Wojciech Narębski

polski geolog

Wojciech Narębski (ur. 14 kwietnia 1925 we Włocławku, zm. 27 stycznia 2023 w Krakowie) – polski geolog, specjalizujący się w geochemii, naukach mineralogicznych i petrologii wulkanitów i metabazytów, a także wojskowy – podpułkownik Wojska Polskiego, weteran kampanii włoskiej, w tym bitwy o Monte Cassino. Patron Niezależnego Związku Harcerstwa "Czerwony Mak" im. Bohaterów Monte Cassino w Skawinie, posiadał stopień instruktorski harcmistrza.

Wojciech Narębski
Data i miejsce urodzenia

14 kwietnia 1925
Włocławek

Data i miejsce śmierci

27 stycznia 2023
Kraków

profesor nauk geologicznych
Specjalność: geochemia
Alma Mater

Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Doktorat

1957
Akademia Górniczo-Hutnicza

Habilitacja

1965
Uniwersytet Jagielloński

Profesura

1973

Uczelnia

Muzeum Ziemi PAN w Krakowie

Odznaczenia
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Medal Wojska Krzyż Pamiątkowy Monte Cassino Krzyż Czynu Bojowego Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie Krzyż Armii Krajowej Świadek Historii Order Uśmiechu Gwiazda za Wojnę 1939–1945 (Wielka Brytania) Gwiazda Italii (Wielka Brytania) Medal Obrony (Wielka Brytania) Medal Wojny 1939–1945 (Wielka Brytania) Order Zasługi Republiki Włoskiej V Klasy (1951-2001) Order Świętego Sebastiana
Mały Wojtek
pułkownik pułkownik
Data i miejsce urodzenia

14 kwietnia 1925
Włocławek

Data i miejsce śmierci

27 stycznia 2023
Kraków

Przebieg służby
Lata służby

1942–1947

Siły zbrojne

Związek Wolnych Polaków
Polskie Siły Zbrojne

Formacja

2 Korpus Polski

Jednostki

22 Kompania Zaopatrywania Artylerii

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa:

Późniejsza praca

naukowiec, działacz kombatancki

Życiorys

edytuj

Był synem Stefana Narębskiego, który w 1928 roku przeniósł się wraz z rodziną z Włocławka do Wilna, gdzie objął stanowisko architekta miejskiego. W 1941 roku Wojciech Narębski za działalność w szeregach Związku Wolnych Polaków[1] został aresztowany przez NKWD i uwięziony na Łukiszkach, a następnie w więzieniu w mieście Gorki.

Po utworzeniu Polskich Sił Zbrojnych trafił jako kierowca ciężarówki do 2 Korpusu, z którym brał udział w kampanii włoskiej, w 22 Kompanii Zaopatrywania Artylerii znanej z tego, że w jej składzie osobowym znajdował się w stopniu szeregowca niedźwiedź syryjski Wojtek. Wojciech Narębski nigdy nie był jego opiekunem, jak się to nieraz mylnie podaje. Nieporozumienie wynikło prawdopodobnie stąd, że w kompanii było, jak mawiano, dwóch Wojtków – „Mały Wojtek”, czyli Wojciech Narębski, oraz „Duży Wojtek”, czyli właściwy miś[2].

Wojciech Narębski w wojsku uzupełniał edukację, odbył kursy maturalne zakończone tzw. „małą maturą” zdaną w Palestynie w 1943 roku. Maturę uzyskał w 1946 roku w Gimnazjum i Liceum działającym przy 2 Korpusie Polskim (w Alessano i Cawthorne).

W 1947 roku powrócił do Polski[3]. Wraz z rodziną zamieszkał w Toruniu. Wojciech Narębski zatrudnił się jako asystent w Katedrze Mineralogii UMK, a równocześnie podjął studia chemiczne na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika. Ukończył je w 1952 roku, specjalizując się w mineralogii, wykładanej przez Marię Kołaczkowską.

W latach 1953–1955 odbywał studia doktorskie w zakresie geochemii na Akademii Górniczo-Hutniczej i Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Od 1956 roku pracował w Muzeum Ziemi PAN w Krakowie. W 1957 roku uzyskał na AGH stopień doktora, tematem rozprawy doktorskiej były „Mineralogia i geochemiczne warunki genezy syderytów fliszu karpackiego”, a promotorem Antoni Gaweł. Stopień doktora habilitowanego uzyskał w 1965 roku na Uniwersytecie Jagiellońskim, na podstawie rozprawy „Petrochemia law puklistych Gór Kaczawskich i niektóre ogólne problemy petrogenezy spilitów”.

W 1973 roku otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1986 roku profesora zwyczajnego nauk o Ziemi.

Działał w Polskim Towarzystwie Geologicznym[4] (od 1951 roku) i Polskim Towarzystwie Mineralogicznym (od 1969 roku, był wiceprezesem zarządu głównego). W 1992 roku PTM nadało mu godność członka honorowego.

Publikował też prace dotyczące działań 2 Korpusu w kampanii włoskiej. Napisał wstęp do książki Łukasza Wierzbickiego zatytułowanej Dziadek i niedźwiadek. Historia prawdziwa, opisującej losy niedźwiedzia Wojtka z Armii Andersa.

Grał na skrzypcach i śpiewał tenorem. Występował w chórze przy kościele św. Anny w Krakowie[3].

W 2016 został laureatem nagrody honorowej „Świadek Historii” przyznanej przez Instytut Pamięci Narodowej[5].

Zmarł 27 stycznia 2023 roku w Krakowie[6]. Pogrzeb odbył się 11 lutego 2023 w kościele św. Anny w Krakowie, pochowany został na cmentarzu Grębałowskim[7].

Publikacje

edytuj
  • Na dalekiej północy (1966)
  • Działania 5. Wileńskiej Brygady Piechoty podczas kampanii włoskiej 1944-45 (2005, ISBN 83-87865-49-4)

Awanse

edytuj

Odznaczenia

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Paweł Stachnik, W tej kompanii było dwóch Wojtków: profesor Narębski i niedźwiedź, który stał się jej symbolem [online], Dziennik Polski, 23 maja 2015 [dostęp 2024-03-26].
  2. Joanna Kupiec. Niezwykli żołnierze armii generała Andersa. Jak „Mały” Wojtek z „Dużym” Wojtkiem wojował. „Elity”. 44, s. 234–237, 2016. ISSN 1642-5588. 
  3. a b Małgorzata Łętowska, W tym roku odszedł na wieczną wartę profesor Wojciech Narębski, żołnierz 2 Korpusu Polskiego generała Władysława Andersa, „Polska Zbrojna. Historia” (3 (27) 2023), Wojskowy Instytut Wydawniczy, s. 194, ISSN 2543-8735.
  4. R. Limecka, Lista członków Polskiego Towarzystwa Geologicznego, stan na 31 stycznia 1971, „Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego”, XL-1970 (3-4), Kraków 1971, s. 537 (pol. • fr.).
  5. W Krakowie wręczono nagrody honorowe „Świadek Historii”. Instytut Pamięci Narodowej. [dostęp 2021-10-26]. (pol.).
  6. bp/ tam, Nie żyje Wojciech Narębski, jeden z ostatnich żołnierzy Andersa. Walczył pod Monte Cassino [online], TVN24.pl, 27 stycznia 2023 [dostęp 2023-01-27] (pol.).
  7. Aleksandra Łabędź: Uroczystości pogrzebowe prof. Wojciecha Narębskiego. "Na wieczną wartę odszedł wspaniały patriota...". Kraków Nasze Miasto, 11 lutego 2023. [dostęp 2023-02-12].
  8. Batalie tropiciela [online], Polska Zbrojna, 1 maja 2017 [dostęp 2024-03-26].
  9. Tadeusz Dytko, Muszkieter spod Monte Cassino [online], Centrum Operacji Lądowych – Dowództwo Komponentu Lądowego, 14 kwietnia 2016 [dostęp 2024-03-26].
  10. Beata Kołodziej, Uczestnik bitwy o Monte Cassino, prof. Wojciech Narębski, mianowany na podpułkownika [online], Dzieje.pl, 9 lipca 2018 [dostęp 2024-03-26] (pol.).
  11. Julia Kalęba, Prezydent: prof. Narębski pozostawił wyjątkową historię swojego życia i świadectwo służby dobru wspólnemu [online], Polska Agencja Prasowa, 11 lutego 2023 [dostęp 2023-03-07] (pol.).
  12. M.P. z 2023 r. poz. 472
  13. M.P. z 2004 r. nr 48, poz. 813
  14. bko/ gma/: Kraków: portugalski Rycerski Order św. Sebastiana dla sześciu Polaków. Dzieje.pl, 18 kwietnia 2017. [dostęp 2020-03-20].
  15. Ppłk hm. prof Wojciech Narębski kawalerem Orderu Uśmiechu [online], Urząd Miasta i Gminy w Skawinie, 6 czerwca 2022 [dostęp 2024-03-26] (pol.).

Bibliografia

edytuj
  • Sławomir Kalembka (red.), Pracownicy nauki i dydaktyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 1945–2004. Materiały do biografii, Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2006, s. 492, ISBN 83-231-1988-0.
  • Prof. zw. dr hab. Wojciech Narębski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2011-01-09].
  • Magdalena Bajer. Narębscy. „Forum Akademickie”, styczeń 2000. ISSN 1233-0930. [dostęp 2010-01-09].