Przejdź do zawartości

Radzimów: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja przejrzana][wersja oczekująca na przejrzenie]
Usunięta treść Dodana treść
m drobne techniczne
Dodanie niemieckiej nazwy miejscowości - Bellmannsdorf
 
(Nie pokazano 42 wersji utworzonych przez 23 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{Wieś infobox
{{Polska miejscowość infobox
|nazwa = Radzimów
|nazwa = Radzimów
|herb wsi =
|rodzaj miejscowości = wieś
|flaga wsi =
|zdjęcie = Wikiexpedice Dolní Slezsko, Radzimów 02.jpg
|herb artykuł =
|opis zdjęcia = Widok ogólny wsi
|dopełniacz wsi =
|alt zdjęcia =
|zdjęcie =
|województwo = dolnośląskie
|opis zdjęcia =
|powiat = [[Powiat zgorzelecki|zgorzelecki]]
|gmina = [[Sulików (gmina)|Sulików]]
|województwo = [[Plik:POL województwo dolnośląskie COA.svg|20px]] [[Województwo dolnośląskie|dolnośląskie]]
|sołectwo =
|powiat = [[Plik:POL powiat zgorzelecki COA.svg|20px]] [[Powiat zgorzelecki|zgorzelecki]]
|miejscowość podstawowa =
|gmina = [[Plik:POL gmina Sulików COA.jpg|20px]] [[Gmina Sulików|Sulików]]
|sołectwo =
|wysokość =
|wysokość =
|liczba ludności = 784
|liczba ludności = 784
|rok = 2006
|rok = 2006
|strefa numeracyjna = 75
|kod pocztowy = 59-975{{r|poczta}}
|strefa numeracyjna = (+48) 75
|tablice rejestracyjne = DZG
|kod pocztowy = 59-975
|SIMC = 0192525
|tablice rejestracyjne = DZG
|SIMC = 0192525
|kod mapy = Sulików (gmina)
|współrzędne = 51°03'11"N 15°06'34"E<ref name="prng">{{PRNG Miejscowości|114316|data=2023-11-05}}</ref>
|mapa wsi =
|commons = Category:Radzimów
|stopniN = 51 |minutN = 3 |sekundN = 12
|stopniE = 15 |minutE = 6 |sekundE = 34
|www =
|commons =
|wikisłownik =
|www =
}}
}}
[[Plik:Radzimow (3).jpg|thumb|240px|Stara zabudowa z [[mur pruski|muru pruskiego]]]]
'''Radzimów''' – [[wieś]] w [[Polska|Polsce]] położona w [[województwo dolnośląskie|województwie dolnośląskim]], w [[powiat zgorzelecki|powiecie zgorzeleckim]], w [[gmina Sulików|gminie Sulików]].
'''Radzimów''' ([[Język niemiecki|niem.]] ''Bellmannsdorf)'' – [[wieś]] w [[Polska|Polsce]], położona w [[województwo dolnośląskie|województwie dolnośląskim]], w [[powiat zgorzelecki|powiecie zgorzeleckim]], w [[Sulików (gmina)|gminie Sulików]]<ref name=teryt1>{{cytuj stronę |url = http://www.stat.gov.pl/broker/access/performSearch.jspa?searchString=Radzim%C3%B3w&level=miejsc&wojewodztwo=2221&powiat=&gmina=&miejscowosc=&advanced=true |autor = Główny Urząd Statystyczny |tytuł = Rejestr TERYT |data dostępu = 2013-05-31}}</ref>.


[[podział administracyjny Polski 1975-1998|W latach 1975-1998]] miejscowość administracyjnie należała do [[województwo jeleniogórskie|województwa jeleniogórskiego]].
[[Podział administracyjny Polski (1975–1998)|W latach 1975–1998]] miejscowość administracyjnie należała do [[województwo jeleniogórskie|województwa jeleniogórskiego]].


== Lokalizacja ==
== Lokalizacja ==
Radzimów to typowa [[wieś łańcuchowa]], o luźnym układzie zabudowań, położona na [[Pogórze Izerskie|Pogórzu Izerskim]], w dolinie rzeki [[Czerwona Woda (dopływ Nysy Łużyckiej)|Czerwonej Wody]].
Radzimów to typowa [[Łańcuchówka|wieś łańcuchowa]], o luźnym układzie zabudowań, położona na [[Pogórze Izerskie|Pogórzu Izerskim]], w dolinie rzeki [[Czerwona Woda (dopływ Nysy Łużyckiej)|Czerwonej Wody]].

== Integralne części wsi ==
{|class="wikitable" width="60%"
|+Integralne części wsi Radzimów{{r|R2013|teryt}}
! SIMC !! Nazwa !! Rodzaj
|-
|0192531 || [[Radzimów Dolny]] || część wsi
|-
|0192548 || [[Radzimów Górny]] || część wsi
|}


== Nazwa wsi ==
== Nazwa wsi ==
W źródłach pisanych z [[1352]] r. miejscowość została pierwotnie nazwana Baldramstorff (od imienia mieszkańca Baldrama) a później także Waldramstorff ([[1411]]) oraz Belmsdorf ([[1583]]). Nazwa Bellmannsdorf pojawiła się po raz pierwszy dopiero w [[XVII wiek]]u i obowiązywała aż do roku [[1945]]<ref name="Bena">{{cytuj książkę|imię=Waldemar |nazwisko=Bena |tytuł=Polskie Górne Łużyce: przyroda, historia, zabytki |wydanie=II |miejsce=Zgorzelec |rok=2003,2005 |wydawca=F.H. Agat |isbn = 83-918198-3-3|strony=375-377}}</ref>. Dopiero Polscy osadnicy, którzy przybyli z [[Kresy Wschodnie|Kresów Wschodnich]], zmienili nazwę na Lisice (prawdopodobnie od fermy srebrnych lisów, która funkcjonowała tu przed [[II wojna światowa|wojną]]). Forma ta nie przetrwała jednak długo, gdyż w wyniku prac specjalnej komisji przy Ministerstwie Administracji Publicznej wieś przemianowano na Radzimów (od słowiańskiego imienia [[Radzim (imię)|Radzim]]). Skutkiem tego obecnie nikt, oprócz co niektórych, starszych mieszkańców nie pamięta pierwszej nazwy, stanowiącej część wspólnych dziejów i materiał do badań nad polszczyzną tamtego okresu<ref>{{cytuj stronę
W źródłach pisanych z [[1352]] r. miejscowość została pierwotnie nazwana Baldramstorff (od imienia mieszkańca Baldrama) a później także Waldramstorff ([[1411]]) oraz Belmsdorf ([[1583]]). Nazwa Bellmannsdorf pojawiła się po raz pierwszy dopiero w [[XVII wiek]]u i obowiązywała aż do roku [[1945]]<ref name="Bena">{{cytuj książkę|imię=Waldemar |nazwisko=Bena |tytuł=Polskie Górne Łużyce: przyroda, historia, zabytki |wydanie=II |miejsce=Zgorzelec |rok=2003,2005 |wydawca=F.H. Agat |isbn = 83-918198-3-3|strony=375-377}}</ref>. Dopiero Polscy osadnicy, którzy przybyli z [[Kresy Wschodnie|Kresów Wschodnich]], zmienili nazwę na Lisice (prawdopodobnie od fermy srebrnych lisów, która funkcjonowała tu przed [[II wojna światowa|wojną]]). Forma ta nie przetrwała jednak długo, gdyż w wyniku prac specjalnej komisji przy Ministerstwie Administracji Publicznej wieś przemianowano na Radzimów (od słowiańskiego imienia [[Radzim (imię)|Radzim]]). Skutkiem tego obecnie nikt, oprócz co niektórych, starszych mieszkańców nie pamięta pierwszej nazwy, stanowiącej część wspólnych dziejów i materiał do badań nad polszczyzną tamtego okresu<ref>{{cytuj stronę
| url = http://fax.livenet.pl/wp-content/uploads/toplub-4.pdf
| url = http://web.archive.org/web/20131203060309/http://fax.livenet.pl/wp-content/uploads/toplub-4.pdf
| tytuł = Pierwsze powojenne polskie nazwy miejscowości dawnego powiatu lubańskiego
| tytuł = Pierwsze powojenne polskie nazwy miejscowości dawnego powiatu lubańskiego
| data dostępu = 2 kwietnia 2011
| data dostępu = 2016-10-14
}}</ref>.
}}</ref>.


== Zabytki ==
== Zabytki ==
Według rejestru [[Narodowy Instytut Dziedzictwa|Narodowego Instytutu Dziedzictwa]] na listę zabytków wpisany jest<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.nid.pl/UserFiles/File/Rejestr%20Zabytk%C3%B3w/rejestr%20zabytk%C3%B3w%20nieruchomych%20-%20stan%20na%2031%20grudnia%202011/DLN-rej.pdf|tytuł=Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego|opublikowany=Narodowy Instytut Dziedzictwa|data dostępu=11.11.2012|strony=257}}</ref>:
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.nid.pl/pl/Informacje_ogolne/Zabytki_w_Polsce/rejestr-zabytkow/zestawienia-zabytkow-nieruchomych/DLN-rej.pdf|tytuł=Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego|opublikowany=Narodowy Instytut Dziedzictwa|data dostępu=2012-11-11|strony=257 | archiwum = https://web.archive.org/web/20190327101447/https://www.nid.pl/pl/Informacje_ogolne/Zabytki_w_Polsce/rejestr-zabytkow/zestawienia-zabytkow-nieruchomych/DLN-rej.pdf | zarchiwizowano = 2019-03-27 }}</ref>:
* kościół ewangelicki, obecnie rzym.-kat. par. pw. św. Marii Magdaleny, z l. 1804-06; pierwszy kościół w Radzimowie istniał już w [[1346]] r. i podlegał dziekanowi zgorzeleckiemu oraz proboszczowi z [[Sulików (województwo dolnośląskie)|Sulikowa]]. Jako pierwszy funkcję ewangelickiego proboszcza sprawował, pochodzący z „państwa Frýdlant” kaznodzieja Wawrzyniec Frank. W roku [[1548]] urząd objął z kolei Jan Klotz z [[Budziszyn]]a. W połowie [[XVII wiek]]u osiedlił się tutaj protestancki duchowny Paweł Hanicäus, którego wygnano z [[Liberec|Liberca]]<ref name="Bena"/>. W [[1686]] r. miała miejsce gruntowna przebudowa starego kościoła, do którego dobudowano wówczas nową więżę. W [[XVIII wiek|XVIII]] stuleciu w tutejszy obiekt sakralny kilkakrotnie uderzały pioruny ([[1719]], [[1724]], [[1757]]). Grożący zawaleniem kościół, a ponadto nie mieszczący już wszystkich parafian, został rozebrany w [[1803]] r. Obecny kościół pod wezwaniem [[Maria Magdalena|św. Marii Magdaleny]] wzniesiono w latach [[1804]] - [[1806]]. Jego całkowite wykończenie i konsekracja nastąpiły w październiku [[1806]] r. Koszty budowy, nie licząc podwód i robocizny, wyniosły dokładnie 9458 talarów 22 grosze i 2 fenigi. W maju [[1831]] r. zamontowano na kościele trzy dzwony odlane w Małym Wjelkowie (niem. Klein Welka) pod [[Budziszyn]]em. [[11 czerwca]] [[1837]] r. w wieżę kościelną uderzył piorun zabijając na miejscu trzynastoletnią dziewczynkę i ogłuszając 13 osób<ref name="Bena"/>. Wybór [[Maria Magdalena|św. Marii Magdaleny]] na patronkę kościoła wcale nie był przypadkowy. Po [[II wojna światowa|wojnie]] do Radzimowa napłynęła duża grupa ludności, która na [[Kresy Wschodnie|Kresach]] skupiona była wokół parafii [[Hanaczów]] pod wezwaniem wspomnianej świętej. Ich sentyment do korzeni oraz chęci kultywowania długoletnich tradycji [[Odpust parafialny|odpustowych]] na nowych terenach sprawiły, że decyzja wyboru patronki była oczywista. Kościół wspomina postać świętej [[Maria Magdalena|Marii Magdaleny]] w dniu [[22 lipca]]. [[25 stycznia]] [[1966]] r., na podstawie decyzji wydanej przez [[Wojewódzki konserwator zabytków|Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków]], kościół wpisany został pod nr 1499 do [[Rejestr zabytków|Rejestru zabytków]] nieruchomych.
* [[Kościół św. Marii Magdaleny w Radzimowie Górnym|kościół ewangelicki, obecnie rzym.-kat. par. pw. św. Marii Magdaleny]], z l. 1804-06; pierwszy kościół w Radzimowie istniał już w [[1346]] r. i podlegał dziekanowi zgorzeleckiemu oraz proboszczowi z [[Sulików (województwo dolnośląskie)|Sulikowa]]. Jako pierwszy funkcję ewangelickiego proboszcza sprawował, pochodzący z „państwa Frýdlant” kaznodzieja Wawrzyniec Frank. W roku [[1548]] urząd objął z kolei Jan Klotz z [[Budziszyn]]a. W połowie [[XVII wiek]]u osiedlił się tutaj protestancki duchowny Paweł Hanicäus, którego wygnano z [[Liberec|Liberca]]<ref name="Bena"/>. W [[1686]] r. miała miejsce gruntowna przebudowa starego kościoła, do którego dobudowano wówczas nową więżę. W [[XVIII wiek|XVIII]] stuleciu w tutejszy obiekt sakralny kilkakrotnie uderzały pioruny ([[1719]], [[1724]], [[1757]]). Grożący zawaleniem kościół, a ponadto nie mieszczący już wszystkich parafian, został rozebrany w [[1803]] r. Obecny kościół pod wezwaniem [[Maria Magdalena|św. Marii Magdaleny]] wzniesiono w latach [[1804]][[1806]]. Jego całkowite wykończenie i konsekracja nastąpiły w październiku [[1806]] r. Koszty budowy, nie licząc podwód i robocizny, wyniosły dokładnie 9458 talarów 22 grosze i 2 fenigi. W maju [[1831]] r. zamontowano na kościele trzy dzwony odlane w Małym Wjelkowie (niem. Klein Welka) pod [[Budziszyn]]em. [[11 czerwca]] [[1837]] r. w wieżę kościelną uderzył piorun zabijając na miejscu trzynastoletnią dziewczynkę i ogłuszając 13 osób<ref name="Bena"/>. Wybór [[Maria Magdalena|św. Marii Magdaleny]] na patronkę kościoła wcale nie był przypadkowy. Po [[II wojna światowa|wojnie]] do Radzimowa napłynęła duża grupa ludności, która na [[Kresy Wschodnie|Kresach]] skupiona była wokół parafii [[Hanaczów]] pod wezwaniem wspomnianej świętej. Ich sentyment do korzeni oraz chęci kultywowania długoletnich tradycji [[Odpust parafialny|odpustowych]] na nowych terenach sprawiły, że decyzja wyboru patronki była oczywista. Kościół wspomina postać świętej [[Maria Magdalena|Marii Magdaleny]] w dniu [[22 lipca]]. [[25 stycznia]] [[1966]] r., na podstawie decyzji wydanej przez [[Wojewódzki konserwator zabytków|Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków]], kościół wpisany został pod nr 1499 do [[Rejestr zabytków|Rejestru zabytków]] nieruchomych.


== Klimat i gleby<ref>{{cytuj książkę|imię=Jolanta |nazwisko=Loritz-Dobrowolska |imię2=Waldemar |nazwisko2=Bena |tytuł=Gmina Sulików. Informator przyrodniczy |miejsce=Lubań |rok=1998 |wydawca=Biuro Reklamy "Maja" , skład - Grzegorz Kuźmiński |isbn = 83-86648-01-5|strony=15}}</ref> ==
== Klimat i gleby<ref>{{cytuj książkę|imię=Jolanta |nazwisko=Loritz-Dobrowolska |imię2=Waldemar |nazwisko2=Bena |tytuł=Gmina Sulików. Informator przyrodniczy |miejsce=Lubań |rok=1998 |wydawca=Biuro Reklamy "Maja", skład Grzegorz Kuźmiński |isbn = 83-86648-01-5|strony=15}}</ref> ==
Cała zachodnia część [[Pogórze Izerskie|Pogórza Izerskiego]], a więc i gmina Sulików, leży w tzw. regionie zgorzeleckim, o [[Klimat|klimacie]] najłagodniejszym w całych pobliskich [[Sudety|Sudetach]]. Średnia roczna temperatura powietrza wynosi 7 - 8 [[Skala Celsjusza|°C]], natomiast półrocza ciepłego ([[kwiecień]]-[[wrzesień]]) przekracza 14 [[Skala Celsjusza|°C]].
Cała zachodnia część [[Pogórze Izerskie|Pogórza Izerskiego]], a więc i gmina Sulików, leży w tzw. regionie zgorzeleckim, o [[Klimat|klimacie]] najłagodniejszym w całych [[Sudety|Sudetach]]. Średnia roczna temperatura powietrza wynosi 7–8[[Skala Celsjusza|°C]], natomiast półrocza ciepłego ([[kwiecień]][[wrzesień]]) przekracza 14[[Skala Celsjusza|°C]].


[[Okres wegetacyjny]] roślin zaczyna się w drugiej połowie [[Marzec|marca]] i trwa ok. 220 dni, do końca [[październik]]a. [[Lato termiczne]] trwa około 90 dni i jest najdłuższe w [[Sudety|Sudetach]]. Pierwsze [[Jesień|jesienne]] [[Przymrozek|przymrozki]] pojawiają się zwykle w połowie [[październik]]a, a spadek temperatur poniżej 0 [[Skala Celsjusza|°C]] następuje średnio między 5-10 [[Grudzień|grudnia]]. [[Śnieg]] pada przez 40 - 60 dni, a [[wiosna]] nadchodzi od [[Zachód|zachodu]] w pierwszej [[Dekada (czas)|dekadzie]] [[Marzec|marca]].
[[Okres wegetacyjny]] roślin zaczyna się w drugiej połowie [[Marzec|marca]] i trwa ok. 220 dni, do końca [[październik]]a. [[Lato termiczne]] trwa około 90 dni i jest najdłuższe w [[Sudety|Sudetach]]. Pierwsze [[Jesień|jesienne]] [[Przymrozek|przymrozki]] pojawiają się zwykle w połowie [[październik]]a, a spadek temperatur poniżej 0[[Skala Celsjusza|°C]] następuje średnio między 5–10 [[grudzień|grudnia]]. [[Śnieg]] pada przez 40–60 dni, a [[wiosna]] nadchodzi od [[Zachód|zachodu]] w pierwszej [[Dekada (czas)|dekadzie]] [[Marzec|marca]].


Przeważają [[wiatr]]y z [[Zachód|zachodu]] i [[Północny zachód|północnego zachodu]], silniejsze w dzień niż w nocy. Minimum prędkości wiatrów przypada na [[lipiec]] i [[sierpień]], a maksimum - [[Zima|zimą]], choć oczywiście także [[Jesień|jesienią]] czy [[Wiosna|wiosną]] zdarzają się [[Wichura|wichury]]. Liczba dni pochmurnych jest trzykrotnie wyższa od liczby dni słonecznych. Średnia suma [[Opad atmosferyczny|opadów]] rocznych to 600 - 800 mm, najmniej w [[luty]]m, a najwięcej od [[Czerwiec|czerwca]] do [[Sierpień|sierpnia]]. Ulewne [[deszcz]]e powodują szybki przybór wód i [[Powódź|powodzie]], dając się we znaki mieszkańcom terenów położonych nad [[Czerwona Woda (dopływ Nysy Łużyckiej)|Czerwoną Wodą]], co ostatnio miało miejsce [[7 sierpnia]] [[2010]] r.
Przeważają [[wiatr]]y z [[Zachód|zachodu]] i [[Strony świata|północnego zachodu]], silniejsze w dzień niż w nocy. Minimum prędkości wiatrów przypada na [[lipiec]] i [[sierpień]], a maksimum [[Zima|zimą]], choć oczywiście także [[Jesień|jesienią]] czy [[Wiosna|wiosną]] zdarzają się [[Wicher|wichury]]. Liczba dni pochmurnych jest trzykrotnie wyższa od liczby dni słonecznych. Średnia suma [[Opad atmosferyczny|opadów]] rocznych to 600–800 mm, najmniej w [[luty]]m, a najwięcej od [[Czerwiec|czerwca]] do [[Sierpień|sierpnia]]. Ulewne [[deszcz]]e powodują szybki przybór wód i [[Powódź|powodzie]], dając się we znaki mieszkańcom terenów położonych nad [[Czerwona Woda (dopływ Nysy Łużyckiej)|Czerwoną Wodą]], co ostatnio miało miejsce [[7 sierpnia]] [[2010]] r.


[[Gleba|Gleby]] należą głównie do III i IV [[Bonitacja (gleboznawstwo)|klasy]], i są to przeważnie żyzne [[gleby bielicowe]] i [[Gleby brunatnoziemne|brunatne]]. Położone na falistym podłożu mają kwaśny odczyn i wymagają intensywnego [[Wapnowanie gleby|wapnowania]]. Te zaś, które położone są na wzniesieniach, mogą okresowo przysychać.
[[Gleba|Gleby]] należą głównie do III i IV [[Bonitacja (gleboznawstwo)|klasy]], i są to przeważnie żyzne [[gleby bielicowe]] i [[Gleby brunatnoziemne|brunatne]]. Położone na falistym podłożu mają kwaśny odczyn i wymagają intensywnego [[Wapnowanie gleby|wapnowania]]. Te zaś, które położone są na [[Wzniesienie|wzniesieniach]], mogą okresowo przysychać.


'''<big>Działalność gospodarcza na wsi</big>'''
{{Przypisy|stopień = ==}}
----W Radzimowie Górnym jak i Dolnym przeważają gospodarstwa rolne. Obecne są również małe i średnie przedsiębiorstwa jak działalność produkcyjna drewna kominkowego w przedsiębiorstwie Mercator Silesius i firma budowlana P.P.H.U. Instalator.

== Przypisy ==
{{Przypisy|
* <ref name = R2013>''Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części'' ({{Dziennik Ustaw|2013|200}})</ref>

* <ref name = "teryt">[http://www.stat.gov.pl/broker/access/performSearch.jspa?searchString=&level=miejsc&wojewodztwo=&powiat=&gmina=&miejscowosc=&advanced=true GUS. Rejestr TERYT]</ref>

* <ref name=poczta>{{Poczta Polska|2013|s=1071|data dostępu=2020-12-23}}</ref>
}}


== Linki zewnętrzne ==
{{Gmina Sulików}}
{{Gmina Sulików}}


[[Kategoria:Gmina Sulików]]
[[Kategoria:Radzimów|*]]

Aktualna wersja na dzień 23:10, 2 lis 2024

Radzimów
wieś
Ilustracja
Widok ogólny wsi
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Powiat

zgorzelecki

Gmina

Sulików

Liczba ludności (2006)

784

Strefa numeracyjna

75

Kod pocztowy

59-975[2]

Tablice rejestracyjne

DZG

SIMC

0192525

Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Radzimów”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Radzimów”
Położenie na mapie powiatu zgorzeleckiego
Mapa konturowa powiatu zgorzeleckiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Radzimów”
Położenie na mapie gminy Sulików
Mapa konturowa gminy Sulików, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Radzimów”
Ziemia51°03′11″N 15°06′34″E/51,053056 15,109444[1]
Stara zabudowa z muru pruskiego

Radzimów (niem. Bellmannsdorf)wieś w Polsce, położona w województwie dolnośląskim, w powiecie zgorzeleckim, w gminie Sulików[3].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa jeleniogórskiego.

Lokalizacja

[edytuj | edytuj kod]

Radzimów to typowa wieś łańcuchowa, o luźnym układzie zabudowań, położona na Pogórzu Izerskim, w dolinie rzeki Czerwonej Wody.

Integralne części wsi

[edytuj | edytuj kod]
Integralne części wsi Radzimów[4][5]
SIMC Nazwa Rodzaj
0192531 Radzimów Dolny część wsi
0192548 Radzimów Górny część wsi

Nazwa wsi

[edytuj | edytuj kod]

W źródłach pisanych z 1352 r. miejscowość została pierwotnie nazwana Baldramstorff (od imienia mieszkańca Baldrama) a później także Waldramstorff (1411) oraz Belmsdorf (1583). Nazwa Bellmannsdorf pojawiła się po raz pierwszy dopiero w XVII wieku i obowiązywała aż do roku 1945[6]. Dopiero Polscy osadnicy, którzy przybyli z Kresów Wschodnich, zmienili nazwę na Lisice (prawdopodobnie od fermy srebrnych lisów, która funkcjonowała tu przed wojną). Forma ta nie przetrwała jednak długo, gdyż w wyniku prac specjalnej komisji przy Ministerstwie Administracji Publicznej wieś przemianowano na Radzimów (od słowiańskiego imienia Radzim). Skutkiem tego obecnie nikt, oprócz co niektórych, starszych mieszkańców nie pamięta pierwszej nazwy, stanowiącej część wspólnych dziejów i materiał do badań nad polszczyzną tamtego okresu[7].

Zabytki

[edytuj | edytuj kod]

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest[8]:

  • kościół ewangelicki, obecnie rzym.-kat. par. pw. św. Marii Magdaleny, z l. 1804-06; pierwszy kościół w Radzimowie istniał już w 1346 r. i podlegał dziekanowi zgorzeleckiemu oraz proboszczowi z Sulikowa. Jako pierwszy funkcję ewangelickiego proboszcza sprawował, pochodzący z „państwa Frýdlant” kaznodzieja Wawrzyniec Frank. W roku 1548 urząd objął z kolei Jan Klotz z Budziszyna. W połowie XVII wieku osiedlił się tutaj protestancki duchowny Paweł Hanicäus, którego wygnano z Liberca[6]. W 1686 r. miała miejsce gruntowna przebudowa starego kościoła, do którego dobudowano wówczas nową więżę. W XVIII stuleciu w tutejszy obiekt sakralny kilkakrotnie uderzały pioruny (1719, 1724, 1757). Grożący zawaleniem kościół, a ponadto nie mieszczący już wszystkich parafian, został rozebrany w 1803 r. Obecny kościół pod wezwaniem św. Marii Magdaleny wzniesiono w latach 18041806. Jego całkowite wykończenie i konsekracja nastąpiły w październiku 1806 r. Koszty budowy, nie licząc podwód i robocizny, wyniosły dokładnie 9458 talarów 22 grosze i 2 fenigi. W maju 1831 r. zamontowano na kościele trzy dzwony odlane w Małym Wjelkowie (niem. Klein Welka) pod Budziszynem. 11 czerwca 1837 r. w wieżę kościelną uderzył piorun zabijając na miejscu trzynastoletnią dziewczynkę i ogłuszając 13 osób[6]. Wybór św. Marii Magdaleny na patronkę kościoła wcale nie był przypadkowy. Po wojnie do Radzimowa napłynęła duża grupa ludności, która na Kresach skupiona była wokół parafii Hanaczów pod wezwaniem wspomnianej świętej. Ich sentyment do korzeni oraz chęci kultywowania długoletnich tradycji odpustowych na nowych terenach sprawiły, że decyzja wyboru patronki była oczywista. Kościół wspomina postać świętej Marii Magdaleny w dniu 22 lipca. 25 stycznia 1966 r., na podstawie decyzji wydanej przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, kościół wpisany został pod nr 1499 do Rejestru zabytków nieruchomych.

Klimat i gleby[9]

[edytuj | edytuj kod]

Cała zachodnia część Pogórza Izerskiego, a więc i gmina Sulików, leży w tzw. regionie zgorzeleckim, o klimacie najłagodniejszym w całych Sudetach. Średnia roczna temperatura powietrza wynosi 7–8°C, natomiast półrocza ciepłego (kwiecieńwrzesień) przekracza 14°C.

Okres wegetacyjny roślin zaczyna się w drugiej połowie marca i trwa ok. 220 dni, do końca października. Lato termiczne trwa około 90 dni i jest najdłuższe w Sudetach. Pierwsze jesienne przymrozki pojawiają się zwykle w połowie października, a spadek temperatur poniżej 0°C następuje średnio między 5–10 grudnia. Śnieg pada przez 40–60 dni, a wiosna nadchodzi od zachodu w pierwszej dekadzie marca.

Przeważają wiatry z zachodu i północnego zachodu, silniejsze w dzień niż w nocy. Minimum prędkości wiatrów przypada na lipiec i sierpień, a maksimum – zimą, choć oczywiście także jesienią czy wiosną zdarzają się wichury. Liczba dni pochmurnych jest trzykrotnie wyższa od liczby dni słonecznych. Średnia suma opadów rocznych to 600–800 mm, najmniej w lutym, a najwięcej od czerwca do sierpnia. Ulewne deszcze powodują szybki przybór wód i powodzie, dając się we znaki mieszkańcom terenów położonych nad Czerwoną Wodą, co ostatnio miało miejsce 7 sierpnia 2010 r.

Gleby należą głównie do III i IV klasy, i są to przeważnie żyzne gleby bielicowe i brunatne. Położone na falistym podłożu mają kwaśny odczyn i wymagają intensywnego wapnowania. Te zaś, które położone są na wzniesieniach, mogą okresowo przysychać.

Działalność gospodarcza na wsi


W Radzimowie Górnym jak i Dolnym przeważają gospodarstwa rolne. Obecne są również małe i średnie przedsiębiorstwa jak działalność produkcyjna drewna kominkowego w przedsiębiorstwie Mercator Silesius i firma budowlana P.P.H.U. Instalator.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 114316
  2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1071 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. Główny Urząd Statystyczny: Rejestr TERYT. [dostęp 2013-05-31].
  4. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  5. GUS. Rejestr TERYT
  6. a b c Waldemar Bena: Polskie Górne Łużyce: przyroda, historia, zabytki. Wyd. II. Zgorzelec: F.H. Agat, 2003,2005, s. 375-377. ISBN 83-918198-3-3.
  7. Pierwsze powojenne polskie nazwy miejscowości dawnego powiatu lubańskiego. [dostęp 2016-10-14].
  8. Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 257. [dostęp 2012-11-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
  9. Jolanta Loritz-Dobrowolska, Waldemar Bena: Gmina Sulików. Informator przyrodniczy. Lubań: Biuro Reklamy "Maja", skład – Grzegorz Kuźmiński, 1998, s. 15. ISBN 83-86648-01-5.