Przejdź do zawartości

Czas letni: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
(Pokaż wszystkie zmiany oczekujące na przejrzenie)
[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Wycofano ostatnią zmianę treści (wprowadzoną przez 31.61.138.205) i przywrócono wersję 43925622 autorstwa D.M. from Ukraine / http://tinyurl.com/nerqu5c
Kotek20 (dyskusja | edycje)
203 edycje
m 4 zmiany czasu
Linia 85: Linia 85:


Nie w każdym roku zmieniano czas o tej samej godzinie<ref>[http://www.astro.uni.torun.pl/~kb/Artykuly/U-PA/Czas2.htm#tth_tAb1 Czasie – na co dzień i w astronomii]</ref>. Na przykład z zarządzenia Prezesa Rady Ministrów z [[1962]] czas przesunięty w nocy z [[26|26 maja]] na [[27 maja]] był z godziny 1:00 na godzinę 2:00<ref>http://static1.money.pl/d/akty_prawne/pdf/MP/1962/32/MP19620320146.pdf</ref>.
Nie w każdym roku zmieniano czas o tej samej godzinie<ref>[http://www.astro.uni.torun.pl/~kb/Artykuly/U-PA/Czas2.htm#tth_tAb1 Czasie – na co dzień i w astronomii]</ref>. Na przykład z zarządzenia Prezesa Rady Ministrów z [[1962]] czas przesunięty w nocy z [[26|26 maja]] na [[27 maja]] był z godziny 1:00 na godzinę 2:00<ref>http://static1.money.pl/d/akty_prawne/pdf/MP/1962/32/MP19620320146.pdf</ref>.


=== Ciekawostki o zmianie czasu ===
Na świecie istnieją 3 miejsca gdzie zmiana czasu w ciągu roku następuje aż 4 krotnie:<ref>http://www.timeanddate.com/time/change/antarctica/troll</ref><ref>http://www.timeanddate.com/time/change/morocco/casablanca</ref><ref>http://www.timeanddate.com/time/change/western-sahara/el-aaiun</ref>
- Troll station, Arktyka: +1/+1/-1/-1 godzina
- Kasablanka, Marokko: +1/-1/+1/-1 godzina
- El Aaiún, Zachdnia Sahara: +1/-1/+1/-1 godzina


=== Czas letni w Polsce ===
=== Czas letni w Polsce ===

Wersja z 15:21, 29 lis 2015

Wikipedia:Weryfikowalność
Niektóre z zamieszczonych tu informacji wymagają weryfikacji.
Uwagi: czy aby na pewno oszczędza się energię.
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Czas letni – czas lokalny, który dany kraj przyjmuje dla pewnego okresu roku, zazwyczaj wyprzedzający o godzinę standardowy czas strefowy.

Zmiany czasu mają spowodować efektywniejsze wykorzystanie światła dziennego. Latem standardowy czas geograficzny jest przesuwany o godzinę do przodu, więc czas aktywności człowieka jest lepiej dopasowany do godzin, w których jest najwięcej światła słonecznego.

Do oznaczania czasu letniego stosowany jest skrót DST pochodzący od ang. określenia Daylight Saving Time. Dla krajów stosujących czas środkowoeuropejski (CET), stosuje się skrót CEST (ang. Central European Summer Time).

     Obszary, które korzystają z czasu letniego

     Obszary, które kiedyś przyjęły czas letni, ale obecnie z niego nie korzystają

     Obszary, na których nigdy nie wprowadzono czasu letniego

Historia

Jako pierwszy o potrzebie stosowania czasu letniego pisał Benjamin Franklin. Jednakże humorystyczna wymowa tego artykułu sprawiła, że nie zaczęto się do niej stosować (Franklin postulował, by ludzie wstawali i kładli się spać wcześniej).

Poważnie temat zmiany czasu opisał Brytyjczyk William Willett w broszurce „Waste of Daylight”, wydanej w 1907 r. Jednak pomimo znacznego lobby w rządzie brytyjskim nie udało mu się przeforsować tego pomysłu.

Niekiedy jako twórcę tego rozwiązania podaje się George'a Vernona Hudsona, który chciał „lepiej wykorzystać długie dni lata”[1].

Pionierami we wprowadzeniu czasu letniego byli Niemcy. W czasie I wojny światowej[1], 30 kwietnia 1916 w Rzeszy i sojuszniczych Austro-Węgrzech czas przesunięto o godzinę do przodu, a 1 października 1916 o godzinę do tyłu. Niedługo później i Brytyjczycy zaadaptowali to w Wielkiej Brytanii. 19 marca 1918 Kongres Stanów Zjednoczonych wyjaśnił podział na strefy czasowe w USA i wprowadził na czas trwania wojny obowiązek stosowania czasu letniego w celu oszczędności paliwa służącego do produkcji prądu. Ponownie po przerwie w USA w 1966 Kongres uchwalił Uniform Time Act wprowadzając po raz pierwszy podczas pokoju możliwość korzystania z czasu letniego[1].

W Polsce zmiana czasu została wprowadzona między I a II wojną światową tylko raz, w 1919 roku, później w czasie II wojny światowej, podczas okupacji hitlerowskiej[2] w takich samych terminach, jak w Rzeszy Niemieckiej[3], następnie w latach od 1946 do 1949, od 1957 do 1964 i nieprzerwanie od 1977 roku. Do 1995 czas letni w Polsce był odwoływany w ostatnią niedzielę września (a wprowadzany w ostatnią niedzielę marca tak jak obecnie). Wcześniej dni zmiany czasu w Polsce były ogłaszane w Monitorze Polskim i tak na przykład w 1964 zmiana czasu na letni nastąpiła dopiero 31 maja, a na zimowy 27 września.

Czas letni stosowany jest w prawie siedemdziesięciu krajach na świecie (między innymi prawie we wszystkich państwach w Europie). Zmiany czasu w Europie nie przeprowadzają Islandia, Rosja i Białoruś.

W stanie Indiana (USA) do 2006 roku czas letni obowiązywał jedynie w niektórych obszarach[1].

Czas zimowy

W Czechosłowacji, zimą 1946/1947 zastosowano czas zimowy, kiedy od 1 grudnia 1946 do 23 lutego 1947 czas został przesunięty o 1 godzinę do tyłu w stosunku do czasu strefowego (więc w odwrotnym kierunku niż czas letni)[4].

Zalety i wady stosowania czasu letniego

Stosowanie czasu letniego częściowo dostosowuje czas aktywności ludzi do czasu, kiedy Słońce znajduje się nad horyzontem. Gdy dzień trwa 12 godzin (a jasno jest na godzinę przed wschodem i po zachodzie Słońca), to w czasie zimowym będą to godziny od 5 do 19, natomiast w czasie letnim od 6 do 20. Stosowanie czasu letniego powoduje więc oszczędzanie prądu[potrzebny przypis], ponieważ większość Polaków nie wstaje przed 6 i nie idzie spać o 19.

Następnym skutkiem jest zwiększone bezpieczeństwo na drogach, ponieważ kierowcy poruszają się gdy jest jasno[5][6]. Z wyjątkiem tego powroty przed zapadnięciem zachodu Słońca są bardziej bezpieczne i zmniejsza się również liczba włamań do domów[7].

Zakładane oszczędności prądu zmniejszają się podczas 5 najbardziej ciemnych miesięcy: listopada, grudnia, stycznia, lutego i marca; później się włącza światło wieczorem, ale za to wcześniej rano. Dlatego zimą wraca się do czasu podstawowego – w Polsce czasu środkowoeuropejskiego, zwanego również zimowym.

Dla ludzi o ustabilizowanym trybie życia zmiana czasu jest męcząca i potrzebują oni kilku dni, by dostosować swój zegar biologiczny do nowych warunków – analogicznie jak przy podróżach między strefami czasowymi, chociaż w mniejszym zakresie.

Krótszy sen przy zmianie czasu może powodować zwiększoną liczbę wypadków drogowych[1], depresje[1] i zawały serca[1].

Przeprowadzana dwa razy w Polsce zmiana czasu jest bardzo kosztowna i skomplikowana. Na przykład, w transporcie kolejowym przy odwoływaniu czasu letniego pociągi pasażerskie, które są na trasie w chwili przestawiania zegarów, muszą wydłużyć postój o co najwyżej godzinę na najbliższym posterunku ruchu lub punkcie ekspedycyjnym, na którym mają postój handlowy, aby jechać dalej zgodnie z rozkładem jazdy. Natomiast przy wprowadzaniu czasu letniego wszystkie pociągi, które są na trasie w chwili przestawiania zegarów, są opóźniane o co najmniej[potrzebny przypis] godzinę. Przestawienie czasu z letniego na zimowy sprawia kłopoty również w transporcie lotniczym oraz systemach informatycznych (kłopoty przeliczania przy przechowywaniu i wyświetlaniu czasu w zależności od pory roku). Aby uniknąć problemów, banki z reguły na ten czas całkowicie blokują dostęp do swoich usług.

Nie ma zgody co do opłacalności stosowania czasu letniego – między innymi z uwagi na zmieniające się zużycie prądu każdego roku oraz zmiany zużycia prądu zależnie od pogody. W Nowej Zelandii zużycie prądu w pierwszym tygodniu po zmianie czasu zmniejszyło się o 5%; badania w USA wykazały mniejsze zużycie prądu o 1% każdego dnia[7]. Według innych naukowców w jednym ze stanów w USA – Indianie – zmiana czasu powoduje więcej strat niż korzyści[8]. Wyjaśniono to zwiększonym korzystaniem z klimatyzatorów i wentylatorów[1]. W Polsce następuje przesunięcie godzin szczytu zużycia prądu.

Przestawianie zegarów

Zmiana czasu zimowego na letni polega na zmianie wskazań zegarów z godziny 2.00 na godzinę 3.00
Zmiana czasu letniego na zimowy polega na zmianie wskazań zegarów z godziny 3.00 na godzinę 2.00

W całej Unii Europejskiej (dyrektywa UE 2000/84/EC[9]) w ostatnią niedzielę marca o 1:00 czasu uniwersalnego (w zależności od strefy czasowej o 22:00, 00:00, 01:00, 02:00 lub 03:00 czasu lokalnego) zegary przestawia się godzinę do przodu, a w ostatnią niedzielę października o 1:00 czasu uniwersalnego (w zależności od strefy czasowej o 23:00, 1:00, 2:00, 3:00 lub 4:00 czasu lokalnego), o godzinę do tyłu. Więc, czas letni trwa około 7 miesięcy, czyli przez większą część roku.

Obecnie w Polsce czas letni wprowadzany i odwoływany jest zgodnie z rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów z dnia 5 stycznia 2012 r. w sprawie wprowadzenia i odwołania czasu letniego środkowoeuropejskiego w latach 2012–2016[10]. Takiego rodzaju rozporządzenia wydaje się na podstawie art. 3 ustawy z dnia 10 grudnia 2003 r. o czasie urzędowym na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2004 r. nr 16, poz. 144).

Zgodnie z rozporządzeniem zmiana czasu ze strefowego na letni polega na zmianie wskazań zegarów z godziny 2:00 na godzinę 3:00, która jest godziną początkową czasu letniego. Zmiana w drugą stronę, tj. z czasu letniego na czas strefowy, polega na cofnięciu wskazań zegarów z godziny 3:00 z powrotem na godzinę 2:00, którą w celu uniknięcia pomyłek oznacza się dodatkową literą „a”. Po tej godzinie (od 2a:00 do 3a:00) następuje godzina 3:01 czasu środkowoeuropejskiego.

Nie w każdym roku zmieniano czas o tej samej godzinie[11]. Na przykład z zarządzenia Prezesa Rady Ministrów z 1962 czas przesunięty w nocy z 26 maja na 27 maja był z godziny 1:00 na godzinę 2:00[12].


Ciekawostki o zmianie czasu

Na świecie istnieją 3 miejsca gdzie zmiana czasu w ciągu roku następuje aż 4 krotnie:[13][14][15] - Troll station, Arktyka: +1/+1/-1/-1 godzina - Kasablanka, Marokko: +1/-1/+1/-1 godzina - El Aaiún, Zachdnia Sahara: +1/-1/+1/-1 godzina

Czas letni w Polsce

Rok Wprowadza się Odwołuje się
1919 15 kwietnia 16 września[16]
1946 14 kwietnia 7 października
1947 4 maja 5 października
1948 18 kwietnia 3 października
1949 10 kwietnia 2 października
1957 2 czerwca 29 września
1958 30 marca 28 września
1959 31 maja 4 października
1960 3 kwietnia 2 października
1961 28 maja 1 października
1962 27 maja 30 września
1963 26 maja 29 września
1964 31 maja 27 września
1977 3 kwietnia 25 września
1978 2 kwietnia 1 października
1979 1 kwietnia 30 września
1980 6 kwietnia 28 września
1981 29 marca 27 września
1982 28 marca 26 września
1983 27 marca 25 września
1984 25 marca 30 września
1985 31 marca 15 września
1986 30 marca 28 września
1987 29 marca 27 września
1988 27 marca 25 września
1989 26 marca 24 września
1990 25 marca 30 września
1991 31 marca 29 września
1992 29 marca 27 września
1993 28 marca 26 września
1994 27 marca 25 września
1995 26 marca 24 września
1996 31 marca 27 października
1997 30 marca 26 października
1998 29 marca 25 października
1999 28 marca 31 października
2000 26 marca 29 października
2001 25 marca 28 października
2002 31 marca 27 października
2003 30 marca 26 października
2004 28 marca 31 października
2005 27 marca 30 października
2006 26 marca 29 października
2007 25 marca 28 października
2008 30 marca 26 października
2009 29 marca 25 października
2010 28 marca 31 października
2011 27 marca 30 października
2012 25 marca 28 października
2013 31 marca 27 października
2014 30 marca 26 października
2015 29 marca 25 października
2016 27 marca 30 października

Czas letni na świecie

Półkula północna. UTC-9:00

Półkula północna. UTC-8:00

Półkula północna. UTC-7:00

Półkula północna. UTC-6:00

Półkula północna. UTC-5:00

Półkula północna. UTC-4:00

Półkula południowa. UTC-3:00

Półkula północna. UTC-3:00

Półkula północna. UTC-2:30

Półkula północna. UTC-2:00

Półkula południowa. UTC-2:00

Półkula północna. UTC+0:00

Półkula północna. UTC+1:00

Półkula północna. UTC+2:00

Półkula południowa. UTC+2:00

Półkula północna. UTC+3:00

Półkula północna. UTC+4:30

Półkula północna. UTC+5:00

Półkula południowa. UTC+5:00

Półkula północna. UTC+6:00

Półkula południowa. UTC+10:30

Półkula południowa. UTC+11:00

Półkula południowa. UTC+11:30

Półkula południowa. UTC+13:00

Półkula południowa. UTC+13:45

Półkula południowa. UTC+14:00

Zobacz też


  1. ↑ a b c d e f g h John Pavlus. Czas letni. „Świat Nauki”. 10 (230), s. 59, październik 2010. ISSN 08676380. 
  2. ↑ M. T. Wójciuk. Czas letni w czas okupacji. „Mówią Wieki”. 3/13 (638), s. 33-36, marzec 2013. ISSN 12304018. 
  3. ↑ Michał Tomasz Wójciuk. Czas letni na terytorium Generalnego Gubernatorstwa w latach 1940-1944. „Czy mamy coś nowego do powiedzenia? II wojna światowa w badaniach młodych historyków, pod red. M. Krupeckiej USJK i K. Utrackiej”, s. 155, 2014. Warszawa: Wydawnictwo UKSW. ISSN 978-83-64181-40-5 ISBN 978-83-64181-40-5. 
  4. ↑ Ustawa nr 212 o czasie zimowym i rozporządzenie rządu nr 213 o wprowadzeniu czasu zimowego, Dziennik ustaw i rozporządzeń Republiki Czechosłowackiej (PDF)
  5. ↑ Heather Ward, Nigel Shepherd, Sandy Robertson, Mary Thomas: Night-time accidents. (ang.).
  6. ↑ B. Mascialino, S. Garbarino, M.A. Penco, S. Squarcia, F. De Carli: Prophylactic naps can reduce car accidents risk in shift-workers. (ang.).
  7. ↑ a b Wiedza i życie, styczeń 2004. Strony 68-69
  8. ↑ http://www.nber.org/~confer/2008/EEEs08/kotchen.pdf
  9. ↑ Dz. Urz. WE L 31 z 02.02.2001
  10. ↑ Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 5 stycznia 2012 r. w sprawie wprowadzenia i odwołania czasu letniego w latach 2012-2016 http://dziennikustaw.gov.pl/du/2012/33/1
  11. ↑ Czasie – na co dzień i w astronomii
  12. ↑ http://static1.money.pl/d/akty_prawne/pdf/MP/1962/32/MP19620320146.pdf
  13. ↑ http://www.timeanddate.com/time/change/antarctica/troll
  14. ↑ http://www.timeanddate.com/time/change/morocco/casablanca
  15. ↑ http://www.timeanddate.com/time/change/western-sahara/el-aaiun
  16. ↑ Tygodnik Urzędowy z 1919 r. Nr 1, poz. 3. 1919-03-20. [dostęp 2012-10-22]. (pol.).
Czas
Wzorce czasu
Pojęcia powiązane

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Czas_letni&oldid=44192632”