Przejdź do zawartości

Straż Graniczna (Polska): Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycja
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
→Jednostki pływające: Dodanie najnowszego patrolowca
Znacznik: Gołe linki w przypisach
 
(Nie pokazano 25 wersji utworzonych przez 21 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{Inne znaczenia|współczesnej formacji|[[Straż Graniczna II RP|Straż Graniczna z okresu II RP]]}}
{{Instytucja państwowa infobox
{{Instytucja państwowa infobox
|nazwa = Straż Graniczna
|nazwa = Straż Graniczna
Linia 10: Linia 9:
|data utworzenia = 16 maja 1991
|data utworzenia = 16 maja 1991
|tytuł szefa = Komendant Główny Straży Granicznej
|tytuł szefa = Komendant Główny Straży Granicznej
|szef = gen. dyw. SG [[Tomasz Praga]]
|szef = gen. bryg. SG [[Robert Bagan]]
|tytuł zastępcy = zastępca Komendanta Głównego
|tytuł zastępcy = zastępca Komendanta Głównego
|zastępca = gen. bryg. SG [[Wioleta Gorzkowska]]<br />gen. bryg. SG [[Grzegorz Niemiec]]<br />gen. bryg. SG [[Jacek Bajger]]
|zastępca = gen. bryg. SG [[Wioleta Gorzkowska]]<br>gen. bryg. SG [[Grzegorz Niemiec]]<br>gen. bryg. SG [[Tomasz Michalski]]
|budżet = 1 mld 382,4 mln [[Złoty|zł]] <small>(2016)</small><ref>{{Cytuj stronę |url = http://orka.sejm.gov.pl/Druki8ka.nsf/0/56D449AF5BE3D4D0C1258132003424C6/%24File/1588-TOM%20I.pdf |tytuł = Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2016 r. (druk nr 1588). Tom I |data = 30 maja 2017 |opublikowany = sejm.gov.pl |strony = 2/62 |data dostępu = 2017-08-17}}</ref>
|budżet = 1 mld 382,4 mln [[Złoty|zł]] <small>(2016)</small><ref>{{Cytuj stronę |url = http://orka.sejm.gov.pl/Druki8ka.nsf/0/56D449AF5BE3D4D0C1258132003424C6/%24File/1588-TOM%20I.pdf |tytuł = Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2016 r. (druk nr 1588). Tom I |data = 30 maja 2017 |opublikowany = sejm.gov.pl |strony = 2/62 |data dostępu = 2017-08-17}}</ref>
|zatrudnienie = 17 907 <small>(2016)</small><ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.nik.gov.pl/plik/id,14149.pdf |tytuł = Informacja o wynikach kontroli wykonania budżetu państwa w 2016 r. w części 42 – Sprawy wewnętrzne oraz wykonania planów finansowych Funduszu Modernizacji Bezpieczeństwa Publicznego, Funduszu Wsparcia Policji, Funduszu Wsparcia Straży Granicznej oraz Funduszu Wsparcia Państwowej Straży Pożarnej |data = czerwiec 2017 |praca = Najwyższa Izba Kontroli |strony = 35 |data dostępu = 2017-08-17}}</ref>
|zatrudnienie = 17 907 <small>(2016)</small><ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.nik.gov.pl/plik/id,14149.pdf |tytuł = Informacja o wynikach kontroli wykonania budżetu państwa w 2016 r. w części 42 – Sprawy wewnętrzne oraz wykonania planów finansowych Funduszu Modernizacji Bezpieczeństwa Publicznego, Funduszu Wsparcia Policji, Funduszu Wsparcia Straży Granicznej oraz Funduszu Wsparcia Państwowej Straży Pożarnej |data = czerwiec 2017 |praca = Najwyższa Izba Kontroli |strony = 35 |data dostępu = 2017-08-17}}</ref>
|adres = 02-514 Warszawa<br />al. Niepodległości 100
|adres = 02-514 Warszawa<br>al. Niepodległości 100
|plan obszaru działania =
|plan obszaru działania =
|kod mapy = Warszawa
|kod mapy = Warszawa
Linia 27: Linia 26:
}}
}}
[[Plik:POL Border Guard flag.svg|mały|Flaga Straży Granicznej]]
[[Plik:POL Border Guard flag.svg|mały|Flaga Straży Granicznej]]
[[Plik:Funkcjonariusze Straży Granicznej na Krakowskim Przedmieściu w Warszawie 2015.JPG|mały|Strażnicy Graniczni w umundurowaniu służbowym]]
[[Plik:Polish Border Guard at Polish-Russian state border.jpg|mały|Patrol '''Straży Granicznej''' na polsko-rosyjskiej granicy w [[Nowa Karczma (Krynica Morska)|Piaskach]] na [[Mierzeja Wiślana|Mierzei Wiślanej]] w samochodzie [[Land Rover Defender]]]]
[[Plik:Polish Border Guard at Polish-Russian state border.jpg|mały|Patrol '''Straży Granicznej''' na polsko-rosyjskiej granicy w [[Nowa Karczma (Krynica Morska)|Piaskach]] na [[Mierzeja Wiślana|Mierzei Wiślanej]] w samochodzie [[Land Rover Defender]]]]
[[Plik:Pojazd patrolowy Straży Granicznej w Białymstoku.jpg|mały|Pojazd Patrolowy SG w [[Białystok|Białymstoku]]]]
[[Plik:Pojazd patrolowy Straży Granicznej w Białymstoku.jpg|mały|Pojazd Patrolowy SG w [[Białystok|Białymstoku]]]]
Linia 35: Linia 33:
[[Plik:Kaper2 SG312.jpg|mały|Okręt Morskiego Oddziału Straży Granicznej „Kaper-2” w Kołobrzegu]]
[[Plik:Kaper2 SG312.jpg|mały|Okręt Morskiego Oddziału Straży Granicznej „Kaper-2” w Kołobrzegu]]
[[Plik:SG-213 border patrol boat, Gdynia, 20090705.jpg|mały|Jednostka patrolowa „SG-213” typu IC16M III]]
[[Plik:SG-213 border patrol boat, Gdynia, 20090705.jpg|mały|Jednostka patrolowa „SG-213” typu IC16M III]]

'''Straż Graniczna''' (SG) – jednolita, umundurowana i uzbrojona formacja wykonująca zadania związane z ochroną [[granica państwowa|granicy państwowej]] i [[Kontrola graniczna|kontrolą ruchu granicznego]] w [[Rzeczpospolita Polska|Rzeczypospolitej Polskiej]]. Jest [[organy ścigania|organem ścigania]]. Komendant Główny Straży Granicznej jest centralnym organem [[administracja|administracji]] [[Rząd (prawo)|rządowej]] w sprawach ochrony granicy państwowej. Nadzór nad formacją sprawuje [[Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji|minister właściwy ds. wewnętrznych]].
'''Straż Graniczna''' (SG) – jednolita, umundurowana i uzbrojona formacja wykonująca zadania związane z ochroną [[granica państwowa|granicy państwowej]] i [[Kontrola graniczna|kontrolą ruchu granicznego]] w [[Rzeczpospolita Polska|Rzeczypospolitej Polskiej]]. Jest [[Oskarżyciel publiczny|organem ścigania]]. Komendant Główny Straży Granicznej jest centralnym organem [[administracja|administracji]] [[Rząd (prawo)|rządowej]] w sprawach ochrony granicy państwowej. Nadzór nad formacją sprawuje [[Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji|minister właściwy ds. wewnętrznych]].


== Historia ==
== Historia ==
=== Okres II Rzeczypospolitej ===
Została powołana do życia ustawą z dnia 12 października 1990<ref name="ustawa">{{Dziennik Ustaw|1990|78|462}}.</ref>, jej funkcjonowanie rozpoczęło się 16 maja 1991 wraz z rozformowaniem [[Wojska Ochrony Pogranicza|Wojsk Ochrony Pogranicza]] (WOP).
==== Lata 1919–1919 ====
{{Osobny artykuł|Straż Graniczna (1918–1919)}}

==== Lata 1922–1923 ====
{{Osobny artykuł|Straż Graniczna (1922–1923)}}

==== Lata 1928–1939 ====
{{Osobny artykuł|Straż Graniczna (1928–1939)}}

=== Okres Polski Ludowej ===
{{Osobny artykuł|Wojska Ochrony Pogranicza}}

=== Okres III Rzeczypospolitej ===
Współczesna Straż Graniczna została powołana do życia ustawą z dnia 12 października 1990<ref name="ustawa">{{Dziennik Ustaw|1990|78|462}}.</ref>, jej funkcjonowanie rozpoczęło się 16 maja 1991 wraz z rozformowaniem [[Wojska Ochrony Pogranicza|Wojsk Ochrony Pogranicza]] (WOP).

{| class="wikitable mw-collapsible mw-collapsed" style="text-align:center;"
|-
!colspan=5| Skład organizacyjny i etatowy nowopowstałej Straży Granicznej<br>(według stanu z 16 maja 1991){{odn|Goryński|2012|s=158}}
|-
| Lp.
| Nazwa jednostki Straży Granicznej
| Nr etatu
| Ilość funkcjonariuszy
| Ilość prac. urzęd. państw.
|-
| 1
| '''Komenda Główna SG w Warszawie'''
| '''44/01'''
| '''323'''
| '''116'''
|-
| 1.1
| Oddział Administracyjno–Gospodarczy Komendy Głównej SG w Warszawie
| 44/02
| 299
| 42
|-
| 1.2
| [[Graniczna Placówka Kontrolna Okęcie|Graniczna Placówka Kontrolna SG Portu Lotniczego Warszawa-Okęcie]]
| 44/03
| 262
| 4
|-
| 1.3
| Reprezentacyjny Zespół Artystyczny SG „Granica”
| 44/04
| 3
| 32
|-
| 2
| '''[[Karpacki Oddział Straży Granicznej|Karpacki Oddział SG w Nowym Sączu]]'''
| '''44/05'''
| '''945'''
| '''187'''
|-
| 3
| '''[[Beskidzki Oddział Straży Granicznej|Beskidzki Oddział SG w Cieszynie]]'''
| '''44/06'''
| '''816'''
| '''77'''
|-
| 4
| '''[[Śląski Oddział Straży Granicznej|Śląski Oddział SG w Raciborzu]]'''
| '''44/07'''
| '''681'''
| '''77'''
|-
| 5
| '''[[Sudecki Oddział Straży Granicznej|Sudecki Oddział SG w Kłodzku]]'''
| '''44/08'''
| '''656'''
| '''50'''
|-
| 6
| '''[[Łużycki Oddział Straży Granicznej|Łużycki Oddział SG w Lubaniu]]'''
| '''44/09'''
| '''1807'''
| '''88'''
|-
| 7
| '''[[Lubuski Oddział Straży Granicznej|Lubuski Oddział SG w Krośnie Odrzańskim]]'''
| '''44/010'''
| '''1290'''
| '''143'''
|-
| 8
| '''[[Pomorski Oddział Straży Granicznej|Pomorski Oddział SG w Szczecinie]]'''
| '''44/011'''
| '''1545'''
| '''126'''
|-
| 9
| '''[[Bałtycki Oddział Straży Granicznej|Bałtycki Oddział SG w Koszalinie]]'''
| '''44/012'''
| '''559'''
| '''56'''
|-
| 10
| '''[[Kaszubski Oddział Straży Granicznej|Kaszubski Oddział SG w Gdańsku]]'''
| '''44/013'''
| '''878'''
| '''83'''
|-
| 11
| '''[[Warmińsko-Mazurski Oddział Straży Granicznej|Warmińsko-Mazurski Oddział SG w Kętrzynie]]'''
| '''44/014'''
| '''306'''
| '''17'''
|-
| 12
| '''[[Podlaski Oddział Straży Granicznej|Podlaski Oddział SG w Białymstoku]]'''
| '''44/015'''
| '''952'''
| '''70'''
|-
| 13
| '''[[Nadbużański Oddział Straży Granicznej|Nadbużański Oddział SG w Chełmie]]'''
| '''44/016'''
| '''853'''
| '''95'''
|-
| 14
| '''[[Bieszczadzki Oddział Straży Granicznej|Bieszczadzki Oddział SG w Przemyślu]]'''
| '''44/017'''
| '''858'''
| '''78'''
|-
| 15
| Orkiestra Reprezentacyjna SG w [[Nowy Sącz|Nowym Sączu]]
| 44/018
| 61
| 2
|-
| 16
| [[Centrum Szkolenia Straży Granicznej w Kętrzynie|Centrum Szkolenia SG w Kętrzynie]]
| 44/019
| 236
| 61
|-
| 17
| Ośrodek Szkolenia SG w [[Krosno Odrzańskie|Krośnie Odrzańskim]]
| 44/020
| 97
| 4
|-
| 18
| Ośrodek Szkolenia SG w [[Koszalin]]ie
| 44/021
| 49
| 12
|-
| 19
| [[Ośrodek Tresury Psów Służbowych Straży Granicznej|Ośrodek Tresury Psów Służbowych SG w Żarce]]
| 44/022
| 72
| 3
|-
| 20
| Ośrodek Szkolenia Sportowego SG w [[Szklarska Poręba|Szklarskiej Porębie]]
| 44/023
| 8
| 3
|-
| 21
| [[Archiwum Straży Granicznej|Archiwum SG w Kętrzynie]]
| 44/024
| 3
| 8
|-
|colspan=3| '''Razem'''
| '''13559'''
| '''1432'''
|}


Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 lutego 2002 roku został ustalony znak graficzny Straży Granicznej<ref group=uwaga name="Znag graficzny">{{Dziennik Ustaw|2002|20|202}}.</ref>.
[[Rozporządzenie]]m Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 lutego 2002 roku został ustalony znak graficzny Straży Granicznej<ref group=uwaga name="Znag graficzny">{{Dziennik Ustaw|2002|20|202}}.</ref>.


== Struktura Straży Granicznej ==
== Struktura Straży Granicznej ==
* [[Komenda Główna Straży Granicznej]]
* [[Komenda Główna Straży Granicznej]]
** Komendant Główny Straży Granicznej: gen. dyw. SG [[Tomasz Praga]]
** Komendant Główny Straży Granicznej: gen. dyw. SG [[Robert Bagan]]<ref name="Bagancomendante" />
** Zastępca Komendanta Głównego Straży Granicznej: gen. bryg. SG [[Jacek Bajger]]
** Zastępca Komendanta Głównego Straży Granicznej: gen. bryg. SG [[Tomasz Michalski]]<ref>https://www.strazgraniczna.pl/pl/aktualnosci/12910,Nowy-Zastepca-Komendanta-Glownego-SG.html.</ref>
** Zastępca Komendanta Głównego Straży Granicznej ds. logistycznych: gen. bryg. SG [[Wioleta Gorzkowska]]<ref name="strazgraniczna.pl">{{cytuj stronę |url = http://strazgraniczna.pl/pl/aktualnosci/6264,Nowi-Zastepcy-Komendanta-Glownego-Strazy-Granicznej.html |tytuł = Nowi Zastępcy Komendanta Głównego Straży Granicznej |data = 2018-03-14 |data dostępu = 2018-03-14}}</ref>
** Zastępca Komendanta Głównego Straży Granicznej ds. logistycznych: gen. bryg. SG [[Wioleta Gorzkowska]]<ref name="strazgraniczna.pl">{{cytuj stronę |url = http://strazgraniczna.pl/pl/aktualnosci/6264,Nowi-Zastepcy-Komendanta-Glownego-Strazy-Granicznej.html |tytuł = Nowi Zastępcy Komendanta Głównego Straży Granicznej |data = 2018-03-14 |data dostępu = 2018-03-14}}</ref>
** Zastępca Komendanta Głównego Straży Granicznej ds. granicznych: gen. bryg. SG Grzegorz Niemiec<ref name="strazgraniczna.pl-1">{{cytuj stronę |url = https://www.strazgraniczna.pl/pl/aktualnosci/8461,Nominacje-generalskie-i-admiralska-w-szeregach-Strazy-Granicznej.html |tytuł = Nominacje w SG |data = 2020-05-15 |data dostępu = 2020-05-16}}</ref>
** Zastępca Komendanta Głównego Straży Granicznej ds. granicznych: gen. bryg. SG Grzegorz Niemiec<ref name="strazgraniczna.pl-1">{{cytuj stronę |url = https://www.strazgraniczna.pl/pl/aktualnosci/8461,Nominacje-generalskie-i-admiralska-w-szeregach-Strazy-Granicznej.html |tytuł = Nominacje w SG |data = 2020-05-15 |data dostępu = 2020-05-16}}</ref>
Linia 60: Linia 232:


W skład struktur oddziałów Straży Granicznej wchodzą placówki SG oraz dywizjony SG (te ostatnie występują jedynie w [[Morski Oddział Straży Granicznej|Morskim OSG]]).
W skład struktur oddziałów Straży Granicznej wchodzą placówki SG oraz dywizjony SG (te ostatnie występują jedynie w [[Morski Oddział Straży Granicznej|Morskim OSG]]).
* Wyższa Szkoła Straży Granicznej w Koszalinie (dawniej: [[Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej w Koszalinie]]);
* Ośrodki szkolenia:
* Ośrodki szkolenia:
** [[Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej w Koszalinie]];
** [[Centrum Szkolenia Straży Granicznej w Kętrzynie]];
** [[Centrum Szkolenia Straży Granicznej w Kętrzynie]];
** [[Ośrodek Szkoleń Specjalistycznych Straży Granicznej w Lubaniu]].
** [[Ośrodek Szkoleń Specjalistycznych Straży Granicznej w Lubaniu]].
Linia 70: Linia 242:
* pojazdy obserwacyjne przeznaczone do patrolowania terenu, wykrywania i rozpoznawania obiektów, rejestracji na taśmie wideo wyników prowadzonej obserwacji i określania współrzędnych położenia obiektu, wyposażone w [[termowizor]] i [[noktowizor]]
* pojazdy obserwacyjne przeznaczone do patrolowania terenu, wykrywania i rozpoznawania obiektów, rejestracji na taśmie wideo wyników prowadzonej obserwacji i określania współrzędnych położenia obiektu, wyposażone w [[termowizor]] i [[noktowizor]]
* urządzenia do kontroli bagaży promieniami rentgena
* urządzenia do kontroli bagaży promieniami rentgena
* samochody terenowe typu [[Land Rover Defender]], [[Mercedes-Benz klasy G|Mercedes G]], [[Mitsubishi Pajero]]<ref group=uwaga name="wyposażenie">{{cytuj stronę |url = http://www.strazgraniczna.pl/wps/portal/tresc?WCM_GLOBAL_CONTEXT=/pl/serwis-sg/wydarzenia/z_zycia_sg/nowesamochody |tytuł = SG zakupiła 74 pojazdy terenowe}}</ref> oraz [[Jeep Wrangler]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Jeep Wrangler wygrał wielki przetarg Straży Granicznej. Nowe terenówki dopilnują granic Polski |data = 2020-11-22 |data dostępu = 2020-12-22 |opublikowany = auto.dziennik.pl |url = https://auto.dziennik.pl/aktualnosci/artykuly/8015972,jeep-wrangler-straz-graniczna-samochod-przetarg-polska-granica-wideo.html |język = pl}}</ref>
* samochody terenowe typów [[Land Rover Defender]], [[Mercedes-Benz klasy G|Mercedes G]], [[Mitsubishi Pajero]]<ref group=uwaga name="wyposażenie">{{cytuj stronę |url = http://www.strazgraniczna.pl/wps/portal/tresc?WCM_GLOBAL_CONTEXT=/pl/serwis-sg/wydarzenia/z_zycia_sg/nowesamochody |tytuł = SG zakupiła 74 pojazdy terenowe}}</ref> oraz [[Jeep Wrangler]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Jeep Wrangler wygrał wielki przetarg Straży Granicznej. Nowe terenówki dopilnują granic Polski |data = 2020-11-22 |data dostępu = 2020-12-22 |opublikowany = auto.dziennik.pl |url = https://auto.dziennik.pl/aktualnosci/artykuly/8015972,jeep-wrangler-straz-graniczna-samochod-przetarg-polska-granica-wideo.html |język = pl}}</ref>
* motocykle KTM LC 4E
* motocykle KTM LC 4E
* wszędołazy Honda TRX 300 FWX
* wszędołazy Honda TRX 300 FWX
* skutery śnieżne t. Scandic
* skutery śnieżne t. Scandic
* rowery
* rowery
* pojazdy patrolowe typu [[Segway HT|Segway]]
* pojazdy patrolowe typu [[Segway]]
* cyfrowe centrale telefoniczne, centra radiowe i [[radiotelefon]]y
* cyfrowe centrale telefoniczne, centra radiowe i [[radiotelefon]]y


Linia 92: Linia 264:
!Przypisy
!Przypisy
|-
|-
!colspan="5"| Smigłowce
!colspan=5| Śmigłowce
|-
|-
|[[PZL Kania]]
|[[PZL Kania]]
Linia 106: Linia 278:
|<ref>{{Cytuj |tytuł = Zmodernizowany W-3AM w SG |data dostępu = 2020-11-07 |opublikowany = milmag.pl |url = https://www.milmag.pl/news/view?news_id=3829 |język = pl}}</ref><ref name=":2" />
|<ref>{{Cytuj |tytuł = Zmodernizowany W-3AM w SG |data dostępu = 2020-11-07 |opublikowany = milmag.pl |url = https://www.milmag.pl/news/view?news_id=3829 |język = pl}}</ref><ref name=":2" />
|-
|-
|[[EC 135|EC 135 P3H]]
|[[Eurocopter EC135|EC 135 P3H]]
|1
|1
|[[Plik:EC135PBG.jpg|150px]]
|[[Plik:EC135PBG.jpg|150px]]
Linia 118: Linia 290:
|<ref>{{Cytuj |tytuł = SG odbiera R44 |data dostępu = 2020-11-07 |opublikowany = milmag.pl |url = https://www.milmag.pl/news/view?news_id=2213 |język = pl}}</ref><ref name=":2" />
|<ref>{{Cytuj |tytuł = SG odbiera R44 |data dostępu = 2020-11-07 |opublikowany = milmag.pl |url = https://www.milmag.pl/news/view?news_id=2213 |język = pl}}</ref><ref name=":2" />
|-
|-
!colspan="5"| Samoloty
!colspan=5| Samoloty
|-
|-
|[[PZL M-20 Mewa]]
|[[PZL M-20 Mewa]]
Linia 155: Linia 327:


* Pełnomorska jednostka patrolowa typu OPV<ref>{{Cytuj |tytuł = Najnowocześniejszy patrolowiec SG-301 odebrany |data dostępu = 2023-12-16 |opublikowany = strazgraniczna.pl |url = https://strazgraniczna.pl/pl/aktualnosci/12343,Najnowoczesniejszy-patrolowiec-SG-301-odebrany.html}}</ref>:
* Pełnomorska jednostka patrolowa typu OPV<ref>{{Cytuj |tytuł = Najnowocześniejszy patrolowiec SG-301 odebrany |data dostępu = 2023-12-16 |opublikowany = strazgraniczna.pl |url = https://strazgraniczna.pl/pl/aktualnosci/12343,Najnowoczesniejszy-patrolowiec-SG-301-odebrany.html}}</ref>:
** „[[Generał Józef Haller]]” (SG-301)<ref>{{Cytuj |tytuł = Patrolowiec Morskiego Oddziału Straży Granicznej już w Polsce |data = 2023-09-06 |data dostępu = 2023-12-16 |opublikowany = MILMAG |url = https://milmag.pl/patrolowiec-morskiego-oddzialu-strazy-granicznej-juz-w-polsce/ |język = pl-PL}}</ref>
** „[[Generał Józef Haller (2022)|Generał Józef Haller]]” (SG-301)<ref>{{Cytuj |tytuł = Patrolowiec Morskiego Oddziału Straży Granicznej już w Polsce |data = 2023-09-06 |data dostępu = 2023-12-16 |opublikowany = MILMAG |url = https://milmag.pl/patrolowiec-morskiego-oddzialu-strazy-granicznej-juz-w-polsce/ |język = pl}}</ref>
* Patrolowce projektu [[Patrolowce projektu SKS-40|SKS-40]]:
* Patrolowce projektu [[Patrolowce projektu SKS-40|SKS-40]]:
** „[[Kaper-1]]” (SG-311)
** „[[Kaper-1]]” (SG-311)
** „[[Kaper-2]]” (SG-312)
** „[[Kaper-2]]” (SG-312)
* Patrolowce typu [[Patrolowce typu Patrol 240 Baltic|Patrol 240 Baltic:]]
* Patrolowce typu [[Patrolowce typu Patrol 240 Baltic|Patrol 240 Baltic]]:
** „Patrol 1” (SG-111)
** „Patrol 1” (SG-111)
** „Patrol 2” (SG-112)
** „Patrol 2” (SG-112)
* Łodzie interwencyjno-pościgowe typu [[SAR-1500|SAR-1500:]]
* Łodzie interwencyjno-pościgowe typu [[SAR-1500]]:
** „Strażnik-1” (SG-211)
** „Strażnik-1” (SG-211)
** „Strażnik-2” (SG-212)
** „Strażnik-2” (SG-212)
Linia 177: Linia 349:


Do wykonania zadań na polskich obszarach morskich m.in. dysponuje w sumie 56 jednostkami pływającymi różnych projektów{{odn|Goryński|2010|s=53}}.
Do wykonania zadań na polskich obszarach morskich m.in. dysponuje w sumie 56 jednostkami pływającymi różnych projektów{{odn|Goryński|2010|s=53}}.



== Uzbrojenie ==
== Uzbrojenie ==
Uzbrojenie Straży Granicznej określono w Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 9 maja 2014. Zgodnie z nim na uzbrojenie SG składa się<ref>{{Dziennik Ustaw|2014|658}}.</ref>:
Uzbrojenie Straży Granicznej określono w Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 9 maja 2014. Zgodnie z nim na uzbrojenie SG składa się<ref>{{Dziennik Ustaw|2014|658}}.</ref>:
* [[broń palna]]: pistolety, rewolwery, broń gładkolufowa, pistolety maszynowe, karabinki, karabiny oraz karabiny maszynowe
* [[broń palna]]: pistolety, rewolwery, broń gładkolufowa, pistolety maszynowe, karabinki, karabiny oraz karabiny maszynowe
* środki przymusu bezpośredniego: [[kajdanki]],&nbsp;[[kaftan bezpieczeństwa|kaftany bezpieczeństwa]], pasy obezwładniające, siatki obezwładniające, kaski zabezpieczające, [[Pałka policyjna|pałki służbowe]],&nbsp;psy służbowe, pociski niepenetracyjne,&nbsp;chemiczne środki obezwładniające (w postaci: ręcznych miotaczy substancji obezwładniających, granatów łzawiących lub innych urządzeń przeznaczonych do miotania środków obezwładniających),&nbsp;przedmioty przeznaczone do obezwładniania osób za pomocą energii elektrycznej, kolczatki drogowe i inne środki służące do zatrzymywania oraz unieruchamiania [[Pojazd mechaniczny|pojazdów mechanicznych]], pojazdy służbowe,&nbsp;środki przeznaczone do pokonywania zamknięć i innych przeszkód, w tym [[materiał wybuchowy|materiały wybuchowe]], [[granat hukowy|środki pirotechniczne o właściwościach ogłuszających lub olśniewających]]
* środki przymusu bezpośredniego: [[kajdanki]],&nbsp;[[kaftan bezpieczeństwa|kaftany bezpieczeństwa]], pasy obezwładniające, siatki obezwładniające, kaski zabezpieczające, [[Pałka policyjna|pałki służbowe]],&nbsp;psy służbowe, pociski niepenetracyjne,&nbsp;chemiczne środki obezwładniające (w postaci: ręcznych miotaczy substancji obezwładniających, granatów łzawiących lub innych urządzeń przeznaczonych do miotania środków obezwładniających),&nbsp;przedmioty przeznaczone do obezwładniania osób za pomocą energii elektrycznej, kolczatki drogowe i inne środki służące do zatrzymywania oraz unieruchamiania [[Pojazd mechaniczny|pojazdów mechanicznych]], pojazdy służbowe,&nbsp;środki przeznaczone do pokonywania zamknięć i innych przeszkód, w tym [[materiał wybuchowy|materiały wybuchowe]], [[Granat hukowo-błyskowy|środki pirotechniczne o właściwościach ogłuszających lub olśniewających]]
* [[Siatkowy zestaw obezwładniający SZO-84|wyrzutnie siatek obezwładniających]]
* [[Siatkowy zestaw obezwładniający SZO-84|wyrzutnie siatek obezwładniających]]
* [[amunicja]] do broni palnej, kartridże do paralizatorów elektrycznych oraz naboje do wyrzutni siatek.
* [[amunicja]] do broni palnej, kartridże do paralizatorów elektrycznych oraz naboje do wyrzutni siatek.
Linia 189: Linia 360:


== Umundurowanie ==
== Umundurowanie ==
[[Plik:20220524 Uroczyste obchody Święta Straży Granicznej 002.jpg|mały|24 maja 2022 r. w Parku Wolności w Warszawie, na terenie [[Muzeum Powstania Warszawskiego]], miały miejsce uroczyste obchody Święta Straży Granicznej.]]
[[Plik:Funkcjonariusze Straży Granicznej na Krakowskim Przedmieściu w Warszawie 2015.JPG|mały|Strażnicy Graniczni w umundurowaniu służbowym]]
{{osobny artykuł|Umundurowanie funkcjonariuszy Straży Granicznej III RP}}
{{osobny artykuł|Umundurowanie funkcjonariuszy Straży Granicznej III RP}}
[[Funkcjonariusz publiczny|Funkcjonariusze]] Straży Granicznej noszą [[mundur wojskowy|umundurowanie typu wojskowego]], według wzorów używanych w [[Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej|Siłach Zbrojnych RP]]. Zależnie od jednostki organizacyjnej funkcjonariusze noszą ubiory wz. Wojsk Lądowych, wz. Sił Powietrznych i wz. Marynarki Wojennej<ref name="mundur2016">{{Dziennik Ustaw|2019|500}}.</ref>.
[[Funkcjonariusz publiczny|Funkcjonariusze]] Straży Granicznej noszą [[mundur wojskowy|umundurowanie typu wojskowego]], według wzorów używanych w [[Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej|Siłach Zbrojnych RP]]. Zależnie od jednostki organizacyjnej funkcjonariusze noszą ubiory wz. Wojsk Lądowych, wz. Sił Powietrznych i wz. Marynarki Wojennej<ref name="mundur2016">{{Dziennik Ustaw|2019|500}}.</ref>.
Linia 200: Linia 373:
Nakryciem głowy do ubiorów: służbowego, wyjściowego i galowego jest [[czapka garnizonowa]] w kolorze zielonym z jasnozielonym otokiem i lamówką (funkcjonariusze noszący ubiór wz. Wojsk Lądowych), w kolorze stalowym z czarnym otokiem (funkcjonariusze noszący ubiór wz. Sił Powietrznych) lub w kolorze białym z czarnym otokiem (funkcjonariusze noszący ubiór wz. Marynarki Wojennej)<ref name="mundur2016" />.
Nakryciem głowy do ubiorów: służbowego, wyjściowego i galowego jest [[czapka garnizonowa]] w kolorze zielonym z jasnozielonym otokiem i lamówką (funkcjonariusze noszący ubiór wz. Wojsk Lądowych), w kolorze stalowym z czarnym otokiem (funkcjonariusze noszący ubiór wz. Sił Powietrznych) lub w kolorze białym z czarnym otokiem (funkcjonariusze noszący ubiór wz. Marynarki Wojennej)<ref name="mundur2016" />.


Do umundurowania polowego funkcjonariusze noszą czapki typu [[kepi]] w kamuflażu SG 14
Do umundurowania polowego funkcjonariusze noszą czapki typu [[kepi]] w kamuflażu SG 14 lub [[beret]]y (funkcjonariusze noszący ubiór wz. Sił Powietrznych i wz. Marynarki Wojennej)<ref name="mundur2016" />.

sh) lub [[beret]]y (funkcjonariusze noszący ubiór wz. Sił Powietrznych i wz. Marynarki Wojennej)<ref name="mundur2016" />.


== Straż Graniczna w liczbach ==
== Straż Graniczna w liczbach ==
Linia 212: Linia 383:


== Ćwiczenia taktyczne w terenie ==
== Ćwiczenia taktyczne w terenie ==
Na przełomie maja i czerwca 2013 Straż Graniczna w ramach ćwiczenia granicznego „Obława: Straż Graniczna” wzięła udział w programie [[Discovery Channel]] „Dorwać komandosa”<ref>[https://archiwum.mswia.gov.pl/pl/aktualnosci/11897,Dorwac-komandosa-z-udzialem-Strazy-Granicznej.html '' „Dorwać komandosa” z udziałem Straży Granicznej''].</ref>, w którym były komandos [[United States Navy SEALs|Navy SEAL]], Joel Lambert, stanął przed zadaniem dotarcia do punktu docelowego swojej misji, nie dając się schwytać ścigającym go oddziałom<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.discoverychannel.pl/dorwac-komandosa/ | tytuł = ''Dorwać komandosa'' | opublikowany = discoverychannel.pl | archiwum = https://web.archive.org/web/20140325035754/http://www.discoverychannel.pl/dorwac-komandosa/ | zarchiwizowano = 2014-03-25}}.</ref>.
Na przełomie maja i czerwca 2013 Straż Graniczna w ramach ćwiczenia granicznego „Obława: Straż Graniczna” wzięła udział w programie [[Discovery Channel]] „Dorwać komandosa”<ref>[https://archiwum.mswia.gov.pl/pl/aktualnosci/11897,Dorwac-komandosa-z-udzialem-Strazy-Granicznej.html '' „Dorwać komandosa” z udziałem Straży Granicznej''].</ref>, w którym były komandos [[United States Navy SEALs|Navy SEAL]], Joel Lambert, stanął przed zadaniem dotarcia do punktu docelowego swojej misji, nie dając się schwytać ścigającym go oddziałom<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.discoverychannel.pl/dorwac-komandosa/ |tytuł = ''Dorwać komandosa'' |opublikowany = discoverychannel.pl |archiwum = https://web.archive.org/web/20140325035754/http://www.discoverychannel.pl/dorwac-komandosa/ |zarchiwizowano = 2014-03-25}}</ref>.


Zgodnie z planem ćwiczenia, przyjęto hipotetyczną sytuację polegającą na dokonaniu przekroczenia granicy wbrew przepisom na kierunku do RP, na odcinku granicy państwowej ochranianej przez funkcjonariuszy SG w [[Stuposiany|Stuposianach]]. Osobą, która rzekomo nielegalnie przekroczyła granicę RP, był właśnie Joel Lambert, bohater programu „Dorwać komandosa”.
Zgodnie z planem ćwiczenia, przyjęto hipotetyczną sytuację polegającą na dokonaniu przekroczenia granicy wbrew przepisom na kierunku do RP, na odcinku granicy państwowej ochranianej przez funkcjonariuszy SG w [[Stuposiany|Stuposianach]]. Osobą, która rzekomo nielegalnie przekroczyła granicę RP, był właśnie Joel Lambert, bohater programu „Dorwać komandosa”.
Linia 231: Linia 402:


== Komendanci Główni SG ==
== Komendanci Główni SG ==
[[Plik:20220524 Uroczyste obchody Święta Straży Granicznej 003.jpg|thumb|Gen. dyw. SG [[Robert Bagan]] podczas obchodów Święta Straży Granicznej w [[Muzeum Powstania Warszawskiego]], 2022 r.]]
* płk SG [[Marek Lisiecki]] (30.11.1990 – 01.06.1992)
* płk SG [[Marek Lisiecki]] (30.11.1990 – 01.06.1992)
* p.o. ppłk SG [[Krzysztof Janczak (komendant)|Krzysztof Janczak]] (01.06.1992 – 31.10.1992)
* p.o. ppłk SG [[Krzysztof Janczak (komendant)|Krzysztof Janczak]] (01.06.1992 – 31.10.1992)
* płk SG [[Jan Wojcieszczuk]] (01.11.1992 – 03.01.1997)
* płk SG [[Jan Wojcieszczuk]] (01.11.1992 – 03.01.1997)
* gen. bryg. SG [[Andrzej Anklewicz]] (03.01.1997 – 07.11.1997)
* gen. bryg. SG [[Andrzej Anklewicz]] (03.01.1997 – 07.11.1997)
* gen. bryg. SG [[Marek Bieńkowski]] (12.11.1997 – 26.10.2001)
* gen. bryg. SG [[Marek Bieńkowski (urzędnik)|Marek Bieńkowski]] (12.11.1997 – 26.10.2001)
* gen. dyw. SG [[Józef Klimowicz]] (26.10.2001 – 05.10.2005)
* gen. dyw. SG [[Józef Klimowicz]] (26.10.2001 – 05.10.2005)
* p.o. gen. bryg. SG [[Marian Kasiński]] (06.10.2005 – 03.11.2005)
* p.o. gen. bryg. SG [[Marian Kasiński]] (06.10.2005 – 03.11.2005)
Linia 243: Linia 415:
* gen. dyw. SG [[Dominik Tracz]] (11.04.2012 – 30.12.2015)
* gen. dyw. SG [[Dominik Tracz]] (11.04.2012 – 30.12.2015)
* gen. bryg. SG [[Marek Łapiński (funkcjonariusz SG)|Marek Łapiński]] (31.12.2015 – 22.01.2018)
* gen. bryg. SG [[Marek Łapiński (funkcjonariusz SG)|Marek Łapiński]] (31.12.2015 – 22.01.2018)
* gen. dyw. SG [[Tomasz Praga]] (od 23.01.2018)
* gen. dyw. SG [[Tomasz Praga]] (od 23.01.2018 – 19.01.2024)
* gen. dyw. SG [[Robert Bagan]] (od 19.01.2024)

== Odznaczenia ==
* Medal ''za zasługi w zwalczaniu [[Kryzys migracyjny w Europie|kryzysu migracyjnego lat 2015]]''[[Kryzys migracyjny w Europie|–''2016'']] ([[Słowenia]], 2018)<ref>{{Cytuj |tytuł = MARCOS MAGNO MORALES TAVARES |data dostępu = 2024-04-24 |opublikowany = Predsednica Republike Slovenije |url = https://www.predsednica-slo.si/sl/odlikovanja/odlikovanci/marcos-magno-morales-tavares/ |język = sl}}</ref>


== Zobacz też ==
== Zobacz też ==
Linia 257: Linia 433:


== Przypisy ==
== Przypisy ==
<references>
{{Przypisy}}
<ref name="Bagancomendante">{{cytuj stronę |url = https://www.gov.pl/web/mswia/gen-bryg-sg-robert-bagan-nowym-komendantem-glownym-strazy-granicznej |tytuł = Gen. bryg. SG Robert Bagan nowym komendantem głównym Straży Granicznej |data = 2024-01-19 |opublikowany = gov.pl/web/mswia |język = pl |data dostępu = 2024-01-21}}</ref>
</references>


== Bibliografia ==
== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę |nazwisko = Kumoś |imię = Zbigniew B. |tytuł = Granice Rzeczpospolitej Polskiej: (na przestrzeni dziejów) |data = 2005 |wydawca = Wydawnictwo Comandor |miejsce = Warszawa |isbn = 83-7473-002-1 |strony =}}
* {{Cytuj książkę |nazwisko = Kumoś |imię = Zbigniew B. |tytuł = Granice Rzeczpospolitej Polskiej: (na przestrzeni dziejów) |data = 2005 |wydawca = Wydawnictwo Comandor |miejsce = Warszawa |isbn = 83-7473-002-1 |odn = tak}}
* {{Cytuj książkę |nazwisko = Łach |imię = Halina |autor link = Halina Łach |tytuł = System ochrony polskiej granicy państwowej |data = 2013 |wydawca = Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych. [[Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego|Wydział Humanistyczny UWM]] |miejsce = Olsztyn |isbn = 978-83-935593-8-1 |odn = tak}}
* {{Cytuj książkę |nazwisko = Łach |imię = Halina |autor link = Halina Łach |tytuł = System ochrony polskiej granicy państwowej |data = 2013 |wydawca = Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych. [[Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego|Wydział Humanistyczny UWM]] |miejsce = Olsztyn |isbn = 978-83-935593-8-1 |odn = tak}}
* {{Cytuj |tytuł = Biuletyn 3/2010 |url = http://www.cos.strazgraniczna.pl/cos/o-nas/osrodek/publikacje/archiwum-biuletynu-osro/13719,Rok-2010.html |rozdział = Nowe patrole Straży Granicznej |język = pl |issn = 1492-2505 |opis = tytuł części Nowe patrole Straży Granicznej; tom Co na granicy |autor r = *Grzegorz Goryński |s = 47–66 |data = 2010 |miejsce = Koszalin |wydawca = Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego |odn = {{odn/id|Goryński|2010}}}}
* {{Cytuj |tytuł = Biuletyn 3/2010 |url = http://www.cos.strazgraniczna.pl/cos/o-nas/osrodek/publikacje/archiwum-biuletynu-osro/13719,Rok-2010.html |rozdział = Nowe patrole Straży Granicznej |język = pl |issn = 1492-2505 |opis = tytuł części Nowe patrole Straży Granicznej; tom Co na granicy |autor r = Grzegorz Goryński |s = 47–66 |data = 2010 |miejsce = Koszalin |wydawca = Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego |odn = {{odn/id|Goryński|2010}}}}
* {{Cytuj książkę |tytuł = Biuletyn 1–2/2012 |wydawca = Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej |miejsce = Koszalin |data = 2012 |strony = 153–204 |rozdział = Trudne początki – nieznane dokumenty dotyczące narodzin Straży Granicznej i ruchu związkowego |nazwisko r = Goryński |imię r = Grzegorz |tytuł tomu = Z historii ochrony granic |język = pl |odn = tak}}


== Linki zewnętrzne ==
== Linki zewnętrzne ==
* [http://www.strazgraniczna.pl/ Straż Graniczna – Strona główna]
* [http://www.strazgraniczna.pl/ Straż Graniczna – Strona główna]
* {{Cytuj stronę | url = http://www.sudecki.strazgraniczna.pl/ | tytuł = Sudecki Oddział Straży Granicznej w Kłodzku | opublikowany = sudecki.strazgraniczna.pl | archiwum = https://web.archive.org/web/20120712000939/http://www.sudecki.strazgraniczna.pl/ | zarchiwizowano = 2012-07-12}}
* {{Cytuj stronę |url = http://www.sudecki.strazgraniczna.pl/ |tytuł = Sudecki Oddział Straży Granicznej w Kłodzku |opublikowany = sudecki.strazgraniczna.pl |archiwum = https://web.archive.org/web/20120712000939/http://www.sudecki.strazgraniczna.pl/ |zarchiwizowano = 2012-07-12}}
* {{Cytuj stronę | url = http://polska.mil.pl/straz_graniczna.html | tytuł = Straż Graniczna – Strona nieoficjalna | opublikowany = polska.mil.pl | archiwum = https://web.archive.org/web/20120128113745/http://polska.mil.pl/straz_graniczna.html | zarchiwizowano = 2012-01-28}}
* {{Cytuj stronę |url = http://polska.mil.pl/straz_graniczna.html |tytuł = Straż Graniczna – Strona nieoficjalna |opublikowany = polska.mil.pl |archiwum = https://web.archive.org/web/20120128113745/http://polska.mil.pl/straz_graniczna.html |zarchiwizowano = 2012-01-28}}
* [http://podlaski.strazgraniczna.pl Podlaski Oddział Straży Granicznej w Białymstoku]
* [http://podlaski.strazgraniczna.pl Podlaski Oddział Straży Granicznej w Białymstoku]
* [http://nadodrzanski.strazgraniczna.pl Nadodrzański Oddział Straży Granicznej w Krośnie Odrzańskim]
* [http://nadodrzanski.strazgraniczna.pl Nadodrzański Oddział Straży Granicznej w Krośnie Odrzańskim]
Linia 275: Linia 454:


{{Straż Graniczna}}
{{Straż Graniczna}}

{{SORTUJ:}}


[[Kategoria:Straż Graniczna III Rzeczypospolitej| ]]
[[Kategoria:Straż Graniczna III Rzeczypospolitej| ]]
[[Kategoria:Odznaczeni słoweńskimi odznaczeniami]]

Aktualna wersja na dzień 18:21, 4 sie 2024

Straż Graniczna
Logo
Ilustracja
Siedziba Komendy Głównej SG w Warszawie
Państwo

 Polska

Data utworzenia

16 maja 1991

Komendant Główny Straży Granicznej

gen. bryg. SG Robert Bagan

zastępca Komendanta Głównego

gen. bryg. SG Wioleta Gorzkowska
gen. bryg. SG Grzegorz Niemiec
gen. bryg. SG Tomasz Michalski

Budżet

1 mld 382,4 mln zł (2016)[1]

Zatrudnienie

17 907 (2016)[2]

Adres
02-514 Warszawa
al. Niepodległości 100
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Komenda Główna Straży Granicznej”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Komenda Główna Straży Granicznej”
Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Komenda Główna Straży Granicznej”
Ziemia52°11′58,93″N 21°00′45,27″E/52,199703 21,012575
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Flaga Straży Granicznej
Patrol Straży Granicznej na polsko-rosyjskiej granicy w Piaskach na Mierzei Wiślanej w samochodzie Land Rover Defender
Pojazd Patrolowy SG w Białymstoku
Samochód patrolowy w nowym wzorze malowania
Ambulans pirotechniczny
Okręt Morskiego Oddziału Straży Granicznej „SG-111” typu Patrol 240 Baltic w Porcie Gdynia
Okręt Morskiego Oddziału Straży Granicznej „Kaper-2” w Kołobrzegu
Jednostka patrolowa „SG-213” typu IC16M III

Straż Graniczna (SG) – jednolita, umundurowana i uzbrojona formacja wykonująca zadania związane z ochroną granicy państwowej i kontrolą ruchu granicznego w Rzeczypospolitej Polskiej. Jest organem ścigania. Komendant Główny Straży Granicznej jest centralnym organem administracji rządowej w sprawach ochrony granicy państwowej. Nadzór nad formacją sprawuje minister właściwy ds. wewnętrznych.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Okres II Rzeczypospolitej

[edytuj | edytuj kod]

Lata 1919–1919

[edytuj | edytuj kod]
 Osobny artykuł: Straż Graniczna (1918–1919).

Lata 1922–1923

[edytuj | edytuj kod]
 Osobny artykuł: Straż Graniczna (1922–1923).

Lata 1928–1939

[edytuj | edytuj kod]
 Osobny artykuł: Straż Graniczna (1928–1939).

Okres Polski Ludowej

[edytuj | edytuj kod]
 Osobny artykuł: Wojska Ochrony Pogranicza.

Okres III Rzeczypospolitej

[edytuj | edytuj kod]

Współczesna Straż Graniczna została powołana do życia ustawą z dnia 12 października 1990[3], jej funkcjonowanie rozpoczęło się 16 maja 1991 wraz z rozformowaniem Wojsk Ochrony Pogranicza (WOP).

Skład organizacyjny i etatowy nowopowstałej Straży Granicznej
(według stanu z 16 maja 1991)[4]
Lp. Nazwa jednostki Straży Granicznej Nr etatu Ilość funkcjonariuszy Ilość prac. urzęd. państw.
1 Komenda Główna SG w Warszawie 44/01 323 116
1.1 Oddział Administracyjno–Gospodarczy Komendy Głównej SG w Warszawie 44/02 299 42
1.2 Graniczna Placówka Kontrolna SG Portu Lotniczego Warszawa-Okęcie 44/03 262 4
1.3 Reprezentacyjny Zespół Artystyczny SG „Granica” 44/04 3 32
2 Karpacki Oddział SG w Nowym Sączu 44/05 945 187
3 Beskidzki Oddział SG w Cieszynie 44/06 816 77
4 Śląski Oddział SG w Raciborzu 44/07 681 77
5 Sudecki Oddział SG w Kłodzku 44/08 656 50
6 Łużycki Oddział SG w Lubaniu 44/09 1807 88
7 Lubuski Oddział SG w Krośnie Odrzańskim 44/010 1290 143
8 Pomorski Oddział SG w Szczecinie 44/011 1545 126
9 Bałtycki Oddział SG w Koszalinie 44/012 559 56
10 Kaszubski Oddział SG w Gdańsku 44/013 878 83
11 Warmińsko-Mazurski Oddział SG w Kętrzynie 44/014 306 17
12 Podlaski Oddział SG w Białymstoku 44/015 952 70
13 Nadbużański Oddział SG w Chełmie 44/016 853 95
14 Bieszczadzki Oddział SG w Przemyślu 44/017 858 78
15 Orkiestra Reprezentacyjna SG w Nowym Sączu 44/018 61 2
16 Centrum Szkolenia SG w Kętrzynie 44/019 236 61
17 Ośrodek Szkolenia SG w Krośnie Odrzańskim 44/020 97 4
18 Ośrodek Szkolenia SG w Koszalinie 44/021 49 12
19 Ośrodek Tresury Psów Służbowych SG w Żarce 44/022 72 3
20 Ośrodek Szkolenia Sportowego SG w Szklarskiej Porębie 44/023 8 3
21 Archiwum SG w Kętrzynie 44/024 3 8
Razem 13559 1432

Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 lutego 2002 roku został ustalony znak graficzny Straży Granicznej[a].

Struktura Straży Granicznej

[edytuj | edytuj kod]

W skład struktur oddziałów Straży Granicznej wchodzą placówki SG oraz dywizjony SG (te ostatnie występują jedynie w Morskim OSG).

Archiwum Straży Granicznej mieści się w Szczecinie.

Wyposażenie i infrastruktura

[edytuj | edytuj kod]
  • pojazdy obserwacyjne przeznaczone do patrolowania terenu, wykrywania i rozpoznawania obiektów, rejestracji na taśmie wideo wyników prowadzonej obserwacji i określania współrzędnych położenia obiektu, wyposażone w termowizor i noktowizor
  • urządzenia do kontroli bagaży promieniami rentgena
  • samochody terenowe typów Land Rover Defender, Mercedes G, Mitsubishi Pajero[b] oraz Jeep Wrangler[9]
  • motocykle KTM LC 4E
  • wszędołazy Honda TRX 300 FWX
  • skutery śnieżne t. Scandic
  • rowery
  • pojazdy patrolowe typu Segway
  • cyfrowe centrale telefoniczne, centra radiowe i radiotelefony

Na terenach, które są trudno dostępne pojazdom mechanicznym, Straż Graniczna może pełnić także służbę na koniach.

W Morskim Oddziale SG (MOSG) od 2005 działa Zautomatyzowany System Radarowego Nadzoru (ZSRN) polskich obszarów morskich. Obejmuje on swoim zasięgiem wschodni odcinek morskiej granicy Rzeczypospolitej Polskiej z Federacją Rosyjską (obwód królewiecki), jest on zintegrowany z istniejącymi systemami radarowymi oraz systemami automatycznej identyfikacji statków (AIS, SWIBŻ). System ten umożliwia objęcie stałym nadzorem radiolokacyjnym morza na wschodnim odcinku granicy Polski oraz morskich wód wewnętrznych w Zatoce Gdańskiej i na Zalewie Wiślanym.

Statki powietrzne

[edytuj | edytuj kod]
Typ Liczba Zdjęcie Przeznaczenie Przypisy
Śmigłowce
PZL Kania 5 patrolowo-poszukiwawcze [10][11]
PZL W-3AM Anakonda 1 patrolowo-poszukiwawcze [12][11]
EC 135 P3H 1 patrolowo-poszukiwawcze [13][11]
Robinson R44 1 szkoleniowy [14][11]
Samoloty
PZL M-20 Mewa 1 pasażersko-szkoleniowe [15][11]
PZL M28 1 patrolowo-rozpoznawcze [15][11]
PZL-104MF Wilga 2000 4 patrolowo-poszukiwawcze [15][11]
ASP S15-1 Stemme 2 patrolowo-poszukiwawcze [15][11]
Let L-410UVP E-20 2 patrolowo-rozpoznawcze [16][11]

Jednostki pływające

[edytuj | edytuj kod]

W siłach Morskiego Oddziału Straży Granicznej znajdują się jednostki pływające takie jak m.in.:

  • Pełnomorska jednostka patrolowa typu OPV[17]:
  • Patrolowce projektu SKS-40:
  • Patrolowce typu Patrol 240 Baltic:
    • „Patrol 1” (SG-111)
    • „Patrol 2” (SG-112)
  • Łodzie interwencyjno-pościgowe typu SAR-1500:
    • „Strażnik-1” (SG-211)
    • „Strażnik-2” (SG-212)
  • Łodzie interwencyjno-pościgowe typu IC 16 M III:
    • „Strażnik-3” (SG-213)
    • „Strażnik-4” (SG-214)
    • „Strażnik-5” (SG-215)
    • „Strażnik-6” (SG-216)
  • Poduszkowce typu Griffon 2000TD:
    • „SG-411”
    • „SG-412”
  • jachty p. Conrad 45/46:
    • „Galeon”

Do wykonania zadań na polskich obszarach morskich m.in. dysponuje w sumie 56 jednostkami pływającymi różnych projektów[19].

Uzbrojenie

[edytuj | edytuj kod]

Uzbrojenie Straży Granicznej określono w Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 9 maja 2014. Zgodnie z nim na uzbrojenie SG składa się[20]:

SG dysponuje bronią osobistą, np. pistolet typu Walther P99, USP, Glock 17, jak i również pistolet maszynowy PM-98, czy też strzelba gładkolufowa Mossberg 500, karabin wyborowy SWD. Wycofuje się z użytku pistolety P-83, P-64. Od czasu wybuchu konfliktu na Ukrainie funkcjonariusze Straży Granicznej są sukcesywnie uzbrajani w wojskowe karabinki beryl i odbywają szkolenia z zakresu używania broni wojskowej.

Umundurowanie

[edytuj | edytuj kod]
24 maja 2022 r. w Parku Wolności w Warszawie, na terenie Muzeum Powstania Warszawskiego, miały miejsce uroczyste obchody Święta Straży Granicznej.
Strażnicy Graniczni w umundurowaniu służbowym
 Osobny artykuł: Umundurowanie funkcjonariuszy Straży Granicznej III RP.

Funkcjonariusze Straży Granicznej noszą umundurowanie typu wojskowego, według wzorów używanych w Siłach Zbrojnych RP. Zależnie od jednostki organizacyjnej funkcjonariusze noszą ubiory wz. Wojsk Lądowych, wz. Sił Powietrznych i wz. Marynarki Wojennej[21].

Umundurowanie funkcjonariuszy Straży Granicznej składa się z czterech typów ubiorów[21]:

  • służbowego – noszony podczas wykonywania obowiązków służbowych, chyba że występuje konieczność występowania w innym typie ubioru
  • wyjściowego – noszony podczas wykonywania obowiązków służbowych wymagających wystąpień w ubiorze wyjściowym, podczas oficjalnych spotkań i uroczystych wystąpień, jeżeli nie zachodzi konieczność występowania w ubiorze galowym oraz podczas meldowania się przełożonemu po przybyciu do nowej jednostki organizacyjnej Straży Granicznej lub przed odejściem na inne stanowisko służbowe.
  • galowego – noszony podczas uroczystości związanych z uczczeniem świąt państwowych oraz święta Straży Granicznej, podczas uroczystości wręczania sztandarów, orderów i odznaczeń, mianowania na stopień oraz promocji funkcjonariuszy, podczas innych ważnych uroczystości o charakterze służbowym oraz w czasie niektórych uroczystości o charakterze prywatnym.
  • polowego – noszony podczas wykonywania obowiązków służbowych wymagających wystąpień w ubiorze polowym oraz podczas szkoleń i ćwiczeń w ośrodkach szkolenia Straży Granicznej lub oddziałach Straży Granicznej, jeżeli charakter wykonywanych czynności nie wymaga noszenia innego rodzaju ubioru. Umundurowanie polowe wykonane jest z tkaniny pokrytej wzorem maskującym SG 14; ciemniejszą odmianą kamuflażu Suez, który sam jest kopią MultiCam.

Nakryciem głowy do ubiorów: służbowego, wyjściowego i galowego jest czapka garnizonowa w kolorze zielonym z jasnozielonym otokiem i lamówką (funkcjonariusze noszący ubiór wz. Wojsk Lądowych), w kolorze stalowym z czarnym otokiem (funkcjonariusze noszący ubiór wz. Sił Powietrznych) lub w kolorze białym z czarnym otokiem (funkcjonariusze noszący ubiór wz. Marynarki Wojennej)[21].

Do umundurowania polowego funkcjonariusze noszą czapki typu kepi w kamuflażu SG 14 lub berety (funkcjonariusze noszący ubiór wz. Sił Powietrznych i wz. Marynarki Wojennej)[21].

Straż Graniczna w liczbach

[edytuj | edytuj kod]

Według danych przedstawionych przez Komendę Główną Straży Granicznej (16.05.2017) w formacji służy (pracuje) obecnie łącznie 14 800 funkcjonariuszy (w tym prawie ¼ stanowią kobiety) oraz prawie 3500 pracowników cywilnych.

Ponadto Straż Graniczna ma do dyspozycji: 549 motocykli, 205 quadów, 38 Schengenbusów, 58 skuterów śnieżnych, 260 psów służbowych różnych specjalności oraz 8 koni służbowych.

Powyższymi siłami i środkami Straż Graniczna ochrania 3511 km granicy (lądowej) oraz obsługuje 70 przejść granicznych, w tym 18 przejść lotniczych, 19 drogowych, 14 kolejowych, 1 rzeczne (z Białorusią) oraz 18 morskich przejść granicznych[22][23].

Ćwiczenia taktyczne w terenie

[edytuj | edytuj kod]

Na przełomie maja i czerwca 2013 Straż Graniczna w ramach ćwiczenia granicznego „Obława: Straż Graniczna” wzięła udział w programie Discovery Channel „Dorwać komandosa”[24], w którym były komandos Navy SEAL, Joel Lambert, stanął przed zadaniem dotarcia do punktu docelowego swojej misji, nie dając się schwytać ścigającym go oddziałom[25].

Zgodnie z planem ćwiczenia, przyjęto hipotetyczną sytuację polegającą na dokonaniu przekroczenia granicy wbrew przepisom na kierunku do RP, na odcinku granicy państwowej ochranianej przez funkcjonariuszy SG w Stuposianach. Osobą, która rzekomo nielegalnie przekroczyła granicę RP, był właśnie Joel Lambert, bohater programu „Dorwać komandosa”.

Odcinek zakończył się ujęciem komandosa, a tym samym sukcesem SG. W ćwiczeniu wzięli udział funkcjonariusze z placówek SG w Stuposianach, Ustrzykach Dolnych, Czarnej Górnej i Krościenku oraz Wydziału Zabezpieczenia Działań, Wydziału Koordynacji Działań i IV Wydziału Lotniczego ZG KGSG.

Korpusy i stopnie służbowe

[edytuj | edytuj kod]
 Osobny artykuł: Stopnie służbowe w Straży Granicznej III RP.

SG, mimo że jest formacją typu policyjnego, nosi umundurowanie typu wojskowego oraz używa stopni służbowych określonych w ustawie.

Regulacje prawne

[edytuj | edytuj kod]

Od kilku lat realizowany jest proces dostosowania systemu ochrony granicy do standardów wspólnotowych. Ramy prawne dla tego procesu, którego ostatecznym celem było uzyskanie przez Polskę członkostwa w grupie państw Schengen, określone zostały w aktach europejskich, takich jak Partnerstwo dla członkostwa i Stanowiska Negocjacyjne Komisji Europejskiej oraz akty krajowe – Narodowa Strategia Integracji, Narodowy Program Przygotowania do Członkostwa, Stanowiska Negocjacyjne Rządu RP oraz Polska, Strategia Zintegrowanego Zarządzania Granicą.

Podstawowym wymogiem członkostwa w Unii Europejskiej było przyjęcie przez Polskę dorobku prawnego UE wraz z dorobkiem Schengen. W celu wypełnienia tych warunków w Komendzie Głównej Straży Granicznej opracowano Program zagospodarowania granicy państwowej na lata 2003–2005, zgodny ze Strategią Zintegrowanego Zarządzania Granicą.

Efektem działań dostosowawczych jest m.in. nowelizacja Ustawy o Straży Granicznej z 2001 roku, zwiększająca uprawnienia i zasięg działania SG.

Komendanci Główni SG

[edytuj | edytuj kod]
Gen. dyw. SG Robert Bagan podczas obchodów Święta Straży Granicznej w Muzeum Powstania Warszawskiego, 2022 r.

Odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Dz.U. z 2002 r. nr 20, poz. 202.
  2. ↑ SG zakupiła 74 pojazdy terenowe.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2016 r. (druk nr 1588). Tom I. sejm.gov.pl, 30 maja 2017. s. 2/62. [dostęp 2017-08-17].
  2. ↑ Informacja o wynikach kontroli wykonania budżetu państwa w 2016 r. w części 42 – Sprawy wewnętrzne oraz wykonania planów finansowych Funduszu Modernizacji Bezpieczeństwa Publicznego, Funduszu Wsparcia Policji, Funduszu Wsparcia Straży Granicznej oraz Funduszu Wsparcia Państwowej Straży Pożarnej. [w:] Najwyższa Izba Kontroli [on-line]. czerwiec 2017. s. 35. [dostęp 2017-08-17].
  3. ↑ Dz.U. z 1990 r. nr 78, poz. 462.
  4. ↑ Goryński 2012 ↓, s. 158.
  5. ↑ Gen. bryg. SG Robert Bagan nowym komendantem głównym Straży Granicznej. gov.pl/web/mswia, 2024-01-19. [dostęp 2024-01-21]. (pol.).
  6. ↑ https://www.strazgraniczna.pl/pl/aktualnosci/12910,Nowy-Zastepca-Komendanta-Glownego-SG.html.
  7. ↑ Nowi Zastępcy Komendanta Głównego Straży Granicznej. 2018-03-14. [dostęp 2018-03-14].
  8. ↑ Nominacje w SG. 2020-05-15. [dostęp 2020-05-16].
  9. ↑ Jeep Wrangler wygrał wielki przetarg Straży Granicznej. Nowe terenówki dopilnują granic Polski [online], auto.dziennik.pl, 22 listopada 2020 [dostęp 2020-12-22] (pol.).
  10. ↑ Nowy śmigłowiec nareszcie w rękach Straży Granicznej – InfoSecurity24 [online], infosecurity24.pl [dostęp 2020-11-07].
  11. ↑ a b c d e f g h i Komenda Główna Straży Granicznej, Święto Lotnictwa Polskiego [online], Komenda Główna Straży Granicznej [dostęp 2020-11-07] (pol.).
  12. ↑ Zmodernizowany W-3AM w SG [online], milmag.pl [dostęp 2020-11-07] (pol.).
  13. ↑ H135 w Straży Granicznej [online], milmag.pl [dostęp 2020-11-07] (pol.).
  14. ↑ SG odbiera R44 [online], milmag.pl [dostęp 2020-11-07] (pol.).
  15. ↑ a b c d Nowy śmigłowiec nareszcie w rękach Straży Granicznej – InfoSecurity24 [online], infosecurity24.pl [dostęp 2020-01-05].
  16. ↑ Straż Graniczna odbiera L 410 UVP E-20 [online], milmag.pl [dostęp 2020-11-07] (pol.).
  17. ↑ Najnowocześniejszy patrolowiec SG-301 odebrany [online], strazgraniczna.pl [dostęp 2023-12-16].
  18. ↑ Patrolowiec Morskiego Oddziału Straży Granicznej już w Polsce [online], MILMAG, 6 września 2023 [dostęp 2023-12-16] (pol.).
  19. ↑ Goryński 2010 ↓, s. 53.
  20. ↑ Dz.U. z 2014 r. poz. 658.
  21. ↑ a b c d Dz.U. z 2019 r. poz. 500.
  22. ↑ Dane zostały opublikowane w dniu 16 maja 2017 r. na stronie Komendy Głównej Straży Graniczne i w artykule „Straż Graniczna w liczbach” z okazji 27. rocznicy powołania formacji.
  23. ↑ Kancelaria Sejmu RP, Internetowy System Aktów Prawnych [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2016-05-17].
  24. ↑ „Dorwać komandosa” z udziałem Straży Granicznej.
  25. ↑ Dorwać komandosa. discoverychannel.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-25)].
  26. ↑ MARCOS MAGNO MORALES TAVARES [online], Predsednica Republike Slovenije [dostęp 2024-04-24] (słoweń.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Zbigniew B. Kumoś: Granice Rzeczpospolitej Polskiej: (na przestrzeni dziejów). Warszawa: Wydawnictwo Comandor, 2005. ISBN 83-7473-002-1.
  • Halina Łach: System ochrony polskiej granicy państwowej. Olsztyn: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych. Wydział Humanistyczny UWM, 2013. ISBN 978-83-935593-8-1.
  • Grzegorz Goryński, Nowe patrole Straży Granicznej, [w:] Biuletyn 3/2010, tytuł części Nowe patrole Straży Granicznej; tom Co na granicy, Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego, 2010, s. 47–66, ISSN 1492-2505 (pol.).
  • Grzegorz Goryński: Trudne początki – nieznane dokumenty dotyczące narodzin Straży Granicznej i ruchu związkowego. W: Biuletyn 1–2/2012. T. Z historii ochrony granic. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej, 2012, s. 153–204. (pol.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Straż Graniczna
Oddziały
Obecne
Dawne
Ośrodki szkolenia
Obecne
Dawne
Inne
Obecne
Dawne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Straż_Graniczna_(Polska)&oldid=74480580”