Wybory samorządowe w Polsce w 1990 roku
Wybory do rad gmin w 1990 zostały zarządzone na dzień 27 maja przez Prezesa Rady Ministrów Tadeusza Mazowieckiego[1]. Były to pierwsze wybory do samorządu terytorialnego w Polsce po jego przywróceniu (zniesiony on został w 1950 i na cztery dekady zastąpiony przez rady narodowe).
Polska
 Ustrój i polityka Polski Władza wykonawcza
Władza sądownicza
Kontrola państwowa
Finanse
|
Synteza
edytujSejm rozpoczął prace legislacyjne nad reformą samorządową w styczniu 1990[2]. 8 marca 1990 izba uchwaliła pakiet ustaw wprowadzających reformę, w tym ustawę o zmianie konstytucji, ustawę o samorządzie terytorialnym oraz ordynację wyborczą do rad gmin[3]. W gminach do 40 tys. mieszkańców radnych wybierano w okręgach jednomandatowych, a w gminach większych – na zasadzie proporcjonalności[3]. Taki kształt ordynacji wyborczej był owocem kompromisu pomiędzy Obywatelskim Klubem Parlamentarnym (preferującym system większościowy) a innymi klubami (opowiadającymi się za ordynacją proporcjonalną)[4].
Wybierano skład 2383 rad gmin (1547 rad w gminach, 145 rad miejskich w miastach do 40 tys. mieszkańców, 110 rad miejskich w miastach powyżej 40 tys. mieszkańców, 574 rady gminno-miejskie oraz 7 rad dzielnic Warszawy). Do obsadzenia było 52 037 mandatów, o które ubiegało się 147 389 kandydatów. Radnych wybierano w 47 997 okręgach wyborczych (47 254 jednomandatowych i 743 wielomandatowych). Wybrano 51 987 radnych (30 002 radnych w gminach, 3552 radnych miejskich w miastach do 40 tys. mieszkańców, 4435 radnych miejskich w miastach powyżej 40 tys. mieszkańców oraz 344 radnych dzielnic Warszawy)[5].
Wyniki wyborów
edytujUprawnionych do głosowania było 26 925 267 obywateli, z czego głosy oddało 11 380 629 (frekwencja 42,27%). Oddano 337 754 (2,97%) głosy nieważne. Nie wybrano 50 radnych[5].
Najwyższą frekwencję (ponad 47%) odnotowano w gminach do 2 tys. mieszkańców, w gminach powyżej 100 tys. mieszkańców do urn poszło tylko 39,8% uprawnionych[6]. Obóz „Solidarności” uzyskał 47% mandatów, Polskie Stronnictwo Ludowe 6,5%, Socjaldemokracja Rzeczypospolitej Polskiej i Konfederacja Polski Niepodległej poniżej 1%[7]. Kandydaci niezrzeszeni zdobyli 39% mandatów[7].
Przypisy
edytuj- ↑ Dz.U. z 1990 r. nr 17, poz. 101
- ↑ Nałęcz 2019 ↓, s. 254.
- ↑ a b Nałęcz 2019 ↓, s. 255.
- ↑ Dudek 2019 ↓, s. 206.
- ↑ a b Obwieszczenie Generalnego Komisarza Wyborczego z dnia 31 maja 1990 r. o zbiorczych wynikach wyborów do rad gmin na obszarze kraju, przeprowadzonych w dniu 27 maja 1990 r. (M.P. z 1990 r. nr 21, poz. 170)
- ↑ Dudek 2019 ↓, s. 208.
- ↑ a b Dudek 2019 ↓, s. 209.
Bibliografia
edytuj- Antoni Dudek: Od Mazowieckiego do Suchockiej. Pierwsze rządy wolnej Polski. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”, 2019. ISBN 978-83-240-5717-7.
- Daria Nałęcz, Tomasz Nałęcz: Czas przełomu. 1989–1990. Warszawa: POLITYKA Spółka z o.o. SKA, 2019. ISBN 978-83-64076-89-3.