Wikipedia

Tadeusz Sulimirski (archeolog)

polski archeolog i historyk

Tadeusz Józef Sulimirski herbu Lubicz (ur. 1 kwietnia 1898 w Kobylanach[1], zm. 20[2][3] lub 21[4] czerwca 1983 w Londynie) – polski doktor prawa i filozofii, archeolog, historyk, doktor honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego i rektor Polskiego Uniwersytetu na Obczyźnie w Londynie, rotmistrz rezerwy kawalerii Wojska Polskiego RP.

Tadeusz Sulimirski
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

1 kwietnia 1898
Kobylany, Austro-Węgry

Data i miejsce śmierci

20 lub 21 czerwca 1983
Londyn, Wielka Brytania

Prezes Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie
Okres

od 1958
do 1959

Poprzednik

Tadeusz Brzeski

Następca

Władysław Folkierski

Prezes Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie
Okres

od 1978
do 1980

Poprzednik

Bronisław Hełczyński

Następca

Tymon Terlecki

Multimedia w Wikimedia Commons
rotmistrz rezerwy kawalerii rotmistrz rezerwy kawalerii
Data i miejsce urodzenia

1 kwietnia 1898
Kobylany

Data śmierci

20 kwietnia 1983

Przebieg służby
Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie

Formacja

Legiony Polskie

Jednostki

2 Pułk Ułanów,
9 Pułk Ułanów Małopolskich,
2 Pułk Pancerny

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa,
wojna polsko-ukraińska (obrona Lwowa),
wojna polsko-bolszewicka

Odznaczenia
Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (od 1941, dwukrotnie)
Krzyż Obrony Lwowa Odznaka pamiątkowa „Orlęta”

Życiorys

edytuj

Pochodził z rodziny o tradycjach przemysłowych w sferze naftowej[1]. Był synem Wita Sulimirskiego (ur. 10 października 1874 w Słotwinie, zm. 11 kwietnia 1943 roku w Kobylanach) i Oktawii z domu Peszyńskiej herbu Cholewa (ur. 22 marca 1877 w Kobylanach, zm. 8 kwietnia 1959 w Krakowie). Był bratankiem gen. bryg. Tadeusza Sulimirskiego.

Uczestniczył w I wojnie światowej jako żołnierz Legiony Polskie w szeregach II Brygady[5]. Był członkiem Polskiej Organizacji Wojskowej[6]. W 1916 złożył maturę w Prywatnym Gimnazjum im. Adama Mickiewicza we Lwowie[7].

U kresu wojny w listopadzie 1918 brał udział w obronie Lwowa podczas wojny polsko-ukraińskiej[6], a w 1920 w wojnie polsko-bolszewickiej[1]. W Wojsku Polskim został zweryfikowany w stopniu porucznika rezerwy kawalerii ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[8][9]. W 1923, 1924 był oficerem rezerwowym 9 pułku ułanów małopolskich[10][11]. Później został awansowany na stopień rotmistrza rezerwy kawalerii ze starszeństwem z dniem 2 stycznia 1932[12]. W 1934 był zweryfikowany z 11 lokatą i w tym czasie był oficerem rezerwy 2 pułku pancernego w Żurawicy, pozostając w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Lwów Miasto[13].

Ukończył gimnazjum we Lwowie[1]. Odbył studia prawnicze na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, a następnie studiował archeologię na Wydziale Humanistyczny Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie[1], gdzie uzyskał tytuł doktora prehistorii oraz antropologii. W 1929 został zastępcą profesora prehistorii[1]. Jako docent był wykładowcą prahistorii na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie w latach 1933–1936. Był członkiem przybranym Towarzystwa Naukowego we Lwowie i współpracownikiem Komisji antropologii i prehistorii Polskiej Akademii Umiejętności oraz delegatem do Rady Wydziałowej. Mieszkał we Lwowie przy ulicy Kadeckiej 4. W 1936 roku przeniósł się do Krakowa, gdzie objął jako profesor katedrę prehistorii na Uniwersytecie Jagiellońskim[1]. W swoich badaniach zajmował się głównie problematyką antycznych plemion sarmackich. Był członkiem zwyczajnym Kasyna i Koła Literacko-Artystycznego we Lwowie[14].

Po agresji III Rzeszy i ZSRR na Polskę w 1939 udał się na emigrację. Przebywał w Wielkiej Brytanii. Był redaktorem naczelnym, funkcjonującego od 1940 do 1942, czasopisma Biuletyn Zachodnio-Słowiański. Został urzędnikiem rządu polskiego na uchodźstwie od 1 września 1941 był w Ministerstwie Religii i Oświecenia Publicznego[15], od 1941 był sekretarzem generalnym Ministerstwa Edukacji[1].

Był organizatorem szkolnictwa średniego, uczelni Polish University College w Londynie, gdzie wykładał socjologię[1]. W 1958 został profesorem archeologii w Instytucie Archeologii Uniwersytetu Londyńskiego[1]. W latach 1952–1965 prowadził wykłady oraz seminaria na wielu uniwersytetach europejskich oraz amerykańskich (1968–1969). Członek założyciel i prezes Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie oraz prezes Polskiego Towarzystwa Historycznego w Wielkiej Brytanii[1]. Pracował na Polskim Uniwersytecie na Obczyźnie w Londynie, gdzie wykładał prehistorię, pełnił funkcję dziekana i został wybrany rektorem na rok akademicki 1967/1968[16][1]. Na jubileusz 80 urodzin w 1978 otrzymał tytuł doktora honoris causa tej uczelni[1]. Został także doktorem honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego[17]. Był członkiem wielu stowarzyszeń i gremiów naukowych m.in.: Society of Antiquaries in London, Royal Anthropological Institute of Great Britain and Ireland, Polskie Towarzystwo Archeologiczne i Numizmatyczne, Prehistoric Society London-Cambridge.

5 lutego 1921 zawarł związek małżeński z Olgą z Łepkowskich herbu Dąbrowa (ur. 30 kwietnia 1899 roku we Lwowie, zm. 14 lutego 1997 roku w Londynie). Miał pięcioro dzieci: Felicja Oktawia (ur. 1921), Maria (ur. 1923), Witold (ur. 1933, przebywający w USA[18]), Karol Jan (ur. 1936) i Jerzy Gwalbert (ur. 1937)[19]. Jego żona odziedziczyła dobra w Zasławiu po stryju Karolu Łepkowskim[20].

Zamieszkiwał przy ulicy Parkston Gardens w Londynie[21]. Zmarł 20 lub 21 czerwca 1983 w Londynie. Został pochowany w rodzinnych Kobylanach[1].

Wybrane publikacje

edytuj
  • Bronzy Małopolski Środkowej (1929)
  • Kurhany komarowskie, Stanisławów 1939;
  • The Sarmatians (vol. 73 in series „Ancient People and Places”) London: Thames & Hudson, 1970. (przetłumaczono na polski i wydano jako Sarmaci w 1979 przez PIW w serii Rodowody Cywilizacji);
  • Kultura wysocka, 1931;
  • Najstarsze dzieje narodu polskiego, Londyn 1941
  • Polska przedhistoryczna, vol. 1 (1955), vol. 2 (1959) – on Prehistoric Poland.

Odznaczenia

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n Adam Treszka. Profesor Tadeusz Sulimirski. „Biuletyn”. Nr 46, s. 76-77, Grudzień 1983. Koło Lwowian w Londynie. 
  2. ↑ Koło Lwowian (Londyn), Biuletyn R. 23, no. 46 (grudzień 1983), „Biblioteka Uniwersytecka KUL”, 1961–1987, ISSN 0962-0419 [dostęp 2023-04-03].
  3. ↑ Jerzy Sulimirski. Po człowieku zostają tylko wspomnienia | Tydzień Polski [online] [dostęp 2023-04-03] (pol.).
  4. ↑ https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Archeologia_Polski_Srodkowowschodniej/Archeologia_Polski_Srodkowowschodniej-r2000-t5/Archeologia_Polski_Srodkowowschodniej-r2000-t5-s243-247/Archeologia_Polski_Srodkowowschodniej-r2000-t5-s243-247.pdf
  5. ↑ Wykaz Legionistów Polskich 1914–1918. Tadeusz Sulimirski. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2019-10-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-10-27)].
  6. ↑ a b c d Uczczenie pamięci ś.p. prof. dr. T. Sulimirskiego. „Biuletyn”. Nr 48, s. 41-42, Grudzień 1984. Koło Lwowian w Londynie. 
  7. ↑ Sprawozdanie 1917 ↓, s. 7, 24.
  8. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 703.
  9. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 626.
  10. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 618.
  11. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 559.
  12. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 118.
  13. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 663.
  14. ↑ Sprawozdanie Wydziału Kasyna i Koła Literacko-Artystycznego we Lwowie za czas od 1 kwietnia 1934 do 31 marca 1935 przedłożone Walnemu Zgromadzeniu w dniu 29 maja 1935. Lwów: 1935, s. 33.
  15. ↑ Official staffs of the members of the government. „The London Gazette”, s. 4031, 10 września 1943. (ang.). 
  16. ↑ zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 10 sierpnia 1967 r. o zatwierdzeniu wyboru Rektora Polskiego Uniwersytetu na Obczyźnie. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 4, s. 27, 4 września 1967. 
  17. ↑ Prof. Tadeusz Sulimirski. in-memoriam.uj.edu.pl. [dostęp 2019-10-27].
  18. ↑ O Lwowianach, Lwowie i Małopolsce Wschodniej. „Biuletyn”. Nr 46, s. 39, Grudzień 1983. Koło Lwowian w Londynie. 
  19. ↑ Miejscowości gminy Zagórz. Zasław. W: Zbigniew Osenkowski: Zagórz nad Osławą. Z dziejów miasta i gminy. Sanok: Oficyna Wydawnicza Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2006, s. 199. ISBN 83-922799-6-4.
  20. ↑ Zasław. parafia-zagorz.pl. [dostęp 2014-11-24].
  21. ↑ Zofia Bandurka: Wykaz imienny zaproszonych i obecnych na Zjeździe – przygotowała mgr Zofia Bandurkówna. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 147.
  22. ↑ M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 94 Zamiast uprzednio nadanego medalu Niepodległości, M.P. z 1932 r. nr 217, poz. 249.
  23. ↑ Odznaki honorowe Koła Lwowian. „Biuletyn”. Nr 35, s. 96, Grudzień 1978. Koło Lwowian w Londynie. 

Bibliografia

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tadeusz_Sulimirski_(archeolog)&oldid=74179339”