Klisza: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
dr. red. |
m Poprawki interpunkcyjne; poprawka stylistyczna; poprawka literówki. |
||
| Linia 2: | Linia 2: | ||
'''Klisza''' – rodzaj [[matryca|matrycy]] w postaci płaskiej, sztywnej płyty. |
'''Klisza''' – rodzaj [[matryca|matrycy]] w postaci płaskiej, sztywnej płyty. |
||
W [[fotografia|fotografii]] pierwsze klisze w postaci szklanych płyt pojawiły się w II poł. [[XIX]] w. Były to klisze [[negatyw]]owe służące do fotografowania a następnie reprodukcji [[zdjęcie fotograficzne|zdjęć fotograficznych]]. W [[Dwudziestolecie międzywojenne na świecie|dwudziestoleciu międzywojennym]] zostały wyparte przez znacznie wygodniejsze w użyciu [[błona fotograficzna|błony fotograficzne]] (cięte i zwojowe) umożliwiające nie tylko wygodniejsze przechowywanie i obróbkę [[materiał światłoczuły|materiałów światłoczułych]], ale i wykonywanie (w przypadku błon zwojowych) wielu zdjęć z jednego ładunku w [[aparat fotograficzny|aparacie fotograficznym]]. Od tych czasów pojęcie 'kliszy' stało się również popularnym, potocznym (choć niezupełnie precyzyjnym) określeniem na materiały w postaci błony. |
W [[fotografia|fotografii]] pierwsze klisze w postaci szklanych płyt pojawiły się w II poł. [[XIX]] w. Były to klisze [[negatyw]]owe, służące do fotografowania, a następnie reprodukcji [[zdjęcie fotograficzne|zdjęć fotograficznych]]. W [[Dwudziestolecie międzywojenne na świecie|dwudziestoleciu międzywojennym]] zostały wyparte przez znacznie wygodniejsze w użyciu [[błona fotograficzna|błony fotograficzne]] (cięte i zwojowe), umożliwiające nie tylko wygodniejsze przechowywanie i obróbkę [[materiał światłoczuły|materiałów światłoczułych]], ale i wykonywanie (w przypadku błon zwojowych) wielu zdjęć z jednego ładunku w [[aparat fotograficzny|aparacie fotograficznym]]. Od tych czasów, pojęcie 'kliszy' stało się również popularnym, potocznym (choć niezupełnie precyzyjnym) określeniem na materiały w postaci błony. |
||
W tradycyjnej [[poligrafia|poligrafii]], czyli [[druk wypukły|druku wypukłym]], klisze były metalowymi płytami (później również z tworzywa sztucznego) służącymi do reprodukcji grafiki. W zależności od charakteru grafiki wyróżniano [[klisza siatkowa|klisze siatkowe]] służące do reprodukcji materiałów wielotonalnych metodą [[raster|rastra]] |
W tradycyjnej [[poligrafia|poligrafii]], czyli [[druk wypukły|druku wypukłym]], klisze były metalowymi płytami (później również z tworzywa sztucznego), służącymi do reprodukcji grafiki. W zależności od charakteru grafiki, wyróżniano [[klisza siatkowa|klisze siatkowe]], służące do reprodukcji materiałów wielotonalnych metodą [[raster|rastra]] oraz [[klisza kreskowa|klisze kreskowe]], służące do reprodukcji grafiki całotonalnej. Klisze te przygotowywano metodą chemigraficzną (naświetlanie warstwy światłoczułej, a następnie trawienie metalu lub wymywanie tworzywa sztucznego) lub grawerską (na urządzeniu zwanym [[kliszograf]]em). Metalowe klisze poligraficzne w druku wypukłym ([[typografia|typograficzne]]) zostały wyparte dopiero w [[lata 90. XX wieku|latach 90. XX w.]] wraz z zanikiem tradycyjnego druku wypukłego. Dzisiaj wykorzystywane są klisze stalowe do przygotowywania [[forma drukowa|form drukowych]] w [[tampondruk]]u, a w [[introligatorstwo|introligatorstwie]] kliszami nazywa się płyty do tłoczeń. |
||
W poligrafii istnieją również inne rodzaje klisz, np. kamienna klisza [[fotolitografia|fotolitograficzna]] (odmiana [[litografia|litografii]], w której obraz naniesiono metodą fotograficzną), które niegdyś były technikami reprodukcji przemysłowej, a obecnie stosowane są już tylko w [[grafika warsztatowa|grafice warsztatowej]]. |
W poligrafii istnieją również inne rodzaje klisz, np. kamienna klisza [[fotolitografia|fotolitograficzna]] (odmiana [[litografia|litografii]], w której obraz naniesiono metodą fotograficzną), które niegdyś były technikami reprodukcji przemysłowej, a obecnie stosowane są już tylko w [[grafika warsztatowa|grafice warsztatowej]]. |
||
Wersja z 18:41, 4 sty 2010
Klisza – rodzaj matrycy w postaci płaskiej, sztywnej płyty.
W fotografii pierwsze klisze w postaci szklanych płyt pojawiły się w II poł. XIX w. Były to klisze negatywowe, służące do fotografowania, a następnie reprodukcji zdjęć fotograficznych. W dwudziestoleciu międzywojennym zostały wyparte przez znacznie wygodniejsze w użyciu błony fotograficzne (cięte i zwojowe), umożliwiające nie tylko wygodniejsze przechowywanie i obróbkę materiałów światłoczułych, ale i wykonywanie (w przypadku błon zwojowych) wielu zdjęć z jednego ładunku w aparacie fotograficznym. Od tych czasów, pojęcie 'kliszy' stało się również popularnym, potocznym (choć niezupełnie precyzyjnym) określeniem na materiały w postaci błony.
W tradycyjnej poligrafii, czyli druku wypukłym, klisze były metalowymi płytami (później również z tworzywa sztucznego), służącymi do reprodukcji grafiki. W zależności od charakteru grafiki, wyróżniano klisze siatkowe, służące do reprodukcji materiałów wielotonalnych metodą rastra oraz klisze kreskowe, służące do reprodukcji grafiki całotonalnej. Klisze te przygotowywano metodą chemigraficzną (naświetlanie warstwy światłoczułej, a następnie trawienie metalu lub wymywanie tworzywa sztucznego) lub grawerską (na urządzeniu zwanym kliszografem). Metalowe klisze poligraficzne w druku wypukłym (typograficzne) zostały wyparte dopiero w latach 90. XX w. wraz z zanikiem tradycyjnego druku wypukłego. Dzisiaj wykorzystywane są klisze stalowe do przygotowywania form drukowych w tampondruku, a w introligatorstwie kliszami nazywa się płyty do tłoczeń.
W poligrafii istnieją również inne rodzaje klisz, np. kamienna klisza fotolitograficzna (odmiana litografii, w której obraz naniesiono metodą fotograficzną), które niegdyś były technikami reprodukcji przemysłowej, a obecnie stosowane są już tylko w grafice warsztatowej.