Przejdź do zawartości

Rak sromu: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m dr. jęz. wg tłum. ICD-10 w wersji 011
 
(Nie pokazano 34 wersji utworzonych przez 23 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{Choroba infobox
{{Choroba infobox
|nazwa = Nowotwór złośliwy sromu
|Nazwa = Rak sromu, nieokreślony
|nazwa naukowa =
|Lacina =
|grafika =
|ICD10 = C51.9
|opis grafiki =
|alt grafiki =
|synonimy =
|specjalizacja =
|objawy =
|powikłania =
|początek =
|czas trwania =
|typy =
|przyczyny =
|czynniki ryzyka =
|rozpoznanie =
|różnicowanie =
|zapobieganie =
|leczenie =
|leki =
|rokowanie =
|zapadalność =
|śmiertelność =
|ICD11 =
|ICD11 nazwa =
|ICD10 = C51
|ICD10 nazwa =
|DSM-5 =
|DSM-5 nazwa =
|DSM-IV =
|DSM-IV nazwa =
|ICDO =
|DiseasesDB =
|OMIM =
|MedlinePlus =
|MeshID =
|commons =
}}
}}
'''Rak sromu''' – [[nowotwór złośliwy]] [[srom]]u, pierwotny lub [[przerzuty nowotworowe|przerzutowy]]. Jest rzadką chorobą nowotworową stanowiącą 3–5% nowotworów ginekologicznych. Występuje najczęściej u kobiet w starszym wieku. Raka sromu poprzedza wystąpienie nieinwazyjnego [[stan przedrakowy|stanu przedrakowego]] określanego jako [[neoplazja wewnątrznabłonkowa sromu]] (ang. vulvar intraepithelial neoplasia, VIN)<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko= Wilkinson | imię=Edward J | autor link=Edward J Wilkinson | inni=Keith Stone | tytuł= Atlas of vulvar disease | data= | wydawca=Lippincott Williams & Wilkins | miejsce= | isbn=0781789397 | strony=| rok=2008 }}</ref>.
'''Rak sromu''' – [[nowotwór złośliwy]] [[srom]]u, pierwotny lub [[przerzut nowotworowy|przerzutowy]]. Jest rzadką chorobą nowotworową stanowiącą 3–5% nowotworów ginekologicznych. Występuje najczęściej u kobiet w starszym wieku. Pierwotnego raka sromu poprzedza wystąpienie nieinwazyjnego [[stan przedrakowy|stanu przedrakowego]] określanego jako [[neoplazja wewnątrznabłonkowa sromu]] (VIN, od ang. ''vulvar intraepithelial neoplasia'')<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko= Wilkinson | imię=Edward J | autor link=Edward J Wilkinson | inni=Keith Stone | tytuł= Atlas of vulvar disease | data= | wydawca=Lippincott Williams & Wilkins | miejsce= | isbn=0781789397 | strony=| rok=2008 }}</ref>.


== Epidemiologia ==
== Epidemiologia ==
Linia 11: Linia 44:


== Patogeneza ==
== Patogeneza ==
W patogenezie raka sromu bierze się pod uwagę udział przewlekłej infekcji bakteryjnej bądź wirusowej. Głównym czynnikiem jest prawdopodobnie [[wirus brodawczaka ludzkiego]] (HPV, serotypy 6, 11, 16, 18).
W [[Patogeneza|patogenezie]] raka sromu bierze się pod uwagę udział przewlekłej infekcji bakteryjnej bądź wirusowej. Głównym czynnikiem jest prawdopodobnie [[wirus brodawczaka ludzkiego]] (HPV, serotypy 6, 11, 16, 18).


Rakowi sromu często towarzyszą tzw. dystrofie sromu, które nie są jednak uważane za zmiany przedrakowe, o ile nie stwierdza się w ich obrębie zmian dysplastycznych (VIN). Należą do nich [[dystrofia przerostowa sromu|dystrofia przerostowa]] (squamous hyperplasia) i [[Liszaj twardzinowy i zanikowy sromu|dystofia zanikowa]] (liszaj twardzinowy sromu)<ref name=kordek/>.
Rakowi sromu często towarzyszą dystrofie sromu, które nie są jednak uważane za zmiany przedrakowe, o ile nie stwierdza się w ich obrębie zmian dysplastycznych (VIN). Należą do nich [[dystrofia przerostowa sromu|dystrofia przerostowa]] (''squamous hyperplasia'') i [[Liszaj twardzinowy i zanikowy sromu|dystrofia zanikowa]] (liszaj twardzinowy sromu)<ref name=kordek/>.


== Patomorfologia ==
== Patomorfologia ==
Linia 19: Linia 52:


== Objawy i przebieg ==
== Objawy i przebieg ==
Choroba może przebiegać długo bezobjawowo lub objawiać się nieswoiście: [[świąd sromu|świądem sromu]], bólem w okolicy [[łechtaczka|łechtaczki]], zaburzeniami [[mikcja|mikcji]], cuchnącą wydzieliną z [[pochwa (anatomia człowieka)|pochwy]]. Rak nacieka przez ciągłość struktury miednicy mniejszej i krocza, daje przerzuty drogą chłonną do regionalnych [[węzeł chłonny|węzłów chłonnych]].
Choroba może przebiegać długo bezobjawowo lub objawiać się nieswoiście: [[świąd sromu|świądem sromu]], bólem w okolicy [[łechtaczka|łechtaczki]], zaburzeniami [[mikcja|mikcji]], cuchnącą wydzieliną z [[Pochwa człowieka|pochwy]]. Rak nacieka przez ciągłość struktury [[miednica mniejsza|miednicy mniejszej]] i [[krocze|krocza]], daje przerzuty drogą chłonną do regionalnych [[węzeł chłonny|węzłów chłonnych]].


== Rozpoznanie i diagnostyka różnicowa ==
== Rozpoznanie i diagnostyka różnicowa ==
W diagnostyce różnicowej należy uwzględnić inne zmiany nowotworowe, takie jak [[czerniak złośliwy]]. Wśród chorób nienowotworowych sromu należy uwzględnić [[Liszaj twardzinowy i zanikowy sromu|liszaja twardzinowego]] i hiperplazję komórek nabłonkowych. Zmiany mogą być wywołane przez choroby zakaźne takie jak [[Zakażenia opryszczkowe|opryszczka]] genitalna, ludzki wirusa brodawczaka ([[kłykciny kończyste]]), [[kiła]] ([[kłykciny płaskie]]), [[wrzód weneryczny]], [[ziarniniak pachwinowy]] i [[ziarnica weneryczna pachwin]].
W diagnostyce różnicowej należy uwzględnić inne zmiany nowotworowe, takie jak [[Czerniak (nowotwór)|czerniak]]. Wśród chorób nienowotworowych sromu należy uwzględnić [[Liszaj twardzinowy i zanikowy sromu|liszaja twardzinowego]] i hiperplazję komórek nabłonkowych. Zmiany mogą być wywołane przez [[choroby zakaźne]] takie jak [[Zakażenia opryszczkowe|opryszczka]] genitalna, ludzki wirusa brodawczaka ([[kłykciny kończyste]]), [[kiła]] ([[kłykciny płaskie]]), [[wrzód weneryczny]], [[ziarniniak pachwinowy]] i [[ziarnica weneryczna pachwin]].


Niespecyficznym markerem raka sromu może być podjednostka β [[gonadotropina kosmówkowa|hCG]], ale nie określono jej roli w przypadkach tego nowotworu<ref>Markery nowotworowe w praktyce klinicznej [http://www.viamedica.pl/gazety/gazetaH/darmowy_pdf.phtml?indeks=15&indeks_art=139 PDF]
Niespecyficznym markerem raka sromu może być podjednostka β [[gonadotropina kosmówkowa|hCG]], ale nie określono jej roli w przypadkach tego nowotworu<ref>Markery nowotworowe w praktyce klinicznej [https://web.archive.org/web/20180510045115/https://journals.viamedica.pl/choroby_serca_i_naczyn/article/download/12106/9984 PDF]
</ref>. Wykazano, że w inwazyjnych rakach sromu podwyższony jest poziom [[SCC-Ag]]<ref>{{Cytuj pismo | nazwisko = Rose | imię = PG | nazwisko2 = Nelson | imię2 = BE | nazwisko3 = Fournier | imię3 = L | nazwisko4 = Hunter | imię4 = RE | tytuł = Serum squamous cell carcinoma antigen levels in invasive squamous vulvar cancer. | czasopismo = Journal of surgical oncology | wolumin = 50 | numer = 3 | strony = 183-6 | miesiąc = Jul | rok = 1992 | doi = | pmid = 1619942 }}
</ref>. Wykazano, że w inwazyjnych rakach sromu podwyższony jest poziom [[SCC-Ag]]<ref>{{Cytuj pismo | nazwisko = Rose | imię = PG | nazwisko2 = Nelson | imię2 = BE | nazwisko3 = Fournier | imię3 = L | nazwisko4 = Hunter | imię4 = RE | tytuł = Serum squamous cell carcinoma antigen levels in invasive squamous vulvar cancer. | czasopismo = Journal of surgical oncology | wolumin = 50 | numer = 3 | strony = 183-6 | miesiąc = Jul | rok = 1992 | doi = | pmid = 1619942 }}
</ref>.
</ref>.
Linia 40: Linia 73:
| '''I'''
| '''I'''
|T<sub>1</sub>N<sub>0</sub>M<sub>0</sub>
|T<sub>1</sub>N<sub>0</sub>M<sub>0</sub>
| Guz ograniczony do sromu i (lub) krocza, o średnicy < 2 cm, bez przerzutów do węzłów chłonnych
| Guz ograniczony do sromu i (lub) krocza, o średnicy < 2&nbsp;cm, bez przerzutów do węzłów chłonnych
|-
|-
| '''II'''
| '''II'''
|T<sub>2</sub>N<sub>0</sub>M<sub>0</sub>
|T<sub>2</sub>N<sub>0</sub>M<sub>0</sub>
| Guz ograniczony do sromu i (lub) krocza, o średnicy > 2 cm, bez przerzutów do węzłów chłonnych
| Guz ograniczony do sromu i (lub) krocza, o średnicy > 2&nbsp;cm, bez przerzutów do węzłów chłonnych
|-
|-
| '''III'''
| '''III'''
Linia 60: Linia 93:


== Leczenie ==
== Leczenie ==
Leczenie zależy od stopnia zaawansowania choroby. Stosowane metody to proste lub miejscowe wycięcie (stopień 0), usunięcie sromu z regionalnymi węzłami (I), radykalne usunięcie sromu z obustronnym usunięciem węzłów pachwinowych (II), z głębokimi węzłami chłonnymi, resekcją części cewki moczowej i odbytnicy (III), z [[radioterapia|napromienianiem]] radykalnym lub [[medycyna paliatywna|paliatywnym]] (IV).
Leczenie zależy od stopnia zaawansowania choroby. Stosowane metody to proste lub miejscowe wycięcie (stopień 0), usunięcie sromu z regionalnymi węzłami (I), radykalne usunięcie sromu z obustronnym usunięciem węzłów pachwinowych (II), z głębokimi węzłami chłonnymi, resekcją części cewki moczowej i [[Odbytnica|odbytnicy]] (III), z [[radioterapia|napromienianiem]] radykalnym lub [[medycyna paliatywna|paliatywnym]] (IV).


Zastosowanie ma [[leczenie neoadiuwantowe|chemioterapia neoadiuwantowa]], mająca na celu ograniczenie masy guza (możliwość operacyjnego usunięcia)<ref>{{Cytuj stronę|url = http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23519539|tytuł = Chemotherapy of vulvar cancer: a review.|autor = Deppe G1, Mert I, Belotte J, Winer IS.|data dostępu = |opublikowany = National Center for Biotechnology Information|język = en}}</ref>
Chemioterapia jako jedyna metoda leczenia nie ma zastosowania w raku sromu<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko= Bręborowicz | imię=Grzegorz H | nazwisko2= Banaszewska | imię2=Beata | inni= | tytuł= Położnictwo i ginekologia. T. 2, Ginekologia | data=2007 | wydawca=Wydawnictwo Lekarskie PZWL | miejsce=Warszawa | isbn=978-83-200-3541-4 (t. 2) | strony=812–816}}</ref>.


== Rokowanie ==
== Rokowanie ==
Rokowanie zależy od stopnia zaawansowania procesu chorobowego w momencie rozpoznania<ref name=kordek/>. W stopniu I i II skorygowane 5–letnie przeżycie wynosi ponad 90% (dla I stopnia 98%), dla stopni I–IV 75%<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko=DeCherney | imię=Alan H. | nazwisko2=Nathan | imię2=Lauren | autor link= | inni= | tytuł=Current diagnosis treatment: obstetrics gynecology | data=2007 | wydawca=McGraw-Hill Medical | miejsce=New York | isbn=0-07-143900-5 | strony=823}}</ref>.
Rokowanie zależy od stopnia zaawansowania procesu chorobowego w momencie rozpoznania<ref name=kordek/>. W stopniu I i II skorygowane pięcioletnie przeżycie wynosi ponad 90% (dla I stopnia 98%), dla stopni I–IV 75%<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko=DeCherney | imię=Alan H. | nazwisko2=Nathan | imię2=Lauren | autor link= | inni= | tytuł=Current diagnosis treatment: obstetrics gynecology | data=2007 | wydawca=McGraw-Hill Medical | miejsce=New York | isbn=0-07-143900-5 | strony=823}}</ref>.


Markerami prognostycznymi raka sromu mogą być ekspresja kaspazy 3 (brak ekspresji koreluje ze złym rokowaniem) i ekspresja cyklooksygenazy-2 (nadekspresja koreluje z gorszym rokowaniem)<ref>{{Cytuj pismo | nazwisko = Fons | imię = G | nazwisko2 = Burger | imię2 = MP | nazwisko3 = Ten Kate | imię3 = FJ | nazwisko4 = van der Velden | imię4 = J | tytuł = Identification of potential prognostic markers for vulvar cancer using immunohistochemical staining of tissue microarrays. | czasopismo = International journal of gynecological pathology : official journal of the International Society of Gynecological Pathologists | wolumin = 26 | numer = 2 | strony = 188-93 | miesiąc = Apr | rok = 2007 | doi = 10.1097/01.pgp.0000228140.94339.db | pmid = 17413988 }}</ref><ref>{{Cytuj pismo | nazwisko = Fons | imię = G | nazwisko2 = Burger | imię2 = MP | nazwisko3 = ten Kate | imię3 = FJ | nazwisko4 = van der Velden | imię4 = J | tytuł = Assessment of promising protein markers for vulva cancer. | czasopismo = International journal of gynecological cancer : official journal of the International Gynecological Cancer Society | wolumin = 19 | numer = 4 | strony = 756-60 | miesiąc = May | rok = 2009 | doi = 10.1111/IGC.0b013e3181a4071d | pmid = 19509584 }}</ref>.
Markerami prognostycznymi raka sromu mogą być ekspresja [[kaspaza-3|kaspazy-3]] (brak ekspresji koreluje ze złym rokowaniem) i ekspresja [[COX-2|cyklooksygenazy-2]] (nadekspresja koreluje z gorszym rokowaniem)<ref>{{Cytuj pismo | nazwisko = Fons | imię = G | nazwisko2 = Burger | imię2 = MP | nazwisko3 = Ten Kate | imię3 = FJ | nazwisko4 = van der Velden | imię4 = J | tytuł = Identification of potential prognostic markers for vulvar cancer using immunohistochemical staining of tissue microarrays. | czasopismo = International journal of gynecological pathology : official journal of the International Society of Gynecological Pathologists | wolumin = 26 | numer = 2 | strony = 188-93 | miesiąc = Apr | rok = 2007 | doi = 10.1097/01.pgp.0000228140.94339.db | pmid = 17413988 }}</ref><ref>{{Cytuj pismo | nazwisko = Fons | imię = G | nazwisko2 = Burger | imię2 = MP | nazwisko3 = ten Kate | imię3 = FJ | nazwisko4 = van der Velden | imię4 = J | tytuł = Assessment of promising protein markers for vulva cancer. | czasopismo = International journal of gynecological cancer : official journal of the International Gynecological Cancer Society | wolumin = 19 | numer = 4 | strony = 756-60 | miesiąc = May | rok = 2009 | doi = 10.1111/IGC.0b013e3181a4071d | pmid = 19509584 }}</ref>.


== Klasyfikacja ICD10 ==
{| class="wikitable"
|-
! kod ICD10 !! nazwa choroby
|-
| {{ICD10|C51}} || Nowotwór złośliwy sromu
|-
| {{ICD10|C51.0}} || Wargi sromowe większe
|-
| {{ICD10|C51.1}} || Wargi sromowe mniejsze
|-
| {{ICD10|C51.2}} || Łechtaczka
|-
| {{ICD10|C51.8}} || Zmiana przekraczająca granicę sromu
|-
| {{ICD10|C51.9}} || Srom, nieokreślone
|-
|}
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
{{Przypisy}}


{{Zastrzeżenia|Medycyna}}
{{hmed}}

[[Kategoria:Ginekologia i położnictwo]]
[[Kategoria:Nowotwory narządu rodnego]]


[[Kategoria:Nowotwory żeńskich narządów płciowych]]
[[bs:Rak stidnice]]
[[de:Vulvakrebs]]
[[en:Vulvar cancer]]
[[sr:Рак вулве]]

Aktualna wersja na dzień 00:34, 2 kwi 2024

Nowotwór złośliwy sromu
ilustracja
Klasyfikacje
ICD-10

C51

Rak sromunowotwór złośliwy sromu, pierwotny lub przerzutowy. Jest rzadką chorobą nowotworową stanowiącą 3–5% nowotworów ginekologicznych. Występuje najczęściej u kobiet w starszym wieku. Pierwotnego raka sromu poprzedza wystąpienie nieinwazyjnego stanu przedrakowego określanego jako neoplazja wewnątrznabłonkowa sromu (VIN, od ang. vulvar intraepithelial neoplasia)[1].

Epidemiologia

[edytuj | edytuj kod]

Rak sromu jest rzadkim nowotworem, odpowiadającym za około 3–5% nowotworów ginekologicznych[2]. Zazwyczaj dotyczy kobiet w wieku pomenopauzalnym, najczęściej po 60. roku życia[3], szczyt zachorowań przypada na 65.–70. rok życia.

Patogeneza

[edytuj | edytuj kod]

W patogenezie raka sromu bierze się pod uwagę udział przewlekłej infekcji bakteryjnej bądź wirusowej. Głównym czynnikiem jest prawdopodobnie wirus brodawczaka ludzkiego (HPV, serotypy 6, 11, 16, 18).

Rakowi sromu często towarzyszą dystrofie sromu, które nie są jednak uważane za zmiany przedrakowe, o ile nie stwierdza się w ich obrębie zmian dysplastycznych (VIN). Należą do nich dystrofia przerostowa (squamous hyperplasia) i dystrofia zanikowa (liszaj twardzinowy sromu)[3].

Patomorfologia

[edytuj | edytuj kod]

Histologicznie rak sromu dzieli się na typy: płaskonabłonkowy rogowaciejący (65–90% przypadków[4]), brodawczakowaty, jasnokomórkowy, gruczołowy i rak Pageta.

Objawy i przebieg

[edytuj | edytuj kod]

Choroba może przebiegać długo bezobjawowo lub objawiać się nieswoiście: świądem sromu, bólem w okolicy łechtaczki, zaburzeniami mikcji, cuchnącą wydzieliną z pochwy. Rak nacieka przez ciągłość struktury miednicy mniejszej i krocza, daje przerzuty drogą chłonną do regionalnych węzłów chłonnych.

Rozpoznanie i diagnostyka różnicowa

[edytuj | edytuj kod]

W diagnostyce różnicowej należy uwzględnić inne zmiany nowotworowe, takie jak czerniak. Wśród chorób nienowotworowych sromu należy uwzględnić liszaja twardzinowego i hiperplazję komórek nabłonkowych. Zmiany mogą być wywołane przez choroby zakaźne takie jak opryszczka genitalna, ludzki wirusa brodawczaka (kłykciny kończyste), kiła (kłykciny płaskie), wrzód weneryczny, ziarniniak pachwinowy i ziarnica weneryczna pachwin.

Niespecyficznym markerem raka sromu może być podjednostka β hCG, ale nie określono jej roli w przypadkach tego nowotworu[5]. Wykazano, że w inwazyjnych rakach sromu podwyższony jest poziom SCC-Ag[6].

Stopnie klinicznego zaawansowania

[edytuj | edytuj kod]
Stopień TNM Opis
0 TIS Rak śródnabłonkowy (VIN III)
I T1N0M0 Guz ograniczony do sromu i (lub) krocza, o średnicy < 2 cm, bez przerzutów do węzłów chłonnych
II T2N0M0 Guz ograniczony do sromu i (lub) krocza, o średnicy > 2 cm, bez przerzutów do węzłów chłonnych
III T3N0M0
T3N1M0
T3N1M1
T1N1M0
T1N1M2
T2N1M0
Guz naciekający dolną część cewki moczowej i (lub) pochwy lub odbytnicy i (lub) jednostronne przerzuty w regionalnych węzłach chłonnych
IVa T1N2M0
T2N2M0
T3N2M0
T4NXM0
Guz naciekający górną część cewki moczowej, błonę śluzową pęcherza moczowego, błonę śluzową odbytnicy, kości miednicy i (lub) obustronne przerzuty w regionalnych węzłach chłonnych
IVB TXNXM1 Każdy odległy przerzut, w tym przerzuty w obrębie miednicy

Leczenie

[edytuj | edytuj kod]

Leczenie zależy od stopnia zaawansowania choroby. Stosowane metody to proste lub miejscowe wycięcie (stopień 0), usunięcie sromu z regionalnymi węzłami (I), radykalne usunięcie sromu z obustronnym usunięciem węzłów pachwinowych (II), z głębokimi węzłami chłonnymi, resekcją części cewki moczowej i odbytnicy (III), z napromienianiem radykalnym lub paliatywnym (IV).

Zastosowanie ma chemioterapia neoadiuwantowa, mająca na celu ograniczenie masy guza (możliwość operacyjnego usunięcia)[7]

Rokowanie

[edytuj | edytuj kod]

Rokowanie zależy od stopnia zaawansowania procesu chorobowego w momencie rozpoznania[3]. W stopniu I i II skorygowane pięcioletnie przeżycie wynosi ponad 90% (dla I stopnia 98%), dla stopni I–IV 75%[8].

Markerami prognostycznymi raka sromu mogą być ekspresja kaspazy-3 (brak ekspresji koreluje ze złym rokowaniem) i ekspresja cyklooksygenazy-2 (nadekspresja koreluje z gorszym rokowaniem)[9][10].

Klasyfikacja ICD10

[edytuj | edytuj kod]
kod ICD10 nazwa choroby
ICD-10: C51 Nowotwór złośliwy sromu
ICD-10: C51.0 Wargi sromowe większe
ICD-10: C51.1 Wargi sromowe mniejsze
ICD-10: C51.2 Łechtaczka
ICD-10: C51.8 Zmiana przekraczająca granicę sromu
ICD-10: C51.9 Srom, nieokreślone

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Edward J Wilkinson: Atlas of vulvar disease. Keith Stone. Lippincott Williams & Wilkins, 2008. ISBN 0-7817-8939-7.
  2. Hunter DJ. Carcinoma of the vulva: a review of 361 patients.. „Gynecologic oncology”. 2 (3), s. 117–23, czerwiec 1975. PMID: 1183864. 
  3. a b c Radzisław Kordek: Onkologia : podręcznik dla studentów i lekarzy. Gdańsk: Via Medica, 2007, s. 250-251. ISBN 978-83-7555-016-0.
  4. De Hullu JA, Hollema H, Lolkema S, Boezen M, Boonstra H, Burger MP, Aalders JG, Mourits MJ, Van Der Zee AG. Vulvar carcinoma. The price of less radical surgery. „Cancer”. 11 (95), s. 2331–8, grudzień 2002. DOI: 10.1002/cncr.10969. PMID: 12436439. 
  5. Markery nowotworowe w praktyce klinicznej PDF
  6. PG Rose, BE Nelson, L Fournier, RE Hunter. Serum squamous cell carcinoma antigen levels in invasive squamous vulvar cancer.. „Journal of surgical oncology”. 50 (3), s. 183-6, Jul 1992. PMID: 1619942. 
  7. Deppe G1, Mert I, Belotte J, Winer IS.: Chemotherapy of vulvar cancer: a review.. National Center for Biotechnology Information. (ang.).
  8. Alan H. DeCherney, Lauren Nathan: Current diagnosis treatment: obstetrics gynecology. New York: McGraw-Hill Medical, 2007, s. 823. ISBN 0-07-143900-5.
  9. G Fons, MP Burger, FJ Ten Kate, J van der Velden. Identification of potential prognostic markers for vulvar cancer using immunohistochemical staining of tissue microarrays.. „International journal of gynecological pathology : official journal of the International Society of Gynecological Pathologists”. 26 (2), s. 188-93, Apr 2007. DOI: 10.1097/01.pgp.0000228140.94339.db. PMID: 17413988. 
  10. G Fons, MP Burger, FJ ten Kate, J van der Velden. Assessment of promising protein markers for vulva cancer.. „International journal of gynecological cancer : official journal of the International Gynecological Cancer Society”. 19 (4), s. 756-60, May 2009. DOI: 10.1111/IGC.0b013e3181a4071d. PMID: 19509584.