Biskupice Radłowskie

{{{nazwa}}}

{{{rodzaj miejscowości}}}
{{{opis zdjęcia}}}
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	tarnowski
Gmina	Radłów (województwo małopolskie)
Sołectwo	{{{sołectwo}}}
Liczba ludności (2008)	{{{liczba ludności}}}
Strefa numeracyjna	{{{strefa numeracyjna}}}
Kod pocztowy	{{{kod pocztowy}}}
Tablice rejestracyjne	{{{tablice rejestracyjne}}}
SIMC
Położenie na mapie Polski Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie województwa małopolskiego Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:landmark}

{{Polska miejscowość infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | alt zdjęcia = | miejscowość podstawowa = | commons = | rodzaj miejscowości = | kod pocztowy = | sołectwo = | opis zdjęcia = | współrzędne = | liczba ludności = | strefa numeracyjna = | nazwa = | tablice rejestracyjne = Nieznane pola: "populacja", "sekundN", "tablica_rej", "powiatshort", "sołtys", "galeria_commons", "Wieś", "nr_kier", "sekundE", "miejska", "herb_wsi", "stopniN", "gęstość", "dopełniacz_wsi", "stopniE", "minutE", "mapa_wsi", "minutN", "gminashort", "powierzchnia", "flaga_wsi", "rodzaj_gminy" oraz "kod_poczt".

Kapliczka przy kościele

Plik:Slupgranicznybradl.JPG

Słup graniczny z 1450 r.

Pomnik Bohaterów Września 1939 r.

Biskupice Radłowskie – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie tarnowskim, w gminie Radłów nad Dunajcem. Oprócz zabudowań centrum wsi, Biskupice Radłowskie obejmują także przysiółki Wólka i Zawodzie oraz pomniejsze tereny jak: Chruścisko, Ścieżki, Kujaczów, Zaogrodzie, Niedrożne. Leży na szlaku komunikacyjnym dróg wojewódzkich:

• 975 - z Dąbrowy Tarnowskiej przez Wierzchosławice, Wojnicz, Zakliczyn na Nowy Sącz,
• 964 - przez Szczurową i Niepołomice na Wieliczkę i Kraków.

Wieś jest położona około 6 km od Radłowa, 15 km od Tarnowa i 67 km od Krakowa.

Historia

Początki i rozwój wsi

Wieś Biskupice Radłowskie leży w diecezji tarnowskiej na lewym brzegu Dunajca w odległości około 15/18 km na północny zachód od Tarnowa. Figuruje ona w spisie przynależnym do biskupstwa krakowskiego w XIII w. Wspomina o tym Jan Długosz - kronikarz - i zapiski parafialne w Radłowie.

Biskupice były wsią kościelną, która cieszyła nieco większą swobodą od wsi szlacheckich. Również kultura wsi była wyższa i synowie chłopscy częściej trafiali do szkół parafialnych czy katedralnych. Długosz wspomina o Biskupicach przy Radłowie, podkreślając że jest to bardzo "dobrze prosperująca, licząca 17 łanów, 3 karczmy, najlepszy dwór biskupi w kluczu radłowskim" wieś. To właśnie z Biskupic kilku chłopów walczyło pod Grunwaldem z Krzyżakami - wspomina Długosz. Najstarsze nazwiska biskupian to: Tracze, Kluzy, Mierzwy, Liry, Pęcaki, Mączki, Cholewy. Są to typowe chłopskie nazwiska określające zawód ich właściciela. Nieco później pojawiły się nazwiska szlacheckie: Radłowscy, Marcinkowscy, Szumlańscy, później nazwiska cudzoziemskie: Kosmany, Wence, Sznicle, Zacharki i nazwiska żydowskie.

Od XIX wieku do współczesności

Należy dodać, że znając historię Biskupic będziemy znać historię Polski, ponieważ miejscowość ta doświadczyła licznych klęsk związanych z najazdami (szwedzkim, wojsk kwarcianych idących na Kraków, Rakoczego), rozbiór Polski, I i II wojna światowa. Za jej waleczność i odwagę w 1983 roku wieś została odznaczona Krzyżem Walecznych.

W okresie międzywojennym wieś nieźle spisywała się politycznie i oświatowo. We wsi były czynne organizacje: Koło SL (90 członków) Koło Młodzieży Wici (70 członków), Koło Rolnicze, Straż Pożarna, Kasa Stefczyka, Filia Mleczarni oraz zawiązywał się sklep spożywczy. Obok murowanej szkoły wybudowana została remiza strażacka, w której odbywało się wiele imprez i zebrań.

W 1882 roku w Biskupicach Radłowskich za staraniem Rady Gminy powstała Szkoła Podstawowa. Na owe czasy, było to wielkie wyróżnienie wsi, a budynek słynął na całą okolicę.

Podczas II wojny światowej większość biskupian należało do tajnych organizacji Ruchu Ludowego oraz Batalionów Chłopskich. W czasie II wojny światowej wieś została w 80% spalona, a most został zburzony podczas Bitwy o Biskupice Radłowskie, 8 września 1939 roku (później został wybudowany pomnik dla upamiętnienia poległych w tej bitwie).

16 czerwca 1991 wioska obchodziła 600-lecie istnienia.

Ważne postacie

• Jan Dąb-Kocioł
• Stanisław Mierzwa
• Henryk Błażej
• Józef Marcinkowski
• Jan Lizak

Plan i zabudowa

Charakterystyczną cechą Biskupic Radłowskich jest plan rozbudowy i kształt topograficzny. Rozmieszczenie ulic, domów, placów, przypomina raczej jakąś osadę, a nawet miasteczko z głównym placem - Rynkiem. Przy głównym placu znajduje się filia Gminnej Biblioteki Publicznej oraz punkt lekarski, obok Ochotnicza Straż Pożarna oraz zabytkowa figura Św. Jana. Kościół jest pod wezwaniem NMP Częstochowskiej, obok znajduje się zabytkowa kapliczka z 1876 roku. Niedaleko wsi znajduje się odkrywkowa kopalnia pisku i żwiru.

Ulice Biskupic Radłowkich: Wólka, Stanisława Mierzwy, Nowa, Kościelna, Batalionów Chłopskich, Sportowa, Jasna, Wincentego Witosa, Szkolna, Polna, Krótka, Bohaterów Września, Zagumnie, Zawodzie.

Ważne obiekty i zabytki

• Wzniesiony w 1969 roku pomnik ku czci żołnierzy polskich z 21 Dywizji Armii "Kraków", a zwłaszcza 3 i 4 Pułku Strzelców Podhalańskich oraz 20 PP, poległych 7 i 8 września 1939 r.w obronie przeprawy na rzece Dunajec
• Biblioteka publiczna - wyróżniona Dyplomem dyr. Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Tarnowie, 1984
• Kościół parafialny NMP Częstochowskiej - ziemię pod budowę bezpłatnie przekazały dwie siostry o nazwisku Kuklewicz, 2 października 1983 ks. biskup Jerzy Ablewicz położył kamień węgielny pod budowę; poświęcenie odbyło się 30 czerwca 1991 przez ks. biskupa ordynariusza Józefa Życińskiego
• Słup graniczny z 1450 roku zbudowany przez Zbigniewa Oleśnickiego; jest to najstarszy i najlepiej zachowany tego rodzaju zabytek w Polsce.
• Remiza strażacka
• Zespół Szkolno - Przedszkolny im. St. Mierzwy
• Trzy cmentarze wojskowe (pochowani żołnierze austro-węgierscy, rosyjscy i niemieccy, cmentarze z okresu 1914 - 1916)
• Kaplica przy kościele z figurką Matki Boskiej z 1876 roku
• Boisko sportowe

Źródła

• Pomniki Pamięci Narodowej z dni walk i męczeństwa na terenie województwa tarnowskiego; Oprac.: R. Hycnar, A. Pietrzykowa, F. Turzański, St. Wróbel, K. Głomb; wydawcy: ZBOWiD Zarząd wojewódzki w Tarnowie, Tarnów 1984

Linki zewnętrzne

• Strona Urzędu Gminy Radłów
• Strona o Biskupicach Radłowskich