Wikipedia

Tomasz Chlebowski

polski astronom, działacz opozycji w PRL i menedżer

Tomasz Chlebowski (ur. 21 czerwca 1954 w Warszawie[1]) – polski przedsiębiorca, astronom i popularyzator nauki, działacz opozycji w okresie PRL.

Tomasz Chlebowski
Ilustracja
Tomasz Chlebowski 31 sierpnia 2011 roku w Pałacu Prezydenckim po odznaczeniu go Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski
Data i miejsce urodzenia

21 czerwca 1954
Warszawa

Zawód, zajęcie

astronom, menedżer

Tytuł naukowy

doktor habilitowany

Alma Mater

Uniwersytet Warszawski

Rodzice

Cezary Chlebowski i Anna Piskorska-Chlebowska

Małżeństwo

Elżbieta Regulska-Chlebowska

Dzieci

Anna, Joanna, Marianna i Zofia

Krewni i powinowaci

dziadowie Tomasz Piskorski i Zygmunt Chlebowski

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
Odznaka honorowa „Działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych”
Multimedia w Wikimedia Commons

Życiorys

edytuj

Ukończył XXXIII Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika w Warszawie[2].

Astronom

edytuj

Będąc studentem astronomii na Uniwersytecie Warszawskim w latach 1972–1977 był uczniem Włodzimierza Zonna i Stefana Piotrowskiego, a później m.in. Józefa Smaka. Już w czasie studiów współuczestniczył w obserwacjach klasycznej nowej V1500 Cygni, które pozwoliły określić prawdziwą naturę tego układu[3]. Będąc studentem, koordynował pracę zespołów zbierających dane dotyczące obserwacji komet jednopojawieniowych, pozwalających na stworzenie – po wielu latach – ich pierwszego katalogu[4]. Był również przewodniczącym koła naukowego. W 1977 roku ukończył studia przedstawiwszy pracę magisterską p.t. Nieradialne oscylacje wolno rotujących białych karłów pod kierunkiem (wtedy) doc. Wojciecha Dziembowskiego[5]. Po studiach specjalizował się w analizie stabilności białych karłów, później – w badaniu promieniowania rentgenowskiego gwiazd. Prowadził również obserwacje zmiennych kataklizmicznych, np. w 1981 roku V1500 Cygni za pomocą wtedy jednego z paru najpotężniejszych teleskopów na świecie (MMT, był pierwszym Polakiem obserwującym tym teleskopem), w tymże roku odkrył gwiazdę HL Canis Majoris[6] – zmienną typu Z Camelopardalis. Na Uniwersytecie Warszawskim obronił pracę doktorską w 1983 roku z astronomii (na temat: Właściwości rentgenowskie mgławicy Carina, której promotorem był Kazimierz Stępień) i habilitacyjną w 1990 roku z fizyki (na temat: Własności rentgenowskie gorących gwiazd)[7]. Pracował w Centrum Astronomicznym im. Mikołaja Kopernika PAN (w latach 1976–1977 i 1978–1981), na Uniwersytecie Warszawskim (w latach 1977–1978 i 1981–1993) oraz w Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics w USA (w latach 1980–1981[8] i 1986–1988[9][10]). W 1988 roku i w 1989 roku pracował w JILA (wspólny instytut Uniwersytetu Kolorado w Boulder i National Institute of Standards and Technology) oraz w Kitt Peak National Observatory należącym do National Optical Astronomy Observatory w Stanach Zjednoczonych (prowadził m.in. obserwacje gwiazd typu O za pomocą 4-metrowego teleskopu Mayalla). W latach 1985–1987 pełnił obowiązki zastępcy dyrektora Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego.

Jest autorem kilkudziesięciu prac naukowych.

Tomasz Chlebowski zajmował się również popularyzacją astronomii. W latach 1978–1986 był redaktorem działu astronomicznego miesięcznika „Delta”. Jest również współautorem książki dla dzieci Zobaczcie inaczej: matematyka, fizyka i astronomia porządkują świat (Wydawnictwo Alfa, Warszawa 1986), popularyzującej wiedzę matematyczną, fizyczną i astronomiczną.

W 1989 roku Tomasz Chlebowski ustanowił własne stypendium dla wybitnych studentów astronomii. Laureatami tego stypendium byli m.in.: Krzysztof Stanek (1991), Andrzej Kudlicki (1994), Przemysław Woźniak (1995) i Arkadiusz Olech (1996).

 
Elżbieta Regulska w jej mieszkaniu w 1978 roku: po lewej Marek Beylin, po prawej – Rafał Zakrzewski, na dole – Tomasz Chlebowski

Działacz opozycji demokratycznej w PRL

edytuj

W latach 1976–1980 był współpracownikiem KOR, KSS „KOR” i Niezależnej Oficyny Wydawniczej[11][6]. Organizował druk i dystrybucję wydawnictw niezależnych (Komunikatu KOR i KSS „KOR”, Biuletynu Informacyjnego KSS „KOR”, „Głosu”, „Robotnika”, „Placówki”, „Opinii” i innych). W czasie wizyty papieża w 1979 roku m.in. był jedną z osób znających języki obce, które dyżurowały w mieszkaniu Jacka Kuronia, informując dziennikarzy zagranicznych o bieżących wydarzeniach[12][13].

W związku z tą działalnością był represjonowany przez funkcjonariuszy aparatu państwowego[14]. Był wielokrotnie zatrzymywany, został usunięty z pracy i studiów doktoranckich, miał dwuletni zakaz wyjazdów za granicę. W 1980 roku zrehabilitowany przez tzw. Komisję Szaniawskiego. W 1981 roku wstąpił do „Solidarności”, został przewodniczącym struktur związku w Obserwatorium Astronomicznym UW[15], wspierał Agencję Prasową Solidarność (AS)[16], uczestniczył w strajkach studenckich. Po wprowadzeniu stanu wojennego kontynuował działalność opozycyjną w podziemiu (m.in. w ramach Regionalnej Komisji Wykonawczej NSZZ „Solidarność” Region Mazowsze). Zajmował się m.in. ochroną pozostającego w ukryciu Zbigniewa Bujaka[17][18][19][20][21][22]. Od marca 1982 roku do 1988 roku pracował w „Tygodniku Mazowsze”[23][24]. W czerwcu 1983 roku przejął Jana Lityńskiego przebywającego wtedy na przepustce z więzienia przy ul. Rakowieckiej i sprowadził go do „podziemia”[25] (Lityński już nigdy nie wrócił do więzienia). Był pierwszym łącznikiem między Biurem RKW Mazowsze prowadzonym przez Ewę Kulik a Redakcją Tygodnika Mazowsze[26]. Następnie był szefem wszystkich łączników Redakcji[27]. Był również głównym organizatorem sieci kolporterów Tygodnika Mazowsze w Polsce[28].

Zorganizował ogólnopolską sieć komunikacji między podziemnymi regionami, przekazywania informacji z regionów do Tygodnika Mazowsze oraz obsługującej kontakty ze wszystkimi innymi strukturami podziemnymi[29][30]; była to wtedy największa niezależna sieć informacyjna w Polsce[26][31]. Przekazywał również matryce Tygodnika do regionów[32]. Był ponadto m.in. odpowiedzialny za bezpieczeństwo Redakcji[31][33][34].

Jest autorem kilku opracowań dotyczących ruchu niezależnego, które ukazały się w Tygodniku Mazowsze.

W 1989 pracował przy tworzeniu „Gazety Wyborczej”, w której był odpowiedzialny za informatyzację redakcji.

Menedżer

edytuj

W 1990 roku otworzył działalność gospodarczą[35] pod firmą „Tomasz Chlebowski”, która rozrosła się w jedną z największych grup przedsiębiorstw informatycznych w Polsce[6]. Firma ta była pierwszym polskim dystrybutorem Intela i OEM Microsoftu, już w 1993 roku[36], a od 1994 roku przez wiele lat była wyłącznym polskim dystrybutorem Kingston Technology. W jej ramach pełnił funkcje prezesa zarządów w Grupie TCH, m.in.: w przedsiębiorstwie dystrybucyjnym TCH Components SA, przedsiębiorstwie integracyjnym TCH Systems SA[15], przedsiębiorstwie doradczym TCH Consulting, agencji komunikacji marketingowej 4C Sp. z o.o. i innych[37]. Na przyjęciu z okazji 5-lecia firmy, w 1995 roku Jacek Kuroń, wtedy kandydat na urząd prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, miał wykład o etyce w biznesie[38]. W 1996 roku Tomasz Chlebowski został laureatem nagrody Info Star w kategorii osiągnięć biznesowych[39][40], wszedł tym samym w skład kapituły tej nagrody, a firmy Grupy TCH i ich produkty były laureatami innych prestiżowych nagród[41][42]. W 1999 roku znalazł się – wraz z żoną – na 47. pozycji wśród najbogatszych Polaków tygodnika „Wprost”[43][44]. Po upadku największego z przedsiębiorstw Grupy TCH w 2000 roku[45] sprzedał część pozostałych udziałów BRE Bankowi i w ramach tej transakcji został wiceprezesem zarządu spółki akcyjnej Optimus, której BRE Bank był wtedy znaczącym akcjonariuszem[46]. Przeprowadził organizacyjnie podział spółki na Optimus i Onet.pl. W latach 2003–2010 był zastępcą dyrektora Naukowej i Akademickiej Sieci Komputerowej i dyrektorem handlowym NASK[15]. Od 2011 roku (do 2019 roku) był prezesem zarządu spółki ComCERT SA (którą założył wspólnie z Mirosławem Majem) zajmującej się bezpieczeństwem sieci teleinformatycznych. Od października 2012 roku był wiceprezesem zarządu Fundacji Bezpieczna Cyberprzestrzeń, następnie, do (24 kwietnia 2024 roku) jej prokurentem[15]. W 2019 roku sprzedał akcje ComCERT SA firmie Asseco Poland, wprowadzając spółkę do Grupy Asseco i pozostając do końca 2021 roku wiceprezesem jej zarządu. Od początku 2022 roku do lutego 2024 roku był doradcą zarządu i prokurentem tej spółki. Przeszedł na emeryturę 1 czerwca 2024 roku. Od 24 kwietnia 2024 roku jest członkiem Rady Fundacji Bezpieczna Cyberprzestrzeń.

Jest autorem blisko 100 artykułów dotyczących analiz rynku informatycznego i telekomunikacyjnego w Polsce. Publikował m.in. w: „Gazecie Wyborczej, „Harvard Business Review Polska”[47] (nagroda redakcji za najlepszy artykuł w HBR Polska w latach 2003–2006), „Computerworld”, „CRN”, „PCkurier”, „Manager Magazin”, „MRK”, „Parkiet”, „Świat Telekomunikacji”, „Teleinfo” i „Życiu Warszawy”. Wykładał m.in. dla PTI (szkoły w Mrągowie i Szczyrku), w ramach cyklu „Best Practises” dla Akademii Questusa[48] oraz na SGH.

Członkostwo w organizacjach

edytuj

Nagrody i odznaczenia

edytuj

Wybrane publikacje naukowe

edytuj
  • Photometric Observations of Nova V1500 Cygni (I. Semeniuk, A. Kruszewski, A. Schwarzenberg-Czerny, T. Chlebowski, M. Mikołajewski i J. Wołczyk) 1977, Acta Astronomica, 27, 301.
  • Nonradial Oscillations of Slowly Rotating White Dwarfs (T. Chlebowski) 1978, Acta Astronomica, 28, 441.
  • Discovery of a New X-ray Emitting Dwarf Nova 1E0643.0-1648 (T. Chlebowski, J.P. Halpern i J. E. Steiner) 1980, Ap. J. (Letters), 247, L35.
  • X-ray Spectrum of Capella and its Relation to Coronal Structure and Ultraviolet Emission (R. Mewe, E. H. B. M. Gronenschild, N. J. Westergaard, J. Heise, F. D. Seward, T. Chlebowski, N. P. M. Kuin, A.C. Brinkman, J. H. Dijkstra i H. W. Schnopper) 1982, Ap. J., 260, 233.
  • Calibration and Efficiency of the EINSTEIN Objective Grating Spectrometer (F. D. Seward, T. Chlebowski, J.P. Delvaille, J.P. Henry, S. M. Kahn, L. Van Speybroeck, J. Dijkstra, C. Brinkman, J. Heise, R. Mewe i J. Schrijver) 1982, Applied Optics, 21, 2012.
  • X-ray Emission of the Carina Nebula and the Associated Early Type Stars (F. D. Seward i T. Chlebowski) 1982, Ap. J., 258, 530.
  • X-rays from Eta Carinae (T. Chlebowski, F. D. Seward, J. Swank i A. Szymkowiak) 1984, Ap. J., 281, 665.
  • High Resolution Soft X-ray Spectra of Scorpius X-1: the Structure and Circumsource Accreting Material (S. M. Kahn, F. D. Seward i T. Chlebowski) 1984, Ap. J., 283, 286.
  • X-ray Properties of Hot Stars. I. On a Dichotomy among O-type Stars (T. Chlebowski) 1984, Acta Astronomica, 34, 191.
  • The 67-min X-ray Period of EX Hydrae Observed with EINSTEIN Observatory (J. Heise, R. Mewe, A. Kruszewski i T. Chlebowski) 1987, Astronomy and Astrophysics, 183, 73.
  • Photometry and Spectroscopy of Newly Discovered Polar: Nova Cygni 1975 (V 1500 Cyg) (J. Kałużny i T. Chlebowski) 1988, Ap. J., 332, 287.
  • On a Polar Nova Cygni 1975 (V 1500 Cyg) (T. Chlebowski i J. Kałużny) 1988, Acta Astronomica, 38, 329.
  • The EINSTEIN X-ray Observatory Catalog of O-type Stars (T. Chlebowski, F. R. Harnden Jr. i S. Sciortino) 1989, Ap. J., 341, 427.
  • X-ray Emission from O-type Stars: Parameters which Affect it (T. Chlebowski) 1989, Ap. J., 342, 1091.
  • Photometry and Spectroscopy of an Old Halo Nova RW UMi (J. Kałużny i T. Chlebowski) 1989, Acta Astronomica, 39, 35.
  • On Winds and X-Rays of O-type Stars (T. Chlebowski i C. D. Garmany) 1991, Ap. J., 368, 241.

Życie prywatne

edytuj

Tomasz Chlebowski jest synem Cezarego Chlebowskiego i Anny Piskorskiej-Chlebowskiej. Jego rodzicami chrzestnymi są: Janusz Stępkowski i Katarzyna Piskorska. Jest mężem Elżbiety Regulskiej-Chlebowskiej[52], z którą ma 4 córki: Annę[53] (ur. 1984), Joannę[54] (ur. 1985), Mariannę[55] (ur. 1990) i Zofię[56] (ur. 1998). Mieszka w Warszawie.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Chlebowski Tomasz [online], Encyklopedia Solidarności [dostęp 2021-03-28] (pol.).
  2. ↑ Znani absolwenci [online], XXXIII Liceum Ogólnokształcące Dwujęzyczne im. Mikołaja Kopernika w Warszawie [dostęp 2016-10-16].
  3. ↑ Irena Semeniuk i inni, Photometric observations of Nova V1500 Cygni, „Acta Astronomica”, 27(4), 1977, s. 301–318 [dostęp 2016-10-15].
  4. ↑ Małgorzata Królikowska i inni, New catalogue of one-apparition comets discovered in the years 1901–1950. I. Comets from the Oort spike, „Astronomy and Astrophysics”, 571 (A63), listopad 2014, s. 2 [dostęp 2016-10-15].
  5. ↑ Tomasz Chlebowski, Nonradial Oscillations of Slowly Rotating White Dwarfs, „Acta Astronomica”, 28, 1978, s. 441.
  6. ↑ a b c Anna Bikont. Na rozstajach Drogi Mlecznej. „Gazeta Wyborcza – Magazyn Gazety”. 32, s. 15–16, 1993-10-08. 
  7. ↑ Dr hab. Tomasz Chlebowski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2011-09-10].
  8. ↑ Cezary Chlebowski: Bez pokory. T. 2. ARS Print Production s.c., 1997, s. 641–652. ISBN 83-87224-06-5.
  9. ↑ Elżbieta Regulska-Chlebowska, Elżbieta, ucieczka z internowania, [w:] Anna Herbich, Dziewczyny z Solidarności, Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak” Horyzont, 2016, s. 323–356, ISBN 978-83-240-3464-2.
  10. ↑ Chlebowski 1997 ↓, s. 691, 713.
  11. ↑ Grzegorz Boguta, Mirosław Chojecki, Ludzie NOWEJ 1977–2007, Warszawa: Niezależna Oficyna Wydawnicza Nowa, 2007, s. 54.
  12. ↑ Andrzej Friszke, Czas KOR-u. Jacek Kuroń a geneza solidarności, Kraków: Znak i ISP PAN, 2011, s. 415, ISBN 978-83-240-1813-0.
  13. ↑ Chlebowski 1997 ↓, s. 629.
  14. ↑ Osoby represjonowane w latach 1976–1980, których nazwiska zamieściły Komunikaty KOR i KSS „KOR” [online], kor.org.pl [dostęp 2011-09-10] [zarchiwizowane z adresu 2016-11-08].
  15. ↑ a b c d Krzysztof Dąbek, Chlebowski Tomasz, [w:] Encyklopedia Solidarności. Opozycja w PRL 1976–1989, tom 3, Instytut Pamięci Narodowej, 2019, s. 80–81, ISBN 978-83-8098-654-1 [dostęp 2011-09-10] [zarchiwizowane z adresu 2020-10-29].
  16. ↑ Chlebowski 1997 ↓, s. 653.
  17. ↑ Jankowska, Janina – wspomnienie [online], wyborcza.pl, 5 grudnia 2006 [dostęp 2011-09-10].
  18. ↑ Tomasz Chlebowski. Bodyguard stanu wojennego. „Więź”. 11–12 (637–638), s. 121–132, listopad-grudzień 2011. Warszawa: Towarzystwo „Więź”. ISSN 0511-9405. 
  19. ↑ Paweł Smoleński, „Wprost” pisze historię wspak – rozmowa z Andrzejem Friszke, „Gazeta Wyborcza”, 154, 5 lipca 2005, s. 16.
  20. ↑ Anna Bikont, Joanna Szczęsna, Lista Bujaka – rozmowa ze Zbigniewem Bujakiem, „Gazeta Wyborcza”, 193, 20 sierpnia 2005, s. 20.
  21. ↑ Chlebowski 1997 ↓, s. 659.
  22. ↑ Chlebowski 1997 ↓, s. 670–672.
  23. ↑ Chlebowski, Tomasz [online], wyborcza.pl, 30 listopada 2006 [dostęp 2011-09-10].
  24. ↑ NSZZ „Solidarność” Region Mazowsze. W: Łukasz Kamiński, Grzegorz Waligóra (red.): NSZZ Solidarność 1980–1989. T. 5: Polska środkowo-wschodnia. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2010, s. 303. ISBN 978-83-7629-169-7.
  25. ↑ Jan Lityński, Świadectwa. Z więzienia do podziemia, „Wolność i Solidarność. Studia z dziejów opozycji wobec komunizmu i dyktatury”, 2, 2011, s. 168.
  26. ↑ a b Andrzej Friszke: Solidarność podziemna 1981–1989. Warszawa: ISP PAN i Stowarzyszenie „Archiwum Solidarności”, 2006, s. 438. ISBN 83-88490-45-1.
  27. ↑ Anna Dodziuk, Kobiety „Tygodnika”, „Karta”, 71, Fundacja Ośrodka KARTA, 2012, s. 98–107.
  28. ↑ Ludwika Wujec, Związki przyjacielskie, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2013, s. 238, ISBN 978-83-63833-81-9.
  29. ↑ Chlebowski 1997 ↓, s. 665.
  30. ↑ Bikont 1993 ↓, s. 15.
  31. ↑ a b Paweł Smoleński, Tygodnik, cud konspiry, „Gazeta Wyborcza”, 288, 11 grudnia 2006, s. 2.
  32. ↑ Friszke 2006 ↓, s. 447.
  33. ↑ Friszke 2006 ↓, s. 441, 443, 447.
  34. ↑ Chlebowski 1997 ↓, s. 628.
  35. ↑ Chlebowski 1997 ↓, s. 736.
  36. ↑ Stanisław M. Stanuch, Rozmaitości, „Gazeta Wyborcza – dodatek Biuro-Komputer”, 251(36), 26 października 1993, s. 4.
  37. ↑ Chlebowski 2005 ↓, s. 62.
  38. ↑ Chlebowski 1997 ↓, s. 845.
  39. ↑ Laureaci Info STAR [online] [dostęp 2012-03-16] [zarchiwizowane z adresu 2012-09-04].
  40. ↑ Nagrody Info-Star '96 rozdane, „Gazeta Wyborcza – dodatek Biuro i Komputer”, 23(4), 28 stycznia 1997, s. 4.
  41. ↑ Nagroda dla TCH..., „Gazeta Wyborcza – dodatek Komputer”, 28(5), 3 lutego 1997, s. 10.
  42. ↑ Stanisław Stanuch, Monika Lamęcka, Po polsku i z Internetem, „Gazeta Wyborcza – dodatek Komputer”, 99(17), 28 kwietnia 1998, s. 3.
  43. ↑ 100 Najbogatszych Polaków – edycja 1999 r. [online], wprost.pl [dostęp 2012-01-27].
  44. ↑ Komputery i kariery, „Gazeta Wyborcza – dodatek Komputer”, 143(25), 22 czerwca 1999, s. 2.
  45. ↑ Tomasz Chlebowski, I ty możesz spaść ze szczytu, „Harvard Busines Review Polska”, 25, marzec 2005, s. 58–67, ISSN 1730-3591 [dostęp 2012-01-27] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04].
  46. ↑ Przemiana Optimusa. Krew, pot, łzy i pieniądze, wywiad z Jackiem Krawczykiem. „CRN”. 24, s. 32–35, 2001-11-26. Lupus. ISSN 1429-8945. 
  47. ↑ Tomasz Chlebowski. I ty możesz spaść ze szczytu. „Harvard Business Review Polska”, s. 58–67, marzec 2005. ISSN 1730-3591. 
  48. ↑ Best Practice 7: Tomasz Chlebowski [online], akademia.questus.pl [dostęp 2012-01-27] [zarchiwizowane z adresu 2010-03-10].
  49. ↑ a b Nagrody PTA [online], Strona Polskiego Towarzystwa Astronomicznego [dostęp 2012-03-16].
  50. ↑ NASK: Tomasz Chlebowski dyrektorem handlowym [online], www.crn.pl, 17 lutego 2003 [dostęp 2018-02-22].
  51. ↑ M.P. z 2011 r. nr 103, poz. 1040
  52. ↑ Chlebowski 1997 ↓, s. 691.
  53. ↑ Chlebowski 1997 ↓, s. 681.
  54. ↑ Chlebowski 1997 ↓, s. 690.
  55. ↑ Chlebowski 1997 ↓, s. 780.
  56. ↑ Profil Tomasza Chlebowskiego [online], Wielka Genealogia Marka Minakowskiego [dostęp 2016-11-26].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tomasz_Chlebowski&oldid=74670679”