Szare Wilki: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Aktualna wersja na dzień 08:21, 7 lip 2024

Ten artykuł od 2022-02 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Szare Wilki (tur. Bozkurtlar) – organizacja terrorystyczna z Turcji.

Historia

Organizacja założona w 1969 roku jako nieformalne skrzydło bojowe Partii Ruchu Narodowego^[1]. W latach 1976–1980 Szare Wilki pełniły funkcję szwadronu śmierci^[1]. W apogeum wpływów liczebność Szarych Wilków sięgała 100 tysięcy ludzi^[2]. W samych tylko latach 70. członkowie ugrupowania zabili 6 tysięcy osób^[1]. Szare Wilki zabijały działaczy związkowych, lewicowców, dziennikarzy i aktywistów oraz cywili kurdyjskich^[1]. Pomimo przestępczej działalności ruch cieszył się ochroną ze strony tureckich służb^[1]. W latach 90. organizacja zajęła się handlem heroiną^[1].

W 1992 roku bojówkarze formacji uczestniczyli po stronie Azerbejdżanu w wojnie o Górski Karabach. W kolejnych latach ochotnicy z Szarych Wilków walczyli po stronie czeczeńskich islamistów w pierwszej i drugiej wojnie w Czeczenii^[1]. Ostatnim z konfliktów w którym, udział wzięli członkowie organizacji była wojna domowa w Syrii. W Syrii Szare Wilki wspierały mniejszość turkmeńską^[3]^[1]. Zdaniem analityków Szare Wilki angażują się w terroryzm Ujgurów z Sinciang^[1].

W czasach zimnej wojny grupa współpracowała ze wspieranym przez CIA Antybolszewickim Blokiem Narodów^[1]. Wieloletnim przywódcą Szarych Wilków był Abdullah Çatli^[4].

Najważniejsze ataki przeprowadzone przez grupę

Szare Wilki były zaangażowane w zamach na Jana Pawła II z 1981 roku^[1]. Sprawca ataku Mehmet Ali Ağca był członkiem Szarych Wilków^[1]^[5].

W sierpniu 2015 roku Szare Wilki przeprowadziły atak bombowy w Bangkoku. W zamachu zginęło 20 osób a kolejne 130 zostało rannych^[1]. Zamach był zemstą za wydalenie przez Tajlandię ujgurskich uchodźców^[6].

Ideologia

Głoszą poglądy skrajnie prawicowe^[7]^[1], ich działalność jest inspirowana neonazizmem i neofaszyzmem^[1]. Celem organizacji jest utworzenie państwa obejmującego zasięgiem wszystkie ludy tureckie^[1].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p Bozkurt (Grey Wolves) [online], globalsecurity.org [dostęp 2017-09-12] (ang.).
↑ Jarosław Tomasiewicz: Terroryzm na tle przemocy politycznej (Zarys encyklopedyczny), Katowice 2000, s. 152
↑ FehimF. Tastekin FehimF., Turkey’s nationalist 'Gray Wolves' enter Syrian fray [online], al-monitor.com, 3 lutego 2016 [dostęp 2017-09-12] [zarchiwizowane z adresu 2017-09-12] (ang.).
↑ Jarosław Tomasiewicz: Terroryzm na tle przemocy politycznej (Zarys encyklopedyczny), Katowice 2000, s. 176
↑ PrzemysławP. Marzec PrzemysławP., Rosyjskie media: To Szare Wilki zorganizowały zamach na rosyjski samolot lecący z Egiptu [online], rmf24.pl, 1 lutego 2016 [dostęp 2017-09-12] (pol.).
↑ WitoldW. Repetowicz WitoldW., Gdzie są granice tureckiego nacjonalizmu? Atak terrorystyczny „Szarych Wilków” w Bangkoku [online], defence24.pl, 5 września 2015 [dostęp 2017-09-12] [zarchiwizowane z adresu 2017-09-12] (pol.).
↑ Kim są Szare Wilki [online], wyborcza.pl, 5 grudnia 2002 [dostęp 2017-09-12] (pol.).

[gs-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p Bozkurt (Grey Wolves) [online], globalsecurity.org [dostęp 2017-09-12] (ang.).

[2] Jarosław Tomasiewicz: Terroryzm na tle przemocy politycznej (Zarys encyklopedyczny), Katowice 2000, s. 152

[3] FehimF. Tastekin FehimF., Turkey’s nationalist 'Gray Wolves' enter Syrian fray [online], al-monitor.com, 3 lutego 2016 [dostęp 2017-09-12] [zarchiwizowane z adresu 2017-09-12] (ang.).

[4] Jarosław Tomasiewicz: Terroryzm na tle przemocy politycznej (Zarys encyklopedyczny), Katowice 2000, s. 176

[5] PrzemysławP. Marzec PrzemysławP., Rosyjskie media: To Szare Wilki zorganizowały zamach na rosyjski samolot lecący z Egiptu [online], rmf24.pl, 1 lutego 2016 [dostęp 2017-09-12] (pol.).

[6] WitoldW. Repetowicz WitoldW., Gdzie są granice tureckiego nacjonalizmu? Atak terrorystyczny „Szarych Wilków” w Bangkoku [online], defence24.pl, 5 września 2015 [dostęp 2017-09-12] [zarchiwizowane z adresu 2017-09-12] (pol.).

[7] Kim są Szare Wilki [online], wyborcza.pl, 5 grudnia 2002 [dostęp 2017-09-12] (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
 {{Inne znaczenia|ekstremistycznej organizacji|[[Szare wilki (film)|Szare wilki]] – film rosyjski z 1993 roku|}}
+{{dopracować|źródła=2022-02}}
 '''Szare Wilki''' ({{w języku|tr|Bozkurtlar}}) – organizacja [[terroryzm|terrorystyczna]] z [[Turcja|Turcji]].
 == Historia ==
-Organizacja założona w 1969 roku jako nieformalne skrzydło bojowe Partii Ruchu Narodowego<ref name="gs">{{Cytuj stronę | url = https://www.globalsecurity.org/military/world/para/grey-wolves.htm| tytuł = Bozkurt (Grey Wolves)| autor = | opublikowany = globalsecurity.org| data = | język = en| data dostępu = 2017-09-12}}</ref><ref name="sput">{{Cytuj stronę | url = https://sputniknews.com/politics/201512111031604883-turkish-grey-wolves-cold-war-era-paramilitary-group-gladio-cia-bozkurtlar/| tytuł = Turkish Grey Wolves: Forgotten Story of Cold War-Era Paramilitary Group| autor = | opublikowany = sputniknews.com| data = | język = en| data dostępu = 2017-09-12}}</ref>. W latach 1976-1980 Szare Wilki pełniły funkcję [[szwadron śmierci|szwadronu śmierci]]<ref name="gs">{{Cytuj stronę | url = https://www.globalsecurity.org/military/world/para/grey-wolves.htm| tytuł = Bozkurt (Grey Wolves)| autor = | opublikowany = globalsecurity.org| data = | język = en| data dostępu = 2017-09-12}}</ref>. W samych tylko latach 70. członkowie ugrupowania zabili 6 tysięcy osób<ref name="gs">{{Cytuj stronę | url = https://www.globalsecurity.org/military/world/para/grey-wolves.htm| tytuł = Bozkurt (Grey Wolves)| autor = | opublikowany = globalsecurity.org| data = | język = en| data dostępu = 2017-09-12}}</ref>. Szare Wilki zabijały działaczy związkowych, [[lewica|lewicowców]], dziennikarzy i aktywistów oraz cywili [[Kurdowie|kurdyjskich]]<ref name="sput">{{Cytuj stronę | url = https://sputniknews.com/politics/201512111031604883-turkish-grey-wolves-cold-war-era-paramilitary-group-gladio-cia-bozkurtlar/| tytuł = Turkish Grey Wolves: Forgotten Story of Cold War-Era Paramilitary Group| autor = | opublikowany = sputniknews.com| data = | język = en| data dostępu = 2017-09-12}}</ref><ref name="gs">{{Cytuj stronę | url = https://www.globalsecurity.org/military/world/para/grey-wolves.htm| tytuł = Bozkurt (Grey Wolves)| autor = | opublikowany = globalsecurity.org| data = | język = en| data dostępu = 2017-09-12}}</ref>. Pomimo przestępczej działalności ruch cieszył się ochroną ze strony tureckich służb<ref name="sput">{{Cytuj stronę | url = https://sputniknews.com/politics/201512111031604883-turkish-grey-wolves-cold-war-era-paramilitary-group-gladio-cia-bozkurtlar/| tytuł = Turkish Grey Wolves: Forgotten Story of Cold War-Era Paramilitary Group| autor = | opublikowany = sputniknews.com| data = | język = en| data dostępu = 2017-09-12}}</ref><ref name="gs">{{Cytuj stronę | url = https://www.globalsecurity.org/military/world/para/grey-wolves.htm| tytuł = Bozkurt (Grey Wolves)| autor = | opublikowany = globalsecurity.org| data = | język = en| data dostępu = 2017-09-12}}</ref>. W latach 90. organizacja zajęła się handlem [[heroina|heroiną]]<ref name="gs">{{Cytuj stronę | url = https://www.globalsecurity.org/military/world/para/grey-wolves.htm| tytuł = Bozkurt (Grey Wolves)| autor = | opublikowany = globalsecurity.org| data = | język = en| data dostępu = 2017-09-12}}</ref>.
+Organizacja założona w 1969 roku jako nieformalne skrzydło bojowe Partii Ruchu Narodowego<ref name="gs">{{Cytuj | url = https://www.globalsecurity.org/military/world/para/grey-wolves.htm | tytuł = Bozkurt (Grey Wolves) | opublikowany = globalsecurity.org | język = en| data dostępu = 2017-09-12}}</ref>. W latach 1976–1980 Szare Wilki pełniły funkcję [[szwadron śmierci|szwadronu śmierci]]<ref name="gs" />. W apogeum wpływów liczebność Szarych Wilków sięgała 100 tysięcy ludzi<ref>Jarosław Tomasiewicz: ''Terroryzm na tle przemocy politycznej (Zarys encyklopedyczny)'', Katowice 2000, s. 152</ref>. W samych tylko latach 70. członkowie ugrupowania zabili 6 tysięcy osób<ref name="gs" />. Szare Wilki zabijały działaczy związkowych, [[lewica|lewicowców]], dziennikarzy i aktywistów oraz cywili [[Kurdowie|kurdyjskich]]<ref name="gs" />. Pomimo przestępczej działalności ruch cieszył się ochroną ze strony tureckich służb<ref name="gs" />. W latach 90. organizacja zajęła się handlem [[heroina|heroiną]]<ref name="gs" />.
-W 1992 roku bojówkarze formacji uczestniczyli po stronie [[Azerbejdżan]]u w [[wojna o Górski Karabach|wojnie o Górski Karabach]]. W kolejnych latach ochotnicy z Szarych Wilków walczyli po stronie [[Czeczenia|czeczeńskich]] [[islamizm|islamistów]] w [[I wojna czeczeńska|pierwszej]] i [[II wojna czeczeńska|drugiej wojnie w Czeczenii]]<ref name="gs">{{Cytuj stronę | url = https://www.globalsecurity.org/military/world/para/grey-wolves.htm| tytuł = Bozkurt (Grey Wolves)| autor = | opublikowany = globalsecurity.org| data = | język = en| data dostępu = 2017-09-12}}</ref>. Ostatnim z konfliktów w którym, udział wzięli członkowie organizacji była [[wojna domowa w Syrii]]. W [[Syria|Syrii]] Szare Wilki wspierały mniejszość [[Turkmeni|turkmeńską]]<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.al-monitor.com/pulse/originals/2016/02/turkey-syria-grey-wolves-emerge-as-jihadists.html| tytuł = Turkey’s nationalist 'Gray Wolves' enter Syrian fray| autor = Fehim Tastekin| opublikowany = al-monitor.com| data = | język = en| data dostępu = 2017-09-12}}</ref><ref name="gs">{{Cytuj stronę | url = https://www.globalsecurity.org/military/world/para/grey-wolves.htm| tytuł = Bozkurt (Grey Wolves)| autor = | opublikowany = globalsecurity.org| data = | język = en| data dostępu = 2017-09-12}}</ref>. Zdaniem analityków Szare Wilki angażują się w [[terroryzm]] [[Ujgurzy|Ujgurów]] z [[Sinciang]]<ref name="gs">{{Cytuj stronę | url = https://www.globalsecurity.org/military/world/para/grey-wolves.htm| tytuł = Bozkurt (Grey Wolves)| autor = | opublikowany = globalsecurity.org| data = | język = en| data dostępu = 2017-09-12}}</ref>.
+W 1992 roku bojówkarze formacji uczestniczyli po stronie [[Azerbejdżan]]u w [[I wojna o Górski Karabach|wojnie o Górski Karabach]]. W kolejnych latach ochotnicy z Szarych Wilków walczyli po stronie [[Czeczenia|czeczeńskich]] [[islamizm|islamistów]] w [[I wojna czeczeńska|pierwszej]] i [[II wojna czeczeńska|drugiej wojnie w Czeczenii]]<ref name="gs" />. Ostatnim z konfliktów w którym, udział wzięli członkowie organizacji była [[wojna domowa w Syrii]]. W [[Syria|Syrii]] Szare Wilki wspierały mniejszość [[Turkmeni|turkmeńską]]<ref>{{Cytuj | url = https://web.archive.org/web/20170912233636/http://www.al-monitor.com/pulse/originals/2016/02/turkey-syria-grey-wolves-emerge-as-jihadists.html | tytuł = Turkey’s nationalist 'Gray Wolves' enter Syrian fray| autor = Fehim Tastekin| opublikowany = al-monitor.com| data = 2016-02-03| język = en| data dostępu = 2017-09-12}}</ref><ref name="gs" />. Zdaniem analityków Szare Wilki angażują się w [[terroryzm]] [[Ujgurzy|Ujgurów]] z [[Sinciang]]<ref name="gs" />.
-W czasach [[zimna wojna|zimnej wojny]] grupa współpracowała ze wspieranym przez [[Centralna Agencja Wywiadowcza|CIA]] [[Antybolszewicki Blok Narodów|Antybolszewickim Blokiem Narodów]]<ref name="gs">{{Cytuj stronę | url = https://www.globalsecurity.org/military/world/para/grey-wolves.htm| tytuł = Bozkurt (Grey Wolves)| autor = | opublikowany = globalsecurity.org| data = | język = en| data dostępu = 2017-09-12}}</ref><ref name="sput">{{Cytuj stronę | url = https://sputniknews.com/politics/201512111031604883-turkish-grey-wolves-cold-war-era-paramilitary-group-gladio-cia-bozkurtlar/| tytuł = Turkish Grey Wolves: Forgotten Story of Cold War-Era Paramilitary Group| autor = | opublikowany = sputniknews.com| data = | język = en| data dostępu = 2017-09-12}}</ref>.
+W czasach [[zimna wojna|zimnej wojny]] grupa współpracowała ze wspieranym przez [[Centralna Agencja Wywiadowcza|CIA]] [[Antybolszewicki Blok Narodów|Antybolszewickim Blokiem Narodów]]<ref name="gs" />. Wieloletnim przywódcą Szarych Wilków był [[Abdullah Çatli]]<ref>Jarosław Tomasiewicz: ''Terroryzm na tle przemocy politycznej (Zarys encyklopedyczny)'', Katowice 2000, s. 176</ref>.
 == Najważniejsze ataki przeprowadzone przez grupę ==
-Szare Wilki były zaangażowane w [[zamach na Jana Pawła II]] z 1981 roku<ref name="gs">{{Cytuj stronę | url = https://www.globalsecurity.org/military/world/para/grey-wolves.htm| tytuł = Bozkurt (Grey Wolves)| autor = | opublikowany = globalsecurity.org| data = | język = en| data dostępu = 2017-09-12}}</ref>. Sprawca ataku [[Mehmet Ali Ağca]] był członkiem Szarych Wilków<ref name="gs">{{Cytuj stronę | url = https://www.globalsecurity.org/military/world/para/grey-wolves.htm| tytuł = Bozkurt (Grey Wolves)| autor = | opublikowany = globalsecurity.org| data = | język = en| data dostępu = 2017-09-12}}</ref><ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.rmf24.pl/fakty/swiat/news-rosyjskie-media-to-szare-wilki-zorganizowaly-zamach-na-rosyj,nId,2137991| tytuł = Rosyjskie media: To Szare Wilki zorganizowały zamach na rosyjski samolot lecący z Egiptu| autor = Przemysław Marzec| opublikowany = rmf24.pl| data = | język = pl| data dostępu = 2017-09-12}}</ref>.
+Szare Wilki były zaangażowane w [[Zamach na Jana Pawła II (1981)|zamach na Jana Pawła II]] z 1981 roku<ref name="gs" />. Sprawca ataku [[Mehmet Ali Ağca]] był członkiem Szarych Wilków<ref name="gs" /><ref>{{Cytuj | url = http://www.rmf24.pl/fakty/swiat/news-rosyjskie-media-to-szare-wilki-zorganizowaly-zamach-na-rosyj,nId,2137991| tytuł = Rosyjskie media: To Szare Wilki zorganizowały zamach na rosyjski samolot lecący z Egiptu | autor = Przemysław Marzec | opublikowany = rmf24.pl | data = 2016-02-01 | język = pl | data dostępu = 2017-09-12}}</ref>.
-W sierpniu 2015 roku Szare Wilki przeprowadziły [[zamach w Bangkoku (2015)|atak bombowy w Bangkoku]]. W zamachu zginęło 29 osób a kolejne 130 zostało rannych<ref name="gs">{{Cytuj stronę | url = https://www.globalsecurity.org/military/world/para/grey-wolves.htm| tytuł = Bozkurt (Grey Wolves)| autor = | opublikowany = globalsecurity.org| data = | język = en| data dostępu = 2017-09-12}}</ref>. Zamach był zemstą za wydalenie przez [[Tajlandia|Tajlandię]] ujgurskich uchodźców<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.defence24.pl/254045,gdzie-sa-granice-tureckiego-nacjonalizmu-atak-terrorystyczny-szarych-wilkow-w-bangkoku| tytuł = Gdzie są granice tureckiego nacjonalizmu? Atak terrorystyczny "Szarych Wilków" w Bangkoku| autor = | opublikowany = defence24.pl| data = | język = pl| data dostępu = 2017-09-12}}</ref>.
+W sierpniu 2015 roku Szare Wilki przeprowadziły [[zamach w Bangkoku (2015)|atak bombowy w Bangkoku]]. W zamachu zginęło 20 osób a kolejne 130 zostało rannych<ref name="gs" />. Zamach był zemstą za wydalenie przez [[Tajlandia|Tajlandię]] ujgurskich uchodźców<ref>{{Cytuj | url = https://web.archive.org/web/20170912193558/http://www.defence24.pl/254045,gdzie-sa-granice-tureckiego-nacjonalizmu-atak-terrorystyczny-szarych-wilkow-w-bangkoku | tytuł = Gdzie są granice tureckiego nacjonalizmu? Atak terrorystyczny „Szarych Wilków” w Bangkoku| autor = Witold Repetowicz | opublikowany = defence24.pl| data = 2015-09-05 | język = pl| data dostępu = 2017-09-12}}</ref>.
 == Ideologia ==
-Głoszą poglądy [[skrajna prawica|skrajnie prawicowe]]<ref name="wyb">{{Cytuj stronę | url = http://wyborcza.pl/1,75248,1196484.html| tytuł = Kim są Szare Wilki| autor = | opublikowany = wyborcza.pl| data = | język = pl| data dostępu = 2017-09-12}}</ref><ref name="gs">{{Cytuj stronę | url = https://www.globalsecurity.org/military/world/para/grey-wolves.htm| tytuł = Bozkurt (Grey Wolves)| autor = | opublikowany = globalsecurity.org| data = | język = en| data dostępu = 2017-09-12}}</ref>, ich działalność jest inspirowana [[neonazizm]]em i [[neofaszyzm]]em<ref name="gs">{{Cytuj stronę | url = https://www.globalsecurity.org/military/world/para/grey-wolves.htm| tytuł = Bozkurt (Grey Wolves)| autor = | opublikowany = globalsecurity.org| data = | język = en| data dostępu = 2017-09-12}}</ref>. Celem organizacji jest utworzenie państwa obejmującego zasięgiem wszystkie [[ludy tureckie]]<ref name="gs">{{Cytuj stronę | url = https://www.globalsecurity.org/military/world/para/grey-wolves.htm| tytuł = Bozkurt (Grey Wolves)| autor = | opublikowany = globalsecurity.org| data = | język = en| data dostępu = 2017-09-12}}</ref>.
+Głoszą poglądy [[skrajna prawica|skrajnie prawicowe]]<ref>{{Cytuj | url = http://wyborcza.pl/1,75248,1196484.html | tytuł = Kim są Szare Wilki | opublikowany = wyborcza.pl | data = 2002-12-05 | język = pl| data dostępu = 2017-09-12}}</ref><ref name="gs" />, ich działalność jest inspirowana [[neonazizm]]em i [[neofaszyzm]]em<ref name="gs" />. Celem organizacji jest utworzenie państwa obejmującego zasięgiem wszystkie [[ludy tureckie]]<ref name="gs" />.
 == Przypisy ==
 {{Przypisy}}
+{{Kontrola autorytatywna}}
 [[Kategoria:Antykomunizm]]
@@ Linia 27: / Linia 30: @@
 [[Kategoria:Polityka Turcji]]
 [[Kategoria:Skrajna prawica]]
-[[Kategoria:Turcja w XX wieku‎]]
+[[Kategoria:Turcja w XX wieku]]
-[[Kategoria:Turcja w XXI wieku‎]]
+[[Kategoria:Turcja w XXI wieku]]