Przejdź do zawartości

Diuna (powieść): Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
PG (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
159 897 edycji
odlinkowanie, nieency
→Adaptacje: drobne redakcyjne
(Nie pokazano 16 wersji utworzonych przez 16 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{Inne znaczenia|powieści Franka Herberta|[[Diuna|inne znaczenia]]}}{{Dopracować|źródła=2019-01}}{{Książka infobox
{{Inne znaczenia|powieści Franka Herberta|[[Diuna|inne znaczenia]]}}{{Dopracować|źródła=2019-01}}{{Książka infobox
|tytuł = Diuna
|tytuł = Diuna
|tytuł oryginalny = Dune
|tytuł oryginalny = Dune
|grafika = Ver des Sables.jpeg
|grafika = Ver des Sables.jpeg
|opis grafiki = Shai-Hulud, stworzenie zwane też czerwiem pustyni
|opis grafiki = Szej-Hulud, stworzenie zwane też czerwiem pustyni
|autor = [[Frank Herbert]]
|alt grafiki =
|tematyka =
|autor = [[Frank Herbert]]
|typ utworu = [[Fantastyka naukowa|science fiction]]
|tematyka =
|typ utworu = [[Fantastyka naukowa|science fiction]]
|data powstania =
|data powstania =
|pol: data wydania = [[1985 w literaturze|1985]]
|miejsce wydania = [[Stany Zjednoczone]]
|pol: wydawca = [[Wydawnictwo Iskry|Iskry]]
|język = [[Język angielski|angielski]]
|data wydania = [[1965 w literaturze|1965]]
⚫
|pol: przekład = [[Marek Marszał]] (inne wydania: [[Jerzy Łoziński (tłumacz)|Jerzy Łoziński]])
|miejsce wydania = [[Stany Zjednoczone]]
|wydawca = [[Chilton Books]]
|pol: data wydania = [[1985 w literaturze|1985]]
|język = [[Język angielski|angielski]]
|data wydania = [[1965 w literaturze|1965]]
|pol: wydawca = [[Wydawnictwo Iskry|Iskry]]
⚫
|pol: przekład = [[Marek Marszał]] (inne wydania: [[Jerzy Łoziński (tłumacz)|Jerzy Łoziński]])
|wydawca = [[Chilton Books]]
|poprzednia =
|poprzednia =
|następna = [[Mesjasz Diuny]]
|następna = [[Mesjasz Diuny]]
|commons = Category:Dune universe
|commons = Category:Dune universe
|wikiźródła =
|wikiźródła =
|wikicytaty = Diuna
|wikicytaty = Diuna
}}
}}
'''Diuna''' (tytuł oryg. ''Dune'') – [[powieść]] [[fantastyka naukowa|science fiction]] napisana przez [[Frank Herbert|Franka Herberta]], uhonorowana pierwszą przyznaną nagrodą [[Nebula]] w 1965 i nagrodą [[Nagroda Hugo|Hugo]] w 1966. Powieść odniosła olbrzymi sukces komercyjny, sprzedano ją na całym świecie w ponad 20 milionach egzemplarzy. W 1987 roku w głosowaniu czytelników czasopisma [[Locus (czasopismo)|Locus]] na najlepszą powieść science fiction wszech czasów zajęła 1. miejsce<ref>{{cytuj stronę | url = https://www.locusmag.com/1998/Books/87alltimesf.html | tytuł = Locus Poll Best All-time Novel Results | data dostępu = 2020-04-30 | opublikowany = Locus Magazine | język = en}}</ref>.
'''Diuna''' ({{ang.|Dune}}) – [[powieść]] [[fantastyka naukowa|science fiction]] napisana przez [[Frank Herbert|Franka Herberta]], uhonorowana pierwszą przyznaną nagrodą [[Nebula]] w 1965 i nagrodą [[Nagroda Hugo|Hugo]] w 1966. Powieść odniosła olbrzymi sukces komercyjny, sprzedano ją na całym świecie w ponad 20 milionach egzemplarzy. W 1987 roku w głosowaniu czytelników czasopisma [[Locus (czasopismo)|Locus]] na najlepszą powieść science fiction wszech czasów zajęła 1. miejsce<ref>{{cytuj stronę | url = https://www.locusmag.com/1998/Books/87alltimesf.html | tytuł = Locus Poll Best All-time Novel Results | data dostępu = 2020-04-30 | opublikowany = Locus Magazine | język = en}}</ref>.


Powieść ukazała się w odcinkach w czasopiśmie ''[[Analog Science Fiction and Fact|Analog Science Fact and Fiction]]'' w latach 1963–1964 w ośmiu odcinkach jako ''Dune World'', a następnie w roku 1965 była kontynuowana przez ''The Prophet of Dune'', zaś całość (uzupełniona kilkoma dodatkami i mapą z notą kartograficzną) wydana została w 1965 przez wydawnictwo Chilton pod tytułem ''Dune''.
Powieść ukazała się w odcinkach w czasopiśmie ''[[Analog Science Fiction and Fact|Analog Science Fact and Fiction]]'' w latach 1963–1964 w ośmiu odcinkach jako ''Dune World'', a następnie w roku 1965 była kontynuowana przez ''The Prophet of Dune'', zaś całość (uzupełniona kilkoma dodatkami i mapą z notą kartograficzną) wydana została w 1965 przez wydawnictwo Chilton pod tytułem ''Dune''.


''Diuna'' to pierwsza część cyklu powieści ''Kroniki Diuny''. W Polsce ukazała się po raz pierwszy w 1985 roku nakładem [[Wydawnictwo Iskry|Wydawnictwa Iskry]] w tłumaczeniu [[Marek Marszał|Marka Marszała]]. W latach 1992–1993 wydawnictwo [[Phantom Press]] wydało całą [[saga (literatura)|sagę]] ''Kroniki Diuny'' (przekłady Marka Marszała oraz innych tłumaczy). W latach 1997–2001 wznowiło ją Wydawnictwo [[Zysk i S-ka]] (w nowym, wzbudzającym wiele kontrowersji przekładzie [[Jerzy Łoziński (tłumacz)|Jerzego Łozińskiego]] piszącego pod pseudonimem ''Ładysław Jerzyński''). W 2007 roku [[Dom Wydawniczy „Rebis”]] wznowił ''Diunę'' (poprawiony przekład Marka Marszała), w maju 2007 ''[[Mesjasz Diuny|Mesjasza Diuny]]'' (nowy przekład Marka Marszała), w roku 2008 – ''[[Dzieci Diuny]]'' (nowy przekład Marka Marszała i Andrzeja Jankowskiego), natomiast w marcu 2009 – ''[[Bóg Imperator Diuny|Boga Imperatora Diuny]]'', w listopadzie 2009 ''[[Heretycy Diuny|Heretyków Diuny]]'' (obydwa w nowym przekładzie Marka Michowskiego) a w sierpniu 2010 roku [[Kapitularz Diuną]].
''Diuna'' to pierwsza część cyklu powieści ''Kroniki Diuny''. W Polsce ukazała się po raz pierwszy w 1985 roku nakładem [[Wydawnictwo Iskry|Wydawnictwa Iskry]] w tłumaczeniu [[Marek Marszał|Marka Marszała]]. W latach 1992–1993 wydawnictwo [[Phantom Press]] wydało całą [[saga (literatura)|sagę]] ''Kroniki Diuny'' (przekłady Marka Marszała oraz innych tłumaczy). W latach 1997–2001 wznowiło ją Wydawnictwo [[Zysk i S-ka]] (w nowym, wzbudzającym wiele kontrowersji przekładzie [[Jerzy Łoziński (tłumacz)|Jerzego Łozińskiego]] piszącego pod pseudonimem ''Ładysław Jerzyński''). W 2007 roku [[Dom Wydawniczy Rebis]] wznowił ''Diunę'' (poprawiony przekład Marka Marszała), w maju 2007 ''[[Mesjasz Diuny|Mesjasza Diuny]]'' (nowy przekład Marka Marszała), w roku 2008 – ''[[Dzieci Diuny]]'' (nowy przekład Marka Marszała i Andrzeja Jankowskiego), natomiast w marcu 2009 – ''[[Bóg Imperator Diuny|Boga Imperatora Diuny]]'', w listopadzie 2009 ''[[Heretycy Diuny|Heretyków Diuny]]'' (obydwa w nowym przekładzie Marka Michowskiego), a w sierpniu 2010 roku [[Kapitularz Diuną]].


== Fabuła ==
== Fabuła ==
Akcja powieści dzieje się w bardzo dalekiej przyszłości (patrz: [[Uniwersum Diuny]]). Najważniejszą planetą we wszechświecie stała się [[Arrakis (Diuna)]], jedyna, na której znajdują się złoża [[melanż (Diuna)|melanżu]] – substancji przedłużającej życie, a także umożliwiającej jasnowidzenie niezbędne do uniknięcia niebezpieczeństw ponadwymiarowych podróży kosmicznych. Powstawanie melanżu związane jest z cyklem rozwojowym [[czerw pustyni|czerwi pustyni]] – olbrzymich istot, żyjących w piaskach Arrakis.
Akcja powieści dzieje się w bardzo dalekiej przyszłości (patrz: [[Uniwersum Diuny]]). Najważniejszą planetą we wszechświecie stała się [[Arrakis]], jedyna, na której znajdują się złoża [[melanż (Diuna)|melanżu]] – substancji przedłużającej życie, a także umożliwiającej jasnowidzenie niezbędne do uniknięcia niebezpieczeństw ponadwymiarowych podróży kosmicznych. Powstawanie melanżu związane jest z cyklem rozwojowym [[czerw pustyni|czerwi pustyni]] – olbrzymich istot, żyjących w piaskach Arrakis.


Diuna zostaje oddana w lenno rodowi Atrydów. Na planetę przybywają książę Leto I Atryda, jego konkubina lady Jessika, syn Paul oraz ich armia. Wkrótce po przybyciu Atrydów, ród Harkonnenów wspomagany przez oddziały imperialne dokonuje przewrotu. Lady Jessice i Paulowi udaje się uciec z pogromu. Uciekając, trafiają do [[sicz]]y zamieszkiwanej przez koczowniczych wojowników – [[Fremeni|Fremenów]] – pod przywództwem Stilgara. „Bestia” Rabban Harkonnen eksploatuje Arrakis stosując terror, budując powszechną wrogość Fremenów do nowych panów. Paul, pod wpływem Wody Życia (przeobrażone wydzieliny utopionego czerwia), budzi w sobie moce prorocze, okazując się oczekiwanym elementem doboru naturalnego Bene Gesserit – [[Kwisatz Haderach]]. Przyjmując imię „Paul Muad'Dib” prowadzi Fremenów do walki z Harkonnenami. Po pokonaniu Harkonnenów i unieruchomieniu wojsk Imperatora [[Shaddam IV Corrino|Szaddama IV]], dochodzi do przejęcia władzy nad Arrakis przez ród Atrydów.
Diuna zostaje oddana w lenno rodowi Atrydów. Na planetę przybywają książę [[Leto I Atryda]], jego konkubina lady Jessika, syn Paul oraz ich armia. Wkrótce po przybyciu Atrydów, ród Harkonnenów wspomagany przez oddziały imperialne dokonuje przewrotu. Lady Jessice i Paulowi udaje się uciec z pogromu. Uciekając, trafiają do [[sicz]]y zamieszkiwanej przez koczowniczych wojowników – [[Fremeni|Fremenów]] – pod przywództwem Stilgara. „Bestia” Rabban Harkonnen eksploatuje Arrakis, stosując terror, budując powszechną wrogość Fremenów do nowych panów. Paul, pod wpływem Wody Życia (przeobrażone wydzieliny utopionego czerwia), budzi w sobie moce prorocze, okazując się oczekiwanym elementem doboru naturalnego Bene Gesserit – [[Kwisatz Haderach]]. Przyjmując imię „Paul Muad'Dib” prowadzi Fremenów do walki z Harkonnenami. Po pokonaniu Harkonnenów i unieruchomieniu wojsk Imperatora [[Shaddam IV Corrino|Szaddama IV]], dochodzi do przejęcia władzy nad Arrakis przez ród Atrydów.


== Postacie ==
== Postacie ==
{{Osobny artykuł|Lista postaci cyklu Diuna}}
=== Ród Atrydów ===
=== Ród Atrydów ===
* Książę Leto I Atryda, głowa rodu Atrydów
* Książę Leto I Atryda, głowa rodu Atrydów
Linia 40: Linia 42:
* Thufir Hawat, mentat i mistrz asasynów rodu Atrydów
* Thufir Hawat, mentat i mistrz asasynów rodu Atrydów
* Gurney Halleck, mistrz miecza, lojalny żołnierz i trubadur
* Gurney Halleck, mistrz miecza, lojalny żołnierz i trubadur
* Duncan Idaho, drugi obok Gurneya Hallecka mistrz miecza
* [[Duncan Idaho]], drugi obok Gurneya Hallecka mistrz miecza
* Dr Wellington Yueh, doktor Akademii Suk
* Dr Wellington Yueh, doktor Akademii Suk


=== Ród Harkonnenów ===
=== Ród Harkonnenów ===
* Baron [[Vladimir Harkonnen]], głowa rodu Harkonnenów (10110–10193) w prostej linii potomek Abulurda Harkonnena, skazanego na wygnanie za tchórzostwo na polu bitwy pod Corrinem. Gubernator (''siridar'') [[Arrakis (Diuna)|Arrakis]]. Przebiegły i okrutny, zrobił fortunę na handlu [[Melanż (Diuna)|melanżem]]. Ojciec [[Lady Jessika|lady Jessiki]]. W okresie opisywanym w Diunie był tak otyły, że nie mógł się poruszać bez specjalnych urządzeń podtrzymujących jego ciało.
* Baron [[Vladimir Harkonnen]], głowa rodu Harkonnenów (10110–10193) w prostej linii potomek Abulurda Harkonnena, skazanego na wygnanie za tchórzostwo na polu bitwy pod Corrinem. Gubernator (''siridar'') [[Arrakis]]. Przebiegły i okrutny, zrobił fortunę na handlu [[Melanż (Diuna)|melanżem]]. Ojciec [[Lady Jessika|lady Jessiki]]. W okresie opisywanym w Diunie był tak otyły, że nie mógł się poruszać bez specjalnych urządzeń podtrzymujących jego ciało.
* Piter de Vries, [[mentat]]
* Piter de Vries, [[Uniwersum Diuny|mentat]]
* Feyd-Rautha, młodszy bratanek barona oraz przyrodni brat Glossu Rabbana
* Feyd-Rautha, młodszy bratanek barona oraz przyrodni brat Glossu Rabbana
* Glossu 'Bestia' Rabban, starszy bratanek barona
* Glossu 'Bestia' Rabban, starszy bratanek barona
Linia 189: Linia 191:


== Adaptacje ==
== Adaptacje ==
W oparciu o wątki powieści powstał film ''[[Diuna (film)|Diuna]]'' nakręcony w 1984 przez [[David Lynch|Davida Lyncha]], dwa miniseriale telewizyjne (na podstawie pierwszego tomu cyklu – ''Frank Herbert's Dune'' oraz na podstawie drugiego i trzeciego tomu – ''Frank Herbert's Children of Dune''), a także kilka gier komputerowych (jak ''[[Dune (gra komputerowa)|Dune]]'', ''[[Dune II: Battle for Arrakis]]'', ''[[Dune 2000]]'', ''[[Emperor: Battle for Dune]]''), z czego najważniejszą był uważany za pierwszy w historii gier [[strategiczna gra czasu rzeczywistego|RTS]] – Dune II wydany przez firmę [[Westwood Studios]].
W oparciu o wątki powieści powstał film ''[[Diuna (film 1984)|Diuna]]'' nakręcony w 1984 przez [[David Lynch|Davida Lyncha]], dwa miniseriale telewizyjne (na podstawie pierwszego tomu cyklu – ''Frank Herbert's Dune'' oraz na podstawie drugiego i trzeciego tomu – ''Frank Herbert's Children of Dune''), a także kilka gier komputerowych (jak ''[[Dune (gra komputerowa)|Dune]]'', ''[[Dune II: Battle for Arrakis]]'', ''[[Dune 2000]]'', ''[[Emperor: Battle for Dune]]''), z czego najważniejszą był uważany za pierwszy w historii gier [[strategiczna gra czasu rzeczywistego|RTS]] – Dune II wydany przez firmę [[Westwood Studios]].


W 2021 roku miała premierę [[Diuna (film 2021)|nowa adaptacja Diuny]], w reżyserii [[Denis Villeneuve|Dennisa Villeneuve'a]]. Film obejmuje połowę pierwszego tomu cyklu, a pozostała część ma być zaadaptowana w drugim filmie. W rolę Paula Atrydy wcielił się [[Timothée Chalamet]]<ref>{{Cytuj |autor = Anthony Breznican |tytuł = Behold Dune: A New Look at Timothée Chalamet, Zendaya, and More |data dostępu = 2020-09-07 |opublikowany = Vanity Fair |url = https://www.vanityfair.com/hollywood/2020/04/behold-dune-an-exclusive-look-at-timothee-chalamet-zendaya-oscar-isaac |język = en}}</ref>. Premiera filmu pierwotnie miała mieć miejsce w roku 2020, lecz została przełożona na 2021<ref>{{Cytuj |autor = Jeff Sneider |tytuł = Exclusive: Denis Villeneuve's 'Dune' Movie Is Moving to Late 2021 |data = 2020-10-05 |data dostępu = 2020-10-09 |opublikowany = Collider |url = https://collider.com/dune-movie-new-release-date-delayed-2021/ |język = en-US}}</ref>.
W 2021 roku miała premierę [[Diuna (film 2021)|nowa adaptacja Diuny]], w reżyserii [[Denis Villeneuve|Dennisa Villeneuve’a]]. W rolę Paula Atrydy wcielił się [[Timothée Chalamet]]<ref>{{Cytuj |autor = Anthony Breznican |tytuł = Behold Dune: A New Look at Timothée Chalamet, Zendaya, and More |data dostępu = 2020-09-07 |opublikowany = Vanity Fair |url = https://www.vanityfair.com/hollywood/2020/04/behold-dune-an-exclusive-look-at-timothee-chalamet-zendaya-oscar-isaac |język = en}}</ref>. Premiera filmu pierwotnie miała mieć miejsce w roku 2020, lecz została przełożona z powodu pandemii<ref>{{Cytuj |autor = Jeff Sneider |tytuł = Exclusive: Denis Villeneuve's 'Dune' Movie Is Moving to Late 2021 |data = 2020-10-05 |data dostępu = 2020-10-09 |opublikowany = Collider |url = https://collider.com/dune-movie-new-release-date-delayed-2021/ |język = en}}</ref>. Film obejmuje połowę pierwszego tomu cyklu. Pozostała część została zaadaptowana w [[Diuna: Część druga|drugim filmie]], którego premiera odbyła się 1 marca 2024.


== Przypisy ==
== Przypisy ==
Linia 203: Linia 205:
{{Hugo}}
{{Hugo}}
{{Nebula}}
{{Nebula}}

{{Kontrola autorytatywna}}
{{Kontrola autorytatywna}}


Wersja z 10:36, 12 kwi 2024

Ten artykuł dotyczy powieści Franka Herberta. Zobacz też: inne znaczenia.
Wikipedia:Weryfikowalność
Ten artykuł od 2019-01 wymaga zweryfikowania podanych informacji.
Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.
Diuna
Dune
Ilustracja
Szej-Hulud, stworzenie zwane też czerwiem pustyni
Autor

Frank Herbert

Typ utworu

science fiction

Wydanie oryginalne
Miejsce wydania

Stany Zjednoczone

Język

angielski

Data wydania

1965

Wydawca

Chilton Books

Pierwsze wydanie polskie
Data wydania polskiego

1985

Wydawca

Iskry

Przekład

Marek Marszał (inne wydania: Jerzy Łoziński)

poprzednia
brak 		następna
Mesjasz Diuny
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Diuna (ang. Dune) – powieść science fiction napisana przez Franka Herberta, uhonorowana pierwszą przyznaną nagrodą Nebula w 1965 i nagrodą Hugo w 1966. Powieść odniosła olbrzymi sukces komercyjny, sprzedano ją na całym świecie w ponad 20 milionach egzemplarzy. W 1987 roku w głosowaniu czytelników czasopisma Locus na najlepszą powieść science fiction wszech czasów zajęła 1. miejsce[1].

Powieść ukazała się w odcinkach w czasopiśmie Analog Science Fact and Fiction w latach 1963–1964 w ośmiu odcinkach jako Dune World, a następnie w roku 1965 była kontynuowana przez The Prophet of Dune, zaś całość (uzupełniona kilkoma dodatkami i mapą z notą kartograficzną) wydana została w 1965 przez wydawnictwo Chilton pod tytułem Dune.

Diuna to pierwsza część cyklu powieści Kroniki Diuny. W Polsce ukazała się po raz pierwszy w 1985 roku nakładem Wydawnictwa Iskry w tłumaczeniu Marka Marszała. W latach 1992–1993 wydawnictwo Phantom Press wydało całą sagę Kroniki Diuny (przekłady Marka Marszała oraz innych tłumaczy). W latach 1997–2001 wznowiło ją Wydawnictwo Zysk i S-ka (w nowym, wzbudzającym wiele kontrowersji przekładzie Jerzego Łozińskiego piszącego pod pseudonimem Ładysław Jerzyński). W 2007 roku Dom Wydawniczy Rebis wznowił Diunę (poprawiony przekład Marka Marszała), w maju 2007 Mesjasza Diuny (nowy przekład Marka Marszała), w roku 2008 – Dzieci Diuny (nowy przekład Marka Marszała i Andrzeja Jankowskiego), natomiast w marcu 2009 – Boga Imperatora Diuny, w listopadzie 2009 Heretyków Diuny (obydwa w nowym przekładzie Marka Michowskiego), a w sierpniu 2010 roku Kapitularz Diuną.

Fabuła

Akcja powieści dzieje się w bardzo dalekiej przyszłości (patrz: Uniwersum Diuny). Najważniejszą planetą we wszechświecie stała się Arrakis, jedyna, na której znajdują się złoża melanżu – substancji przedłużającej życie, a także umożliwiającej jasnowidzenie niezbędne do uniknięcia niebezpieczeństw ponadwymiarowych podróży kosmicznych. Powstawanie melanżu związane jest z cyklem rozwojowym czerwi pustyni – olbrzymich istot, żyjących w piaskach Arrakis.

Diuna zostaje oddana w lenno rodowi Atrydów. Na planetę przybywają książę Leto I Atryda, jego konkubina lady Jessika, syn Paul oraz ich armia. Wkrótce po przybyciu Atrydów, ród Harkonnenów wspomagany przez oddziały imperialne dokonuje przewrotu. Lady Jessice i Paulowi udaje się uciec z pogromu. Uciekając, trafiają do siczy zamieszkiwanej przez koczowniczych wojowników – Fremenów – pod przywództwem Stilgara. „Bestia” Rabban Harkonnen eksploatuje Arrakis, stosując terror, budując powszechną wrogość Fremenów do nowych panów. Paul, pod wpływem Wody Życia (przeobrażone wydzieliny utopionego czerwia), budzi w sobie moce prorocze, okazując się oczekiwanym elementem doboru naturalnego Bene Gesserit – Kwisatz Haderach. Przyjmując imię „Paul Muad'Dib” prowadzi Fremenów do walki z Harkonnenami. Po pokonaniu Harkonnenów i unieruchomieniu wojsk Imperatora Szaddama IV, dochodzi do przejęcia władzy nad Arrakis przez ród Atrydów.

Postacie

 Osobny artykuł: Lista postaci cyklu Diuna.

Ród Atrydów

  • Książę Leto I Atryda, głowa rodu Atrydów
  • Lady Jessika, Bene Gesserit i konkubina księcia Leto; matka Paula i Alii
  • Paul Atryda (Paul Muad'Dib), syn księcia Leto Atrydy
  • Alia Atryda, młodsza siostra Paula
  • Thufir Hawat, mentat i mistrz asasynów rodu Atrydów
  • Gurney Halleck, mistrz miecza, lojalny żołnierz i trubadur
  • Duncan Idaho, drugi obok Gurneya Hallecka mistrz miecza
  • Dr Wellington Yueh, doktor Akademii Suk

Ród Harkonnenów

  • Baron Vladimir Harkonnen, głowa rodu Harkonnenów (10110–10193) w prostej linii potomek Abulurda Harkonnena, skazanego na wygnanie za tchórzostwo na polu bitwy pod Corrinem. Gubernator (siridar) Arrakis. Przebiegły i okrutny, zrobił fortunę na handlu melanżem. Ojciec lady Jessiki. W okresie opisywanym w Diunie był tak otyły, że nie mógł się poruszać bez specjalnych urządzeń podtrzymujących jego ciało.
  • Piter de Vries, mentat
  • Feyd-Rautha, młodszy bratanek barona oraz przyrodni brat Glossu Rabbana
  • Glossu 'Bestia' Rabban, starszy bratanek barona
  • Abulurd Harkonnen, starszy brat Vladimira, ojciec Glossu oraz Feyda

Fremeni

  • Stilgar, fremeński naib siczy Tabr
  • Chani, fremeńska konkubina Paula, córka dr Kynesa (zwanego przez Fremenów Lietem-Kynesem)
  • Szadout Mapes, fremeńska ochmistrzyni na usługach Atrydów
  • Korba, fremeński wojownik, członek fedajkinów (gwardii przybocznej Paula Muad'Diba), później kapłan
  • Farok, fremeński wojownik
  • Otejm, fremeński wojownik, najwierniejszy po Stilgarze towarzysz Paula Muad'Diba
  • Dżamis, Fremen z siczy Tabr, zabity w pojedynku przez Paula Muad'Diba

Ród Corrinów

  • Szaddam IV, Padyszach Imperator znanego wszechświata
  • Irulana, córka Szaddama IV, małżonka (lecz nie żona) Paula Atrydy
  • Pardot Kynes, imperialny planetolog na Arrakis
  • Liet-Kynes, syn Pardota, planetolog na Arrakis i przywódca Fremenów
  • hrabia Hasimir Fenring, najbliższy przyjaciel i doradca Szaddama IV

Inni

  • Esmar Tuek, przemytnik przyprawy z Arrakis

Tłumaczenia i różnice w terminologii

Na rynku polskim istnieją dwa przekłady „Diuny”, jeden autorstwa Marka Marszała, drugi Jerzego Łozińskiego (poprawione edycje pod pseudonimem Ładysław Jerzyński) i wynikają z tego pewne różnice w terminologii. Poniżej podano kilka przykładów:

W oryginale Przekład M. Marszała Przekład M. Marszała (Rebis) Przekład J. Łozińskiego Przekład Ł. Jerzyńskiego
Fremen Fremeni Fremeni Wolanie Fremeni
CHOAM KHOAM KHOAM ZNAH KHOAM
Emperor Imperator Imperator Cesarz Cesarz
suspensor dryf dryf odciążacz odciążacz
sandworm czerw pustyni czerw pustyni piaskal piaskal
stillsuit filtrfrak filtrak hermetyk destylozon
Alia-the-Strange-One Alia-Ta-Dziwna Alia ta Dziwna Alia Przedziwna Alia Przedziwna
lasgun rusznica laserowa rusznica laserowa laserobin laserobin
hunter-seeker grot-gończak grot-gończak skrytobójka skrytobójka
glowglobe kula świętojańska lumisfera jarzyca lumisfera
distracters sekundanci sekundanci zmylnicy zmylnicy
shigawire szigastruna szigastruna szigarut szigarut
Heighliner, liner galeon liniowiec liniowiec liniowiec
Imperial Conditioning imperialne uwarunkowanie najwyższe uwarunkowanie najwyższe uwarunkowanie najwyższe uwarunkowanie
Hagga Basin Basen Hagga basen Hagga Kotlina Hagga Kotlina Hagga
dump boxes szalandy szalandy zrzutniki zrzutniki
Fish Speakers Mówiące-do-Ryb rybomówne (M. Michowski) Mówiące Rybom Mówiące Rybom
Butlerian Jihad Dżihad Kamerdyńska (wyd. Iskier) Dżihad Butleriański Dżihad Butleryjski Dżihad Butleryjski

Adaptacje

W oparciu o wątki powieści powstał film Diuna nakręcony w 1984 przez Davida Lyncha, dwa miniseriale telewizyjne (na podstawie pierwszego tomu cyklu – Frank Herbert's Dune oraz na podstawie drugiego i trzeciego tomu – Frank Herbert's Children of Dune), a także kilka gier komputerowych (jak Dune, Dune II: Battle for Arrakis, Dune 2000, Emperor: Battle for Dune), z czego najważniejszą był uważany za pierwszy w historii gier RTS – Dune II wydany przez firmę Westwood Studios.

W 2021 roku miała premierę nowa adaptacja Diuny, w reżyserii Dennisa Villeneuve’a. W rolę Paula Atrydy wcielił się Timothée Chalamet[2]. Premiera filmu pierwotnie miała mieć miejsce w roku 2020, lecz została przełożona z powodu pandemii[3]. Film obejmuje połowę pierwszego tomu cyklu. Pozostała część została zaadaptowana w drugim filmie, którego premiera odbyła się 1 marca 2024.

Przypisy

  1. ↑ Locus Poll Best All-time Novel Results. Locus Magazine. [dostęp 2020-04-30]. (ang.).
  2. ↑ Anthony Breznican, Behold Dune: A New Look at Timothée Chalamet, Zendaya, and More [online], Vanity Fair [dostęp 2020-09-07] (ang.).
  3. ↑ Jeff Sneider, Exclusive: Denis Villeneuve's 'Dune' Movie Is Moving to Late 2021 [online], Collider, 5 października 2020 [dostęp 2020-10-09] (ang.).

Linki zewnętrzne

Serie Diuny
Kroniki Diuny
„Diuna 7”
Preludium Diuny
Legendy Diuny
Bohaterowie Diuny
Wielkie Szkoły Diuny
Trylogia Kaladanu
Pozostałe
  • Inne
Filmy
Gry komputerowe
Uniwersum Diuny
Organizacje
Postacie
Planety
Elementy świata
Nagroda Hugo dla najlepszej powieści
Hugo
Retro Hugo

Wikiprojekt:Fantastyka Wikiprojekt:Literatura

Nagroda Nebula dla najlepszej powieści
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Diuna_(powieść)&oldid=73492453”