Przejdź do zawartości

Beata Tyszkiewicz: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
data śmierci
Znacznik: Wycofane
PBbot (dyskusja | edycje)
Boty
364 321 edycji
m naprawa linku zewnętrznego www.gov.pl (Gloria Artis)
(Nie pokazano 23 wersji utworzonych przez 18 użytkowników)
Linia 6: Linia 6:
|alt grafiki =
|alt grafiki =
|prawdziwe imię i nazwisko = Beata Maria Helena Tyszkiewicz
|prawdziwe imię i nazwisko = Beata Maria Helena Tyszkiewicz
|data urodzenia = 14 sierpnia 1938 zm.07.07.2023
|data urodzenia = 14 sierpnia 1938
|miejsce urodzenia = [[Wilanów]]
|miejsce urodzenia = [[Wilanów]]
|data śmierci =
|data śmierci =
|miejsce śmierci =
|miejsce śmierci =
|zawód = [[aktor]]ka
|zawód = [[aktor]]ka
|współmałżonek = 1. [[Andrzej Wajda]] ([[rozwód]])<br />2. [[Witold Orzechowski (reżyser)|Witold Orzechowski]] (rozwód)<br />3. [[Jacek Padlewski]] (rozwód)
|współmałżonek = 1. [[Andrzej Wajda]] ([[rozwód]])<br />2. [[Witold Orzechowski (reżyser)|Witold Orzechowski]] (rozwód)<br />3. {{link-interwiki |Jacek Padlewski |Q=Q125211499}} (rozwód)
|lata aktywności = 1956–2018
|lata aktywności = 1956–2018
|zespół artystyczny =
|zespół artystyczny =
Linia 21: Linia 21:
|www = http://www.art-navigator.com/tyszkiewicz/
|www = http://www.art-navigator.com/tyszkiewicz/
}}
}}

'''Beata Maria Helena Tyszkiewicz''' (ur. [[14 sierpnia]] [[1938]] w [[Wilanów|Wilanowie]]) – polska [[aktor]]ka [[film]]owa i [[Telewizja|telewizyjna]], [[Publicystyka|publicystka]] i [[Działacz społeczny|działaczka społeczna]].
'''Beata Maria Helena Tyszkiewicz''' (ur. [[14 sierpnia]] [[1938]] w [[Wilanów|Wilanowie]]) – polska [[aktor]]ka [[film]]owa i [[Telewizja|telewizyjna]], [[Publicystyka|publicystka]] i [[Działacz społeczny|działaczka społeczna]].


Zagrała ponad 100 ról filmowych. Z powodu urody i pochodzenia była obsadzana głównie w rolach arystokratek lub kobiet będących przedmiotem podziwu i pożądania<ref name="dama1">{{cytuj stronę |url = https://kultura.onet.pl/film/wywiady-i-artykuly/aktorka-taktowna-beata-tyszkiewicz-konczy-80-lat/1gxhf04 |tytuł = Aktorka taktowna. Beata Tyszkiewicz kończy 80 lat |autor = Paweł Piotrowicz |opublikowany = kultura.onet.pl |praca = [[Onet.pl]] |data = 2018-08-14 |język = pl |data dostępu = 2019-12-12}}</ref><ref name=":2">{{Cytuj |tytuł = Beata Tyszkiewicz |opublikowany = Akademia Polskiego Filmu |url = https://akademiapolskiegofilmu.pl/pl/historia-polskiego-filmu/aktorzy/beata-tyszkiewicz/27}}</ref>. Ważne role wykreowała w produkcjach, takich jak ''[[Lalka (film)|Lalka]]'' (wcieliła się w [[Izabela Łęcka|Izabelę Łęcką]]) czy ''[[Wszystko na sprzedaż]]'' (zagrała jedną z głównych postaci). Za wkład w rozwój kinematografii została wyróżniona wieloma odznaczeniami i nagrodami. Nazywana jest „pierwszą damą polskiego kina”<ref>{{Cytuj |autor = |redaktor = Marian B. Michalik, Maria Żmigrodzka-Wolska |tytuł = Kronika kobiet |data = luty 1993 |isbn = 8390033151 |wydanie = I |miejsce = Warszawa |wydawca = Wydawnictwo Kronika |s = 553}}</ref>.
Zagrała ponad 100 ról filmowych. Z powodu urody i pochodzenia była obsadzana głównie w rolach arystokratek lub kobiet będących przedmiotem podziwu i pożądania<ref name="dama1">{{cytuj stronę |url = https://kultura.onet.pl/film/wywiady-i-artykuly/aktorka-taktowna-beata-tyszkiewicz-konczy-80-lat/1gxhf04 |tytuł = Aktorka taktowna. Beata Tyszkiewicz kończy 80 lat |autor = Paweł Piotrowicz |opublikowany = kultura.onet.pl |praca = [[Onet.pl]] |data = 2018-08-14 |język = pl |data dostępu = 2019-12-12}}</ref><ref name=":2">{{Cytuj |tytuł = Beata Tyszkiewicz |opublikowany = Akademia Polskiego Filmu |url = https://akademiapolskiegofilmu.pl/pl/historia-polskiego-filmu/aktorzy/beata-tyszkiewicz/27}}</ref>. Ważne role wykreowała w produkcjach, takich jak ''[[Lalka (film)|Lalka]]'' (wcieliła się w [[Izabela Łęcka|Izabelę Łęcką]]) czy ''[[Wszystko na sprzedaż]]'' (zagrała jedną z głównych postaci). Za wkład w rozwój kinematografii została wyróżniona wieloma odznaczeniami i nagrodami. Nazywana jest „pierwszą damą polskiego kina”<ref>{{Cytuj |autor = |redaktor = Marian B. Michalik, Maria Żmigrodzka-Wolska |tytuł = Kronika kobiet |data = luty 1993 |isbn = 8390033151 |wydanie = I |miejsce = Warszawa |wydawca = Wydawnictwo Kronika |s = 553}}</ref>. W latach 1994–1998 pełniła funkcję prezesa Fundacji Kultury Polskiej. Była przewodniczącą rady [[Fundacja Dzieciom „Zdążyć z Pomocą”|Fundacji Dzieciom „Zdążyć z Pomocą”]] oraz członkinią Narodowej Rady Kultury I i II kadencji. Była jurorką w programach ''[[Dancing with the Stars. Taniec z gwiazdami|Taniec z gwiazdami]]'' (2005–2010) i ''[[Dancing with the Stars. Taniec z gwiazdami]]'' (2014–2017).

W latach 1994–1998 pełniła funkcję prezesa Fundacji Kultury Polskiej. Była przewodniczącą rady [[Fundacja Dzieciom „Zdążyć z Pomocą”|Fundacji Dzieciom „Zdążyć z Pomocą”]] oraz członkinią Narodowej Rady Kultury I i II kadencji. Była jurorką w programach ''[[Dancing with the Stars. Taniec z gwiazdami|Taniec z gwiazdami]]'' (2005–2010) i ''[[Dancing with the Stars. Taniec z gwiazdami]]'' (2014–2017).


== Życiorys ==
== Życiorys ==
Linia 32: Linia 29:


=== Rodzina i edukacja ===
=== Rodzina i edukacja ===
Pochodzi z [[Arystokracja|arystokratycznej]] rodziny [[Tyszkiewiczowie herbu Leliwa|hrabiowskiej]] pieczętującej się herbem [[Leliwa (herb szlachecki)|Leliwa]] ([[Tyszkiewiczowie herbu Leliwa|Tyszkiewiczowie]])<ref>[http://www.sejm-wielki.pl/b.php?o=cz.I005125 Beata Maria hr. Tyszkiewicz-Łohojska h. Leliwa (M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego)].</ref>. Urodziła się 14 sierpnia 1938 w [[Pałac w Wilanowie|Pałacu w Wilanowie]]{{odn|Augustyn-Protas|2020|s=14}}<ref name="dama2">{{cytuj stronę |url = https://www.styl.pl/magazyn/news-beata-tyszkiewicz-moje-pokolenie-umialo-sie-wszystkim-cieszy,nId,1535007 |tytuł = Beata Tyszkiewicz: Moje pokolenie umiało się wszystkim cieszyć |opublikowany = styl.pl |data = 2014-10-13 |język = pl |data dostępu = 2019-12-12}}</ref>, jest córką {{link-interwiki|Krzysztof Maria Tyszkiewicz|tekst=Krzysztofa Marii Tyszkiewicza|Q=Q16457050}} (1911–1977) i Barbary z Rechowiczów (1911–1992), którzy pobrali się w 1935; matka pracowała w Polskim Instytucie Eksportowym przy Ministerstwie Przemysłu i Handlu w Warszawie, a ojciec prowadził antykwariat{{odn|Tyszkiewicz|2003|s=13–14, 22}}. Jej ojcem chrzestnym został hrabia [[Adam Branicki]], właściciel pałacu{{odn|Augustyn-Protas|2020|s=14}}<ref>{{Cytuj książkę |autor = Nina Terentiew |tytuł = Zwierzenia kontrolowane |wydawca = Prószyński i S-ka |miejsce = Warszawa |data = 2004 |strony = 150 |isbn = 83-7337-452-3}}</ref>, a matką chrzestną Helena Jezierska{{odn|Tyszkiewicz|2003|s=10}}. Gdy podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]] jej rodzice się rozstali<ref name=":0">{{Cytuj książkę |autor = Nina Terentiew |tytuł = Zwierzenia kontrolowane |wydawca = Prószyński i S-ka |miejsce = Warszawa |data = 2004 |strony = 151–152 |isbn = 83-7337-452-3}}</ref>{{odn|Augustyn-Protas|2020|s=36}}, zamieszkała z matką i młodszym o cztery lata bratem {{link-interwiki|Krzysztof Jan Tyszkiewicz|tekst=Krzysztofem|Q=Q16457046}}. W dzieciństwie kilkukrotnie zmieniali miejsce zamieszkania – mieszkali w [[Nieborów (województwo łódzkie)|Nieborowie]], [[Kraków|Krakowie]] i na [[Dolny Śląsk|Dolnym Śląsku]]{{odn|Tyszkiewicz|2003|s=33, 38, 43, 62}}{{odn|Augustyn-Protas|2020|s=37–38}}. Jej ojciec po rozstaniu z żoną wyemigrował do [[Anglia|Anglii]], gdzie ponownie się ożenił i doczekał się narodzin syna Janusza<ref name=":0" />{{odn|Augustyn-Protas|2020|s=20, 36–37, 154–155}}. Z ojcem ponownie spotkała się w 1973, a przyrodniego brata poznała, gdy ten miał 40 lat<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Milan |imię = Sylwia |tytuł = Wszystko na jedną kartę |wydawca = Publicat |miejsce = Poznań |data = 2008 |strony = 100–101 |isbn = 978-83-245-1503-5}}</ref>{{odn|Tyszkiewicz|2003|s=178–182, 206}}.
Pochodzi z [[Arystokracja|arystokratycznej]] rodziny [[Hrabia|hrabiowskiej]] [[Tyszkiewiczowie herbu Leliwa|Tyszkiewiczów]] pieczętującej się herbem [[Leliwa (herb szlachecki)|Leliwa]]<ref>[http://www.sejm-wielki.pl/b.php?o=cz.I005125 Beata Maria hr. Tyszkiewicz-Łohojska h. Leliwa (M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego)].</ref>. Urodziła się 14 sierpnia 1938 w [[Pałac w Wilanowie|Pałacu w Wilanowie]]{{odn|Augustyn-Protas|2020|s=14}}<ref name="dama2">{{cytuj stronę |url = https://www.styl.pl/magazyn/news-beata-tyszkiewicz-moje-pokolenie-umialo-sie-wszystkim-cieszy,nId,1535007 |tytuł = Beata Tyszkiewicz: Moje pokolenie umiało się wszystkim cieszyć |opublikowany = styl.pl |data = 2014-10-13 |język = pl |data dostępu = 2019-12-12}}</ref>, jest córką {{link-interwiki|Krzysztof Maria Tyszkiewicz|tekst=Krzysztofa Marii Tyszkiewicza|Q=Q16457050}} (1911–1977) i Barbary z Rechowiczów (1911–1992), którzy pobrali się w 1935; matka pracowała w Polskim Instytucie Eksportowym przy Ministerstwie Przemysłu i Handlu w Warszawie, a ojciec prowadził antykwariat{{odn|Tyszkiewicz|2003|s=13–14, 22}}. Jej ojcem chrzestnym został hrabia [[Adam Branicki]], właściciel pałacu{{odn|Augustyn-Protas|2020|s=14}}<ref>{{Cytuj książkę |autor = Nina Terentiew |tytuł = Zwierzenia kontrolowane |wydawca = Prószyński i S-ka |miejsce = Warszawa |data = 2004 |strony = 150 |isbn = 83-7337-452-3}}</ref>, a matką chrzestną Helena Jezierska{{odn|Tyszkiewicz|2003|s=10}}. Gdy podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]] jej rodzice się rozstali<ref name=":0">{{Cytuj książkę |autor = Nina Terentiew |tytuł = Zwierzenia kontrolowane |wydawca = Prószyński i S-ka |miejsce = Warszawa |data = 2004 |strony = 151–152 |isbn = 83-7337-452-3}}</ref>{{odn|Augustyn-Protas|2020|s=36}}, zamieszkała z matką i młodszym o cztery lata bratem {{link-interwiki|Krzysztof Jan Tyszkiewicz|tekst=Krzysztofem|Q=Q16457046}}. W dzieciństwie kilkukrotnie zmieniali miejsce zamieszkania – mieszkali w [[Nieborów (województwo łódzkie)|Nieborowie]], [[Kraków|Krakowie]] i na [[Dolny Śląsk|Dolnym Śląsku]]{{odn|Tyszkiewicz|2003|s=33, 38, 43, 62}}{{odn|Augustyn-Protas|2020|s=37–38}}. Jej ojciec po rozstaniu z żoną wyemigrował do [[Anglia|Anglii]], gdzie ponownie się ożenił i doczekał się narodzin syna Janusza<ref name=":0" />{{odn|Augustyn-Protas|2020|s=20, 36–37, 154–155}}. Z ojcem ponownie spotkała się w 1973, a przyrodniego brata poznała, gdy ten miał 40 lat<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Milan |imię = Sylwia |tytuł = Wszystko na jedną kartę |wydawca = Publicat |miejsce = Poznań |data = 2008 |strony = 100–101 |isbn = 978-83-245-1503-5}}</ref>{{odn|Tyszkiewicz|2003|s=178–182, 206}}.


Była uczennicą szkoły podstawowej w [[Jelenia Góra|Jeleniej Górze]], przez rok uczyła się także w szkole [[Zgromadzenie Sióstr Urszulanek Serca Jezusa Konającego|Zakonu Sióstr Szarych Urszulanek]] w [[Milanówek|Milanówku]]{{odn|Augustyn-Protas|2020|s=38}}{{odn|Tyszkiewicz|2003|s=50}}. Ze względu na arystokratyczne pochodzenie miała problemy z przyjęciem do [[gimnazjum]] w [[Karpacz]]u, do którego przyjęto ją dopiero po interwencji matki w [[Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego|Ministerstwie Kultury i Sztuki]]{{odn|Tyszkiewicz|2003|s=52}}<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.styl.pl/gwiazdy/slawni/news-hrabina-herbu-leliwa,nId,363417 |tytuł = Hrabina herbu Leliwa |opublikowany = Styl.pl, Życie na gorąco 40/2011 |język = pl |data dostępu = 2015-12-26}}</ref>. Po przeprowadzce wraz z matką do [[Laski (powiat warszawski zachodni)|Lasek]] pod [[Warszawa|Warszawą]] uczęszczała do [[XV Liceum Ogólnokształcące z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Narcyzy Żmichowskiej w Warszawie|żeńskiego Gimnazjum im. Narcyzy Żmichowskiej w Warszawie]], w której z powodu niskich ocen musiała powtarzać klasę{{odn|Tyszkiewicz|2003|s=54–55}}<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.fakt.pl/Beata-Tyszkiewicz-dla-Faktu-Nie-zdalam-matury,artykuly,30028,1.html |tytuł = Beata Tyszkiewicz dla Faktu: Nie zdałam matury |opublikowany = fakt.pl, 26.03.2008 04:41 |język = pl |data dostępu = 2015-12-26}}</ref>. Oprócz rodzimego polskiego znała także trzy języki obce: niemiecki, francuski i rosyjski{{odn|Tyszkiewicz|2003|s=39, 99}}{{odn|Augustyn-Protas|2020|s=106}}.
Była uczennicą szkoły podstawowej w [[Jelenia Góra|Jeleniej Górze]], przez rok uczyła się także w szkole [[Zgromadzenie Sióstr Urszulanek Serca Jezusa Konającego|Zakonu Sióstr Szarych Urszulanek]] w [[Milanówek|Milanówku]]{{odn|Augustyn-Protas|2020|s=38}}{{odn|Tyszkiewicz|2003|s=50}}. Ze względu na arystokratyczne pochodzenie miała problemy z przyjęciem do [[gimnazjum]] w [[Karpacz]]u, do którego przyjęto ją dopiero po interwencji matki w [[Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego|Ministerstwie Kultury i Sztuki]]{{odn|Tyszkiewicz|2003|s=52}}<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.styl.pl/gwiazdy/slawni/news-hrabina-herbu-leliwa,nId,363417 |tytuł = Hrabina herbu Leliwa |opublikowany = Styl.pl, Życie na gorąco 40/2011 |język = pl |data dostępu = 2015-12-26}}</ref>. Po przeprowadzce wraz z matką do [[Laski (powiat warszawski zachodni)|Lasek]] pod [[Warszawa|Warszawą]] uczęszczała do [[XV Liceum Ogólnokształcące z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Narcyzy Żmichowskiej w Warszawie|żeńskiego Gimnazjum im. Narcyzy Żmichowskiej w Warszawie]], w której z powodu niskich ocen musiała powtarzać klasę{{odn|Tyszkiewicz|2003|s=54–55}}<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.fakt.pl/Beata-Tyszkiewicz-dla-Faktu-Nie-zdalam-matury,artykuly,30028,1.html |tytuł = Beata Tyszkiewicz dla Faktu: Nie zdałam matury |opublikowany = fakt.pl, 26.03.2008 04:41 |język = pl |data dostępu = 2015-12-26}}</ref>. Oprócz rodzimego polskiego znała także trzy języki obce: niemiecki, francuski i rosyjski{{odn|Tyszkiewicz|2003|s=39, 99}}{{odn|Augustyn-Protas|2020|s=106}}.


Praca nad debiutanckim filmem ''[[Zemsta (film 1956)|Zemsta]]'' (1957) źle wpłynęła na jej wyniki w nauce, dlatego została przeniesiona do liceum zakonu sióstr [[Niepokalanki|sióstr niepokalanek]] w [[Szymanów (powiat sochaczewski)|Szymanowie]], w którym [[Matura|maturę]] zdała dopiero za drugim razem w trybie eksternistycznym (wcześniej oblała ustny egzamin z języka polskiego){{odn|Tyszkiewicz|2003|s=68, 72–74}}{{odn|Augustyn-Protas|2020|s=47–48}}. W latach 1957–1958 studiowała w [[Akademia Teatralna im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie|Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej]] w Warszawie, jednak po roku została z niej wyrzucona za złamanie regulaminu szkoły, który to zakazywał studentom publicznych występów{{odn|Tyszkiewicz|2003|s=75, 78–79}}.
Praca nad debiutanckim filmem ''[[Zemsta (film 1956)|Zemsta]]'' (1957) źle wpłynęła na jej wyniki w nauce, dlatego została przeniesiona do liceum zakonu [[Niepokalanki|sióstr niepokalanek]] w [[Szymanów (powiat sochaczewski)|Szymanowie]], w którym [[Matura|maturę]] zdała dopiero za drugim razem w trybie eksternistycznym (wcześniej oblała ustny egzamin z języka polskiego){{odn|Tyszkiewicz|2003|s=68, 72–74}}{{odn|Augustyn-Protas|2020|s=47–48}}. W latach 1957–1958 studiowała w [[Akademia Teatralna im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie|Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej]] w Warszawie, jednak po roku została z niej wyrzucona za złamanie regulaminu szkoły, który to zakazywał studentom publicznych występów{{odn|Tyszkiewicz|2003|s=75, 78–79}}.


=== Kariera aktorska ===
=== Kariera aktorska ===
[[Plik:Beata Tyszkiewicz gwiazda Lodz.jpg|thumb|240px|Gwiazda w łódzkiej [[Aleja Gwiazd w Łodzi|Alei Gwiazd]]]]
[[Plik:Beata Tyszkiewicz gwiazda Lodz.jpg|thumb|240px|Gwiazda w łódzkiej [[Aleja Gwiazd w Łodzi|Alei Gwiazd]]]]
[[Plik:Beata Tyszkiewicz odcisk.jpg|thumb|240px|Odcisk dłoni i podpis B. Tyszkiewicz w Alei Gwiazd w ''[[Międzyzdroje|Międzyzdrojach]]'']]
[[Plik:Beata Tyszkiewicz odcisk.jpg|thumb|240px|Odcisk dłoni i podpis B. Tyszkiewicz na [[Promenada Gwiazd w Międzyzdrojach|Promenadzie Gwiazd w Międzyzdrojach]]]]
{{Galeria
{{Galeria
| Nazwa =
| Nazwa =
| wielkość = 250
| wielkość = 250
| pozycja = right|Plik:BTyszkiewicz.jpg|Beata Tyszkiewicz i [[Pierre Buhler]], [[Przedstawiciele dyplomatyczni Francji w Polsce|ambasador Francji w Polsce]] (2015)|Plik:Beata Tyszkiewicz (2014).JPG|Beata Tyszkiewicz w 2014|Plik:Beata Tyszkiewicz - Targi Książki.JPG|Beata Tyszkiewicz na [[Warszawskie Targi Książki|III Warszawskich Targach Książki]] (2012)|Plik:00 dancing with the stars (Poland).jpg|[[Piotr Galiński]], Beata Tyszkiewicz, [[Iwona Szymańska-Pavlović]] i [[Zbigniew Wodecki]], jurorzy programu ''[[Dancing with the Stars. Taniec z gwiazdami|Dancing with the Stars. Taniec z Gwiazdami]]'' (2010)|Plik:Beata Tyszkiewicz.jpg|Beata Tyszkiewicz w 2007|Plik:Beata Tyszkiewicz.JPG|Beata Tyszkiewicz w 2005
| pozycja = right|Plik:BTyszkiewicz.jpg|Beata Tyszkiewicz i [[Pierre Buhler]] , [[Przedstawiciele dyplomatyczni Francji w Polsce|ambasador Francji w Polsce]] (2015) foto:[[Jarosław Pijarowski]]|Plik:Beata Tyszkiewicz (2014).JPG|Beata Tyszkiewicz w 2014|Plik:Beata Tyszkiewicz - Targi Książki.JPG|Beata Tyszkiewicz na [[Warszawskie Targi Książki|III Warszawskich Targach Książki]] (2012)|Plik:00 dancing with the stars (Poland).jpg|[[Piotr Galiński]], Beata Tyszkiewicz, [[Iwona Szymańska-Pavlović]] i [[Zbigniew Wodecki]], jurorzy programu ''[[Dancing with the Stars. Taniec z gwiazdami|Dancing with the Stars. Taniec z Gwiazdami]]'' (2010) foto:[[Jarosław Pijarowski]]|Plik:Beata Tyszkiewicz.jpg|Beata Tyszkiewicz w 2007|Plik:Beata Tyszkiewicz.JPG|Beata Tyszkiewicz w 2005
}}Będąc w dziewiątej klasie gimnazjum, została dostrzeżona na korytarzu szkolnym przez Pawła Komorowskiego, asystenta [[Antoni Bohdziewicz|Antoniego Bohdziewicza]], dzięki któremu otrzymała angaż do roli Klary Raptusiewiczówny w ekranizacji ''[[Zemsta (film 1956)|Zemsty]]'' (1957){{odn|Tyszkiewicz|2003|s=63–66}}. W trakcie studiów na [[Akademia Teatralna im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie|Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej]] w Warszawie występowała w reklamie telewizyjnej producenta maseczek kosmetycznych oraz w audycji promującej książki Polskiego Instytutu Wydawniczego, za co została wyrzucona ze studiów{{odn|Tyszkiewicz|2003|s=78–79}}. W tym okresie wystąpiła również w programie ''Nie tylko dla pań'' i otrzymała od [[Wojciech Jerzy Has|Wojciecha J. Hasa]] propozycję zagrania we ''[[Wspólny pokój (film)|Wspólnym pokoju]]'', ekranizacji powieści [[Zbigniew Uniłowski|Zbigniewa Uniłowskiego]] [[Wspólny pokój (powieść)|o tym samym tytule]]{{odn|Tyszkiewicz|2003|s=80}}. Po przerwaniu studiów podjęła pracę jako [[inspicjent]]ka w [[Telewizja Polska|Telewizji Polskiej]].
}}Będąc w dziewiątej klasie gimnazjum, została dostrzeżona na korytarzu szkolnym przez Pawła Komorowskiego, asystenta [[Antoni Bohdziewicz|Antoniego Bohdziewicza]], dzięki któremu otrzymała angaż do roli Klary Raptusiewiczówny w ekranizacji ''[[Zemsta (film 1956)|Zemsty]]'' (1957){{odn|Tyszkiewicz|2003|s=63–66}}. W trakcie studiów na [[Akademia Teatralna im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie|Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej]] w Warszawie występowała w reklamie telewizyjnej producenta maseczek kosmetycznych oraz w audycji promującej książki Polskiego Instytutu Wydawniczego, za co została wyrzucona ze studiów{{odn|Tyszkiewicz|2003|s=78–79}}. W tym okresie wystąpiła również w programie ''Nie tylko dla pań'' i otrzymała od [[Wojciech Jerzy Has|Wojciecha J. Hasa]] propozycję zagrania we ''[[Wspólny pokój (film)|Wspólnym pokoju]]'', ekranizacji powieści [[Zbigniew Uniłowski|Zbigniewa Uniłowskiego]] [[Wspólny pokój (powieść)|o tym samym tytule]]{{odn|Tyszkiewicz|2003|s=80}}. Po przerwaniu studiów podjęła pracę jako [[inspicjent]]ka w [[Telewizja Polska|Telewizji Polskiej]].


Linia 53: Linia 50:
W 1973 Ministerstwo Kultury i Sztuki przyznało jej – bez egzaminu – uprawnienia aktorskie<ref name="dama1" />. W tym samym roku występowała w głównej roli żeńskiej w serialu ''[[Wielka miłość Balzaka]]''{{odn|Tyszkiewicz|2003|s=123–125}}. W latach 70. zagrała także m.in. Wiesławę w ''[[Tańczący jastrząb (film)|Tańczącym jastrzębiu]]'' (1974) w reż. [[Grzegorz Królikiewicz|Grzegorza Królikiewicza]] i rejentową Stefanię Holszańską w ''[[Noce i dnie (film)|Nocach i dniach]]'' (1975) w reż. [[Jerzy Antczak|Jerzego Antczaka]]{{odn|Tyszkiewicz|2003|s=119, 122}}. Była angażowana także do zagranicznych produkcji, głównie radzieckich i węgierskich, ale też amerykańskich, francuskich, bułgarskich, niemieckich, hinduskich i słowackich{{odn|Augustyn-Protas|2020|s=59, 66, 109, 168–171}}; zagrała m.in. u [[André Delvaux]] (''Człowiek z ostrzyżoną głową''), [[Andriej Konczałowski|Andrieja Konczałowskiego]] (''Szlacheckie gniazdo''), Anda Santoshiego (''Alexander i Chanakaya''), Tamasa Fejera (''Okna czasu''), Ferenca Kardosa (''Szalona noc''), Tamasa Banovicha (''Poeta i rycerz''), Jeana Delannoya (''Bernadette z Lourdes''), [[Claude Lelouch]]a (''Edith i Marcel''), Keto Dolidze (''Jajo dinozaura'') czy Jána Zemana (''Uśmiech diabła''){{odn|Augustyn-Protas|2020|s=66, 85, 121}}<ref name=":2" />{{odn|Tyszkiewicz|2003|s=147–148, 158, 163, 171, 176–177, 199, 213}}. Kilkukrotnie była gościem bądź jurorką podczas [[Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Moskwie|Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Moskwie]] oraz innych przeglądów i festiwali filmowych w Rosji{{odn|Tyszkiewicz|2003|s=169}}{{odn|Augustyn-Protas|2020|s=107, 170}}.
W 1973 Ministerstwo Kultury i Sztuki przyznało jej – bez egzaminu – uprawnienia aktorskie<ref name="dama1" />. W tym samym roku występowała w głównej roli żeńskiej w serialu ''[[Wielka miłość Balzaka]]''{{odn|Tyszkiewicz|2003|s=123–125}}. W latach 70. zagrała także m.in. Wiesławę w ''[[Tańczący jastrząb (film)|Tańczącym jastrzębiu]]'' (1974) w reż. [[Grzegorz Królikiewicz|Grzegorza Królikiewicza]] i rejentową Stefanię Holszańską w ''[[Noce i dnie (film)|Nocach i dniach]]'' (1975) w reż. [[Jerzy Antczak|Jerzego Antczaka]]{{odn|Tyszkiewicz|2003|s=119, 122}}. Była angażowana także do zagranicznych produkcji, głównie radzieckich i węgierskich, ale też amerykańskich, francuskich, bułgarskich, niemieckich, hinduskich i słowackich{{odn|Augustyn-Protas|2020|s=59, 66, 109, 168–171}}; zagrała m.in. u [[André Delvaux]] (''Człowiek z ostrzyżoną głową''), [[Andriej Konczałowski|Andrieja Konczałowskiego]] (''Szlacheckie gniazdo''), Anda Santoshiego (''Alexander i Chanakaya''), Tamasa Fejera (''Okna czasu''), Ferenca Kardosa (''Szalona noc''), Tamasa Banovicha (''Poeta i rycerz''), Jeana Delannoya (''Bernadette z Lourdes''), [[Claude Lelouch]]a (''Edith i Marcel''), Keto Dolidze (''Jajo dinozaura'') czy Jána Zemana (''Uśmiech diabła''){{odn|Augustyn-Protas|2020|s=66, 85, 121}}<ref name=":2" />{{odn|Tyszkiewicz|2003|s=147–148, 158, 163, 171, 176–177, 199, 213}}. Kilkukrotnie była gościem bądź jurorką podczas [[Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Moskwie|Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Moskwie]] oraz innych przeglądów i festiwali filmowych w Rosji{{odn|Tyszkiewicz|2003|s=169}}{{odn|Augustyn-Protas|2020|s=107, 170}}.


W latach 80. objawiła talent komediowy, kreując wyraziste role w filmach [[Juliusz Machulski|Juliusza Machulskiego]]: Berny, szefowej „Archeo” w ''[[Seksmisja|Seksmisji]]'' (1983), baronowej/fałszywej hrabiny Żwirskiej w ''[[Vabank II, czyli riposta]]'' (1984) i kobiety na bazarze w ''[[Kingsajz]]ie'' (1987){{odn|Augustyn-Protas|2020|s=95–96, 99–100}}. Zagrała także m.in. jedną z pierwszorzędnych ról w ''Kontrakcie'' (1980) [[Krzysztof Zanussi|Krzysztofa Zanussiego]]{{odn|Augustyn-Protas|2020|s=28}}. Na początku lat 90. ponownie współpracowała z Machulskim, tym razem przy filmie sensacyjnym ''[[V.I.P. (film)|V.I.P.]]'' (1991), w którym wcieliła się w matkę głównego bohatera Romana ([[Wojciech Malajkat]]){{odn|Augustyn-Protas|2020|s=100}}. Za rolę ciotki Lali w ''[[Śmierć dziecioroba|Śmierci dziecioroba]]'' (1990) otrzymała nominację do [[Złote Lwy|Złotego Lwa Gdańskiego]] w kategorii „najlepsza drugoplanowa rola kobieca” na [[16. Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni|16. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni]]. Następnie zagrała Geldę w ''[[Dotknięcie ręki]]'' (1992) Krzysztofa Zanussiego{{odn|Augustyn-Protas|2020|s=28}} i Damę w ''[[Piękna nieznajoma|Pięknej nieznajomej]]'' (1993). Mimo pogarszającego się stanu zdrowia (spowodowanego długo niezdiagnozowanym przez lekarzy uczuleniem na produkty zbożowe) zagrała w kolejnych filmach, m.in. w ''Dwóch księżycach'' (1993) i ''Dniu wielkiej ryby'' [[Andrzej Barański|Andrzeja Barańskiego]] oraz wcieliła się w hrabinę Ewelinę Opolską w ''[[Panna z mokrą głową (film)|Pannie z mokrą głową]]'' (1994) [[Kazimierz Tarnas|Kazimierza Tarnasa]]{{odn|Tyszkiewicz|2003|s=220–221}}. Podczas [[21. Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni|21. FPFF]] w 1996 odebrała Nagrodę Indywidualną za najlepszą drugoplanową rolę kobiecą (Berty Sonnenbruch) w filmie ''[[Niemcy (film)|Niemcy]]'', którego premiera kinowa odbyła się 1997.
W latach 80. objawiła talent komediowy, kreując wyraziste role w filmach [[Juliusz Machulski|Juliusza Machulskiego]]: Berny, szefowej „Archeo” w ''[[Seksmisja|Seksmisji]]'' (1983), baronowej/fałszywej hrabiny Żwirskiej w ''[[Vabank II, czyli riposta]]'' (1984) i kobiety na bazarze w ''[[Kingsajz]]ie'' (1987){{odn|Augustyn-Protas|2020|s=95–96, 99–100}}. Zagrała także m.in. jedną z pierwszorzędnych ról w ''[[Kontrakt (film)|Kontrakcie]]'' (1980) [[Krzysztof Zanussi|Krzysztofa Zanussiego]]{{odn|Augustyn-Protas|2020|s=28}}. Na początku lat 90. ponownie współpracowała z Machulskim, tym razem przy filmie sensacyjnym ''[[V.I.P. (film)|V.I.P.]]'' (1991), w którym wcieliła się w matkę głównego bohatera Romana ([[Wojciech Malajkat]]){{odn|Augustyn-Protas|2020|s=100}}. Za rolę ciotki Lali w ''[[Śmierć dziecioroba|Śmierci dziecioroba]]'' (1990) otrzymała nominację do [[Złote Lwy|Złotego Lwa Gdańskiego]] w kategorii „najlepsza drugoplanowa rola kobieca” na [[16. Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni|16. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni]]. Następnie zagrała Geldę w ''[[Dotknięcie ręki]]'' (1992) Krzysztofa Zanussiego{{odn|Augustyn-Protas|2020|s=28}} i Damę w ''[[Piękna nieznajoma|Pięknej nieznajomej]]'' (1993). Mimo pogarszającego się stanu zdrowia (spowodowanego długo niezdiagnozowanym przez lekarzy uczuleniem na produkty zbożowe) zagrała w kolejnych filmach, m.in. w ''[[Dwa księżyce (film)|Dwóch księżycach]]'' (1993) i ''[[Dzień wielkiej ryby|Dniu wielkiej ryby]]'' [[Andrzej Barański (reżyser)|Andrzeja Barańskiego]] oraz wcieliła się w hrabinę Ewelinę Opolską w ''[[Panna z mokrą głową (film)|Pannie z mokrą głową]]'' (1994) [[Kazimierz Tarnas|Kazimierza Tarnasa]]{{odn|Tyszkiewicz|2003|s=220–221}}. Podczas [[21. Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni|21. FPFF]] w 1996 odebrała nagrodę indywidualną za najlepszą drugoplanową rolę kobiecą (Berty Sonnenbruch) w filmie ''[[Niemcy (film)|Niemcy]]'', którego premiera kinowa odbyła się 1997.


W ostatnich latach swojej aktywności aktorskiej wcielała się głównie w drugoplanowe role, często eleganckich i zdystansowanych matek, cioć czy babć – takie role stworzyła w komediach romantycznych ''[[Nie kłam, kochanie]]'' (2007) i ''[[Listy do M.]]'' (2011){{odn|Augustyn-Protas|2020|s=103}} czy serialu ''[[Teraz albo nigdy!]]'' (2008–2009)<ref name="dama1" />. W kontrze do swojego emploi zagrała sprzątaczkę w komedii ''[[Ryś (film 2007)|Ryś]]'' (2007)<ref name=":2" />.
W ostatnich latach swojej aktywności aktorskiej wcielała się głównie w drugoplanowe role, często eleganckich i zdystansowanych matek, cioć czy babć – takie role stworzyła w komediach romantycznych ''[[Nie kłam, kochanie]]'' (2007) i ''[[Listy do M.]]'' (2011){{odn|Augustyn-Protas|2020|s=103}} czy serialu ''[[Teraz albo nigdy!]]'' (2008–2009)<ref name="dama1" />. W kontrze do swojego emploi zagrała sprzątaczkę w komedii ''[[Ryś (film 2007)|Ryś]]'' (2007)<ref name=":2" />.

⚫
W maju 2017 przeszła rozległy [[zawał mięśnia sercowego]], a wkrótce później wycofała się z życia publicznego<ref name="dama1" /><ref>{{Cytuj |autor = Eurozet Sp z o.o |tytuł = Beata Tyszkiewicz odchodzi, to koniec. „Mama chce odpocząć” – Planeta |data = 1579852511 |data dostępu = 2021-04-07 |opublikowany = www.planeta.pl |url = https://www.planeta.pl/Rozrywka/Beata-Tyszkiewicz-odchodzi-to-koniec.-Mama-chce-odpoczac |język = pl}}</ref>.


=== Pozostałe przedsięwzięcia ===
=== Pozostałe przedsięwzięcia ===
Interesuje się fotografią{{odn|Tyszkiewicz|2003|s=221}}. W maju 1999 zorganizowała pierwszy wernisaż zdjęć własnego autorstwa pt. „Moje dzieci, moja miłość”<ref name="dama1" />{{odn|Augustyn-Protas|2020|s=136–137}}.
Z zamiłowania fotografka{{odn|Tyszkiewicz|2003|s=221}}. W maju 1999 zorganizowała pierwszy wernisaż zdjęć własnego autorstwa pt. „Moje dzieci, moja miłość”<ref name="dama1" />{{odn|Augustyn-Protas|2020|s=136–137}}.


Była zaangażowana w działalność charytatywną. Jest pomysłodawczynią i współautorką cyklu programów ''Raport w sprawie dzieci niczyich''. Wspierała stowarzyszenie „SOS Wioski Dziecięce”{{odn|Augustyn-Protas|2020|s=113}} oraz była przewodniczącą rady programowej oraz prezydentem Wspólnoty „Zdążyć z Pomocą”{{odn|Augustyn-Protas|2020|s=115}}.
Była zaangażowana w działalność charytatywną. Jest pomysłodawczynią i współautorką cyklu programów ''Raport w sprawie dzieci niczyich''. Wspierała stowarzyszenie „[[Stowarzyszenie SOS Wioski Dziecięce|SOS Wioski Dziecięce]]”{{odn|Augustyn-Protas|2020|s=113}} oraz była przewodniczącą rady programowej oraz prezydentem [[Fundacja Dzieciom „Zdążyć z Pomocą”|Fundacji Dzieciom „Zdążyć z Pomocą”]]{{odn|Augustyn-Protas|2020|s=115}}.


W [[Lata 1990.|latach 90.]] wzięła udział w kampanii reklamowej producenta odkurzaczy marki [[Electrolux]], za co dostała honorarium w wysokości 60 tys. dolarów<ref name="dama1" />{{odn|Augustyn-Protas|2020|s=173}}. W 2008 zaangażowała się w kampanię reklamową linii kosmetyków Dove pro.age, biorąc udział w rozbieranej sesji zdjęciowej<ref name="dama1" />. W 2011 użyczyła głosu w reklamie [[fast food]]u [[Burger King]]{{odn|Augustyn-Protas|2020|s=189}}.
W 1987 zasiadła w jury konkursu [[Miss Polonia]]<ref>{{Cytuj książkę | imię = Magdalena | nazwisko = Jaworska | tytuł = Być albo nie być miss | wydawca = Wydawnictwo Optima | data = 1990 | isbn = 83-00-03449-8 | strony = 15 }}</ref>. W [[Lata 90. XX wieku|latach 90.]] wzięła udział w kampanii reklamowej producenta odkurzaczy marki [[Electrolux]], za co dostała honorarium w wysokości 60 tys. dolarów<ref name="dama1" />{{odn|Augustyn-Protas|2020|s=173}}. W 2008 zaangażowała się w kampanię reklamową linii kosmetyków [[Dove (marka)|Dove]] „pro.age”, biorąc udział w rozbieranej sesji zdjęciowej<ref name="dama1" />. W 2011 użyczyła głosu w reklamie sieci [[fast food]]u [[Burger King]]{{odn|Augustyn-Protas|2020|s=189}}.


Prowadziła liczne [[Prelekcja|prelekcje]] dotyczące zasad [[savoir-vivre]]{{odn|Augustyn-Protas|2020|s=150}}<ref>{{Cytuj |tytuł = Mała stabilizacja: Elżbieta Czyżewska i Beata Tyszkiewicz |data dostępu = 2021-04-07 |opublikowany = Dialog – Miesięcznik poświęcony dramaturgii współczesnej |url = http://www.dialog-pismo.pl/w-numerach/mala-stabilizacja-elzbieta-czyzewska-i-beata-tyszkiewicz |język = pl}}</ref>.
Prowadziła liczne [[Prelekcja|prelekcje]] dotyczące zasad [[savoir-vivre]]{{odn|Augustyn-Protas|2020|s=150}}<ref>{{Cytuj |tytuł = Mała stabilizacja: Elżbieta Czyżewska i Beata Tyszkiewicz |data dostępu = 2021-04-07 |opublikowany = Dialog – Miesięcznik poświęcony dramaturgii współczesnej |url = http://www.dialog-pismo.pl/w-numerach/mala-stabilizacja-elzbieta-czyzewska-i-beata-tyszkiewicz |język = pl}}</ref>.


W 2003 została wydana jej autobiografia pt. „Nie wszystko na sprzedaż”<ref>[http://www.gandalf.com.pl/b/nie-wszystko-na-sprzedaz/ Księgarnia Gandalf].</ref>, która została wybrana „książką marca 2004” [[Warszawska Premiera Literacka|Warszawskiej Premiery Literackiej]]<ref>{{Cytuj |tytuł = „Podróże z Herodotem” Książką Roku 2004 / Wydarzenia / Instytut Książki |data = 2005-11-18 |data dostępu = 2016-03-06 |opublikowany = www.instytutksiazki.pl |url = http://www.instytutksiazki.pl/wydarzenia,aktualnosci,11115,%25E2%2580%259Epodroze-z-herodotem%25E2%2580%259D-ksiazka-roku-2004.html}}</ref>. Napisała także wspomnienia ''Kocha, lubi i żartuje...'' (2006){{odn|Augustyn-Protas|2020|s=135}} i książkę kucharską ''Bajaderka'' (2016), którą współtworzyła z córkami, Karoliną Wajdą i [[Wiktoria Padlewska|Wiktorią Bosc]]. Przez wiele lat była felietonistką „Trybuny Robotniczej” i łódzkich „Wiadomości Dnia”{{odn|Augustyn-Protas|2020|s=135}} oraz tygodnika telewizyjnego „[[Tele Tydzień]]”.
W 2003 została wydana jej autobiografia pt. „Nie wszystko na sprzedaż”<ref>[http://www.gandalf.com.pl/b/nie-wszystko-na-sprzedaz/ Księgarnia Gandalf].</ref>, która została wybrana „książką marca 2004” [[Warszawska Premiera Literacka|Warszawskiej Premiery Literackiej]]<ref>{{Cytuj |tytuł = „Podróże z Herodotem” Książką Roku 2004 / Wydarzenia / Instytut Książki |data = 2005-11-18 |data dostępu = 2016-03-06 |opublikowany = www.instytutksiazki.pl |url = http://www.instytutksiazki.pl/wydarzenia,aktualnosci,11115,%25E2%2580%259Epodroze-z-herodotem%25E2%2580%259D-ksiazka-roku-2004.html}}</ref>. Napisała także wspomnienia ''Kocha, lubi i żartuje...'' (2006){{odn|Augustyn-Protas|2020|s=135}} i książkę kucharską ''Bajaderka'' (2016), którą współtworzyła z córkami, Karoliną Wajdą i [[Wiktoria Padlewska|Wiktorią Bosc]]. Przez wiele lat była felietonistką „[[Trybuna Robotnicza (tygodnik)|Trybuny Robotniczej]]” i łódzkich „Wiadomości Dnia”{{odn|Augustyn-Protas|2020|s=135}} oraz tygodnika telewizyjnego „[[Tele Tydzień]]”.


Była jurorką w dwunastu edycjach programu rozrywkowego [[TVN]] ''[[Dancing with the Stars. Taniec z gwiazdami|Taniec z gwiazdami]]'' (2005–2010) i siedmiu edycjach programu [[Polsat]]u ''[[Dancing with the Stars. Taniec z gwiazdami]]'' (2014–2017)<ref>{{cytuj stronę |url = http://plejada.pl/newsy/taniec-z-gwiazdami-beata-tyszkiewicz-zegna-sie-z-jury-show-polsatu/dhrdn8 |tytuł = „Taniec z gwiazdami”. Beata Tyszkiewicz odchodzi z jury programu. Znamy powody |opublikowany = plejada.pl |praca = [[Plejada.pl]] |język = pl |data dostępu = 2018-01-19}}</ref>. Uchodziła za barwną osobowość telewizyjną<ref>{{Cytuj |tytuł = Beata Tyszkiewicz użyła wulgarnego słowa na wizji! Aktorka może stracić gażę za udział w programie „Taniec z gwiazdami”. Zobacz wideo! |data dostępu = 2021-06-01 |opublikowany = wpolityce.pl |url = http://wpolityce.pl/gwiazdy/196265-beata-tyszkiewicz-uzyla-wulgarnego-slowa-na-wizji-aktorka-moze-stracic-gaze-za-udzial-w-programie-taniec-z-gwiazdami-zobacz-wideo}}</ref>. Jej wulgarny komentarz dotyczący występu [[Aneta Zając|Anety Zając]] i [[Stefano Terrazzino]] z 2014 spotkał się z reakcją w postaci skargi do [[Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji|KRRiT]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Wulgarna wypowiedź Beaty Tyszkiewicz pod lupą KRRiT |data = 2014-05-20 |data dostępu = 2022-04-09 |opublikowany = rozrywka.dziennik.pl |url = https://rozrywka.dziennik.pl/telewizja/artykuly/459433,krrit-rozpatrzy-skarge-w-sprawie-wulgarnej-wypowiedzi-beaty-tyszkiewicz.html |język = pl}}</ref>.
Była jurorką w dwunastu edycjach programu rozrywkowego [[TVN]] ''[[Dancing with the Stars. Taniec z gwiazdami|Taniec z gwiazdami]]'' (2005–2010) i siedmiu edycjach programu [[Polsat]]u ''[[Dancing with the Stars. Taniec z gwiazdami]]'' (2014–2017)<ref>{{cytuj stronę |url = http://plejada.pl/newsy/taniec-z-gwiazdami-beata-tyszkiewicz-zegna-sie-z-jury-show-polsatu/dhrdn8 |tytuł = „Taniec z gwiazdami”. Beata Tyszkiewicz odchodzi z jury programu. Znamy powody |opublikowany = plejada.pl |praca = [[Plejada.pl]] |język = pl |data dostępu = 2018-01-19}}</ref>. Uchodziła za barwną osobowość telewizyjną<ref>{{Cytuj |tytuł = Beata Tyszkiewicz użyła wulgarnego słowa na wizji! Aktorka może stracić gażę za udział w programie „Taniec z gwiazdami”. Zobacz wideo! |data dostępu = 2021-06-01 |opublikowany = wpolityce.pl |url = http://wpolityce.pl/gwiazdy/196265-beata-tyszkiewicz-uzyla-wulgarnego-slowa-na-wizji-aktorka-moze-stracic-gaze-za-udzial-w-programie-taniec-z-gwiazdami-zobacz-wideo}}</ref>. Jej wulgarny komentarz dotyczący występu [[Aneta Zając|Anety Zając]] i [[Stefano Terrazzino]] z 2014 spotkał się z reakcją w postaci skargi do [[Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji|KRRiT]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Wulgarna wypowiedź Beaty Tyszkiewicz pod lupą KRRiT |data = 2014-05-20 |data dostępu = 2022-04-09 |opublikowany = rozrywka.dziennik.pl |url = https://rozrywka.dziennik.pl/telewizja/artykuly/459433,krrit-rozpatrzy-skarge-w-sprawie-wulgarnej-wypowiedzi-beaty-tyszkiewicz.html |język = pl}}</ref>.
Linia 74: Linia 69:
== Życie prywatne ==
== Życie prywatne ==
Trzykrotnie rozwiedziona<ref>{{Cytuj |tytuł = Tyszkiewicz: Trzy razy wychodziłam za mąż |data = 2008-03-29 |data dostępu = 2021-04-07 |opublikowany = kultura.dziennik.pl |url = https://kultura.dziennik.pl/artykuly/73369,tyszkiewicz-trzy-razy-wychodzilam-za-maz.html |język = pl}}</ref>. W latach 1967–1969 była żoną reżysera [[Andrzej Wajda|Andrzeja Wajdy]], którego poznała na planie ''Lalki'' i z którym ma córkę, Karolinę Beatę Lakszmi (ur. 1967){{odn|Tyszkiewicz|2003|s=136}}{{odn|Augustyn-Protas|2020|s=52–55}}. Od 5 lipca 1970 była żoną reżysera [[Witold Orzechowski (reżyser)|Witolda Orzechowskiego]], później architekta Jacka Padlewskiego, z którym ma córkę [[Wiktoria Padlewska|Wiktorię]] (ur. 1977){{odn|Tyszkiewicz|2003|s=187–188}}{{odn|Augustyn-Protas|2020|s=120}}. Była również związana z reżyserem [[Andriej Konczałowski|Andriejem Konczałowskim]] i fotografem Walerym Płotnikowem, poza tym w latach 50. miała romans z [[Andrzej Łapicki|Andrzejem Łapickim]], a w latach 90. pozostawała w nieformalnym związku z brytyjskim aktorem Karlem Tesslerem{{odn|Tyszkiewicz|2003|s=170}}{{odn|Augustyn-Protas|2020|s=31, 52, 79}}.
Trzykrotnie rozwiedziona<ref>{{Cytuj |tytuł = Tyszkiewicz: Trzy razy wychodziłam za mąż |data = 2008-03-29 |data dostępu = 2021-04-07 |opublikowany = kultura.dziennik.pl |url = https://kultura.dziennik.pl/artykuly/73369,tyszkiewicz-trzy-razy-wychodzilam-za-maz.html |język = pl}}</ref>. W latach 1967–1969 była żoną reżysera [[Andrzej Wajda|Andrzeja Wajdy]], którego poznała na planie ''Lalki'' i z którym ma córkę, Karolinę Beatę Lakszmi (ur. 1967){{odn|Tyszkiewicz|2003|s=136}}{{odn|Augustyn-Protas|2020|s=52–55}}. Od 5 lipca 1970 była żoną reżysera [[Witold Orzechowski (reżyser)|Witolda Orzechowskiego]], później architekta Jacka Padlewskiego, z którym ma córkę [[Wiktoria Padlewska|Wiktorię]] (ur. 1977){{odn|Tyszkiewicz|2003|s=187–188}}{{odn|Augustyn-Protas|2020|s=120}}. Była również związana z reżyserem [[Andriej Konczałowski|Andriejem Konczałowskim]] i fotografem Walerym Płotnikowem, poza tym w latach 50. miała romans z [[Andrzej Łapicki|Andrzejem Łapickim]], a w latach 90. pozostawała w nieformalnym związku z brytyjskim aktorem Karlem Tesslerem{{odn|Tyszkiewicz|2003|s=170}}{{odn|Augustyn-Protas|2020|s=31, 52, 79}}.

⚫
W maju 2017 przeszła rozległy [[zawał mięśnia sercowego]], a wkrótce później wycofała się z życia publicznego<ref name="dama1" /><ref>{{Cytuj |autor = Eurozet Sp z o.o |tytuł = Beata Tyszkiewicz odchodzi, to koniec. „Mama chce odpocząć” – Planeta |data = 1579852511 |data dostępu = 2021-04-07 |opublikowany = www.planeta.pl |url = https://www.planeta.pl/Rozrywka/Beata-Tyszkiewicz-odchodzi-to-koniec.-Mama-chce-odpoczac |język = pl |archiwum = https://web.archive.org/web/20200923021506/https://www.planeta.pl/Rozrywka/Beata-Tyszkiewicz-odchodzi-to-koniec.-Mama-chce-odpoczac |zarchiwizowano = 2020-09-23}}</ref>.


== Filmografia ==
== Filmografia ==
Linia 209: Linia 206:
| ''[[Mała apokalipsa (film)|Mała apokalipsa]]'' ||align=center| Anna Piczikowa || [[Costa-Gavras]]
| ''[[Mała apokalipsa (film)|Mała apokalipsa]]'' ||align=center| Anna Piczikowa || [[Costa-Gavras]]
|-
|-
|align=center| 1993 || ''[[Dwa księżyce (film)|Dwa księżyce]]'' ||align=center| ministrowa || [[Andrzej Barański]]
|align=center| 1993 || ''[[Dwa księżyce (film)|Dwa księżyce]]'' ||align=center| ministrowa || [[Andrzej Barański (reżyser)|Andrzej Barański]]
|-
|-
|align=center| 1994 || ''[[Panna z mokrą głową (film)|Panna z mokrą głową]]'' ||align=center| hrabina Opolska || [[Kazimierz Tarnas]]
|align=center| 1994 || ''[[Panna z mokrą głową (film)|Panna z mokrą głową]]'' ||align=center| hrabina Opolska || [[Kazimierz Tarnas]]
Linia 215: Linia 212:
|align=center| 1995 || ''[[Niemcy (film)|Niemcy]]'' ||align=center| Berta Sonnenbruch || [[Zbigniew Kamiński (reżyser)|Zbigniew Kamiński]]
|align=center| 1995 || ''[[Niemcy (film)|Niemcy]]'' ||align=center| Berta Sonnenbruch || [[Zbigniew Kamiński (reżyser)|Zbigniew Kamiński]]
|-
|-
|align=center| 1996 || ''[[Dzień wielkiej ryby]]'' ||align=center| Zofia || [[Andrzej Barański]]
|align=center| 1996 || ''[[Dzień wielkiej ryby]]'' ||align=center| Zofia || [[Andrzej Barański (reżyser)|Andrzej Barański]]
|-
|-
|align=center| 1998 || ''[[Złoto dezerterów]]'' ||align=center| hrabina || [[Janusz Majewski (reżyser)|Janusz Majewski]]
|align=center| 1998 || ''[[Złoto dezerterów]]'' ||align=center| hrabina || [[Janusz Majewski (reżyser)|Janusz Majewski]]
Linia 284: Linia 281:
* Krzyż Komandorski [[Order Odrodzenia Polski|Orderu Odrodzenia Polski]] (1989)
* Krzyż Komandorski [[Order Odrodzenia Polski|Orderu Odrodzenia Polski]] (1989)
* Krzyż Kawalerski [[Order Odrodzenia Polski|Orderu Odrodzenia Polski]] (1975)<ref>{{Cytuj |tytuł = Święto polskiej kinematografii |data dostępu = 2023-05-08 |opublikowany = Filmopedia |url = https://www.filmopedia.org/archiwum/1975/2634/7759/Swieto-polskiej-kinematografii.html |język = pl}}</ref>
* Krzyż Kawalerski [[Order Odrodzenia Polski|Orderu Odrodzenia Polski]] (1975)<ref>{{Cytuj |tytuł = Święto polskiej kinematografii |data dostępu = 2023-05-08 |opublikowany = Filmopedia |url = https://www.filmopedia.org/archiwum/1975/2634/7759/Swieto-polskiej-kinematografii.html |język = pl}}</ref>
* Złoty [[Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”]] (2 września 2008)<ref>{{Cytuj |tytuł = MKiDN – Medal Zasłużony Kulturze – Gloria Artis |data dostępu = 2023-05-08 |url = http://mkidn.gov.pl/pages/strona-glowna/ministerstwo/odznaczenia/medal-zasluzony-kulturze---gloria-artis.php |język = pl}}</ref>
* Złoty [[Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”]] (2 września 2008)<ref>{{Cytuj |tytuł = MKiDN – Medal Zasłużony Kulturze – Gloria Artis |data dostępu = 2023-05-08 |url = https://www.gov.pl/web/kultura/lista-laureatow-medalu-zasluzony-kulturze-gloria-artis |język = pl}}</ref>
* Krzyż Kawalerski [[Order Legii Honorowej|Orderu Legii Honorowej]] ([[Francja]], 1997)
* Krzyż Kawalerski [[Order Legii Honorowej|Orderu Legii Honorowej]] ([[Francja]], 1997)
* Krzyż Kawalerski [[Order Sztuki i Literatury|Orderu Sztuki i Literatury]] (Francja, 1991)
* Krzyż Kawalerski [[Order Sztuki i Literatury|Orderu Sztuki i Literatury]] (Francja, 1991)
Linia 294: Linia 291:
* Nagroda Specjalna jury na XXI [[Festiwal Polskich Filmów Fabularnych|Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych]] w Gdyni za rolę Berty Sonnenbruch w filmie ''Niemcy'' Zbigniewa Kamińskiego (1996)
* Nagroda Specjalna jury na XXI [[Festiwal Polskich Filmów Fabularnych|Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych]] w Gdyni za rolę Berty Sonnenbruch w filmie ''Niemcy'' Zbigniewa Kamińskiego (1996)
* Nagroda Indywidualna podczas Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych (1997)
* Nagroda Indywidualna podczas Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych (1997)
* Nagroda Kryształowego Dzika za całokształt twórczości na Festiwalu Reżyserii Filmowej w Jeleniej Górze (2015){{odn|Augustyn-Protas|2020|s=60}}.
* Nagroda [[Festiwal Reżyserii Filmowej we Wrocławiu|Kryształowego Dzika]] za całokształt twórczości na Festiwalu Reżyserii Filmowej w Jeleniej Górze (2015){{odn|Augustyn-Protas|2020|s=60}}.


== Publikacje ==
== Publikacje ==
Linia 312: Linia 309:
* {{Filmweb|osoba|406|Beata Tyszkiewicz}}
* {{Filmweb|osoba|406|Beata Tyszkiewicz}}
* {{Filmpolski|osoba|112237|Beata Tyszkiewicz}}
* {{Filmpolski|osoba|112237|Beata Tyszkiewicz}}
* {{Culture.pl |id = beata-tyszkiewicz |tytuł = Beata Tyszkiewicz |data dostępu = 2024-03-22}}
* [http://www.culture.pl/pl/culture/artykuly/os_tyszkiewicz_beata Sylwetka w culture.pl]
* [http://www.dziennikteatralny.pl/artykuly/dama-byc-ach-dama-byc-1.html Rozmowa z aktorką rozmawiała Jolanta Ciosek, Dziennik Polski, 22 grudnia 2015]
* [http://www.dziennikteatralny.pl/artykuly/dama-byc-ach-dama-byc-1.html Rozmowa z aktorką rozmawiała Jolanta Ciosek, Dziennik Polski, 22 grudnia 2015]
* {{Fototeka|osoba zdjęcia|Tyszkiewicz+Beata|Beata Tyszkiewicz}}
* {{Fototeka|osoba zdjęcia|Tyszkiewicz+Beata|Beata Tyszkiewicz}}

Wersja z 20:19, 22 wrz 2024

Beata Tyszkiewicz
Ilustracja
Beata Tyszkiewicz (2015)
Imię i nazwisko

Beata Maria Helena Tyszkiewicz

Data i miejsce urodzenia

14 sierpnia 1938
Wilanów

Zawód

aktorka

Współmałżonek

1. Andrzej Wajda (rozwód)
2. Witold Orzechowski (rozwód)
3. Jacek Padlewski(inne języki) (rozwód)

Lata aktywności

1956–2018

Odznaczenia
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Kawaler Orderu Sztuki i Literatury (Francja) Order Przyjaźni Narodów
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

Beata Maria Helena Tyszkiewicz (ur. 14 sierpnia 1938 w Wilanowie) – polska aktorka filmowa i telewizyjna, publicystka i działaczka społeczna.

Zagrała ponad 100 ról filmowych. Z powodu urody i pochodzenia była obsadzana głównie w rolach arystokratek lub kobiet będących przedmiotem podziwu i pożądania[1][2]. Ważne role wykreowała w produkcjach, takich jak Lalka (wcieliła się w Izabelę Łęcką) czy Wszystko na sprzedaż (zagrała jedną z głównych postaci). Za wkład w rozwój kinematografii została wyróżniona wieloma odznaczeniami i nagrodami. Nazywana jest „pierwszą damą polskiego kina”[3]. W latach 1994–1998 pełniła funkcję prezesa Fundacji Kultury Polskiej. Była przewodniczącą rady Fundacji Dzieciom „Zdążyć z Pomocą” oraz członkinią Narodowej Rady Kultury I i II kadencji. Była jurorką w programach Taniec z gwiazdami (2005–2010) i Dancing with the Stars. Taniec z gwiazdami (2014–2017).

Życiorys

Beata Tyszkiewicz jako Izabela Łęcka w filmie „Lalka” (1968)

Rodzina i edukacja

Pochodzi z arystokratycznej rodziny hrabiowskiej Tyszkiewiczów pieczętującej się herbem Leliwa[4]. Urodziła się 14 sierpnia 1938 w Pałacu w Wilanowie[5][6], jest córką Krzysztofa Marii Tyszkiewicza(inne języki) (1911–1977) i Barbary z Rechowiczów (1911–1992), którzy pobrali się w 1935; matka pracowała w Polskim Instytucie Eksportowym przy Ministerstwie Przemysłu i Handlu w Warszawie, a ojciec prowadził antykwariat[7]. Jej ojcem chrzestnym został hrabia Adam Branicki, właściciel pałacu[5][8], a matką chrzestną Helena Jezierska[9]. Gdy podczas II wojny światowej jej rodzice się rozstali[10][11], zamieszkała z matką i młodszym o cztery lata bratem Krzysztofem(inne języki). W dzieciństwie kilkukrotnie zmieniali miejsce zamieszkania – mieszkali w Nieborowie, Krakowie i na Dolnym Śląsku[12][13]. Jej ojciec po rozstaniu z żoną wyemigrował do Anglii, gdzie ponownie się ożenił i doczekał się narodzin syna Janusza[10][14]. Z ojcem ponownie spotkała się w 1973, a przyrodniego brata poznała, gdy ten miał 40 lat[15][16].

Była uczennicą szkoły podstawowej w Jeleniej Górze, przez rok uczyła się także w szkole Zakonu Sióstr Szarych Urszulanek w Milanówku[17][18]. Ze względu na arystokratyczne pochodzenie miała problemy z przyjęciem do gimnazjum w Karpaczu, do którego przyjęto ją dopiero po interwencji matki w Ministerstwie Kultury i Sztuki[19][20]. Po przeprowadzce wraz z matką do Lasek pod Warszawą uczęszczała do żeńskiego Gimnazjum im. Narcyzy Żmichowskiej w Warszawie, w której z powodu niskich ocen musiała powtarzać klasę[21][22]. Oprócz rodzimego polskiego znała także trzy języki obce: niemiecki, francuski i rosyjski[23][24].

Praca nad debiutanckim filmem Zemsta (1957) źle wpłynęła na jej wyniki w nauce, dlatego została przeniesiona do liceum zakonu sióstr niepokalanek w Szymanowie, w którym maturę zdała dopiero za drugim razem w trybie eksternistycznym (wcześniej oblała ustny egzamin z języka polskiego)[25][26]. W latach 1957–1958 studiowała w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie, jednak po roku została z niej wyrzucona za złamanie regulaminu szkoły, który to zakazywał studentom publicznych występów[27].

Kariera aktorska

Gwiazda w łódzkiej Alei Gwiazd
Odcisk dłoni i podpis B. Tyszkiewicz na Promenadzie Gwiazd w Międzyzdrojach
Beata Tyszkiewicz i Pierre Buhler , ambasador Francji w Polsce (2015) foto:Jarosław Pijarowski
Beata Tyszkiewicz w 2014
Beata Tyszkiewicz na III Warszawskich Targach Książki (2012)
Piotr Galiński, Beata Tyszkiewicz, Iwona Szymańska-Pavlović i Zbigniew Wodecki, jurorzy programu Dancing with the Stars. Taniec z Gwiazdami (2010) foto:Jarosław Pijarowski
Beata Tyszkiewicz w 2007
Beata Tyszkiewicz w 2005

Będąc w dziewiątej klasie gimnazjum, została dostrzeżona na korytarzu szkolnym przez Pawła Komorowskiego, asystenta Antoniego Bohdziewicza, dzięki któremu otrzymała angaż do roli Klary Raptusiewiczówny w ekranizacji Zemsty (1957)[28]. W trakcie studiów na Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie występowała w reklamie telewizyjnej producenta maseczek kosmetycznych oraz w audycji promującej książki Polskiego Instytutu Wydawniczego, za co została wyrzucona ze studiów[29]. W tym okresie wystąpiła również w programie Nie tylko dla pań i otrzymała od Wojciecha J. Hasa propozycję zagrania we Wspólnym pokoju, ekranizacji powieści Zbigniewa Uniłowskiego o tym samym tytule[30]. Po przerwaniu studiów podjęła pracę jako inspicjentka w Telewizji Polskiej.

W latach 60. zaczęła regularnie występować w filmach[31]. Zagrała niewielkie role m.in. w Szklanej górze Pawła Komorowskiego, Samsonie Andrzeja Wajdy czy Zaduszkach Tadeusza Konwickiego[32]. Swoją pierwszą rolę dramatyczną zagrała w 1961, kreując postać Magdy w filmie Jana Rybkowskiego Dziś w nocy umrze miasto[33]. W 1962 wystąpiła jako Ala w Spóźnionych przechodniach, Zuza w Czarnych skrzydłach i Iga, główna postać kobieca w filmie Odwiedziny prezydenta, który był prezentowany na festiwalu filmowym w San Sebastian[34]. W tym okresie rozpoczęła również karierę teatralną, występując: jako dziennikarka w Karierze Artura Ui Bertolta Brechta w reżyserii Erwina Axera w Teatrze Współczesnym w Warszawie (1962) i jako Renata w spektaklu Za rzekę w cień drzew Ernesta Hemingwaya w reż. Jacka Woszczerowicza w Teatrze Ateneum w Warszawie (1964)[35][36]. Ponadto zagrała w pięciu sztukach Teatru Telewizji i trzech spektaklach Teatru Polskiego Radia (m.in. w sztuce Ostatni bal. Listy do Agnieszki Osieckiej)[37]. W późniejszych latach kariery aktorskiej nie grała w teatrze[38].

Kolejną rolę dramatyczną zagrała w 1964, wcielając się w Ingę Rhode w Pierwszym dniu wolności[39]. W drugiej połowie lat 60. wielokrotnie grała postacie historyczne, damy bądź szlachcianki, czemu zawdzięcza miano „pierwszej damy polskiego filmu”[40][1]. Zagrała m.in. księżniczkę Elżbietę Gintułtównę w Popiołach (1965) Andrzeja Wajdy[41], donnę Rebekę Uzedę w Rękopisie znalezionym w Saragossie (1965) Wojciecha J. Hasa[42] oraz Marię Walewską w komedii kostiumowej Marysia i Napoleon (1966) w reż. Leonarda Buczkowskiego[43]. Pod koniec lat 60. stworzyła jedne ze swoich najważniejszych ról – Izabelę Łęcką w ekranizacji Lalki (1968) w reż. Wojciecha Jerzego Hasa i Beatę we Wszystko na sprzedaż (1968) Andrzeja Wajdy[44][45].

W 1973 Ministerstwo Kultury i Sztuki przyznało jej – bez egzaminu – uprawnienia aktorskie[1]. W tym samym roku występowała w głównej roli żeńskiej w serialu Wielka miłość Balzaka[46]. W latach 70. zagrała także m.in. Wiesławę w Tańczącym jastrzębiu (1974) w reż. Grzegorza Królikiewicza i rejentową Stefanię Holszańską w Nocach i dniach (1975) w reż. Jerzego Antczaka[47]. Była angażowana także do zagranicznych produkcji, głównie radzieckich i węgierskich, ale też amerykańskich, francuskich, bułgarskich, niemieckich, hinduskich i słowackich[48]; zagrała m.in. u André Delvaux (Człowiek z ostrzyżoną głową), Andrieja Konczałowskiego (Szlacheckie gniazdo), Anda Santoshiego (Alexander i Chanakaya), Tamasa Fejera (Okna czasu), Ferenca Kardosa (Szalona noc), Tamasa Banovicha (Poeta i rycerz), Jeana Delannoya (Bernadette z Lourdes), Claude Leloucha (Edith i Marcel), Keto Dolidze (Jajo dinozaura) czy Jána Zemana (Uśmiech diabła)[49][2][50]. Kilkukrotnie była gościem bądź jurorką podczas Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Moskwie oraz innych przeglądów i festiwali filmowych w Rosji[51][52].

W latach 80. objawiła talent komediowy, kreując wyraziste role w filmach Juliusza Machulskiego: Berny, szefowej „Archeo” w Seksmisji (1983), baronowej/fałszywej hrabiny Żwirskiej w Vabank II, czyli riposta (1984) i kobiety na bazarze w Kingsajzie (1987)[53]. Zagrała także m.in. jedną z pierwszorzędnych ról w Kontrakcie (1980) Krzysztofa Zanussiego[54]. Na początku lat 90. ponownie współpracowała z Machulskim, tym razem przy filmie sensacyjnym V.I.P. (1991), w którym wcieliła się w matkę głównego bohatera Romana (Wojciech Malajkat)[55]. Za rolę ciotki Lali w Śmierci dziecioroba (1990) otrzymała nominację do Złotego Lwa Gdańskiego w kategorii „najlepsza drugoplanowa rola kobieca” na 16. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. Następnie zagrała Geldę w Dotknięcie ręki (1992) Krzysztofa Zanussiego[54] i Damę w Pięknej nieznajomej (1993). Mimo pogarszającego się stanu zdrowia (spowodowanego długo niezdiagnozowanym przez lekarzy uczuleniem na produkty zbożowe) zagrała w kolejnych filmach, m.in. w Dwóch księżycach (1993) i Dniu wielkiej ryby Andrzeja Barańskiego oraz wcieliła się w hrabinę Ewelinę Opolską w Pannie z mokrą głową (1994) Kazimierza Tarnasa[56]. Podczas 21. FPFF w 1996 odebrała nagrodę indywidualną za najlepszą drugoplanową rolę kobiecą (Berty Sonnenbruch) w filmie Niemcy, którego premiera kinowa odbyła się 1997.

W ostatnich latach swojej aktywności aktorskiej wcielała się głównie w drugoplanowe role, często eleganckich i zdystansowanych matek, cioć czy babć – takie role stworzyła w komediach romantycznych Nie kłam, kochanie (2007) i Listy do M. (2011)[57] czy serialu Teraz albo nigdy! (2008–2009)[1]. W kontrze do swojego emploi zagrała sprzątaczkę w komedii Ryś (2007)[2].

Pozostałe przedsięwzięcia

Z zamiłowania fotografka[58]. W maju 1999 zorganizowała pierwszy wernisaż zdjęć własnego autorstwa pt. „Moje dzieci, moja miłość”[1][59].

Była zaangażowana w działalność charytatywną. Jest pomysłodawczynią i współautorką cyklu programów Raport w sprawie dzieci niczyich. Wspierała stowarzyszenie „SOS Wioski Dziecięce”[60] oraz była przewodniczącą rady programowej oraz prezydentem Fundacji Dzieciom „Zdążyć z Pomocą”[61].

W 1987 zasiadła w jury konkursu Miss Polonia[62]. W latach 90. wzięła udział w kampanii reklamowej producenta odkurzaczy marki Electrolux, za co dostała honorarium w wysokości 60 tys. dolarów[1][63]. W 2008 zaangażowała się w kampanię reklamową linii kosmetyków Dove „pro.age”, biorąc udział w rozbieranej sesji zdjęciowej[1]. W 2011 użyczyła głosu w reklamie sieci fast foodu Burger King[64].

Prowadziła liczne prelekcje dotyczące zasad savoir-vivre[65][66].

W 2003 została wydana jej autobiografia pt. „Nie wszystko na sprzedaż”[67], która została wybrana „książką marca 2004” Warszawskiej Premiery Literackiej[68]. Napisała także wspomnienia Kocha, lubi i żartuje... (2006)[69] i książkę kucharską Bajaderka (2016), którą współtworzyła z córkami, Karoliną Wajdą i Wiktorią Bosc. Przez wiele lat była felietonistką „Trybuny Robotniczej” i łódzkich „Wiadomości Dnia”[69] oraz tygodnika telewizyjnego „Tele Tydzień”.

Była jurorką w dwunastu edycjach programu rozrywkowego TVN Taniec z gwiazdami (2005–2010) i siedmiu edycjach programu Polsatu Dancing with the Stars. Taniec z gwiazdami (2014–2017)[70]. Uchodziła za barwną osobowość telewizyjną[71]. Jej wulgarny komentarz dotyczący występu Anety Zając i Stefano Terrazzino z 2014 spotkał się z reakcją w postaci skargi do KRRiT[72].

Życie prywatne

Trzykrotnie rozwiedziona[73]. W latach 1967–1969 była żoną reżysera Andrzeja Wajdy, którego poznała na planie Lalki i z którym ma córkę, Karolinę Beatę Lakszmi (ur. 1967)[74][75]. Od 5 lipca 1970 była żoną reżysera Witolda Orzechowskiego, później architekta Jacka Padlewskiego, z którym ma córkę Wiktorię (ur. 1977)[76][77]. Była również związana z reżyserem Andriejem Konczałowskim i fotografem Walerym Płotnikowem, poza tym w latach 50. miała romans z Andrzejem Łapickim, a w latach 90. pozostawała w nieformalnym związku z brytyjskim aktorem Karlem Tesslerem[78][79].

W maju 2017 przeszła rozległy zawał mięśnia sercowego, a wkrótce później wycofała się z życia publicznego[1][80].

Filmografia

Filmy fabularne
Rok Tytuł Rola Reżyseria
1956 Zemsta Klara Antoni Bohdziewicz, Bohdan Korzeniewski
1959 Wspólny pokój Teodozja Wojciech Jerzy Has
1960 Szklana góra Janka Paweł Komorowski
1961 Zaduszki Katarzyna Tadeusz Konwicki
Samson Stasia Andrzej Wajda
Odwiedziny prezydenta Iga Jan Batory
Historia żółtej ciżemki Zofka Sylwester Chęciński
Dziś w nocy umrze miasto Magda Jan Rybkowski
1962 Spóźnieni przechodnie. Nauczycielka aktorka Jan Rybkowski
Spóźnieni przechodnie. Krąg istnienia Ala Andrzej Łapicki
Czarne skrzydła Zuza Ewa Petelska, Czesław Petelski
1963 Skąpani w ogniu Ruta Jerzy Passendorfer
Naprawdę wczoraj Ewa Jan Rybkowski
Yokmok Małgorzata Stanisław Możdżewski
1964 Spotkanie ze szpiegiem Maria Jan Batory
Rękopis znaleziony w Saragossie donna Rebecca Uzeda Wojciech Jerzy Has
Pierwszy dzień wolności Inga Rhode Aleksander Ford
1965 Popioły księżniczka Elżbieta Andrzej Wajda
1966 Marysia i Napoleon Maria Walewska Leonard Buczkowski
1967 De man die zijn haar kort liet knippen Fran Veerman André Delvaux
Pieśń triumfującej miłości Waleria Andrzej Żuławski
1968 Wszystko na sprzedaż Beata Andrzej Wajda
Lalka Izabela Łęcka Wojciech Jerzy Has
Hasło Korn ona sama Waldemar Podgórski
1969 Okna czasu Eva Tamás Fejér
Dworianskoje gniezdo Warwara Andriej Konczałowski
Egy őrült éjszaka kasjerka Piri Ferenc Kardos
1970 Szép magyar komédia Anna Banovich Tamás
Książę sezonu Zuzanna Witold Orzechowski
1974 Wahlverwandtschaften Charlotte Siegfried Kuhn
1975 Noce i dnie Stefania Holszańska Jerzy Antczak
Jej powrót Emma Witold Orzechowski
Wieczór u Abdona aptekarzowa Hermina Agnieszka Holland
Dom moich synów Alina Gerard Zalewski
1977 Tańczący jastrząb Wiesława Grzegorz Królikiewicz
1978 Sowizdrzał świętokrzyski Brygidka Henryk Kluba
1979 Niewdzięczność Elżbieta Zbigniew Kuźmiński
Po drodze Teresa Márta Mészáros
1980 Don Juan, 78 Karl Liebknecht Street Beata Weber Siegfried Kuhn
Mniejsze niebo Elżbieta Janusz Morgenstern
Kontrakt Nina Krzysztof Zanussi
1981 W obronie własnej Maria Zbigniew Kamiński
1983 Édith et Marcel matka Margot Claude Lelouch
Synteza babcia Maciej Wojtyszko
Seksmisja Berna Juliusz Machulski
1984 Louisiane księżna Philippe de Broca
W starym dworku, czyli niepodległość trójkątów Anastazja Nibkowa Andrzej Kotkowski
Vabank II, czyli riposta baronowa Juliusz Machulski
Megfelelő ember kényes feladatra dama János Kovácsi
1985 Sezon na bażanty Iwona Wiesław Saniewski
1986 Komediantka Cabińska Jerzy Sztwiertnia
1987 Bernadette pani Pailhasson Jean Delannoy
Úsmev diabla Martina Legerova Jan Zeman
Kingsajz dama na bazarze Juliusz Machulski
1990 Rosamund Clarie Egon Günther
Śmierć dziecioroba ciotka Lala Wojciech Nowak
1991 V.I.P. matka Juliusz Machulski
Ferdydurke ciotka Jerzy Skolimowski
1992 Sprawa kobiet księżna Graziella Janusz Zaorski
Piękna nieznajoma dama Jerzy Hoffman
Dotknięcie ręki dziennikarka Gelda Krzysztof Zanussi
Mała apokalipsa Anna Piczikowa Costa-Gavras
1993 Dwa księżyce ministrowa Andrzej Barański
1994 Panna z mokrą głową hrabina Opolska Kazimierz Tarnas
1995 Niemcy Berta Sonnenbruch Zbigniew Kamiński
1996 Dzień wielkiej ryby Zofia Andrzej Barański
1998 Złoto dezerterów hrabina Janusz Majewski
1999 Krugerandy dyrektorka Wojciech Nowak
2000 Zakochani ciocia Neli Piotr Wereśniak
2001 Paradox lake dr Krystyna Przemysław Reut
2006 Plac Zbawiciela aktorka Krzysztof Krauze, Joanna Kos-Krauze
2007 Ryś sprzątaczka Ręka Stanisław Tym
2008 Nie kłam, kochanie Nela Piotr Wereśniak
Jeszcze nie wieczór Róża Jacek Bławut
2009 Zamiana Ewelina Konrad Aksinowicz
2011 Listy do M. Malina Mitja Okorn
Matki w mackach Marsa nadzorczyni (polski dubbing) Grzegorz Pawlak
2012 Asterix i Obelix: W służbie Jej Królewskiej Mości królowa Kordelia (polski dubbing) Marek Robaczewski
2015 Sprawiedliwy księżna Michał Szczerbic
2018 Studniówk@ ciocia Basia Alessandro Leone
Seriale telewizyjne
1965 Proizszestwie na slapata ulica (Noce inspektora)[81] –
1968 Stawka większa niż życie Christin Kield (odc. 12) Andrzej Konic
1973 Wielka miłość Balzaka Ewelina Hańska Wojciech Solarz
1976–1977 Polskie drogi wdowa Maryla Miszczykowa (odc. 4–5, 7–8) Janusz Morgenstern
1979-1981

Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy

aptekarzowa Kolska Jerzy Sztwiertnia
1987 Śmieciarz profesorowa Kinga (odc. 1, 3) Jacek Butrymowicz
1996–1998 Ekstradycja ekspertka Biernowska Wojciech Wójcik
1998 13 posterunek jurorka (odc. 36-37) Maciej Ślesicki
1999–2000 Trędowata hrabina Ćwilecka Wojciech Rawecki, Krzysztof Lang
2003 Na dobre i na złe Maria Radon (odc. 144) Maciej Dejczer
2004–2005 Plebania nauczycielka muzyki Nina Jędrzejewicz (odc. 451–499) czternaścioro
2005 Dom niespokojnej starości hrabina Aniela Wielopolska Adek Drabiński
2006–2007 Magda M. Barbara Żywiecka (odc. 36–55) Jacek Borcuch, Maciej Dejczer, Krzysztof Lang
2008-2009 Teraz albo nigdy! Ewa Winiarska (odc. 3–44) Grzegorz Kuczeriszka, Maciej Dejczer
2009 Niania ona sama (odc. 125) Jerzy Bogajewicz

Ordery i odznaczenia

Nagrody

  • Nagroda Komitetu ds. PR i TV za role w serialu Polskie drogi (1975)
  • Nagroda Rady Prezydenckiej za „wybitny wkład w sztukę filmową XX wieku” na XIX Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Moskwie (1995)
  • Nagroda Specjalna jury na XXI Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni za rolę Berty Sonnenbruch w filmie Niemcy Zbigniewa Kamińskiego (1996)
  • Nagroda Indywidualna podczas Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych (1997)
  • Nagroda Kryształowego Dzika za całokształt twórczości na Festiwalu Reżyserii Filmowej w Jeleniej Górze (2015)[85].

Publikacje

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h Paweł Piotrowicz: Aktorka taktowna. Beata Tyszkiewicz kończy 80 lat. [w:] Onet.pl [on-line]. kultura.onet.pl, 2018-08-14. [dostęp 2019-12-12]. (pol.).
  2. ↑ a b c Beata Tyszkiewicz [online], Akademia Polskiego Filmu.
  3. ↑ Marian B. Michalik, Maria Żmigrodzka-Wolska (red.), Kronika kobiet, wyd. I, Warszawa: Wydawnictwo Kronika, luty 1993, s. 553, ISBN 83-900331-5-1.
  4. ↑ Beata Maria hr. Tyszkiewicz-Łohojska h. Leliwa (M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego).
  5. ↑ a b Augustyn-Protas 2020 ↓, s. 14.
  6. ↑ Beata Tyszkiewicz: Moje pokolenie umiało się wszystkim cieszyć. styl.pl, 2014-10-13. [dostęp 2019-12-12]. (pol.).
  7. ↑ Tyszkiewicz 2003 ↓, s. 13–14, 22.
  8. ↑ Nina Terentiew: Zwierzenia kontrolowane. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2004, s. 150. ISBN 83-7337-452-3.
  9. ↑ Tyszkiewicz 2003 ↓, s. 10.
  10. ↑ a b Nina Terentiew: Zwierzenia kontrolowane. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2004, s. 151–152. ISBN 83-7337-452-3.
  11. ↑ Augustyn-Protas 2020 ↓, s. 36.
  12. ↑ Tyszkiewicz 2003 ↓, s. 33, 38, 43, 62.
  13. ↑ Augustyn-Protas 2020 ↓, s. 37–38.
  14. ↑ Augustyn-Protas 2020 ↓, s. 20, 36–37, 154–155.
  15. ↑ Sylwia Milan: Wszystko na jedną kartę. Poznań: Publicat, 2008, s. 100–101. ISBN 978-83-245-1503-5.
  16. ↑ Tyszkiewicz 2003 ↓, s. 178–182, 206.
  17. ↑ Augustyn-Protas 2020 ↓, s. 38.
  18. ↑ Tyszkiewicz 2003 ↓, s. 50.
  19. ↑ Tyszkiewicz 2003 ↓, s. 52.
  20. ↑ Hrabina herbu Leliwa. Styl.pl, Życie na gorąco 40/2011. [dostęp 2015-12-26]. (pol.).
  21. ↑ Tyszkiewicz 2003 ↓, s. 54–55.
  22. ↑ Beata Tyszkiewicz dla Faktu: Nie zdałam matury. fakt.pl, 26.03.2008 04:41. [dostęp 2015-12-26]. (pol.).
  23. ↑ Tyszkiewicz 2003 ↓, s. 39, 99.
  24. ↑ Augustyn-Protas 2020 ↓, s. 106.
  25. ↑ Tyszkiewicz 2003 ↓, s. 68, 72–74.
  26. ↑ Augustyn-Protas 2020 ↓, s. 47–48.
  27. ↑ Tyszkiewicz 2003 ↓, s. 75, 78–79.
  28. ↑ Tyszkiewicz 2003 ↓, s. 63–66.
  29. ↑ Tyszkiewicz 2003 ↓, s. 78–79.
  30. ↑ Tyszkiewicz 2003 ↓, s. 80.
  31. ↑ Tyszkiewicz 2003 ↓, s. 98.
  32. ↑ Tyszkiewicz 2003 ↓, s. 83, 86–88.
  33. ↑ Tyszkiewicz 2003 ↓, s. 83.
  34. ↑ Tyszkiewicz 2003 ↓, s. 99, 103, 118.
  35. ↑ Tyszkiewicz 2003 ↓, s. 104–106.
  36. ↑ Augustyn-Protas 2020 ↓, s. 68–69.
  37. ↑ Augustyn-Protas 2020 ↓, s. 70.
  38. ↑ Tyszkiewicz 2003 ↓, s. 105–107, 220.
  39. ↑ Tyszkiewicz 2003 ↓, s. 104.
  40. ↑ Tyszkiewicz 2003 ↓, s. 111.
  41. ↑ Tyszkiewicz 2003 ↓, s. 111–113.
  42. ↑ Tyszkiewicz 2003 ↓, s. 107–108.
  43. ↑ Tyszkiewicz 2003 ↓, s. 116.
  44. ↑ Tyszkiewicz 2003 ↓, s. 113–114, 141–142.
  45. ↑ Augustyn-Protas 2020 ↓, s. 50–51, 55.
  46. ↑ Tyszkiewicz 2003 ↓, s. 123–125.
  47. ↑ Tyszkiewicz 2003 ↓, s. 119, 122.
  48. ↑ Augustyn-Protas 2020 ↓, s. 59, 66, 109, 168–171.
  49. ↑ Augustyn-Protas 2020 ↓, s. 66, 85, 121.
  50. ↑ Tyszkiewicz 2003 ↓, s. 147–148, 158, 163, 171, 176–177, 199, 213.
  51. ↑ Tyszkiewicz 2003 ↓, s. 169.
  52. ↑ Augustyn-Protas 2020 ↓, s. 107, 170.
  53. ↑ Augustyn-Protas 2020 ↓, s. 95–96, 99–100.
  54. ↑ a b Augustyn-Protas 2020 ↓, s. 28.
  55. ↑ Augustyn-Protas 2020 ↓, s. 100.
  56. ↑ Tyszkiewicz 2003 ↓, s. 220–221.
  57. ↑ Augustyn-Protas 2020 ↓, s. 103.
  58. ↑ Tyszkiewicz 2003 ↓, s. 221.
  59. ↑ Augustyn-Protas 2020 ↓, s. 136–137.
  60. ↑ Augustyn-Protas 2020 ↓, s. 113.
  61. ↑ Augustyn-Protas 2020 ↓, s. 115.
  62. ↑ Magdalena Jaworska: Być albo nie być miss. Wydawnictwo Optima, 1990, s. 15. ISBN 83-00-03449-8.
  63. ↑ Augustyn-Protas 2020 ↓, s. 173.
  64. ↑ Augustyn-Protas 2020 ↓, s. 189.
  65. ↑ Augustyn-Protas 2020 ↓, s. 150.
  66. ↑ Mała stabilizacja: Elżbieta Czyżewska i Beata Tyszkiewicz [online], Dialog – Miesięcznik poświęcony dramaturgii współczesnej [dostęp 2021-04-07] (pol.).
  67. ↑ Księgarnia Gandalf.
  68. ↑ „Podróże z Herodotem” Książką Roku 2004 / Wydarzenia / Instytut Książki [online], www.instytutksiazki.pl, 18 listopada 2005 [dostęp 2016-03-06].
  69. ↑ a b Augustyn-Protas 2020 ↓, s. 135.
  70. ↑ „Taniec z gwiazdami”. Beata Tyszkiewicz odchodzi z jury programu. Znamy powody. [w:] Plejada.pl [on-line]. plejada.pl. [dostęp 2018-01-19]. (pol.).
  71. ↑ Beata Tyszkiewicz użyła wulgarnego słowa na wizji! Aktorka może stracić gażę za udział w programie „Taniec z gwiazdami”. Zobacz wideo! [online], wpolityce.pl [dostęp 2021-06-01].
  72. ↑ Wulgarna wypowiedź Beaty Tyszkiewicz pod lupą KRRiT [online], rozrywka.dziennik.pl, 20 maja 2014 [dostęp 2022-04-09] (pol.).
  73. ↑ Tyszkiewicz: Trzy razy wychodziłam za mąż [online], kultura.dziennik.pl, 29 marca 2008 [dostęp 2021-04-07] (pol.).
  74. ↑ Tyszkiewicz 2003 ↓, s. 136.
  75. ↑ Augustyn-Protas 2020 ↓, s. 52–55.
  76. ↑ Tyszkiewicz 2003 ↓, s. 187–188.
  77. ↑ Augustyn-Protas 2020 ↓, s. 120.
  78. ↑ Tyszkiewicz 2003 ↓, s. 170.
  79. ↑ Augustyn-Protas 2020 ↓, s. 31, 52, 79.
  80. ↑ Eurozet Sp, Beata Tyszkiewicz odchodzi, to koniec. „Mama chce odpocząć” – Planeta, www.planeta.pl, 1579 [dostęp 2021-04-07] [zarchiwizowane z adresu 2020-09-23] (pol.).
  81. ↑ Proizshestvie na slyapata ulitza. BNT, Boyana Film. 1965-11-15. [dostęp 2023-01-06].
  82. ↑ M.P. z 1997 r. nr 57, poz. 554 „w uznaniu wybitnych zasług dla kultury narodowej”.
  83. ↑ Święto polskiej kinematografii [online], Filmopedia [dostęp 2023-05-08] (pol.).
  84. ↑ MKiDN – Medal Zasłużony Kulturze – Gloria Artis [online] [dostęp 2023-05-08] (pol.).
  85. ↑ Augustyn-Protas 2020 ↓, s. 60.

Bibliografia

  • Beata Tyszkiewicz, Nie wszystko na sprzedaż, Studio Marka Łebkowskiego, 2003, ISBN 83-912785-3-0.
  • Anna Augustyn-Protas, Portret damy, Wydawnictwo Burda Media Polska, 2020, ISBN 978-83-8053-797-2.

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Beata_Tyszkiewicz&oldid=74814045”