Przejdź do zawartości

Bobrek (Bytom): Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycja
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
EmptyBot (dyskusja | edycje)
Boty
703 112 edycji
m int.
 
(Nie pokazano 45 wersji utworzonych przez 34 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{Inne znaczenia|dzielnicy Bytomia|[[Bobrek|inne znaczenia]]}}
{{Dzielnica infobox
{{Dzielnica infobox
|dzielnica = Bobrek
|herb miasta = POL Bytom COA.svg
|dopełniacz nazwy miasta = Bytomia
|dopełniacz_dzielnicy = Bobrka
|miasto = Bytom
|nazwa = Bobrek
⚫
|nazwa oryginalna =
|dopełniacz_miasta = Bytomia
|herb_miasta = Bytom herb.svg
|status =
|zdjęcie = Bytom Konstytucji Tramwaj 21 04 2011 P4217670.jpg
|herb_dzielnicy =
|opis zdjęcia = ul. Konstytucji
|flaga_dzielnicy =
|dewiza =
|herb =
|zdjęcie = Bytom Konstytucji Tramwaj 21 04 2011 P4217670.jpg
|flaga =
|opis_zdjęcia = ul. Konstytucji
|dopełniacz nazwy = Bobrka
|status = dzielnica
|dewiza =
|zespół =
|państwo = Polska
|1. jednostka administracyjna = {{państwo|śląskie}}
|założone =
|w_granicach_miasta = [[1951]]
|miasto = [[Bytom]]
|stopniN = 50
|typ jednostki podziału =
|minutN = 20
|jednostka podziału =
|sekundN = 20
|data założenia =
|stopniN2 =
|prawa miejskie =
|minutN2 =
|w granicach miasta = 1951
|sekundN2 =
|SIMC =
|stopniE = 18
|zarządzający =
|minutE = 51
|stanowisko zarządzającego =
|powierzchnia = 2,54<ref name="sit">{{cytuj stronę | url=http://sitplan.um.bytom.pl/map/ | tytuł=i-BIIP – Internetowy Serwis Bytomskiej Infrastruktury Informacji Przestrzennych | autor= |data dostępu=2011-06-02}}</ref><ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Brzezinka | imię = Michał | tytuł = Prognoza oddziaływania na środowisko projektu strategii rozwoju miasta Bytom 2020+ | miejsce = Bytom | data = 2014-07 | strony = 49 | nazwisko2 = Brol | imię2 = Wojciech | url = http://web.archive.org/web/20161225202039/http://www.bytom.pl/plik/1703,prognoza-dla-bytomia-datagis-pl-pdf}}</ref>
⚫
|sekundE = 50
|stopniE2 =
|wysokość =
|liczba ludności = 4648<ref>http://44mpa.pl/wp-content/uploads/2018/10/BYTOM_MPA_dokument.pdf</ref>
|minutE2 =
|sekundE2 =
|rok = 2018
|wysokość =
|gęstość zaludnienia = 1830
|burmistrz_nazwa =
|numer kierunkowy = 32
|burmistrz =
|kod pocztowy = 41-905
|tablice rejestracyjne = SY
|powierzchnia = 2,54<ref name="sit"> {{cytuj stronę | url=http://sitplan.um.bytom.pl/map/ | tytuł=i-BIIP - Internetowy Serwis Bytomskiej Infrastruktury Informacji Przestrzennych | autor= |data dostępu=2011-06-02}}</ref>
|wysokość =
|nazwa podziału =
|populacja = 4919<ref name="sit"/>
|podział =
|rok = 2010
|plan =
|gęstość = 1936
|mapa = Bytom - Bobrek.svg
|nr_kier =
|opis mapy =
|kod_poczt =
|kod mapy = Bytom
|współrzędne = 50°20′20″N 18°51′50″E
|tablica_rej =
|mapa_miasta = Bytom - Bobrek.svg
|commons = Category:Bobrek (Bytom)
|www =
|wikinews =
|galeria_commons = Category:Bobrek
|www =
|wikinews =
}}
}}
⚫
'''Bobrek''' – [[Dzielnica miasta|dzielnica]] [[Bytom]]ia. Nazwa pochodzi prawdopodobnie od siedliska [[Bóbr europejski|bobrów]], które znajdowało się na terenie dzisiejszego Bobrka, a także od rzeki Bobra, której źródła znajdowały się między [[Stolarzowice|Stolarzowicami]] i [[Repty Śląskie|Reptami]]. Rzeka zaś płynęła w dolinie [[Miechowice|Miechowic]], jako dopływ [[Bytomka|Bytomki]]. Z Bobrkiem sąsiadują dzielnice [[Karb (Bytom)|Karb]] i [[Szombierki]]. W 1946 w miejsce nazwy niemieckiej ''Bobrek-Karb'' urzędowo zatwierdzono nazwę obecną<ref>Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i [[Ministerstwo Ziem Odzyskanych|Ziem Odzyskanych]] z dnia 7 maja 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości ({{Monitor Polski|1946|44|85}}).</ref><ref>Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 9 grudnia 1947 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości ({{Monitor Polski|1948|14|55}}, sekcja „Sprostowanie błędów w nazwach miejscowości ogłoszonych w poprzednich numerach Monitora Polskiego, s. 13–14).</ref>.

⚫
'''Bobrek''' jest [[Dzielnica miasta|dzielnicą]] [[Bytom]]ia. Nazwa pochodzi prawdopodobnie od siedliska [[Bóbr europejski|bobrów]], które znajdowało się na terenie dzisiejszego Bobrka, a także od rzeki Bobra, której źródła znajdowały się między [[Stolarzowice|Stolarzowicami]] i [[Repty|Reptami]]. Rzeka zaś płynęła w dolinie [[Miechowice|Miechowic]], jako dopływ [[Bytomka|Bytomki]]. Z Bobrkiem sąsiadują dzielnice [[Karb (Bytom)|Karb]] i [[Szombierki]].


== Historia ==
== Historia ==
Pierwszą wzmiankę o Bobrku zawierają dokumenty podziałowe [[Księstwo bytomskie|księstwa bytomskiego]] z [[1369]] roku. Wieś założono prawdopodobnie w XIII lub [[XIV wiek]]u na prawie niemieckim jako ulicówkę o charakterze niwowym. Główną osią osadnictwa była tu obecna ul. Konstytucji na odcinku od kościoła do [[Hutnictwo|huty]]. Pola chłopskie zgrupowane w trzech niwach leżały obok wsi.
Pierwszą wzmiankę o Bobrku zawierają dokumenty podziałowe [[Księstwo bytomskie|księstwa bytomskiego]] z 1369 roku. Wieś założono prawdopodobnie w XIII lub XIV wieku na prawie niemieckim jako ulicówkę o charakterze niwowym. Główną osią osadnictwa była tu obecna ul. Konstytucji na odcinku od kościoła do [[Huta Bobrek|huty]]. Pola chłopskie zgrupowane w trzech niwach leżały obok wsi.


W ciągu wieku [[wieś]] należała do różnych właścicieli spośród szlachty, m.in. Maschkowskich, Nosów, Bujakowskich, Starzinskich, Gierałtowskich, Hochbergów. W końcu w [[1842]] r. dobra te trafiły do rąk [[Karol Godula|Karola Goduli]], zaś po nim odziedziczyła je [[Joanna Schaffgotsch|Joanna Gryczik]] i ród [[Schaffgotschowie|Schaffgotschów]]. Folwark szlachecki w Bobrku znajdował się w rejonie obecnej ul. Glinki. Pozostały po nim budynki mieszkalne.
W ciągu wieku [[wieś]] należała do różnych właścicieli spośród szlachty, m.in. Maschkowskich, Nosów, Bujakowskich, Starzinskich, Gierałtowskich, Hochbergów. W końcu w 1842 r. dobra te trafiły do rąk [[Karol Godula|Karola Goduli]], zaś po nim odziedziczyła je [[Joanna Schaffgotsch|Joanna Gryczik]] i ród [[Schaffgotschowie|Schaffgotschów]]. Folwark szlachecki w Bobrku znajdował się w rejonie obecnej ul. Glinki. Pozostały po nim budynki mieszkalne.


W [[1785]] r. było w Bobrku 6 [[kmieć|kmieci]] (właścicieli dużych gospodarstw) oraz 14 zagrodników. Chłopów z Bobrka uwłaszczono w [[1821]] r.
W 1785 r. było w Bobrku 6 [[kmieć|kmieci]] (właścicieli dużych gospodarstw) oraz 14 zagrodników. Chłopów z Bobrka uwłaszczono w 1821 r.


Bobrek należał pierwotnie do parafii w [[Miechowice|Miechowicach]]. Inicjatorem budowy [[Parafia św. Rodziny w Bytomiu-Bobrku|kościoła w Bobrku]] był miechowicki proboszcz ks. [[Jan Kuboth]]. Plac pod budowę uzyskano od [[hrabia|hrabiego]] Schaffgotscha. Koszty pokryli m.in. huta Julia (55 000 marek), fundusz wolnych kuksów (47 000 marek), oraz parafianie (45 000 marek).
Bobrek należał pierwotnie do [[Parafia Świętego Krzyża w Bytomiu-Miechowicach|parafii w Miechowicach]]. Inicjatorem budowy [[Kościół św. Rodziny w Bytomiu-Bobrku|kościoła w Bobrku]] był miechowicki proboszcz ks. [[Jan Kuboth]]. Plac pod budowę uzyskano od [[hrabia|hrabiego]] Schaffgotscha. Koszty pokryli m.in. huta Julia (55 000 marek), fundusz wolnych kuksów (47 000 marek), oraz parafianie (45 000 marek).


Projekt w stylu neoromańskim wykonał architekt [[Ludwik Schneider]]. Prace budowlane trwały od [[1900]] do [[1902]] r. Poświęcenie kościoła nastąpiło [[31 sierpnia]] [[1902]] r., a konsekracja [[18 czerwca]] [[1905]] r. Parafie erygowano [[20 marca]] [[1906]] r. Pierwszym proboszczem został ks. [[Józef Kubis]].
Projekt w stylu [[Neoromanizm|neoromańskim]] wykonał architekt [[Ludwig Schneider]]. Prace budowlane trwały od 1900 do 1902 r. Poświęcenie kościoła nastąpiło 31 sierpnia 1902 r., a konsekracja 18 czerwca 1905 r. Parafie erygowano 20 marca 1906 r. Pierwszym proboszczem został ks. Józef Kubis.


W [[1859]] r. przez Bobrek przeprowadzono [[linia kolejowa|linię kolejową]] z [[Tarnowskie Góry|Tarnowskich Gór]] do [[Chebzie|Chebzia]]. Drugą linię, z Bytomia do [[Zabrze|Zabrza]] otwarto w [[1872]] r. Powstał przy niej [[dworzec kolejowy]].
W 1859 r. przez Bobrek przeprowadzono [[linia kolejowa|linię kolejową]] z [[Tarnowskie Góry|Tarnowskich Gór]] do [[Chebzie|Chebzia]]. Drugą linię, z Bytomia do [[Zabrze|Zabrza]] otwarto w 1872 r. Powstał przy niej [[dworzec kolejowy]].


Komunikację tramwajową miejscowość otrzymała w [[1898]] r. [[Tramwaj]] kursował, jak dziś, z Bytomia do Zabrza.
Komunikację tramwajową miejscowość otrzymała w 1898 r. [[Tramwaj]] kursował, jak dziś, z Bytomia do Zabrza.


W [[1899]] r. powstał [[klasztor]] sióstr elżbietanek, który w [[1902]] r. otrzymał własny budynek naprzeciw szkoły. Założona też cmentarz parafialny. Już wcześniej w latach 1866/67 powstał cmentarz ofiar [[epidemia|epidemii]] [[cholera|cholery]] na zachód od huty. Dom związków katolicki zbudowano na południowym krańcu wsi, nad linią kolejową (obecnie przedszkole).
W 1899 r. powstał [[klasztor]] sióstr [[Elżbietanki|elżbietanek]], który w 1902 r. otrzymał własny budynek naprzeciw szkoły. Założona też cmentarz parafialny. Już wcześniej w latach 1866/67 powstał cmentarz ofiar [[epidemia|epidemii]] [[cholera|cholery]] na zachód od huty. Dom związków katolicki zbudowano na południowym krańcu wsi, nad linią kolejową (obecnie przedszkole).


[[Plik:I powstanie śląskie, kompania powstańców w Bobrku Jan Trzęsiok.png|thumb|250px|Kompania powstańców sląskich w Bobrku w okresie [[I powstanie śląskie|I powstania śląskiego]] pod dowództwem [[Jan Trzęsiok|Jana Trzęsioka]].]]
Obok znajduje się dawna willa burmistrza gminy Bobrek. Ratusz gminy znajdował się w budynku na rogu ul. Konstytucji i Piecucha. [[1 kwietnia]] [[1928]] r. połączono w jedną całość gminę Bobrek, Karb i obszar dworski w Bobrku. Powstała [[gmina Bobrek-Karb]].
Obok znajduje się dawna willa burmistrza gminy Bobrek. Ratusz gminy znajdował się w budynku na rogu ul. Konstytucji i Piecucha. 1 kwietnia 1928 r. połączono w jedną całość gminę Bobrek, Karb i obszar dworski w Bobrku. Powstała [[Bobrek-Karb (gmina)|gmina Bobrek-Karb]].


W [[1925]] r. powstał przy ścianie kościoła parafialnego pomnik mieszkańców Bobrka poległych w [[I wojna światowa|I wojnie światowej]].
W 1925 r. powstał przy ścianie kościoła parafialnego pomnik mieszkańców Bobrka poległych w [[I wojna światowa|I wojnie światowej]].


W [[1932]] r. zbudowano w Bobrku drewniany filialny kościół ewangelicki należący do parafii w [[Miechowice|Miechowicach]].
W 1932 r. zbudowano w Bobrku drewniany filialny kościół ewangelicki należący do parafii w [[Miechowice|Miechowicach]].


Istnieją w Bobrku dwa budynki szkolne: starszy – koło kościoła (obecnie Zespół Szkół Nr 3 w Bytomiu), oraz nowszy przy ul. Rataja pochodzący z lat 20. (mieszczący obecnie szkołę nr 16).
Istnieją w Bobrku dwa budynki szkolne: starszy – koło kościoła (obecnie Zespół Szkół Nr 3 w Bytomiu), oraz nowszy przy ul. Rataja pochodzący z lat 20. (mieszczący obecnie szkołę nr 16, wcześniej była to siedziba [[III Liceum Ogólnokształcące im. Władysława Broniewskiego w Bytomiu|III Liceum Ogólnokształcące im. Władysława Broniewskiego]]).


=== Historia hutnictwa ===
=== Historia [[Hutnictwo|hutnictwa]] ===
[[Plik:Bundesarchiv B 145 Bild-P014571, Oberschlesien, Julienhütte.jpg|right|thumb|240px|Huta Julia]]
[[Plik:Bundesarchiv B 145 Bild-P014571, Oberschlesien, Julienhütte.jpg|thumb|240px|Huta Julia]]
Powstanie huty wiąże się z założeniem w Bytomiu w [[1856]] r. spółki akcyjnej ''Vulkan''. Spółka zakupiła w Bobrku majątek ziemski zwany ''Elisenruh''. Huta otrzymała także nazwę ''Vulkan''. Spółka w [[1870]] r. zbankrutowała. W tym samym roku huta przeszła na własność Otto i Emil Friedländerów. Nazwę zakładu zmieniono na ''Moritz'' i założono spółkę ''Moritzhütte AG''. W [[1883]] r. ogłoszono upadłość i tej spółki. Nowymi właścicielami zostali Oskar i Georg Caro. W [[1887]] r. nastąpiło połączenie zakładu z firmą Wilhelma Hegenscheidta i powstała spółka akcyjna ''Oberschlesische Hüttenwerke'' (Oberhütten) w [[Gliwice|Gliwicach]].
Powstanie huty wiąże się z założeniem w Bytomiu w 1856 r. spółki akcyjnej ''Vulkan''. Spółka zakupiła w Bobrku majątek ziemski zwany ''Elisenruh''. Huta otrzymała także nazwę ''Vulkan''. Spółka w 1870 r. zbankrutowała. W tym samym roku huta przeszła na własność Otto i Emil Friedländerów. Nazwę zakładu zmieniono na ''Moritz'' i założono spółkę ''Moritzhütte AG''. W 1883 r. ogłoszono upadłość i tej spółki. Nowymi właścicielami zostali Oskar i Georg Caro. W 1887 r. nastąpiło połączenie zakładu z firmą Wilhelma Hegenscheidta i powstała spółka akcyjna ''Oberschlesische Hüttenwerke'' (Oberhütten) w [[Gliwice|Gliwicach]].


W [[1856]] r. rozpoczęto budowę czterech [[wielki piec|wielkich pieców]]. Dwa z nich uruchomiono w [[1859]] r. W [[1888]] i 1889 r. uruchomiono dwa wielkie nowe piece, nowocześniejsze od pozostałych. W sumie przed I wojną światową było siedem wielkich pieców. W [[1939]] r. pozostały tylko dwa z nich, zaś w 1942 r. uruchomiono nowy jako trzeci.
W 1856 r. rozpoczęto budowę czterech [[wielki piec|wielkich pieców]]. Dwa z nich uruchomiono w 1859 r. W 1888 i 1889 r. uruchomiono dwa wielkie nowe piece, nowocześniejsze od pozostałych. W sumie przed I wojną światową było siedem wielkich pieców. W 1939 r. pozostały tylko dwa z nich, zaś w 1942 r. uruchomiono nowy jako trzeci.


Od 1859 r. istniała też koksownia. Piece były przez cały czas sukcesywnie wymieniane na nowsze systemy.
Od 1859 r. istniała też koksownia. Piece były przez cały czas sukcesywnie wymieniane na nowsze systemy.


W latach [[1905]]-[[1906]] uruchomiono stalownię martenowską. Do 1910 r. liczbę pieców zwiększono do sześciu. Do [[II wojna światowa|II wojny światowej]] było ich osiem.
W latach 1905–1906 uruchomiono stalownię martenowską. Do 1910 r. liczbę pieców zwiększono do sześciu. Do [[II wojna światowa|II wojny światowej]] było ich osiem.


Walcownia zgniatacz firmy Demag powstała w latach 1909-1910. Padła ona ofiarą wywózek przez wojska sowieckie w [[1945]] r.
Walcownia zgniatacz firmy Demag powstała w latach 1909-1910. Padła ona ofiarą wywózek przez wojska sowieckie w 1945 r.


W latach 20. XX wieku obok huty powstała karbidownia (niedawno unieruchomiona). Dyrektor huty mieszkał w tak zwanym zameczku (byłlym żłobku przy ul. Stalowej). Szpital hutniczy to obecna przychodnia zdrowia przy ul. Pasteura (dawniej zwanej Lazarettstr.).
W latach 20. XX wieku obok huty powstała karbidownia (niedawno unieruchomiona). Dyrektor huty mieszkał w tak zwanym zameczku (byłym żłobku przy ul. Stalowej). Szpital hutniczy to obecna przychodnia zdrowia przy ul. Pasteura (dawniej zwanej Lazarettstr.).


Na początku XX wieku powstały trzy [[osiedle|osiedla robotnicze]]: huty „Julia” (rejon ul. Wytrwałych, Stalmacha oraz Stalowej (Bremka?) oraz kopalni „Johanna” (ul. Zabrzańska i Ustronie).
Na początku XX wieku powstały trzy osiedla robotnicze: huty „Julia” (rejon ul. Wytrwałych, Stalmacha oraz Stalowej (Bremka) oraz kopalni „Johanna” (ul. Zabrzańska i Ustronie).


W XIX wieku istniała w Bobrku huta cynku „Bobrek”. W okresie międzywojennym na tym miejscu urządzono stadion (KS Stal). Pamiątką po tym zakładzie jest nazwa ulicy Stara Cynkownia. Przy końcu tej ulicy w latach 1922-1939 znajdowało się [[przejście graniczne]] niemiecko-polskie. Pozostał po nim niemiecki domek celny. W 1951 r. Bobrek włączono do miasta Bytomia.
W XIX wieku istniała w Bobrku huta cynku „Bobrek”. W okresie międzywojennym na tym miejscu urządzono stadion (KS Stal). Pamiątką po tym zakładzie jest nazwa ulicy Stara Cynkownia. Przy końcu tej ulicy w latach 1922-1939 znajdowało się [[przejście graniczne]] niemiecko-polskie. Pozostał po nim niemiecki domek celny. W 1951 r. Bobrek włączono do miasta Bytomia.

[[Plik:Bobrekwyt.jpg|thumb|240px|ul. Wytrwałych]]


== Ludność i ważniejsze wydarzenia ==
== Ludność i ważniejsze wydarzenia ==
W 1856 zaczęła powstawać huta żelaza. Rozwój miejscowości był ściśle związany z rozwojem huty,
W 1856 zaczęła powstawać huta żelaza. Rozwój miejscowości był ściśle związany z rozwojem huty,
a w niedługim czasie kopalni.
a w niedługim czasie kopalni.


Od 2009 roku w dzielnicy realizowany jest Program Aktywności Lokalnej przez MOPR Bytom. Skupia się on na rewitalizacji społecznej Bobrka a jego celem jest przywrócenie tej dzielnicy jej dawnej świetności i zmiana jej wizerunku za pomocą pracy samych jej mieszkańców.
Od 2009 roku w dzielnicy realizowany jest Program Aktywności Lokalnej przez MOPR Bytom. Skupia się on na rewitalizacji społecznej Bobrka a jego celem jest przywrócenie tej dzielnicy jej dawnej świetności i zmiana jej wizerunku za pomocą pracy samych jej mieszkańców.
Linia 97: Linia 99:
Gwałtowny rozwój osady obrazują liczby:
Gwałtowny rozwój osady obrazują liczby:


* 1797 rok – 143 mieszkańców,
* 1797 rok – 143 mieszkańców,
* 1852 rok – 497 mieszkańców,
* 1852 rok – 497 mieszkańców,
* 1874 rok – 1861 mieszkańców,
* 1874 rok – 1861&nbsp;mieszkańców,
* 1891 rok – 2300 mieszkańców,
* 1891 rok – 2300&nbsp;mieszkańców,
* 1904 rok – 6000 mieszkańców,
* 1904 rok – 6000&nbsp;mieszkańców,
* 1928 rok – 12947 mieszkańców.
* 1928 rok – 12947&nbsp;mieszkańców.


W roku [[1580]] gmina posługiwała się pieczęcią, która przedstawiała baranka z chorągwią pod drzewem. Był to herb właściciela majątku, w Bobrku Macieja Bujakowskiego.
W roku 1580 gmina posługiwała się pieczęcią, która przedstawiała baranka z chorągwią pod drzewem. Był to herb właściciela majątku, w Bobrku Macieja Bujakowskiego.


=== Kalendarium wydarzeń ===
=== Kalendarium wydarzeń ===
* [[1473]] rok – od [[23 kwietnia]] do [[11 listopada]] na terenie Bobrka i okolic nie spadła ani jedna kropla deszczu
* 1473 rok – od 23 kwietnia do 11 listopada na terenie Bobrka i okolic nie spadła ani jedna kropla deszczu
* [[1683]] rok – przejazd króla Jana III Sobieskiego przez Bytom do Tarnowskich Gór na odsiecz Wiednia
* 1683 rok – przejazd króla [[Jan III Sobieski|Jana III Sobieskiego]] przez Bytom do Tarnowskich Gór na [[Bitwa pod Wiedniem|odsiecz Wiednia]]
* [[1832]] rok – epidemia cholery,
* 1832 rok – epidemia cholery,
* [[1857]] rok – pierwsza szkoła w Bobrku,
* 1857 rok – pierwsza szkoła w Bobrku,
* [[1893]] rok – 17 sierpnia, na Bobrek przybywają pierwsze siostry ze zgromadzenia św. Elżbiety,
* 1893 rok – 17 sierpnia, na Bobrek przybywają pierwsze siostry ze zgromadzenia św. Elżbiety,
* [[1894]] rok – huta buduje dla swych pracowników szpital,
* 1894 rok – huta buduje dla swych pracowników szpital,
* [[1900]] rok – prałat Kuboth zapoczątkował budowę kościoła w Bobrku,
* 1900 rok – prałat Kuboth zapoczątkował budowę kościoła w Bobrku,
* [[1906]] rok – budowa dworca kolejowego,
* 1906 rok – budowa dworca kolejowego,
* [[1922]] rok – Po plebiscycie Bobrek pozostaje w granicach [[Niemcy|Niemiec]],
* 1922 rok – Po plebiscycie Bobrek pozostaje w granicach [[Niemcy|Niemiec]],
* [[1928]] rok – Karb zostaje przyłączony do Bobrka,
* 1928 rok – Karb zostaje przyłączony do Bobrka,
* [[1932]] rok – budowa kościoła [[ewangelicy|ewangelickiego]] na Bobrku.
* 1932 rok – budowa [[Kościół ewangelicko-augsburski z Bytomia-Bobrka|kościoła ewangelickiego]] na Bobrku.


== Zabytki ==
== Zabytki ==
[[File:Bytom - Bobrek - Kościół Świętej Rodziny 01.jpg|right|thumb|240px|Kościół pw. Świętej Rodziny]]
[[Plik:Bytom - Bobrek - Kościół Świętej Rodziny 01.jpg|thumb|240px|Kościół pw. Świętej Rodziny]]
W [[Rejestr zabytków|rejestrze zabytków]] województwa śląskiego znajdują się<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.wkz.katowice.pl/documents/rejestr_zabytkow/gmina_bytom.doc| tytuł = Rejestr zabytków Województwa Śląskiego| data dostępu = 2011-06-05| autor = | opublikowany = | praca = | data = | język = }}</ref>:
W [[Rejestr zabytków|rejestrze zabytków]] województwa śląskiego znajdują się<ref>{{cytuj stronę | url = http://web.archive.org/web/20160402122847/http://www.wkz.katowice.pl/documents/rejestr_zabytkow/Gmina_Bytom.doc| tytuł = Rejestr zabytków Województwa Śląskiego| data dostępu = 2011-06-05| autor = | opublikowany = | praca = | data = | język =}}</ref>:
* zespół kościoła parafialnego pod wezwaniem Świętej Rodziny (1900–1902, styl [[Neoromanizm|neoromański]]), wpisany pod numerem A/246/09,
* zespół kościoła parafialnego pod wezwaniem Świętej Rodziny (1900–1902, styl neoromański), wpisany pod numerem A/246/09,
* zespół osiedla tzw. ''Nowa Kolonia Robotnicza'' obejmujący kwartał ograniczony ulicami: Konstytucji, Baczyńskiego, Zabrzańską, Żwirową i Stalmacha, wzniesiony w stylu [[Historyzm (architektura)|historyzmu]] z elementami [[Modernizm (architektura)|modernizmu]] oraz funkcjonalizmu (niektóre budynki), wpisany pod numerem A/1554/94,
* zespół osiedla tzw. [[Nowa Kolonia Robotnicza]] obejmujący kwartał ograniczony ulicami: Konstytucji, Baczyńskiego, Zabrzańską, Żwirową i Stalmacha, wzniesiony w stylu [[Historyzm (architektura)|historyzmu]] z elementami [[Modernizm (architektura)|modernizmu]] oraz funkcjonalizmu (niektóre budynki), wpisany pod numerem A/1554/94<ref>[[Michał Bulsa]], ''Patronackie osiedla robotnicze. Tom 1: Górny Śląsk'', Łódź 2022, s. 18, 19.</ref>,
* osiedle robotnicze przy ul. Zabrzańskiej, Konstytucji i Stalmacha, z lat 20 XX wieku, wpisane do pod numerem 1359/85,
* osiedle robotnicze przy ul. Zabrzańskiej, Konstytucji i Stalmacha, z lat 20 XX wieku, wpisane do pod numerem 1359/85,
* budynek siłowni Huty Bobrek przy ul. Konstytucji, z lat 1900-1907, wzniesiony w stylu [[Neoromanizm|neoromańskim]], wpisany pod numerem A/1329/84.
* [[budynek siłowni Huty Bobrek]] przy ul. Konstytucji, z lat 1900-1907, wzniesiony w stylu neoromańskim, wpisany pod numerem A/1329/84.

== Ciekawostki ==
Na terenie dzielnicy kręcone były niektóre plenery w filmie z [[1954]] r. pt. [[Autobus odjeżdża 6.20|''Autobus odjeżdża 6:20'']].


== Przypisy ==
{{Przypisy}}
{{Przypisy}}


== Literatura ==
== Literatura ==
* O panach Bobrka z rodu [[Schaffgotschowie|Schaffgotschów]] zob. w: A. Kuzio-Podrucki, ''Schaffgotschowie. Zmienne losy śląskiej arystokracji'', Bytom 2007, ISBN 978-83-923733-1-5 - info o książce na stronie: [http://www.arekkp.pl/schaffgotsch.html Śląska szlachta i arystokracja]
* O panach Bobrka z rodu [[Schaffgotschowie|Schaffgotschów]] zob. w: A. Kuzio-Podrucki, ''Schaffgotschowie. Zmienne losy śląskiej arystokracji'', Bytom 2007, {{ISBN|978-83-923733-1-5}} – info o książce na stronie: [http://www.arekkp.pl/schaffgotsch.html Śląska szlachta i arystokracja]


== Linki zewnętrzne ==
http://pal.blox.pl - blog o działaniach Programu Aktywności Lokalnej
{{Dzielnice Bytomia}}
{{Dzielnice Bytomia}}


[[Kategoria:Dzielnice i osiedla Bytomia]]
[[Kategoria:Bobrek (Bytom)]]

[[en:Bobrek, Bytom]]

Aktualna wersja na dzień 07:45, 24 lip 2024

Ten artykuł dotyczy dzielnicy Bytomia. Zobacz też: inne znaczenia.
Bobrek
Dzielnica Bytomia
Ilustracja
ul. Konstytucji
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miasto

Bytom

W granicach Bytomia

1951

Powierzchnia

2,54[1][2] km²

Populacja (2018)
• liczba ludności


4648[3]

• gęstość

1830 os./km²

Strefa numeracyjna

32

Kod pocztowy

41-905

Tablice rejestracyjne

SY

Położenie na mapie Bytomia
Położenie na mapie
50°20′20″N 18°51′50″E/50,338889 18,863889
Multimedia w Wikimedia Commons

Bobrek – dzielnica Bytomia. Nazwa pochodzi prawdopodobnie od siedliska bobrów, które znajdowało się na terenie dzisiejszego Bobrka, a także od rzeki Bobra, której źródła znajdowały się między Stolarzowicami i Reptami. Rzeka zaś płynęła w dolinie Miechowic, jako dopływ Bytomki. Z Bobrkiem sąsiadują dzielnice Karb i Szombierki. W 1946 w miejsce nazwy niemieckiej Bobrek-Karb urzędowo zatwierdzono nazwę obecną[4][5].

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Pierwszą wzmiankę o Bobrku zawierają dokumenty podziałowe księstwa bytomskiego z 1369 roku. Wieś założono prawdopodobnie w XIII lub XIV wieku na prawie niemieckim jako ulicówkę o charakterze niwowym. Główną osią osadnictwa była tu obecna ul. Konstytucji na odcinku od kościoła do huty. Pola chłopskie zgrupowane w trzech niwach leżały obok wsi.

W ciągu wieku wieś należała do różnych właścicieli spośród szlachty, m.in. Maschkowskich, Nosów, Bujakowskich, Starzinskich, Gierałtowskich, Hochbergów. W końcu w 1842 r. dobra te trafiły do rąk Karola Goduli, zaś po nim odziedziczyła je Joanna Gryczik i ród Schaffgotschów. Folwark szlachecki w Bobrku znajdował się w rejonie obecnej ul. Glinki. Pozostały po nim budynki mieszkalne.

W 1785 r. było w Bobrku 6 kmieci (właścicieli dużych gospodarstw) oraz 14 zagrodników. Chłopów z Bobrka uwłaszczono w 1821 r.

Bobrek należał pierwotnie do parafii w Miechowicach. Inicjatorem budowy kościoła w Bobrku był miechowicki proboszcz ks. Jan Kuboth. Plac pod budowę uzyskano od hrabiego Schaffgotscha. Koszty pokryli m.in. huta Julia (55 000 marek), fundusz wolnych kuksów (47 000 marek), oraz parafianie (45 000 marek).

Projekt w stylu neoromańskim wykonał architekt Ludwig Schneider. Prace budowlane trwały od 1900 do 1902 r. Poświęcenie kościoła nastąpiło 31 sierpnia 1902 r., a konsekracja 18 czerwca 1905 r. Parafie erygowano 20 marca 1906 r. Pierwszym proboszczem został ks. Józef Kubis.

W 1859 r. przez Bobrek przeprowadzono linię kolejową z Tarnowskich Gór do Chebzia. Drugą linię, z Bytomia do Zabrza otwarto w 1872 r. Powstał przy niej dworzec kolejowy.

Komunikację tramwajową miejscowość otrzymała w 1898 r. Tramwaj kursował, jak dziś, z Bytomia do Zabrza.

W 1899 r. powstał klasztor sióstr elżbietanek, który w 1902 r. otrzymał własny budynek naprzeciw szkoły. Założona też cmentarz parafialny. Już wcześniej w latach 1866/67 powstał cmentarz ofiar epidemii cholery na zachód od huty. Dom związków katolicki zbudowano na południowym krańcu wsi, nad linią kolejową (obecnie przedszkole).

Kompania powstańców sląskich w Bobrku w okresie I powstania śląskiego pod dowództwem Jana Trzęsioka.

Obok znajduje się dawna willa burmistrza gminy Bobrek. Ratusz gminy znajdował się w budynku na rogu ul. Konstytucji i Piecucha. 1 kwietnia 1928 r. połączono w jedną całość gminę Bobrek, Karb i obszar dworski w Bobrku. Powstała gmina Bobrek-Karb.

W 1925 r. powstał przy ścianie kościoła parafialnego pomnik mieszkańców Bobrka poległych w I wojnie światowej.

W 1932 r. zbudowano w Bobrku drewniany filialny kościół ewangelicki należący do parafii w Miechowicach.

Istnieją w Bobrku dwa budynki szkolne: starszy – koło kościoła (obecnie Zespół Szkół Nr 3 w Bytomiu), oraz nowszy przy ul. Rataja pochodzący z lat 20. (mieszczący obecnie szkołę nr 16, wcześniej była to siedziba III Liceum Ogólnokształcące im. Władysława Broniewskiego).

Historia hutnictwa

[edytuj | edytuj kod]
Huta Julia

Powstanie huty wiąże się z założeniem w Bytomiu w 1856 r. spółki akcyjnej Vulkan. Spółka zakupiła w Bobrku majątek ziemski zwany Elisenruh. Huta otrzymała także nazwę Vulkan. Spółka w 1870 r. zbankrutowała. W tym samym roku huta przeszła na własność Otto i Emil Friedländerów. Nazwę zakładu zmieniono na Moritz i założono spółkę Moritzhütte AG. W 1883 r. ogłoszono upadłość i tej spółki. Nowymi właścicielami zostali Oskar i Georg Caro. W 1887 r. nastąpiło połączenie zakładu z firmą Wilhelma Hegenscheidta i powstała spółka akcyjna Oberschlesische Hüttenwerke (Oberhütten) w Gliwicach.

W 1856 r. rozpoczęto budowę czterech wielkich pieców. Dwa z nich uruchomiono w 1859 r. W 1888 i 1889 r. uruchomiono dwa wielkie nowe piece, nowocześniejsze od pozostałych. W sumie przed I wojną światową było siedem wielkich pieców. W 1939 r. pozostały tylko dwa z nich, zaś w 1942 r. uruchomiono nowy jako trzeci.

Od 1859 r. istniała też koksownia. Piece były przez cały czas sukcesywnie wymieniane na nowsze systemy.

W latach 1905–1906 uruchomiono stalownię martenowską. Do 1910 r. liczbę pieców zwiększono do sześciu. Do II wojny światowej było ich osiem.

Walcownia zgniatacz firmy Demag powstała w latach 1909-1910. Padła ona ofiarą wywózek przez wojska sowieckie w 1945 r.

W latach 20. XX wieku obok huty powstała karbidownia (niedawno unieruchomiona). Dyrektor huty mieszkał w tak zwanym zameczku (byłym żłobku przy ul. Stalowej). Szpital hutniczy to obecna przychodnia zdrowia przy ul. Pasteura (dawniej zwanej Lazarettstr.).

Na początku XX wieku powstały trzy osiedla robotnicze: huty „Julia” (rejon ul. Wytrwałych, Stalmacha oraz Stalowej (Bremka) oraz kopalni „Johanna” (ul. Zabrzańska i Ustronie).

W XIX wieku istniała w Bobrku huta cynku „Bobrek”. W okresie międzywojennym na tym miejscu urządzono stadion (KS Stal). Pamiątką po tym zakładzie jest nazwa ulicy Stara Cynkownia. Przy końcu tej ulicy w latach 1922-1939 znajdowało się przejście graniczne niemiecko-polskie. Pozostał po nim niemiecki domek celny. W 1951 r. Bobrek włączono do miasta Bytomia.

ul. Wytrwałych

Ludność i ważniejsze wydarzenia

[edytuj | edytuj kod]

W 1856 zaczęła powstawać huta żelaza. Rozwój miejscowości był ściśle związany z rozwojem huty, a w niedługim czasie kopalni.

Od 2009 roku w dzielnicy realizowany jest Program Aktywności Lokalnej przez MOPR Bytom. Skupia się on na rewitalizacji społecznej Bobrka a jego celem jest przywrócenie tej dzielnicy jej dawnej świetności i zmiana jej wizerunku za pomocą pracy samych jej mieszkańców.

Rozwój

[edytuj | edytuj kod]

Gwałtowny rozwój osady obrazują liczby:

  • 1797 rok – 143 mieszkańców,
  • 1852 rok – 497 mieszkańców,
  • 1874 rok – 1861 mieszkańców,
  • 1891 rok – 2300 mieszkańców,
  • 1904 rok – 6000 mieszkańców,
  • 1928 rok – 12947 mieszkańców.

W roku 1580 gmina posługiwała się pieczęcią, która przedstawiała baranka z chorągwią pod drzewem. Był to herb właściciela majątku, w Bobrku Macieja Bujakowskiego.

Kalendarium wydarzeń

[edytuj | edytuj kod]
  • 1473 rok – od 23 kwietnia do 11 listopada na terenie Bobrka i okolic nie spadła ani jedna kropla deszczu
  • 1683 rok – przejazd króla Jana III Sobieskiego przez Bytom do Tarnowskich Gór na odsiecz Wiednia
  • 1832 rok – epidemia cholery,
  • 1857 rok – pierwsza szkoła w Bobrku,
  • 1893 rok – 17 sierpnia, na Bobrek przybywają pierwsze siostry ze zgromadzenia św. Elżbiety,
  • 1894 rok – huta buduje dla swych pracowników szpital,
  • 1900 rok – prałat Kuboth zapoczątkował budowę kościoła w Bobrku,
  • 1906 rok – budowa dworca kolejowego,
  • 1922 rok – Po plebiscycie Bobrek pozostaje w granicach Niemiec,
  • 1928 rok – Karb zostaje przyłączony do Bobrka,
  • 1932 rok – budowa kościoła ewangelickiego na Bobrku.

Zabytki

[edytuj | edytuj kod]
Kościół pw. Świętej Rodziny

W rejestrze zabytków województwa śląskiego znajdują się[6]:

  • zespół kościoła parafialnego pod wezwaniem Świętej Rodziny (1900–1902, styl neoromański), wpisany pod numerem A/246/09,
  • zespół osiedla tzw. Nowa Kolonia Robotnicza obejmujący kwartał ograniczony ulicami: Konstytucji, Baczyńskiego, Zabrzańską, Żwirową i Stalmacha, wzniesiony w stylu historyzmu z elementami modernizmu oraz funkcjonalizmu (niektóre budynki), wpisany pod numerem A/1554/94[7],
  • osiedle robotnicze przy ul. Zabrzańskiej, Konstytucji i Stalmacha, z lat 20 XX wieku, wpisane do pod numerem 1359/85,
  • budynek siłowni Huty Bobrek przy ul. Konstytucji, z lat 1900-1907, wzniesiony w stylu neoromańskim, wpisany pod numerem A/1329/84.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ i-BIIP – Internetowy Serwis Bytomskiej Infrastruktury Informacji Przestrzennych. [dostęp 2011-06-02].
  2. ↑ Michał Brzezinka, Wojciech Brol: Prognoza oddziaływania na środowisko projektu strategii rozwoju miasta Bytom 2020+. Bytom: 2014-07, s. 49.
  3. ↑ http://44mpa.pl/wp-content/uploads/2018/10/BYTOM_MPA_dokument.pdf
  4. ↑ Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 44, poz. 85).
  5. ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 9 grudnia 1947 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1948 r. nr 14, poz. 55, sekcja „Sprostowanie błędów w nazwach miejscowości ogłoszonych w poprzednich numerach Monitora Polskiego, s. 13–14).
  6. ↑ Rejestr zabytków Województwa Śląskiego. [dostęp 2011-06-05].
  7. ↑ Michał Bulsa, Patronackie osiedla robotnicze. Tom 1: Górny Śląsk, Łódź 2022, s. 18, 19.

Literatura

[edytuj | edytuj kod]
Dzielnice Bytomia

Herb Bytomia

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bobrek_(Bytom)&oldid=74380492”