał skończyć 24 lata{{odn|Sounes|2013|s=64}}. „Hendrix nie pasował, ponieważ nie był wystarczająco „czarny” na Harlem ani wystarczająco „biały” na Greenwich Village{{r|younever}}. Jego muzyka była bliższa bluesowi niż jakiemukolwiek innemu gatunkowi; [[Blues Delty|bluesowi Delty]] i [[Blues chicagowski|Chicago]], który urzekł całe pokolenie muzyków, nie tyle w Stanach Zjednoczonych, co w Londynie, muzyków takich jak [[John Mayall]] i Alexis Korner, a potempóźniej między innymi Eric Clapton, [[Peter Green]], Jeff Beck i Jimmy Page” (Vulliamy{{r|younever}}).
 
== The Jimi Hendrix Experience ==