Bombikol: Różnice pomiędzy wersjami

Bombikol
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
	(10E,12Z)-heksadeka-10,12-dien-1-ol
	Inne nazwy i oznaczenia
	10-trans-12-cis-heksadekadien-1-ol
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C16H30O
Inne wzory	C; 16H; 29OH
Masa molowa	238,41 g/mol
	Identyfikacja
Numer CAS	765-17-3
PubChem	445128
DrugBank	DB02982
SMILES
	CCC/C=C\C=C\CCCCCCCCCO
InChI
	InChI=1S/C16H30O/c1-2-3-4-5-6-7-8-9-10-11-12-13-14-15-16-17/h4-7,17H,2-3,8-16H2,1H3/b5-4-,7-6+
	InChIKey
	CIVIWCVVOFNUST-SCFJQAPRSA-N
Niebezpieczeństwa
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Wiarygodne źródła oznakowania tej substancji; według kryteriów GHS są niedostępne.
	Podobne związki
Podobne związki	farnezol, nerol, cytronelol, fitol
	Multimedia w Wikimedia Commons

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Aktualna wersja na dzień 17:13, 8 sty 2023

Bombikol – organiczny związek chemiczny, pierwszorzędowy alkohol alifatyczny o długim, 16-węglowym nierozgałęzionym łańcuchu, zawierającym dwa sprzężone wiązania podwójne. Jest feromonem wydzielanym przez samicę jedwabnika morwowego (Bombyx mori), gdy ta jest zdolna do zapłodnienia. Stanowi sygnał chemiczny wywołujący zmianę zachowania osobnika płci przeciwnej. Samiec może wyczuć ten zapach, nawet gdy stężenie bombikolu wynosi jedna cząsteczka na trylion (1:10¹⁸) cząsteczek powietrza.

Był pierwszym opisanym chemicznie feromonem. Wyizolował go Adolf Butenandt w roku 1959^[1]^[2].

Przypisy

↑ Aleksander Kołodziejczyk: Naturalne związki organiczne. Warszawa: PWN, 2006. ISBN 83-01-14316-9.
↑ David E. Newton: Steroids and Doping in Sports: A Reference Handbook. Santa Barbara: ABC-CLIO, 2014, s. 169, seria: Contemporary World Issues. ISBN 978-1-61069-314-1. OCLC 828775926.

[AK2006-1] Aleksander Kołodziejczyk: Naturalne związki organiczne. Warszawa: PWN, 2006. ISBN 83-01-14316-9.

[Newton-2] David E. Newton: Steroids and Doping in Sports: A Reference Handbook. Santa Barbara: ABC-CLIO, 2014, s. 169, seria: Contemporary World Issues. ISBN 978-1-61069-314-1. OCLC 828775926.

[1]

[2]

@@ Linia 7: / Linia 7: @@
  |3. grafika                 =
  |opis 3. grafiki            =
- |nazwa systematyczna        = 10-trans-12-cis-heksadekadien-1-ol
+ |nazwa systematyczna        = (10''E'',12''Z'')-heksadeka-10,12-dien-1-ol
- |inne nazwy                 = (10''E'',12''Z'')-heksadekadien-1-ol
+ |inne nazwy                 = 10-''trans''-12-''cis''-heksadekadien-1-ol
  |wzór sumaryczny            = C<sub>16</sub>H<sub>30</sub>O
- |inne wzory                 =
+ |inne wzory                 = {{chem2|C16H29OH}}
  |masa molowa                = 238,41
  |wygląd                     =
- |SMILES                     = CCCC=CC=CCCCCCCCCCO
+ |SMILES                     = CCC/C=C\C=C\CCCCCCCCCO
- |numer CAS                  = {{CAS|765-17-3}}
+ |numer CAS                  = 765-17-3
- |PubChem                    = {{PubChem|445128}}
+ |PubChem                    = 445128
  |DrugBank                   = DB02982
  |gęstość                    =
@@ Linia 68: / Linia 68: @@
  |commons                    =
 }}
-'''Bombikol''' – [[związek organiczny|organiczny związek chemiczny]] należący do rodziny [[alkohole|alkoholi]]. Jest [[związki nienasycone|nienasyconym]] [[alkohole]]m [[Rzędowość alkoholi|jednorzędowym]], będącym [[feromony|feromonem]] wydzielanym przez samicę [[Jedwabnik morwowy|jedwabnika morwowego]] (''Bombyx mori''), gdy ta jest zdolna do [[zapłodnienie|zapłodnienia]]. Bombikol stanowi sygnał chemiczny wywołujący zmianę zachowania osobnika płci przeciwnej. Samiec może wyczuć ten [[zapach]], nawet gdy stężenie bombikolu wynosi jedna cząsteczka na [[trylion]] (1:10<sup>18</sup>) cząsteczek powietrza.
+'''Bombikol''' – [[Związki organiczne|organiczny związek chemiczny]], [[Rzędowość|pierwszorzędowy]] [[alkohole|alkohol]] [[Związki alifatyczne|alifatyczny]] o długim, 16-węglowym nierozgałęzionym łańcuchu, zawierającym dwa [[Sprzężone wiązania wielokrotne|sprzężone wiązania podwójne]]. Jest [[feromony|feromonem]] wydzielanym przez samicę [[Jedwabnik morwowy|jedwabnika morwowego]] (''Bombyx mori''), gdy ta jest zdolna do [[zapłodnienie|zapłodnienia]]. Stanowi sygnał chemiczny wywołujący zmianę zachowania osobnika płci przeciwnej. Samiec może wyczuć ten [[zapach]], nawet gdy stężenie bombikolu wynosi jedna cząsteczka na [[trylion]] (1:10<sup>18</sup>) cząsteczek powietrza.
-Był pierwszym opisanym chemicznie feromonem. Wyizolował go [[Adolf Butenandt]] w roku 1959<ref>Aleksander Kołodziejczyk, "Naturalne związki organiczne", [[Wydawnictwo Naukowe PWN|PWN]], Warszawa 2006, [[ISBN]] 83-01-14316-9</ref>.
+Był pierwszym opisanym chemicznie feromonem. Wyizolował go [[Adolf Butenandt]] w roku 1959<ref name=AK2006>{{Cytuj książkę | autor = Aleksander Kołodziejczyk | tytuł = Naturalne związki organiczne | wydawca = PWN | miejsce = Warszawa  | data = 2006 | isbn = 83-01-14316-9}}</ref><ref name="Newton">{{cytuj książkę |nazwisko=Newton | imię=David E. |tytuł=Steroids and Doping in Sports: A Reference Handbook |url={{Google Books|tAtIAgAAQBAJ|strony=169|link=tak}} | wydawca=ABC-CLIO | miejsce=Santa Barbara |rok=2014 |strony=169 |isbn=9781610693141 |seria=Contemporary World Issues |oclc=828775926}}</ref>.
+== Przypisy ==
 {{Przypisy}}
+{{Kontrola autorytatywna}}
 [[Kategoria:Feromony]]