Strzebla potokowa

Strzebla potokowa
	Phoxinus phoxinus
	(Linnaeus, 1758)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	promieniopłetwe
Rząd	karpiokształtne
Rodzina	karpiowate
Rodzaj	Phoxinus
Gatunek	strzebla potokowa
Synonimy
	Cyprinus aphya Linnaeus, 1758; Cyprinus chrysoprasius Pallas, 1814; Cyprinus galian Gmelin, 1789; Cyprinus isetensis Georgi, 1775; Cyprinus morella Leske, 1774; Cyprinus phoxinus Linnaeus, 1758; Cyprinus rivularis (Pallas, 1773); Leuciscus phoxinus (Linnaeus, 1758); Phoxinus csikii Hankó, 1922; Phoxinus laevis Fitzinger, 1832; Phoxinus laevis balchaschana Kessler, 1879; Phoxinus marsilii Heckel, 1836; Phoxinus phoxinus carpathicus Popescu Gorj & Dumitriu, 1950; Phoxinus phoxinus phoxinus (Linnaeus, 1758); Phoxinus phoxinus tumensis Luo, 1996; Phoxinus rivularis (Pallas, 1773); Phoxinus varius Perty, 1832; Phoxynus montanus Ogérien, 1863; Salmo rivularis Pallas, 1773;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Strzebla potokowa^[3] (Phoxinus phoxinus) – gatunek ryby z rodziny karpiowatych (Cyprinidae). Jeden z najliczniej występujących w Polsce gatunków ryb rzecznych^[4]. Na początku XXI w. znajdował się pod całkowitą ochroną^[5]. Ma duże znaczenie w zachowaniu równowagi międzygatunkowej potoków i rzek górskich, gdyż jest podstawowym pokarmem dla ryb łososiowatych (w szczególności dla pstrąga potokowego)

Występowanie

Europa z wyjątkiem północnej Skandynawii, północnej Szkocji, południowej części Półwyspu Iberyjskiego, środkowych i południowych Włoch oraz Grecji; a także środkowa i północna Azja. Na obszarze od Noworosyjska w Rosji do Batumi w Gruzji występuje podgatunek Phoxinus phoxinus colochius.

Żyje stadnie w płytkich, chłodnych, o wartkim nurcie wodach ze zwykle kamienistym dnem lub czasami piaszczystym. Spotykana w górskich rzekach i potokach oraz rzadziej górskich jeziorach. Występuje do wysokości 2000 m n.p.m. Bardzo wrażliwa na zanieczyszczenie wody.

Cechy morfologiczne

Osiąga 6–10 (maksymalnie 17) cm długości. Ciało wrzecionowate z długim ogonem, pokryte drobnymi łuskami. Otwór gębowy w położeniu półdolnym, zaopatrzony w dwa rzędy zębów gardłowych. Oczy duże. Linia boczna widoczna, przerywana w okolicy odbytu. Grzbiet brązowawozielony, pod nim biegnie rząd ciemnych plam, często zlewających się w podłużną smugę. Czasami tworzą one poprzeczne paski sięgające poniżej linii nabocznej. Płetwy brązowawe.

Odżywianie

Żywi się wodnymi bezkręgowcami i owadami, rzadziej roślinami.

Strzeble potokowe na wystawie "Subaqueous Vltava" w Pradze

Rozród

Trze się od IV do VI w płytkiej wodzie o piaszczystym podłożu. Populacje jeziorowe zazwyczaj trą się w dopływach. Składa do 1000 ziaren ikry. W tym okresie u samców występuje intensywne ubarwienie godowe. Grzbiet staje się bardzo ciemny, boki brązowe a brzuch czerwony. Czerwone stają się także brzegi warg oraz nasada płetw parzystych i odbytowej. Zarówno u samców jak i u samic pojawia się wysypka tarłowa.

Zobacz też

ryby Polski

Przypisy

↑ Phoxinus phoxinus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Phoxinus phoxinus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Tłum. Franciszek Staff. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970.
↑ MikołajM. Adamczyk MikołajM., PawełP. Prus PawełP., Ocena stanu/potencjału ekologicznego rzek na podstawie ichtiofauny w Polsce, prowadzona w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska w 2017 roku [pdf], „Kpmunikaty Rybackie”, 3(170), 2019, s. 1-7 (pol.).
↑ Strzebla potokowa - Phoxinus phoxinus. [w:] Wielki Portal Wędkarski "Rybie Oko" [on-line]. Krokus Sp. z o.o.. [dostęp 2015-05-15].

Bibliografia

Josef Reichholf, Gunter Steinbach, Claus Militz: Wielka encyklopedia ryb : słodkowodne i morskie ryby Europy. Wiśniewolski Wiesław (tłum.). Warszawa: Muza, 1994. ISBN 83-7079-317-7.
Fritz Terofal, Claus Militz: Ryby słodkowodne. Leksykon przyrodniczy. Henryk Garbarczyk, Eligiusz Nowakowski i Jacek Wagner. Warszawa: Świat Książki, 1997. ISBN 83-7129-441-7.
Phoxinus phoxinus. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 14 czerwca 2009]

Linki zewnętrzne

Opis strzebli potokowej

[itis-1] Phoxinus phoxinus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] Phoxinus phoxinus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[Nikolski-3] G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Tłum. Franciszek Staff. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970.

[4] MikołajM. Adamczyk MikołajM., PawełP. Prus PawełP., Ocena stanu/potencjału ekologicznego rzek na podstawie ichtiofauny w Polsce, prowadzona w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska w 2017 roku [pdf], „Kpmunikaty Rybackie”, 3(170), 2019, s. 1-7 (pol.).

[ochrona-5] Strzebla potokowa - Phoxinus phoxinus. [w:] Wielki Portal Wędkarski "Rybie Oko" [on-line]. Krokus Sp. z o.o.. [dostęp 2015-05-15].

[3]

[4]

[5]

[1]

[2]