Prudnik

Szablon:POL miasto infobox Prudnik^ⓘPrudnik (daw. Prądnik, łac. Prudnicium, Neostadium, niem. Neustadt, Neustadt in Oberschlesien, cz. Prudník, śl. Prudńik) – miasto w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Prudnik. Historycznie leży na Górnym Śląsku. Położony jest na pograniczu Gór Opawskich i Płaskowyżu Głubczyckiego, będącym częścią Niziny Śląskiej. Przepływają przez niego rzeki Prudnik i Złoty Potok.

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do starego woj. opolskiego.

Według danych na 1 stycznia 2017 r. miasto było zamieszkane przez 21 368 osób.

Od 2015 roku Prudnik jest członkiem Międzynarodowego Stowarzyszenia Miast Dobrego Życia Cittàslow.

Geografia

Widok z Wieży Woka na Góry Opawskie

Położenie

Miasto jest położone w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 10 km od granicy z Czechami. nad rzekami Prudnik (lewy dopływ Osobłogi) i Złoty Potok, na pograniczu Płaskowyżu Głubczyckiego i północno-wschodniej części Gór Opawskich. Prudnik zajmuje kilka wzgórz, na południu opiera się o pierwsze zalesione stoki, należące już do Parku Krajobrazowego Gór Opawskich.

Środowisko naturalne

Wpływ na klimat Prudnika ma sąsiedztwo Gór Opawskich. Średnia temperatura roczna wynosi +8 °C. Pokrywa śnieżna występuje od grudnia do kwietnia. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Prudnika wynoszą 640 mm dominują wiatry zachodnie. Średnia wilgotność względna powietrza atmosferycznego wynosi w przekroju rocznym 78%

Nazwa

Nowe Miasto Królewskie wśród innych nazw śląskich miejscowości w urzędowym pruskim dokumencie z 1750 roku wydanym w języku polskim w Berlinie.

Prudnik jest zbohemizowaną postacią pierwotnej formy Prądnik (utworzonej od rzeczownika prąd i oznaczającej podobnie jak pobliska Prężyna rzekę o wartkim nurcie, następnie również osadę leżącą nad tą rzeką). Nazwa rzeki (dopływu Osobłogi) i miasta była od średniowiecza zapisywana z u będącym czeskim i morawskim odpowiednikiem ą (1262 Pruthenos, 1331 Prudnik). Obok nazwy starszej słowiańskiej osady (Prudnik) pojawiła się, zapewne już w ostatniej ćwierci XIII w. nazwa lokacyjnego miasta tj. Neustadt. Od tego czasu używano (w różnych postaci) obu nazw równolegle.

Nazwa niemiecka była zapisywana także w zlatynizowanej postaci Neostadium, czasem używano również jej polskiego i czeskiego przekładu (Nowe Miasto, Nové město). Starsza nazwa miewała również swą postać zlatynizowaną (Prudnicium). W tekstach pisanych na Śląsku po niemiecku w okresie XVI-XVIII w. przeważała nazwa lokacyjna (Neustadt, Polnisch Neustadt). W źródłach pisanych po czesku używano jej zamiennie ze starszą nazwą (Prudník, Proudník, Nejštát, Nové Město). Formę Polnisch-Neustadt stosowano w języku niemieckim do 1708 r., kiedy to zrezygnowano z przymiotnika polnisch w obawie, że potencjalni kupcy mogą nie trafić do tego śląskiego miasta, gdyż szukają go w Polsce i wprowadzono nową nazwę Konigliche Stadt Neustadt. Jej polski odpowiednik Nowe Miasto Królewskie został użyty m.in. w wydanym w 1750 r. po polsku zarządzeniu Fryderyka II dla mieszkańców Śląska

Później, w XIX i XX wieku do 1945 r. oficjalnie stosowana była nazwa Neustadt in Oberschlesien. Polskiej nazwy powszechnie używali Polacy czy użytkownicy polskiej gwary górnośląskiej mieszkający w regionie, co odnotowuje topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 r.: „Der ursprunglische Stadtname „Prudnik” ist noch jetz bei den polnischen Landbewohnern ublich”. Jednak nazwa polska była jeszcze w pierwszej połowie XIX w. odnotowywana również w oficjalnych publikacjach. W alfabetycznym spisie miejscowości z terenu Śląska wydanym w 1830 roku we Wrocławiu przez Johanna Knie miejscowość występuje pod obecnie używaną polską nazwą Prudnik oraz niemiecką Neustadt („Prudnik, polnische Benennung der Kreistadt Neustadt”). Podobnie opisane zostało miasto w 1837 roku w opracowaniu statystycznej dotyczącej państwa pruskiego. Nazwy Prudnik w książce „Krótki rys jeografii Szląska dla nauki początkowej” wydanej w Głogówku w 1847 użył też śląski pisarz Józef Lompa. Wprowadzano tę nazwę również do wydawanych w drugiej połowie XIX w. i na pocz. XX w. poza Śląskiem polskich i czeskich opracowań encyklopedycznych, geograficznych i kartograficznych. W polskich publikacjach z tego okresu używano niekiedy zrekonstruowanej formy Prądnik; nazwy tej w roku 1945 używano urzędowo. Obecna nazwa została administracyjnie zatwierdzona 7 maja 1946

Historia

Zamek Woka (Wogendrossel) w XVIII w.

Panorama Prudnika, pocz. XIX w.

Pocztówka, przedstawiająca dzisiejsze I prudnickie LO im. Adama Mickiewicza

Kościół pw. św. Michała (1612, 1730-1738)

Kościół i klasztor bonifratrów z l. 1783-1787

Cmentarz żydowski z końca XIX w.

Pomnik 1000-lecia i fontanna w parku miejskim

Wieża Woka

Prehistoria

Willa rodziny Fränkel

Ślady pobytu człowieka na terenie obecnego miasta Prudnik, potwierdzone badaniami archeologicznymi, sięgają epoki paleolitu. Miejscowa ludność utrzymywała kontakty handlowe z Rzymem, co dokumentują znalezione tu rzymskie monety datowane na lata 700 p.n.e. – 1250 n.e.

Średniowiecze

Istnieją dwie wersje powstania miasta.

Pierwsza z tych wersji, obalona przez Weltzla w XIX w. mówi, że drewniany zamek Wagendrösel założyli ok. 1000 roku templariusze co jest ewidentną nieprawdą, gdyż zakon powstał dopiero w 1118 roku. W XIX w. wieża miała być rozebrana, ale gdy pruski oficer dowiedział się o jej pochodzeniu, kazał ją zostawić.

Druga wersja, która znajduje już częściowe potwierdzenie w dokumentach historycznych, wskazuje, że założycielem miasta był najwyższy marszałek Królestwa Czech i namiestnik Styrii – czeski wielmoża Wok z Rożemberka (Woko de Rosenberch, Vok I. z Rožmberka). W latach 1255–1259 założył on w okolicy obecnego Prudnika kilka wsi i w zakolu rzeki Prudnik – zamek gotycki, kontrolujący ruch na szlaku handlowym z Nysy do Opawy.

Syn Woka, Henryk z Rożemberka ok. 1279 roku uzyskał dla Prudnika lokację miasta na prawie niemieckim. Jedynym śladem pierwotnego miasta jest wieża Woka. Pozostała zabudowa w większości spaliła się natomiast budowle trwalsze, na przestrzeni wieków były rozbierane i przebudowywane. Miasto do 1337 r. znajdowało się w granicach czeskich Moraw i księstwa opawskiego, ostatnim morawskim panem był Albrecht z Fulštejnu. W 1337 r. król czeski Jan Luksemburczyk odkupił odeń Ziemię Prudnicką i przekazał ją wraz z miastem księciu niemodlińskiemu Bolesławowi Pierworodnemu. Prudnik pozostał w Koronie Czeskiej, stał się dziedziczną posiadłością Piastów Opolskich, lenników czeskiego władcy. Władali oni Prudnikiem do śmierci Jana II Dobrego w 1532 roku, na którym wygasła linia opolska.

XVI–XIX wiek

W myśl zawartych z Janem II Dobrym umów Prudnik wraz z całym księstwem raciborsko-opolskim przypadł królom czeskim z dynastii Habsburgów. Udzielali oni opolskiego lenna m.in. Wazom. Miasto stało się prężnym ośrodkiem rzemieślniczym i handlowym. Znani byli zwłaszcza prudniccy płóciennicy, eksportujący swoje wyroby do Holandii, a także garbarze. W trakcie wojny trzydziestoletniej (1618-1648) ludność Prudnika została zdziesiątkowana. W 1625 roku tereny te zostały objęte epidemią dżumy, a w 1642 roku miasto zdobyli Szwedzi, którzy je splądrowali i spalili.

Po zakończeniu wojny miasto zostało jednak szybko odbudowane dzięki pomocy cesarza Ferdynanda III Habsburga i cechu śląskich rzeźników. Następnie w wyniku wojen śląskich w 1741 roku Prudnik znalazł się pod panowaniem Prus. W 1816 stał się siedzibą powiatu ziemskiego (Landkreis Neustadt O.S.).

Na początku XIX wieku nastąpił dalszy rozwój miasta, głównie drogą przyjmowania na kwaterę pruskich wojsk. Przemysł przędzalniczy stopniowo podupadł. Po wojnach pruskich i napoleońskich w 1816 r. miasto miało 82330 talarów długu przy wpływach 14687 talarów i wydatkach 14238 talarów. Dług ten utrzymywał się mniej więcej do okresu wojny francusko-pruskiej (1870). W 1828 roku miasto miało ok. 4000 mieszkańców. W mieście powstały pierwsze przędzalnie i tkalnie wełny, lnu i jedwabiu, a także założona przez żydowskiego przemysłowca Samuela Fränkla fabryka adamaszku (istniała do 2011 r. jako ZPB „Frotex” S.A.). Wybudowano także cegielnię, browar, młyny i fabrykę octu.

W 1876 roku otwarto linię kolejową, która połączyła Prudnik z Nysą i Koźlem. Na początku XX wieku w Prudniku zbudowano łaźnię miejską, park i koszary, a Prudnik stał się garnizonem wojskowym.

Dwudziestolecie międzywojenne

W 1921 roku w trakcie plebiscytu śląskiego Prudnik znalazł się poza terenem plebiscytowym, choć istniały tu polskie organizacje, w tym Polska Organizacja Wojskowa Górnego Śląska.

1939 w sierpniu i we wrześniu prudnickie Gestapo na czele z Maxem Krause przystąpiło do aresztowania polskich powstańców i działaczy Związku Polaków w Niemczech. Osoby te zostały następnie skierowane do obozu koncentracyjnego w Buchenwaldzie. Wśród 20 aresztowanych osób znaleźli się m.in.: B. Augustyn, K. Chrząszcz, J. Dominik, F. Kwoczek, A. Sosna, W. Szpiler i inni.

II wojna światowa

W czasie II wojny światowej w Prudniku funkcjonowała filia (podobóz) niemieckiego obozu koncentracyjnego w Auschwitz. Przetrzymywane tu więźniarki (około 400 kobiet – Żydówek z Węgier) zatrudnione były w zakładach włókienniczych (Schlesische Feinweberei AG). 39 więźniarek zostało zamordowanych lub zmarło z powodu trudnych warunków pracy. Pozostałe, w styczniu 1945 r., zostały przeniesione do obozu w Groß-Rosen. W tymże miesiącu przez Prudnik przeszły także kolumny więźniów z innych obozów. W toku tzw. marszu śmierci wiele osób zmarło lub zostało zamordowanych przez Niemców.

17 marca 1945 roku Armia Czerwona ruszyła w stronę Prudnika. Żołnierze radzieccy zaczęli ostrzeliwać miasto ze wsi Niemysłowice. Trafili między innymi w kościół na ulicy Piastowskiej. 18 marca 1945 roku Armia Czerwona zdobyła miasto. Na początku kwietnia Rosjanie utworzyli mieszkańcom getto na ulicy Chrobrego i Królowej Jadwigi, do którego przeniesiono około 9 tysięcy osób. Kolumnę cywilów pod eskortą zapędzono do Lubrzy, a następnie do Żabnika. Prudnik miastem frontowym był aż do maja 1945 roku (w związku z tym, że w niewielkiej odległości od miasta broniły się oddziały niemieckie, które skapitulowały dopiero w maju 1945 roku). W walkach o miasto brały udział oddziały 61 brygady pancernej gwardii 10 korpusu pancernego gwardii 4 armii pancernej gwardii, 26 brygady pancernej gwardii 7 korpusu zmechanizowanego gwardii i 391 dywizja piechoty 93 korpusu piechoty 59 armii ze składu 1 Frontu Ukraińskiego. W walkach zginęło 673 żołnierzy radzieckich (na ich cześć wkrótce po wojnie na Pl. Wolności wzniesiono Pomnik Wdzięczności).

Po wyparciu oddziałów niemieckich miasto zostało przejęte przez administrację polską. Wówczas w Prudniku i okolicy została osiedlona m.in. część polskich repatriantów z Kresów Wschodnich – z Nadwórnej (dawny powiat nadwórniański w województwie stanisławowskim) i okolic Tarnopola. Niemieckojęzyczna ludność została wysiedlona na zachód.

Polska Ludowa

Do 1946 roku miasto nosiło nazwę Prądnik. Największym pracodawcą w mieście wciąż były Zakłady Przemysłu Bawełnianego Frotex, które teraz były znane w całej Polsce. We wrześniu 1980 doszło w nich do jednej z największych akcji protestacyjnych w województwie opolskim. W dniu 6 września strajkowało około 1500 osób. Przewodniczącym komitetu strajkowego został najpierw Stanisław Szut, pracownik magazynowy, a następnie Włodzimierz Pucek, robotnik na Wydziale Tkalni. Strajkujący domagali się podniesienia płac w granicach 800 zł, poprawienia sytuacji zaopatrzeniowej, dokonania zmian kadrowych w kierownictwie zakładu oraz zagwarantowania bezpieczeństwa uczestnikom akcji strajkowej. Postulowano także odwołanie dotychczasowego dyrektora naczelnego ZPB Frotex, Bolesława Pohla, oraz dwóch jego zastępców, Macieja Dudkiewicza i Henryka Wyrwisza. Strajkowali również pracownicy fili na Podlesiu należącej do Froteksu. Akcję strajkową we Froteksie zakończyło porozumienie zawarte 10 września. Za przykładem Froteksu poszli pracownicy innych zakładów pracy z terenu Prudnika, między innymi: zakład rymarsko-tapicerski w prudnickiej Spółdzielni Pracy Różnej Wytwórczości Ogniwo, Spółdzielnia Transportu Wiejskiego w Prudniku, Zakład Usług Telewizyjnych, Spółdzielnia Kółek Rolniczych, Państwowy Ośrodek Maszynowy i Opolska Fabryka Mebli (zakład nr. 4 w Prudniku).

Demografia

Piramida wieku mieszkańców Prudnika w 2014 roku

Zabytki

Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są:

• stare miasto, w granicach średniowiecznego założenia
• Kościół parafialny pw. św. Michała Archanioła, wzniesiony w 1279 roku, w dokumentach wzmiankowany w 1321 roku, pierwotnie drewniany, z 1612 r., obecnie istniejący kościół zaczęto budować w l. 1730-1738, wypisany z księgi rejestru
• zespół klasztorny bonifratrów, z l. 1783-1787: kościół par. pw. św. Apostołów Piotra i Pawła i klasztor oo. bonifratrów, został zbudowany w 1783 roku, wypisane z księgi rejestru, znajduje się przy obecnej ulicy Piastowskiej
• ruina klasztoru, z XVIII w., wypisany z księgi rejestru, nie istnieje
• kaplica przydrożna, z XIX w., wypisana z księgi rejestru
• kaplica, ul. Poniatowskiego 17 (d. Wiejska), z XVIII w.
• plebania, z XVIII w./XIX w.
• cmentarz komunalny, ul. Kościuszki, z 1870 r.: mogiła zbiorowa ofiar II wojny światowej
• cmentarz żydowski, ul. Kolejowa, z k. XIX w.:,
• bożnica
• mogiła zbiorowa ofiar II wojny światowej
• park miejski, z k. XIX w.
• wieża zamkowa zwana wieżą Woka, z XIII/XIV w., XV w., pozostałość starego, średniowiecznego murowanego zamku zbudowanego prawdopodobnie przed 1262 rokiem przez Woka z Rosenbergu, usytuowana jest w zachodniej części Starego Miasta, na lekkim wzniesieniu. Z dawnego zamku pozostała cylindryczna, murowana z kamienia wieża tzw. stołp (wieża ostatniej szansy) o dwu kondygnacjach zaznaczonych odsadzkami oraz z trzecią niższą kondygnacją o rzucie ośmioboku. Od północy, w połowie wysokości znajduje się otwór w obramieniu kamiennym z dwoma konsolkami. Po gruntownej renowacji w 2009 roku wieża Woka stała się punktem widokowym zarządzanym przez Muzeum Ziemi Prudnickiej; wypisana z księgi rejestru
• mury obronne – miejskie z dwiema basztami murowanymi z kamienia i cegły z XV-XVI w. – zachowany fragment, w chwili obecnej znajduje się tam Muzeum Ziemi Prudnickiej i Bramą Dolną – w dokumentach wzmiankowana w 1481 roku, usytuowana jest w południowej zwartej zabudowanej obecnej ulicy Batorego. Do wysokości drugiej kondygnacji wieży wybudowana jest w mury zbudowanych później kamienic. Wieża jest murowana, otynkowana, posiada trzy kondygnacje i jest zwieńczona murowanym hełmem stożkowym. Została odremontowana w 2006 roku, wypisane z księgi rejestru
• ratusz miejski, z XVIII w., 1840 r., jako obiekt drewniany istniał już w średniowieczu, murowany powstał w 1782 roku a obecny kształt uzyskał w latach 1894–1896, wypisany z księgi rejestru
• „Dom Katolicki”, pl. Farny 1, z poł. XIX w., wypisany z księgi rejestru
• domy, ul. Batorego 7, z poł. XIX w., wypisany z księgi rejestru
• dom, ul. Batorego 11
• dom, ul. Bolesława Chrobrego 34, z poł. XIX w.
• dom, ul. Bolesława Chrobrego 51, z XVIII w./XIX w., nie istnieje
• domy, ul. Damrota 21, 23, z k. XVIII w., nie istnieją
• dom, ul. Górna 1, z XVIII w., wypisany z księgi rejestru
• dom, ul. Jagiellońska 3 (d. 21), z XIX w.
• Willa Rodziny Fränkel, obecnie dom kultury, ul. Kościuszki, z k. XIX w.
• areszt śledczy, ul. Kościuszki 7, z l. 1856-90
• dom, ul. Krótka 1 / ul. Łąkowa 1, wypisany z księgi rejestru
• domy, ul. Krótka 2 (d. 5), 3 (d. 2), 4 (d. 6), z XVIII w./XIX w., nie istnieją
• dom, ul. Krótka d. 3, z XVIII w./XIX w.
• dom z oficyną, ul. Młyńska 1/3, z poł. XIX w., XX w.
• willa, ul. Nyska 2, z poł. XIX w.
• willa Samuela Fränkla, ul. Kościuszki 1, z pocz. XX w.
• dom, ul. Parkowa 2, z pocz. XX w.
• łaźnia miejska, ul. Parkowa 4 (d. 6), zbudowana w 1908 r. – pocz. XX w., posiada kryty basen
• domy, ul. Piastowska 9, 22, z XIX w.
• budynek liceum medycznego, ul. Piastowska 26, z 1873 r.: ogrodzenie, metalowe
• zajazd, ul. Piastowska 65, z poł. XVIII w.
• dom, ul. Ratuszowa 7, z XIX w., wypisany z księgi rejestru
• domy, Rynek 2 (d. 40) z 1769 r., 3 (d. 41), 26 (d. 11)
• domy, Rynek 22 (d. 32) 25 (d. 2), wypisane z księgi rejestru
• domy, ul. Sobieskiego 2, 4, 5 (d. 3), 6, 7 (d. 5), 8, 13 (d. 11), z XVII w., XVIII w., XIX w., wypisane z księgi rejestru
• domy, ul. Sobieskiego 9 (d. 7), 30, XVIII w., z poł. XIX w.
• domy – renesansowe kamieniczki mieszczańskie, ul. Zamkowa 1-2 (d. 2), 3-7 (d. 3), 3-7 (d. 4), 3-7 (d. 5), 3-7 (d. 6), 3-7 (d. 7), z XVII w., XVIII w., wypisane z księgi rejestru
• młyn wodny, z 1788 r.

inne zabytki:

• klasztor franciszkanów w Prudniku-Lesie – klasztor powstał w 1852 roku. Wtedy to przybył tu franciszkański odłam alkantarystów. Wybierając zaciszne miejsce w pobliżu Prudnika, zrezygnowali z osiedlenia się w klasztorze na Górze Świętej Anny. W wyniku konfliktu z diecezją alkantaryści opuścili Prudnik, ich miejsce zajął pustelnik. W 1866 roku na stałe zamieszkali tu franciszkanie. Ich dziełem był kilkukrotnie rozbudowywany klasztor (Kościół pw. św. Józefa – 1866, klasztor – 1900 i 1921). Przy klasztorze powstała droga krzyżowa, a w 1904 r. uroczyście poświęcono grotę lurdzką. Szczególną czcią otaczano znajdujący się w kościele obraz św. Józefa. W klasztorze tym w okresie od 6 października 1954 do 28 października 1955 był więziony kardynał Stefan Wyszyński. Znajduje się tam sala pamięci upamiętniająca to uwięzienie. Po skierowaniu prymasa do Komańczy postanowiono zamienić budynki klasztorne na prewentorium dla dzieci wojskowych. Prace były już zaawansowane, ale wskutek oporu mieszkańców Prudnika postanowiono oddać franciszkanom (Prowincji św. Jadwigi Zakonu Braci Mniejszych) ich własność. W 1996 roku biskup opolski, abp Alfons Nossol, podniósł kościół do rangi sanktuarium św. Józefa. Obecnie jest to jedno z najczęściej odwiedzanych miejsc w Górach Opawskich, czemu sprzyja istniejąca na Koziej Górze (316 m n.p.m.) od 2009 wieża widokowa
• kolumna maryjna, ufundowana w 1694 roku przez notariusza miejskiego Piotra Ortmana i jego żonę dla uczczenia ofiar dżumy w 1624 roku. Usytuowana w północno-zachodniej części Rynku
• figura św. Jana Nepomucena w Rynku, barokowa z 1733 r.
• fontanna, barokowa z 1695 r., także w Rynku.

Gospodarka

Zakłady Przemysłu Bawełnianego Frotex

W Prudniku do 2010 roku największym pracodawcą w mieście były Zakłady Przemysłu Bawełnianego Frotex w latach świetności zatrudniały 4 tysiące pracowników. Drugim największym już nieistniejącym przedsiębiorstwem były zakłady obuwnicze Primus, które zostały zlikwidowane w 2004 roku (zatrudniały przeszło tysiąc osób). Od 1996 roku, przy ulicy Legionów 6 znajduje się firma Artech Polska Sp. z o.o., która zajmuje się produkcją kaset do drukarek. Obecnie pracuje w niej ponad 250 osób.

W miejscowości działało państwowe gospodarstwo rolne – Stadnina Koni Prudnik. Od 1994 działa jako Stadnina Koni Prudnik Sp. z o.o.

W Prudniku, przy ul. Przemysłowej, mieści się także Podstrefa Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej o powierzchni 12 ha. Dotychczas w Strefie ulokowały się dwie firmy.

We wrześniu 2016 roku, w Prudniku uruchomiono amerykański koncern Henniges Automotive (dostawca uszczelek i komponentów amortyzujących drgania na potrzeby przemysłu motoryzacyjnego). Funkcjonuje on w halach po dawnej fabryce Frotex. Jest pierwszą inwestycją tego przedsiębiorstwa w Polsce. Pod koniec 2017, pracowało tam około 150 osób. W ciągu 5 lat ma tam pracować ponad 500 osób. Prudnik jest położony 150 kilometrów na północ od fabryki Henniges Automotive w Hranicach w kraju ołomunieckim w Republice Czeskiej, która została uruchomiona w 2008 roku.

Transport

Transport drogowy

Przez Prudnik przebiegają drogi krajowe:

• 40 Głuchołazy – Prudnik – Kędzierzyn-Koźle – Pyskowice
• 41 Nysa – Prudnik – granica z Czechami w Trzebinie

Sieć uzupełniają drogi wojewódzkie:

• 414 Prudnik – Opole

Chociaż w ostatnich latach zbudowano obwodnicę, nie obejmuje ona ruchu do Czech, który prowadzi przez miasto.

Transport kolejowy

Prudnik
Linia 137 Katowice – Legnica (111,204 km)
Dytmarów odległość: 7,060 km		Szybowice
Linia 306 Gogolin – Prudnik (41,658 km)
Lubrza odległość: 3,054 km

Komunikacja miejska

Na terenie miasta funkcjonuje komunikacja miejska, świadczenie usług zleca Urząd Miasta.

Obecnie funkcjonują dwie linie autobusowe.

Transport zbiorowy realizowany jest firmę Arriva Transport, która w Prudniku posiada bazę.

Miasto posiada bezpośrednie połączenia autobusowe z Opolem, Oławą, Wrocławiem, Kłodzkiem, Kudową Zdrojem, Katowicami, Kielcami, Gliwicami, Zawierciem, Nowym Sączem.

Oświata

Liceum Medyczne w Prudniku

• Publiczna Szkoła Podstawowa nr 1 im. Bohaterów Westerplatte
• Publiczna Szkoła Podstawowa nr 3 im. Powstańców Śląskich
• Publiczna Szkoła Podstawowa nr 4 im. Marii Konopnickiej
• Publiczne Gimnazjum nr 1 im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego
• Publiczne Gimnazjum nr 2 im. Jana Pawła II
• I Liceum Ogólnokształcące im. Adama Mickiewicza
• II Liceum Ogólnokształcące im. Stefanii Sempołowskiej
• Zespół Szkół im. Janusza Korczaka
• Zespół Szkół Rolniczych
• Zespół Szkół Zawodowych
• Państwowa Szkoła Muzyczna I st. im. Karola Szymanowskiego

Kultura

Muzeum Ziemi Prudnickiej

• Prudnicki Ośrodek Kultury i Biblioteki Publicznej (połączone w 2014; biblioteka funkcjonuje od 1947)
• Muzeum Ziemi Prudnickiej
• Prudnicka Grupa Fotograficzna
• Teatr Bez Garderoby
• Grupa plastyczna „Bo Po Co”

Media lokalne

Prasa

• Tygodnik Prudnicki
• Prudnik24

Telewizja

• TV Prudnik (TV Pogranicze)
• Telewizja Kablowa Prudnik

Portale

• Teraz Prudnik (wcześniej Tygodnik Prudnicki)
• prudnik24.pl
• prudnicka.pl

Religia

Zbór zielonoświątkowców

Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzą następujące kościoły i związki wyznaniowe:

• Kościół Rzymskokatolicki
  • Parafia św. Michała Archanioła w Prudniku
  • Parafia Miłosierdzia Bożego w Prudniku (ul. Skowrońskiego 35)
• Kościół Zielonoświątkowy w RP
  • Zbór Syloe (ul. Kolejowa 40A)
• Świadkowie Jehowy
  • Zbór Prudnik (ul. Piastowska 22A)

Sport

Głównym podmiotem odpowiedzialnym za sport i rekreację w mieście jest Ośrodek Sportu i Rekreacji Prudnik.

Obiekty sportowe

• Stadion sportowy (ul. Kolejowa)
• Stadion sportowy (ul. Włoska)
• Hala OSiR
• Basen kryty
• Kąpielisko letnie
• Boiska ORLIK 2012
• Boiska wielofunkcyjne (ul. Podgórna)

Kluby sportowe

• KS Pogoń Prudnik (koszykówka)
• MKS Pogoń Prudnik (piłka nożna)
• KS Obuwnik Prudnik (łucznictwo)
• LKS Zarzewie Prudnik (karate, szachy)
• LKJ Olimp Prudnik (jeździectwo)
• MKS Sparta Prudnik (piłka nożna)
• Stowarzyszenie Sportowe „Tigers” Prudnik (piłka nożna, parkour, freerun)
• SPPS Ro-Nat GSM Prudnik (siatkówka)

Polityka

Ratusz – wejście do Urzędu Stanu Cywilnego

Miasto jest siedzibą gminy miejsko-wiejskiej. Mieszkańcy Prudnika wybierają do swojej Rady Miejskiej 16 radnych (16 z 21). Pozostałych 5 radnych wybierają mieszkańcy terenów wiejskich gminy Prudnik. Organem wykonawczym jest burmistrz. Siedzibą władz jest Urząd Miejski przy ul. Kościuszki. W mieście znajduje się starostwo powiatu prudnickiego.

Współpraca międzynarodowa

Miasta i gminy partnerskie

Miasto	Kraj	Data podpisania umowy
Northeim	Niemcy	1990
Bogumin (Bohumín)	Czechy	2000
Nadwórna (Nadwirna)	Ukraina	2000
Karniów / Krnów (Krnov)	Czechy	2002
San Giustino	Włochy	2002

Ludzie związani z Prudnikiem

• Wok z Rożemberka (1210–1262)
• Matthäus Apelt (1594–1648), kompozytor
• Mikołaj Henel z Hennenfeldu (1582–1656), śląski kronikarz
• Daniel Löbrinus Novoměstský (1585–1623), czeski pisarz religijny, kaznodzieja w Liběchovie nad Łabą
• Klara Wolff (1805–1853), jedna z założycielek zakonu Elżbietanek (Congregatio Sororum a Sancta Elisabeth)
• Karol Dziatzko (1842–1903), filolog klasyczny i bibliolog, dyrektor bibliotek uniwersyteckich we Wrocławiu i Getyndze
• Samuel Fränkel (1801–1881), twórca prudnickich zakładów tekstylnych (d. S. Fränkel, ob. Frotex S.A.)
• Filip Robota (1841–1902), działacz oświatowy i społeczno-narodowy na Śląsku
• Eugen Fraenkel (1853–1925), patolog i bakteriolog, pracował w Hamburgu
• Max Pinkus (1857–1934), niemiecki przedsiębiorca, bibliofil i mecenas sztuki
• Felice Bauer (1887–1960), narzeczona Franza Kafki
• Kurt Wintgens (1894–1916), niemiecki pilot podczas I wojny światowej
• Dietrich von Choltitz (1894–1966), niemiecki generał piechoty, gubernator Paryża czasie II wojny światowej
• Tadeusz Semik (1899–1978), podpułkownik Wojska Polskiego
• Waleria Nabzdyk (1901–1999), nauczycielka, działaczka społeczna, powstaniec śląski, żołnierz AK
• Stanisław Chlebda (1909–1971), polityk, poseł na Sejm PRL I i III kadencji
• Bernd Scholz (1911–1969), kompozytor
• Kazimierz Regulski (1918–2015), pułkownik ludowego Wojska Polskiego, Przewodniczący Miejskiej Rady Narodowej w Prudniku
• Zofia Tomczyk (1920–2006), poseł na Sejm Ustawodawczy oraz na Sejm PRL I, IV i V kadencji
• Ludwik Kukier (1921–1998), podpułkownik ludowego Wojska Polskiego
• Eugeniusz Posacki (1926–2008), podpułkownik Wojsk Ochrony Pogranicza
• Piotr Węglowski (1928–1997), pułkownik ludowego Wojska Polskiego
• Walter Odersky (* 1931), profesor prawa, prezes Federalnego Trybunału Sprawiedliwości w Karlsruhe (1988-1996), członek komitetu Bawarskiej Akademii Katolickiej
• Danuta Zachariasiewicz (* 1939), pływaczka, mistrzyni Polski
• Aleksander Klimas (* 1940), podpułkownik ludowego Wojska Polskiego
• Zenon Kowalczyk (1941–2017), polityk, były burmistrz Prudnika
• Jan Góra OP (1948–2015), duszpasterz akademicki w Poznaniu, twórca Ogólnopolskich Spotkań Młodzieży w Lednicy
• Stanisław Szozda (1950–2013), kolarz szosowy, dwukrotny wicemistrz olimpijski
• Ireneusz Pawlik (* 1958), dziennikarz, autor książek
• Joanna Helbin (* 1960), łuczniczka
• Franciszek Fejdych (* 1960), polityk, burmistrz Prudnika
• Tadeusz Madziarczyk (* 1961), polityk i związkowiec, poseł na Sejm V kadencji
• Włodzimierz Karsznia (* 1962), porucznik Wojska Polskiego i major Straży Granicznej
• Bogusław Pawłowski (* 1962), antropolog, kierownik Katedry Biologii Człowieka na Uniwersytecie Wrocławskim
• Adam Świerkocz (* 1964), pilot Wojska Polskiego.
• Maria Koc (* 1964), polityk i urzędnik samorządowy
• Aleksandra Konieczna (* 1965), aktorka teatrów warszawskich
• Katarzyna Czochara (* 1969), polityk, nauczycielka i samorządowiec
• Waldemar Jocher (* 1970), poeta
• Jarosław Wasik (* 1971), artysta wykonujący utwory z nurtu piosenki literackiej
• Peter Peschel (* 1972), piłkarz, były zawodnik Borussii Dortmund
• Grzegorz Kaliciak (* 1973), podpułkownik Wojska Polskiego
• Tomasz Włodowski (* 1972), trener koszykarski, były reprezentant kraju
• Krzysztof Szeremeta (* 1990), poeta
• Michał ZBUKU Buczek (*1992) – muzyk, raper

Zobacz też

• 6 Pułk Huzarów im. Hrabiego Goetzena (2 Śląski)
• 15 Pułk Wojsk Obrony Wewnętrznej
• 48 Komenda Odcinka Prudnik
• 71 Batalion Ochrony Pogranicza
• 45 Batalion WOP
• Klub Ludzi Piszących w Prudniku

Bibliografia

• Johann Knie: Alpabetisch, Statistisch, Topographische Uebersicht aller Dorfer, Flecken, Stadt und andern Orte der Konigl. Preus. Provinz Schliesen... Breslau: Barth und Comp., 1830.
• Felix Triest: Topographisches handbuch von Oberschliesen. Breslau: Verlag von Wilh. Gottl. Korn, 1865.
• Augustyn Bogusław Weltzel: Historia miasta Prudnika na Górnym Śląsku. Opole: Wydawnictwo MS, 2005. ISBN 83-8894-560-2. Brak numerów stron w książce
• Stanisław Sławomir Nicieja: Prudnik dawniej i dziś 1896-2006. Opole: Wydawnictwo MS, 2006. ISBN 83-8894-566-1. Brak numerów stron w książce
• Antoni Kazimierz Dudek: Prudnik – Las. Przewodnik. Sanktuarium św. Józefa i miejsce uwięzienia Księdza Prymasa Stefana Wyszyńskiego. Wrocław: Franciszkańskie Wydawnictwo św. Antoniego, 2007. ISBN 978-83-60791-57-8. Brak numerów stron w książce
• Józef Michałek: Góry Opawskie. Katowice: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1979. Brak numerów stron w książce

Linki zewnętrzne

• Witryna Urzędu Miasta
• Gazeta lokalna Tygodnik Prudnicki
• Strona internetowa portalu Prudnik24.pl
• Prądnik, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 27 .