Klisza: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Nie podano opisu zmian |
mNie podano opisu zmian |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
'''Klisza''' – rodzaj [[matryca|matrycy]] w postaci płaskiej, sztywnej płyty. |
|||
#REDIRECT [[Błona fotograficzna]] |
|||
W [[fotografia|fotografii]] pierwsze klisze w postaci szklanych płyt pojawiły się w II poł. [[XIX]] w. Były to klisze [[negatyw]]owe służące do fotografowania a następnie reprodukcji [[zdjęcie fotograficzne|zdjęć fotograficznych]]. W [[dwudziestolecie międzywojenne|dwudziestoleciu międzywojennym]] zostały wyparte przez znacznie wygodniejsze w użyciu [[błona fotograficzna|błony zwojowe]] umożliwiające nie tylko wygodniejsze przechowywanie [[materiał światłoczuły|materiałów światłoczułych]], ale i wykonywanie wielu zdjęć z jednego ładunku w [[aparat fotograficzny|aparacie fotograficznym]]. Od tych czasów pojęcie 'kliszy' stało się również popularnym, potocznym określeniem na materiały w postaci błony. |
|||
W tradycyjnej [[poligrafia|poligrafii]], czyli [[druk wypukły|druku wypukłym]], klisze były metalowymi płytami (później również z tworzywa sztucznego) służącymi do reprodukcji grafiki. W zależności od charakteru grafiki wyróżniano [[klisza siatkowa|klisze siatkowe]] służące do reprodukcji materiałów wielotonalnych metodą [[raster|rastra]], oraz [[klisza kreskowa|klisze kreskowe]] służące do reprodukcji grafiki całotonalnej. Klisze te przygotowywano metodą chemigraficzną (naświetlanie warstwy światłoczułej, a następnie trawienie metalu lub wymywanie tworzywa sztucznego) lub grawerską (na urządzeniu zwanym [[kliszograf]]em). Metalowe klisze poligraficzne w druku wypukłym ([[typografia|typograficzne]]) zostały wyparte dopiero w latach 90. XX w. wraz zanikiem tradycyjnego druku wypukłego. Dzisiaj wykorzystywane sa klisze stalowe do przygotowywania [[forma drukowa|form drukowych]] w [[tampondruk]]u. |
|||
W poligrafii istnieją również inne rodzaje klisz, np. klisza [[fotolitografia|fotolitograficzna]], które niegdyś były technikami reprodukcji przemysłowej, a obecnie stosowane są już tylko w [[grafika warsztatowa|grafice warsztatowej]]. |
|||
===Zobacz też=== |
|||
*[[przegląd zagadnień z zakresu fotografii]] |
|||
*[[przegląd zagadnień z zakresu poligrafii]] |
|||
Wersja z 02:01, 30 maj 2006
Klisza – rodzaj matrycy w postaci płaskiej, sztywnej płyty.
W fotografii pierwsze klisze w postaci szklanych płyt pojawiły się w II poł. XIX w. Były to klisze negatywowe służące do fotografowania a następnie reprodukcji zdjęć fotograficznych. W dwudziestoleciu międzywojennym zostały wyparte przez znacznie wygodniejsze w użyciu błony zwojowe umożliwiające nie tylko wygodniejsze przechowywanie materiałów światłoczułych, ale i wykonywanie wielu zdjęć z jednego ładunku w aparacie fotograficznym. Od tych czasów pojęcie 'kliszy' stało się również popularnym, potocznym określeniem na materiały w postaci błony.
W tradycyjnej poligrafii, czyli druku wypukłym, klisze były metalowymi płytami (później również z tworzywa sztucznego) służącymi do reprodukcji grafiki. W zależności od charakteru grafiki wyróżniano klisze siatkowe służące do reprodukcji materiałów wielotonalnych metodą rastra, oraz klisze kreskowe służące do reprodukcji grafiki całotonalnej. Klisze te przygotowywano metodą chemigraficzną (naświetlanie warstwy światłoczułej, a następnie trawienie metalu lub wymywanie tworzywa sztucznego) lub grawerską (na urządzeniu zwanym kliszografem). Metalowe klisze poligraficzne w druku wypukłym (typograficzne) zostały wyparte dopiero w latach 90. XX w. wraz zanikiem tradycyjnego druku wypukłego. Dzisiaj wykorzystywane sa klisze stalowe do przygotowywania form drukowych w tampondruku.
W poligrafii istnieją również inne rodzaje klisz, np. klisza fotolitograficzna, które niegdyś były technikami reprodukcji przemysłowej, a obecnie stosowane są już tylko w grafice warsztatowej.