Zespół Rzeczników Platformy Obywatelskiej

Zespół Rzeczników Platformy Obywatelskiej – zespół wewnętrzny Platformy Obywatelskiej, powołany uchwałą nr 03/64/2006 Zarządu Krajowego Platformy Obywatelskiej z dnia 10 stycznia 2006 w sprawie utworzenia Zespołu Rzeczników Platformy Obywatelskiej w celu monitorowania i analizowania pracy odpowiednich ministrów rządu, zajmowania stanowiska wobec bieżących jego decyzji oraz uczestniczenia w pracach programowych Platformy. Tym samym inicjatywa ta nawiązywała do brytyjskiej koncepcji gabinetu cieni.

Skład gabinetu

W skład zespołu weszło 21 osób. Koordynatorem gabinetu został Jan Rokita. Oprócz niego członkami Zespołu Rzeczników byli:

• Marek Biernacki – sprawy wewnętrzne i służby specjalne
• Zbigniew Chlebowski – finanse
• Mirosław Drzewiecki – sport
• Waldy Dzikowski – administracja
• Stanisław Gawłowski – środowisko
• Aleksander Grad – rolnictwo i rozwój wsi
• Tadeusz Jarmuziewicz – infrastruktura
• Bronisław Komorowski – sprawy zagraniczne
• Ewa Kopacz – zdrowie
• Sławomir Piechota – polityka społeczna
• Julia Pitera – sprawiedliwość
• Elżbieta Radziszewska – sprawy kobiet i rodziny
• Arkadiusz Rybicki – kultura
• Jacek Saryusz-Wolski – szef frakcji PO w Parlamencie Europejskim
• Tomasz Szczypiński – rozwój regionalny
• Adam Szejnfeld – gospodarka
• Krystyna Szumilas – edukacja i nauka
• Jan Wyrowiński – skarb państwa
• Bogdan Zdrojewski – obrona narodowa
• Anna Zielińska-Głębocka – sprawy europejskie.

Sekretarzami Zespołu Rzeczników PO byli Sławomir Nitras oraz Tomasz Lenz.

Działalność Zespołu Rzeczników

Prezentacja dokumentu programowego

Dorobek gabinetu cieni został zaprezentowany przez jego szefa Jana Rokitę na konferencji prasowej, na której wystąpił 28 stycznia 2007 wspólnie z parlamentarzystami PO – posłem Pawłem Śpiewakiem i senatorem Jarosławem Gowinem, którzy reprezentowali liberalne i konserwatywne skrzydło klubu, co miało symbolizować linię ideową partii. W prezentacji projektu nie brał natomiast udziału poza Janem Rokitą żaden z rzeczników, ani nikt z kierownictwa partii. Przynajmniej dwoje z rzeczników nie było nawet poinformowanych o planowanej konferencji, na której dokument ten miał być ujawniony.

Dokument przedstawiony przez Jana Rokitę liczył 339 stron. Koncentrował się na ośmiu przedsięwzięciach:

• naprawa procesu tworzenia prawa – gabinet proponował m.in. powrót do dwóch czytań projektów ustaw w parlamencie, standardowe wysłuchanie publiczne w toku prac rządowych nad projektami legislacyjnymi, powołanie Narodowego Centrum Legislacyjnego;
• zmiany w systemie sądowniczym – gabinet proponował m.in. zniesienie immunitetu sędziowskiego (z pewnymi wyjątkami), zmianę składu Krajowej Rady Sądownictwa, publikowanie orzeczeń sądowych w internecie, jawność w dostępie do materiałów wymiaru sprawiedliwości oraz pozwalającej na ocenianie sędziów dokumentacji;
• reforma prokuratury – gabinet postulował oddzielenie funkcji prokuratora generalnego od funkcji ministra sprawiedliwości oraz przeniesienie nadzoru nad prokuratorami do sądów;
• przebudowa administracji publicznej – gabinet postulował powszechny wybór starostów, przeniesienie dużej części zadań samorządowych do samorządu wojewódzkiego oraz wprowadzenie do samorządu służby cywilnej, a także wprowadzenie finansowej odpowiedzialności urzędnika za złe decyzje;
• przebudowa budżetu i finansów publicznych – gabinet proponował m.in. wprowadzenie nowej struktury budżetu, zastąpienie jednoletniego planowania budżetu pięcioletnią perspektywą, likwidację funduszy i agencji celowych, szybkie wprowadzenie euro, a także jednolitej stawki podatku dochodowego wraz z ulgami rodzinnymi w systemie podatkowym;
• reforma systemu edukacji – gabinet proponował m.in. likwidację kuratoriów oświaty i przeniesienie większych kompetencji w ręce dyrektorów szkół, a także wprowadzenie bonu samorządowego jako systemu finansowania oświaty;
• zmiany w funkcjonowaniu służb mundurowych – gabinet postulował m.in. oddanie lokalnych policji prewencyjnych pod nadzór samorządu terytorialnego oraz oddzielenie ich od kryminalnej i śledczej policji, a także stworzenie jednolitego dowództwa sił operacyjnych w wojsku, likwidację poboru oraz wprowadzenie zawodowych wojsk operacyjnych;
• „naprawa polityki” – gabinet postulował m.in. zniesienie immunitetów poselskich i stworzenie kategorii wyższych funkcjonariuszy publicznych oraz zaostrzenie kar za nadużycie funkcji publicznych.

Inne działania

Analiza działalności poszczególnych ministrów konstytucyjnych przez członków Zespołu Rzeczników owocowała także wnioskami o odwołanie niektórych szefów resortów, m.in. Krzysztofa Jurgiela, Romana Giertycha, Jerzego Polaczka, Anny Kalaty, Zbigniewa Ziobry czy Zyty Gilowskiej.

Konsekwencje w okresie rządu Donalda Tuska

Po wygranych przez Platformę Obywatelską wyborach parlamentarnych w 2007 w rządzie Donalda Tuska dwie osoby objęły kierownictwo resortów zgodne z ich wcześniejszym zakresem obowiązków w gabinecie cieni (Mirosław Drzewiecki i Ewa Kopacz). Kolejne dwie osoby otrzymały stanowiska ministerialne, jednak w innych resortach (Aleksander Grad i Bogdan Zdrojewski). Dalsze 5 osób objęło stanowiska sekretarzy stanu w ministerstwach odpowiadających ich zakresowi obowiązków w zespole (Stanisław Gawłowski, Tadeusz Jarmuziewicz, Sławomir Piechota, Adam Szejnfeld i Krystyna Szumilas), zaś Julia Pitera i Elżbieta Radziszewska objęły funkcje pełnomocników w randze sekretarza stanu w KPRM. 9 członków zespołu nie objęło jednak żadnej funkcji rządowej, a jego koordynator Jan Rokita zrezygnował z kandydowania do parlamentu i wycofał się z działalności politycznej.

Rząd podjął się realizacji niektórych postulatów zapisanych w dokumencie wypracowanym przez Zespół Rzeczników. Jedną z przyczyn braku realizacji niektórych postulatów gabinetu cieni, a także zmniejszenia liczby członków gabinetu, którzy weszli w skład rządu, było współtworzenie koalicyjnego rządu z Polskim Stronnictwem Ludowym.

Nawiązanie

Posiedzenie gabinetu cieni Platformy Obywatelskiej, styczeń 2017

17 listopada 2016, po upływie rocznego okresu ponownego pobytu PO w opozycji, partia ta ponownie powołała gabinet cieni (na czele z ówczesnym przewodniczącym partii Grzegorzem Schetyną), funkcjonujący do końca ówczesnej kadencji parlamentu w 2019.

Skład drugiego gabinetu cieni (2016−2019)

• Grzegorz Schetyna − szef Gabinetu Cieni
• Stanisław Gawłowski − przewodniczący Stałego Komitetu Rady Ministrów w Gabinecie Cieni
• Mariusz Witczak − szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w Gabinecie Cieni
• Rafał Grupiński − szef Gabinetu Kultury i Dziedzictwa Narodowego
• Sławomir Neumann − szef Gabinetu Rozwoju i Infrastruktury
• Borys Budka − szef Gabinetu Spraw Wewnętrznych i Administracji
• Krzysztof Brejza − szef Gabinetu Sprawiedliwości
• Andrzej Halicki − szef Gabinetu Spraw Zagranicznych
• Kazimierz Michał Ujazdowski – szef gabinetu reform ustrojowych, decentralizacji i rozwoju samorządności
• Czesław Mroczek − szef Gabinetu Obrony Narodowej
• Włodzimierz Nykiel − szef Gabinetu Finansów
• Urszula Augustyn − szef Gabinetu Edukacji Narodowej
• Piotr Wach − szef Gabinetu Nauki i Szkolnictwa Wyższego
• Tomasz Grodzki − szef Gabinetu Zdrowia
• Michał Szczerba − szef Gabinetu ds. Polityki Senioralnej
• Jarosław Duda − szef Gabinetu Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej
• Arkadiusz Marchewka − szef Gabinetu Cyfryzacji, Innowacji i Młodzieży
• Jacek Protas − szef Gabinetu ds. Samorządu
• Dorota Niedziela − szef Gabinetu Rolnictwa i Rozwoju Wsi
• Ireneusz Raś − szef Gabinetu Turystyki i Sportu
• Gabriela Lenartowicz − szef Gabinetu Środowiska
• Tadeusz Aziewicz − szef Gabinetu Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej
• Zdzisław Gawlik − szef Gabinetu Energii
• Maria Małgorzata Janyska − szef Gabinetu Gospodarki
• Monika Wielichowska − pełnomocnik do Spraw Równego Statusu w Gabinecie Cieni
• Ewa Kopacz − wiceszefowa Gabinetu Cieni
• Tomasz Siemoniak − wiceszef Gabinetu Cieni
• Izabela Mrzygłocka − wiceprzewodnicząca Stałego Komitetu Rady Ministrów w Gabinecie Cieni
• Wojciech Król − wiceszef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w Gabinecie Cieni
• Jerzy Fedorowicz − wiceszef Gabinetu Kultury i Dziedzictwa Narodowego
• Cezary Grabarczyk − wiceszef Gabinetu Rozwoju i Infrastruktury
• Wojciech Wilk − wiceszef Gabinetu Spraw Wewnętrznych i Administracji
• Marek Wójcik − wiceszef Gabinetu Spraw Wewnętrznych i Administracji
• Piotr Zientarski − wiceszef Gabinetu Sprawiedliwości
• Paweł Zalewski − wiceszef Gabinetu Spraw Zagranicznych
• Cezary Tomczyk − wiceszef Gabinetu Obrony Narodowej
• Izabela Leszczyna − wiceszef Gabinetu Finansów
• Elżbieta Gapińska − wiceszef Gabinetu Edukacji Narodowej
• Waldemar Sługocki − wiceszef Gabinetu Nauki i Szkolnictwa Wyższego
• Lidia Gądek − wiceszef Gabinetu Zdrowia
• Marzena Okła-Drewnowicz − wiceszef Gabinetu ds. Polityki Senioralnej
• Magdalena Kochan − wiceszef Gabinetu Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej
• Jan Grabiec − wiceszef Gabinetu Cyfryzacji, Innowacji i Młodzieży
• Ryszard Wilczyński − wiceszef Gabinetu ds. Samorządu
• Kazimierz Plocke − wiceszef Gabinetu Rolnictwa i Rozwoju Wsi
• Adam Korol − wiceszef Gabinetu Turystyki i Sportu
• Tomasz Cimoszewicz − wiceszef Gabinetu Środowiska
• Norbert Obrycki − wiceszef Gabinetu Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej
• Krzysztof Gadowski − wiceszef Gabinetu Energii
• Janusz Cichoń − wiceszef Gabinetu Gospodarki